SAYI 23 TEMEL B LG LER B LG SAYARA RES M AKTARMAK RES MLER N D J TALLEfiT R LMES. INK-JET YAZICILAR MÜREKKEP PÜSKÜRTMEL YAZICILAR MON TÖR ALIRKEN MON TÖRLER N TEMEL ÖZELL KLER 24. SAYIDA NELER VAR? WINDOWS OTOMAT K CD OKUMA CD-ROM LARIN OTOMAT K ÇALIfiTIRILAB LMES PROJELER EXCEL TABLOSUNU WORD E AKTARMAK WORD Ç NDEN DETAYLI TABLOLARIN KULLANILMASI PROGRAM KALDIRMAK B R YAZILIMI SORUNSUZ fiek LDE KALDIRMANIN YOLLARI. INTERNET INTERNET TE E T M S TELER YERL YABANCI E T M KURUMLARININ NTERNET S TELER WEB SAYFASINI DÜZENLEMEK TABLOLAR LE WEB SAYFALARINIZIN DÜZENLENMES. INTERNET ÜZER NDEN ÇALIfiMAK NTERNET ÜZER NDEN ÇALIfiMANIN AVANTAJ VE DEZAVANTAJLARI. MULTIMEDIA VE E LENCE PC N N MUT MEDYA KULLANIMLARI B LG SAYAR ELEKTRON K EfiYALARINIZIN YER N M ALIYOR? TEMEL B LG LER TABLETLER, TOUCHPAD VE D ERLER TAfiINAB L R B LG SAYARLAR WINDOWS EKRAN GÖRÜNTÜSÜNÜ YAKALAMAK PROJELER TABLO ÇEREKLER N N SIRALANMASI TAKV M HAZIRLANMASI INTERNET INTERNET ANS KLOPED LER WEB SAYFASI HAZIRLAMAK VII INTERNET TEN PARA KAZANMAK MULTIMEDIA VE E LENCE MULT MEDYA AKSESUARLARI PÜF NOKTASI BAS T DOS KOMUTLARI 9 Ocak ta Bayilerde Kaç rmay n! ÖNEML NOT! Bu say dan itibaren biten sözlü ün yerine bilgisayar n z daha performansl kullanman z sa layacak püf noktalar n n yer ald yeni bir bölüme bafll yoruz. Ayr ca geçen say da vermifl oldu umuz ek klasörü daha performansl kullanmak için her bölümü iki klasöre parçalamak yerine ayn adl bölümleri ayn klasör alt nda tutabilirsiniz. Böylelikle ek bir ayraca ihtiyac n z olmayaca gibi daha rahat çal flman z da mümkün olacakt r. PÜF NOKTASI DOSYA B Ç MLER N TANIMAK HANG DOSYA B Ç M HANG PROGRAM LE AÇILIYOR? Bilgisayar n zla ilgili her türlü sorun için Herkes çin Bilgisayar Destek Telefonu 0 800 211 61 17 Saatleri: 9.30-11.00, 13.00-14.30 Abone Servisi 0 800 211 61 18 Herhangi bir say y kaç rd n zda, bunu abone bölümümüzden temin etmeniz ve Herkes çin Bilgisayar eksiksiz olarak biriktirmeniz mümkün. En temelden bafllayan bilgi düzeyi ileri düzeylere kadar yükselecek. Böylece Herkes çin Bilgisayar her düzeyden kullan c için eksiksiz bir baflvuru kayna olacak. Genel Yay n Yönetmeni: Gökhun Sungurtekin (Sorumlu), Yaz flleri Müdürü: Mahmut Karsl o lu, Editör: M. Berker Güngör, Grafik Tasar m: Murat Çelik, Vogel Sat fl Müdürü: Gönül Morgül, Müflteri Temsilcisi: Yeliz Koyun, Pazarlama Müdürü: Güler Okumufl, Abone Sorumlusu: Nur Geçili, Da t m: Cem Cenker, Üretim: Turgay Tekatan, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Genel Müdürü: Hermann W. Paul, Genel Müdür Yard mc s : Beste Özerdem, Vogel Yay nc l k Ltd. fiti. Ad na Sahibi: Gökhun Sungurtekin, Renk Ayr m -Film Ç k fl ve Bask : As r Matbaac l k Ltd. fiti., Da t m B RYAY A.fi. Vogel Yay nc l k Piyalepafla Bul. Zincirlikuyu Cad. Ün fl Merkezi No: 231/3 80380 Kas mpafla- STANBUL Tel: (212) 297 17 24 Faks: (212) 297 17 33
B LG SAYARA RES M AKTARMAK TEMEL B LG LER B LG SAYARA RES M AKTARMAK Önceki bölümlerde bilgisayar n zda resimlerle çal flabilece inizden bahsetmifltik. fiimdi bunu yapman n farkl yollar n inceleyece iz. Bilgisayar n z çeflitli kaynaklardan gelen resimleri ifllemek için kullanabilirsiniz. Bu kaynaklar say ca boldur, ancak herbiri farkl ihtiyaçlar do- uracakt r. Baz yöntemler fazladan masraf etmeyi ve belli bir seviyede teknik bilgiyi gerektirebilir. Burada bu yöntemleri ve herbirinin gereksinimlerini gözden geçirece iz. KEND RES MLER N Z Ç ZMEK Bilgisayarda çok çeflitli seviyelerde yaz l mlar kullanarak resimler çizebilir ve bunlar çeflitli alanlarda kullanabilirsiniz. Bu ifl için kullanabilece iniz en temel yaz l m, Windows iflletim sisteminin bir parças olan Paint uygulamas d r. Ancak bu uygulama çok k s tl bir yap dad r ve çal fl rken kullan c ya pek fazla seçenek sunmaz. Çok daha geliflmifl bir yaz l m olan Paint Shop Pro ve benzeri programlar ise kullan c ya akla gelebilecek her türlü seçene i ve kolayl sa larlar. Ayr ca farkl grafikler haz rlayabilmenize imkan tan yacak de iflik uygulamalardan da faydalanabilirsiniz. Bu tür uygulamalarla çal flmak biraz tecrübe ve el becerisi gerektirir, ancak bunlar zamanla kazan labilir. TARAYICI E er dergi, gazete ya da foto raf gibi ka t üzerine bas l bir kaynaktaki resimleri bilgisayar n zda ifllemek isterseniz, o zaman taray c (Scanner) ad verilen cihazlara ihtiyac n z olacakt r. Bu cihazlar n nas l çal flt klar n ve türlerini daha önceki bölümlerde incelemifltik. Modern taray c lar hemen herkes taraf ndan al nabilecek kadar ucuzdurlar. Ayr ca kullan mlar da oldukça basittir, pek fazla teknik bilgisi olmayan bir kullan c bile rahatl kla bu cihazlar bilgisayar na ba lay p çal flt rabilir. RES M ARfi VLER Bugün piyasada CD-ROM üzerine kaydedilmifl binlerce farkl kalite ve türde resmi içeren resim arflivleri bulabilmek mümkündür. Bu arflivler içerdikleri resimlerin kalitesine göre farkl fiyatlara sat labilmektedir. Bu tür arflivlerden en çok bilinenleri Corel ve Photoshop taraf ndan haz rlananlard r. Bu arflivlerde farkl resimlerin yan s ra, vektör bazl olarak haz rlanm fl çizimler de bulunur. Bunlar uygun yaz l mlar kullanarak ihtiyac n za göre iflleyebilirsiniz. * < PUCU> Bilgisayarda ifllemek ve kullanmak üzere resimler bulabilece iniz kaynaklar: > Kendi yapt n z resimler > Taray c ile say sallaflt r lm fl resimler > CD-ROM üzerindeki resim arflivleri > Kodak Photo CD format nda kaydedilmifl resimler > Dijital kamera ile çekilmifl resimler > Internet kaynakl resimler HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 125
<<< TEMEL B LG LER B LG SAYARA RES M AKTARMAK KODAK PHOTO CD Çeflitli kaynaklardan toplad n z ve kendi çekti- iniz foto raflar n negatiflerini ya da dialar n Kodak Photo format nda CD-ROM üzerine depolayabilir, sonra ihtiyac n z oldu unda bunlar kullanabilirsiniz. Yaln z bunu kendi imkanlar n zla gerçeklefltirmeniz mümkün de ildir, çünkü oldukça pahal donan m ve yüksek teknik bilgi gerektirir. Ancak günümüzde bu donan m ve bilgiye sahip olan foto raf stüdyolar n n say s gittikçe artmaktad r. Resim negatiflerinizi bu flekilde donanm fl bir resim stüdyosuna götürürseniz, sadece resimlerinizi tab edip basmakla kalmaz, ayn zamanda bunlar hiçbbir kalite kayb olmadan Kodak Photo CD flekline getirebilirler. Bu sayede her ihtiyac n z oldu unda resimlerinizi taramak zorunda kalmaz, ayr ca y pranmalar n da önlemifl olursunuz. D J TAL KAMERA E er resim çekmek ve bunlar bilgisayarda ifllemekle yak ndan ilgileniyorsan z, o zaman flüphesiz dijital kameralar size oldukça yard mc olabilecek cihazlard r. Bu ayg tlar n en önemli avantajlar çekilen resimleri do rudan say - sal olarak haf zalar na kaydetmeleridir. Sonra da bu haf za modülünün ya da bizzat cihaz n kendisinin gayet basit bir biçimde bilgisayara ba layarak resimleri sabit diskinize aktarabilirsiniz. Böylelikle bu resimler çekildikleri anda ifllenmeye ya da depolanmaya haz r olurlar. Dijital kameralar konusunu daha önceki bölümlerde ifllemifltik, o yüzden bu konuya burada tekrar detayl olarak girmiyoruz. Ancak alt n çizmek istedi imiz bir nokta var, o da bir resim kayna olarak bu cihazlardan faydalanman n getirece i en önemli yükün bu tür cihazlar n nispeten yüksek say labilecek maliyeti oldu udur. Kaliteli bir dijital kameran n kullan m maliyeti çok düflük olmas na ra men, al m fiyat ço- u kullan c için bir hayli yüksek say l r. Buna ra men, dijital kameran n profesyonel kullan mlar için çok elveriflli oldu u da bir gerçektir. INTERNET Günümüzde Internet kullan m inan lmaz bir h zla yayg nlaflmaktad r, burada hemen her konuda çok farkl formlarda depolanan bilgilere ulaflabilmek mümkündür. Hemen her site içeri e uygun olarak metnin yan s ra ses, video ve resim dosyalar na da bünyesinde yer vermektedir. Ayr ca çeflitli konularda resim arflivleri içeren oldukça özenli haz rlanm fl siteler bulmak ta mümkündür. Burada karfl laflabilece iniz en büyük sorun iflinize yarayacak kalitede resimleri bulmakt r. Çünkü ço u site eriflim kolayl aç s ndan küçük boyutlu resimlere yer vermeyi tercih eder, maalesef bunlar ayn zamanda kalite aç s ndan da en düflük olanlard r. Yüksek kaliteli resimler ise dosya boyutu olarak bir hayli büyük olaca ndan, bunlar buldu- unuzda bilgisayar n za indirmek oldukça fazla zaman alabilir. 126 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER
INK-JET YAZICILAR TEMEL B LG LER INK-JET YAZICILAR Ink-jet yaz c lar hem ev, hem de küçük ofisler için oldukça ideal say labilecek türden cihazlard r. "Mürekkep püskürtmeli" olarak da bilinen ink-jet yaz c lar pek çok aç dan oldukça kullan fll d rlar. Herfleyden önce bask h zlar neredeyse dot-matrix yaz c lar kadar yüksektir, buna ra men k yas kabul etmeyecek kadar sessiz çal fl r ve kaliteli sonuçlar üretirler. Genellikle mürekkep tüketimi konusunda da oldukça tutumlu olan bu cihazlar n renkli ve siyah-beyaz bask yapabilen modelleri bulunur. E er istenirse özel ka t kullanarak bu ayg tlardan foto raf kalitesinde ç k fllar alabilmek de mümkündür. MÜREKKEP KARTUfiLARI Ink-jet yaz c lar genellikle oldukça h zl çal flan ayg tlard r, bask süratleri neredeyse dot-matrix yaz c lar kadar yüksek olabilmektedir. Ancak flerit de il de mürekkep kullan ld için bask kalitesi çok daha yüksektir. Burada inkjet yaz c lar n en önemli parçalar ndan biri olan mürekkep kartufllar - n n yap s na dikkatinizi çekmek isteriz. Bu kartufl farkl tasar mlarda olabilmektedir, temelde siyahbeyaz yaz c lar sadece siyah mürekkep kartufluna sahiptirler, bu boflald zaman yenisiyle de ifltirilir. Öte yandan renkli yaz c lar dört farkl renk kullan rlar ve ihtiyaç duyulan renkleri bu ana renkleri kar flt rarak elde ederler. Bu renkler k rm z, yeflil, mavi ve tonlama için de siyaht r. E er yaz c tüm renkleri bileflik bir kartufl içinde depoluyorsa, bu kullan c aç s ndan bir dezavantaj teflkil eder. Çünkü renk kaplar ndan biri boflald nda, di er kaplarda mürekkep olsa bile tüm kartuflu de ifltirmek gerekir. Bu da flüphesiz gereksiz masraf ve israf demektir. Bu yüzden her renk için ayr bir kartufl kullanan yaz c lar tercih edilmelidir. Böylelikle uzun vadede iflletme giderinden büyük tasarruf sa lanm fl olacakt r. Renkli ink-jet yaz c larla foto raf kalitesinde bask yap labilir. Ancak bunun için özel ka t ve mürekkep almak gerekecektir. Bu tür uygulamalar için tasarlanm fl olan ka tlar mürekkebin da lmas na izin vermeyerek kaliteyi yükseltirler, ayr ca yüzeyleri de parlak bir katmanla kapl d r. Buna uygun mürekkepler ise normalde kullan landan çok daha yumuflak tonlardad r ve böylece daha do al renk kar fl mlar elde etme imkan sunarlar. I < INFO> FOTO RAF KAL TES NDE BASKI Ink-jet yaz c lar foto raf kalitesinde bask yapabilmek için renkleri birkaç farkl flekilde kar flt r rlar. Baz üreticiler yaz c lar na bu yetene i verebilmek için "yar m ton" (Halftones) tabir edilen CMYK haricindeki ekstra renk kartufllar ndan da faydalanmay tercih ederler. HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 127
<<< TEMEL B LG LER INK-JET YAZICILAR KA IT KAL TES Ink-jet yaz c lar bask iflleminde kullan lan ka - d n kalitesine çok de iflik flekillerde tepkiler verirler. Bu yaz c lar mikroskopik mürekkep damlalar n yüksek h zda ka t üzerine püskürterek çal - fl rlar. E er kullan lan ka d n kalitesi düflükse ve içinde çok say da lif varsa, mesela "saman" tabir edilen ka tlardaki gibi, mürekkep kontrolsüz olarak yay l r, bu da resmi bozar. Bu yüzden bask da kullan lacak ka da özen göstermek önemlidir. Bask iflleminden maliyeti yükseltmeden iyi sonuçlar elde edebilmek için fotokopi cihazlar nda kullan lan kopya ka tlar ndan faydalan labilir. Bu cins ka t mürekkebi pek da tmad ndan resim kalitesi nispeten yüksek olacakt r. E er çok daha kaliteli sonuçlar elde etmek isterseniz, o zaman daha pahal olan, ancak foto raf kalitesine yak n ç k fllar sa layabilen özelka t türlerini kullanman z gerekecektir. cihaz n tamamen bozularak kullan m d fl kalmas kaç - n lmaz olacakt r. NEDEN INK-JET? Ink-jet yaz c lar genellikle ev ve küçük ofis uygulamalar için oldukça yeterli cihazlard r. Hem düflük maliyetle yeterince kaliteli renkli bask yapabilir, hem de ihtiyac karfl layacak kadar h zl çal flabilirler. E er daha büyük ofisler için çok daha h zl çal flacak yaz c lara gereksinim duyulursa, o zaman Laser tabir edilen modellere yönelmek gerekecektir. Bu ayg tlar çok kaliteli bask lar daha h zl gerçeklefltirebilirler. Ancak özellikle renkli bask yapabilen modelleri ink-jet yaz c lardan çok daha yüksek maliyete sahiptir. I < INFO> CMYK "CMYK" dört ana rengin kar fl m yla farkl renklerin elde edilmesi sistemini tan mlar. Bu flekilde bir yaz c dört ana renkte mürekkebin bulundu u kartufllar kullanarak istenen renkleri ka t üzerinde oluflturur. Daha yumuflak ya da saydam renklerin kullan lmas gerekiyorsa, o zaman ekstra renk kartufllar na baflvurulabilir. MÜREKKEP KAL TES Ink-jet yaz c lar mikroskopik boyutlardaki mürekkep damlalar n çok yüksek bir süratte ka t üzerine püskürterek çal fl rlar. Bu çok hassas bir mekanizma gerektiren bir ifllemdir, herfleyden önce püskürtmeyi yapan enjektörlerin düzgün çal flabilmesi çok önemlidir. Farkl sistemler de iflik mekanik tasar mlar kullan rlar, bu yüzden herbiri kendi mürekkep kartuflu tasar m na sahiptir ve uygun olan kullan lmal d r. Boflalan mürekkep kartufllar n bazen tekrar doldurmak mümkün olabilmektedir, ancak bunun için uygun mürekkep kullan lmal, herhangi bir boya malzemesinden kesinlikle kaç n lmal d r. Aksi takdirde yaz - c n n performans nda düflme yaflanmas ve hatta baz durumlarda 128 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER
MON TÖR ALIRKEN... TEMEL B LG LER MON TÖR ALIRKEN... Monitör, bilgisayar ve kullan c aras ndaki en önemli iletiflim arac d r. E er uygun seçim yap lmazsa, bilgisayar bafl nda geçen zaman pek keyifli olmayacakt r. Düflük görüntü kalitesi bilgisayar bafl nda geçen saatleri çok k sa sürede büyük bir s k nt kayna - na dönüfltürebilir. Ço u kullan c ilk bakfl ta farketmeyebilir, ancak kötü bir monitör ile çal flmak çok çabuk yorulmaya, bafl ve göz a r lar çekilmesine sebep olabilir. Bu yüzden bir monitör seçerken kaliteli olmas na özen göstermek önemlidir. Ne var ki görüntünün kalitesi kadar, monitörün büyüklü ü ve tasar m da önemlidir. Küçük çapl ekranlar ne kadar kaliteli olsalar da bu yeterli de ildir. EKRAN BOYUTU Bundan birkaç y l öncesine dek, bilgisayarlar ço- unlukla oldukça basit yap daki metin a rl kl iflletim sistemleri ve uygulamalar çal flt rabiliyorlard. Ço u zaman ekran çözünürlü ü 320x200 den yukar ç km yor, haliyle kullan lan fontlar en küçük ekranda bile rahatl kla okunabiliyordu. Bu durumda 14 inçlik monitörler genel çal flma için oldukça yeterli oluyordu. Ancak günümüzde Windows iflletim sistemi baflta olmak üzere hemen her yaz l m grafik arabirime sahip olacak biçimde haz rlanmaktad r. Bu da 14 ve hatta 15 inçlik monitörlerin pek yeterli olmamas demektir. Çünkü modern uygulamalar çok yüksek ekran çözünürlüklerinde çal flabilir ve çözünürlük art r ld kça ekrandaki nesneler daha detayl ancak daha da küçük bir görünüm alacaklard r. Bu durum özellikle ekranda çok say da dikkat edilmesi gereken unsur ve veri bulundu unda can s k c bir hal alabilir. Ekran boyutu ngiliz ölçü standard olan "inç" ile, çapraz köfleler aras nda ölçülür. 1 inç tam olarak 2,54 santimetreye eflittir, bu da 17 inçlik bir ekran n çapraz geniflli inin 43,2 santimetre oldu unu gösterir. Ancak burada unutulmamas gereken önemli bir detay vard r, o da bu ölçünün ekran n tüp yüzeyini göstermekte oldu udur. Ço u monitörde kullan lan tüpler asla yüzeyin tamam ndan görüntüleme için faydalanamazlar. Bu da ekrandaki görüntünün asl nda çok daha küçük bir alana yans t lmas demektir. Ölçülebilen ve kullan labilen ekran yüzeyi aras nda genellikle 2 ila 4 santim aras nda bir fark bulunur, bu durumda normalde 17 inç olan bir ekran gerçekte 15 inçlik bir görüntü sa layacak demektir. Bu fark tasar ma ve teknolojye ba l olarak de iflir, genellikle kaliteli monitörlerde çok azd r. Bugün düflen fiyatlarla beraber 17 inçlik kaliteli monitörler hemen her kullan c n n al m gücü kapsam na girmifltir. Bu çapta bir monitör metin derlemekten oyun oynamaya dek hemen her ihtiyac rahatl kla karfl lamaya yeter. Bu yüzden daha küçük monitörleri sat n almakta pek fazla bir anlam yoktur. 17 inçten yukar olan monitörler ise nispeten pahal d rlar. Üstelik e er profesyonel anlamda grafik tasar m ya da benzeri konularla ilgilenmiyorsan z bunlar sat n almakta da pek fazla bir anlam yoktur. ÇÖZÜNÜRLÜK VE FREKANS Bir monitörün kullan c taraf nda dikkat edilmesi gereken iki önemli i özelli i vard r. Bunlardan ilki monitörün ç kabilece i en yüksek ekran çözünürlü üdür. Standard 15 inç ekranlar en fazla 1024x768, 17 inç ekranlar ise 1280x1024 çözünürlü e dek ç kabilirler. Ekran boyutu büyüdükçe ekran çözünürlü ü de buna uygun olarak artar. Burada önemli olan di er nokta bilgisayar n grafik kapasitesinin bu çözünürlüklere yetip yetmedi- idir. Örnek olarak geliflmifl grafiklere sahip 3D oyunlar bu denli yüksek çözünürlükte ak c bir bi- HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER 129
TEMEL B LG LER MON TÖR ALIRKEN... * < PUCU> 17 inçlik bir monitör ço u ev ve ofis kullan c s n n ihtiyaçlar n karfl lamaya fazlas yla yetecektir, üstelik bunlar n fiyatlar da oldukça uygundur. E er profesyonel grafik tasar m ve benzeri konularda çal flacaksan z, o zaman 19 inç ya da üzeri bir monitör alman z tavsiye ederiz. Bunlar hem daha fazla çal flma alan, hem de yüksek detay oran sunarlar. Ölçülen ve kullan labilen ekran boyutlar aras nda genellikle 2-4 santimetre kadar bir fark bulunur. < < 17 (43.2cm) çimde çal flt rabilmek için sadece iyi bir monitör de il, ayn zamanda güçlü bir de sistem gerekecektir. Monitörün di er önemli özelli i ise güvenli olarak ç kabildi i en yüksek "frekans", yani ekran yenileme h z d r. Bir monitörde görüntüler "katot tüpü" tabir edilen cam gövdenin en dibinde bulunan elektron topundan f rlat lan elektronlar n, ekran n cam yüzeyindeki özel kaplamaya çarp p bunu parlatmas yla oluflur. Bu ifllemde tüm monitör ayn anda de il, ancak yatay ve dikey olarak elektron bombard man na tutularak ayd nlat lmak zorundad r. Bu "tarama" ifllemi belli bir süre al r ve ekran n bir bafltan bir bafla "taranmas " sonucunda ortaya ç kan görüntünün kalitesi bu süreye ba l d r. Eski monitörlerde bu sürat oldukça düflük oldu undan insan gözüyle zor farkedilen, ama beyin taraf ndan alg lanan bir görsel "dalgalanma" gerçekleflmekteydi. Bu durum zaman içinde afl r yorgunluk ve bafl a r s da yaratabiliyordu. Yeni monitörler nispeten h zl d r, ancak kaliteli monitörler çok yüksek süratlere ç karak görüntünün "pürüzsüz" olmas n sa layabilmektedir. AYARLAR Eski analog monitörler basit ayarlara sahipti ve genellikle çözünürlü ü de ifltirmek görüntünün kaymas na sebep oluyordu. Modern dijital monitörlerde art k bu sorun kalmam flt r, ancak yine de kullan c ya sunulan ayar seçeneklerinin miktar ve ayar tufllar n n ergonomisi önemlidir. Art k ço- u monitör ön panele yerlefltirilmifl birkaç tufl ve ekranda yap lan ayarlar gösteren "on screen display" özelli ine sahiptir. Kaliteli monitörler ise daha da ileri giderek frekans ve benzeri ayarlar n da ön panelden yap labilmesine imkan tan rlar. EK DONANIMLAR Bilgisayar teknolojisinin geliflmesi ve multimedya uygulamalar n yay lmaya bafllamas yla birlikte monitörler de geliflme göstermifltir. Ancak bu geliflme sadece yüksek grafik kalitede olmam fl, bunun yan nda ço u firma ürünlerine ek özellikler kazand rma yoluna gitmifltir. Bu özellikler multimedya uygulamalarda ihtiyaç duyulan baz ek donan mlar n monitör üzerine entegre edilmesi fleklinde tüketiciye yans maktad r. Bu konuda ön plana ç kan ek donan mlar hoparlör setleridir. Bu tür setler genellikle ayr olarak sat lanlar kadar kaliteli de- ildirler, ancak monitör üzerine entegre edildiklerinden hem kullan ma haz rd rlar, hem de çal flma alan ndan önemli ölçüde tasarruf sa larlar. Monitör üzerine tak lan bir baflka ek donan m da mikrofondur, bunlar da çok yüksek kalitede de ildirler, ancak ço u multimedya uygulamada kullan c n n temel ihtiyaçlar - n karfl larlar. SATIN ALIRKEN Yeni bir monitör al rken dikkatli davranmal, çok mecbur olmad kça afl r ucuz ve ço unlukla da ayn oranda kalitesiz ürünlerden uzak durmal s n z. Bu konuda karar verirken bilgisayar dergileri gibi kaynaklardan faydalanabilirsiniz. Öncelikle en az ndan 17 inçlik bir monitör seçin, daha küçük olanlarla aradaki fiyat fark çok düflük seviyededir. Bu çapta bir monitör genel ihtiyaçlar rahatl kla karfl lar ve oyunlar dahil ço u grafik a rl kl uygulamada en hofl sonuçlar verir. Daha büyük monitörler çekici gelebilir, ancak bunlar hem daha pahal d r, hem de büyük yer kaplarlar. Üstelik 21 inçlik bir monitör oyun ya da benzeri uygulamalardan ziyade grafik tasar m gibi daha profesyonel kullan mlar için tasarland - ndan, elde edece iniz sonuçlar beklentilerinizin tersine olabilir. Hemen tüm modern monitörler eskilerden çok daha yüksek standartlara ve teknolojiye sahip oldu undan, görüntü kaliteleri genellikle oldukça yüksektir. Ayr ca yeni monitörlerde radyasyon oranlar da oldukça düflüktür, bu yüzden eskiden çok tutulan ekran filtrelerini kullanman za gerek yoktur. 130 HERKES Ç N B LG SAYAR TEMEL B LG LER
OTOMAT K CD OKUMA WINDOWS OTOMAT K CD OKUMA Windows iflletim sistemi CD sürücüye tak lan CD-ROM lar otomatik olarak tan ma ve buna uygun yaz l mlar kendili inden çal flt rabilme yetene ine sahiptir. Bu yetenek ço u zaman oldukça faydal d r, mesela bir müzik CD si takt n zda Windows bunu hemen alg lay p gerekli yaz l mla bunu çalmaya bafllayabilir. Ya da bir program CD si tak ld nda Windows buna uygun program seçip otomatik olarak çal flt rabilir. Özellikle yeni bir oyun ya da program kurmak istedi inizde bu özellik iflinizi oldukça kolaylaflt racakt r. Ne var ki bu yetenek bazen sorunlara da yol açabilmektedir. Mesela birden fazla CD üzerinde gelen bir oyunu oynarken CD de ifltirmeniz gerekebilir. Bu durumda di er CD tak ld nda Windows bunu çal flmakta olan program dikkate almadan ba ms z olarak çal flt rmay deneyebilir, bu da çeflitli problemlerin ç kmas na ve hatta çal flan program n çökmesine sebep olabilir. Burada size bu uygulamay nas l aç p kapatabilece inizi gösterece iz. Böylece ihtiyac n za göre ayarlama yapabilirsiniz, afla da verilen ad mlar takip etmeniz yeterli olacakt r. ADIM 1: Öncelikle "Bafllat" tuflu menüsünden "Ayarlar" fl kk na girin, aç lan menüden de "Denetim Masas " seçene ine t klay n. lgili pencere aç lacak ve ekrana gelecektir. ADIM 2: Aç lan "Denetim Masas " penceresi içinde "Sistem" simgesini bulun ve üzerine çift t klay n. "Sistem Özellikleri" adl diyalog penceresi aç ld - nda, buradaki etiketlerden "Ayg t Yöneticisi" adl olan na t klayarak ilgili k s ma geçin. Burada pencerenin üst sol k sm ndaki "Ayg tlar türüne göre göster" seçene ine t klay n. ADIM 3: Aç lan pencerede bilgisayar n zdaki tüm donan - m n bir listesi bulunmaktad r. Bu liste karmafl k görünüyor olabilir, ancak biz flimdilik sadece buradaki unsurlardan biriyle ilgilenece iz. Listede "CDROM" adl maddeyi bulun ve üzerine çift t klayarak aç n. Aç lan alt madde içinde bilgisayar n za tak l olan CD-ROM sürücünün marka ve modelini göreceksiniz. ADIM 4: Bu alt madde üzerine bir kez t klayarak seçili duruma getirin, sonra afla daki "Özellikler" tufluna t klayarak ilgili pencereyi aç n. HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS 69
<<< WINDOWS OTOMAT K CD OKUMA ADIM 5: fiimdi yeni bir diyalog penceresi aç lacakt r, burada "Ayarlar" adl etikete t klayarak ilgili k s ma girin. Bu k s mda "CD tak l nca otomatik uyar" seçene ini göreceksiniz. E er bu seçene in kutusu iflaretli durumda ise, bunun anlam CD sürücüye CD- ROM tak ld nda Windows un otomatik olarak bunu alg layaca - d r. E er bu fonksiyonu kapatmak istiyorsan z, o zaman kutusunun üzerine bir kez t klayarak iflareti kald r n. Bundan sonra "Tamam" tufluna t klayarak diyalog penceresini kapat n. ADIM 6: fiimdi tekrar "Sistem Özellikleri" penceresine geri dönmüfl olacaks - n z. Burada tekrar "Tamam" tufluna basarak yapt n z de iflikli i onaylay n, böylelikle bu pencerede kapat lacakt r. ADIM 7: fiimdi ekrana gelecek olan diyalog penceresi size yapt n z de iflikliklerin bilgisayar yeniden bafllat ld ktan sonra devreye girece ini bildirecek, sistemi hemen bafllatmak isteyip istemedi inizi soracakt r. E er "Evet" tufluna t klarsan z çal flan tüm programlar kapat - l r ve bilgisayar n z yeniden bafllat l r. Bu arada aç k durumda kaydedilmemifl belgeleriniz var ise, bunlar kapatmadan önce kaydetmek isteyip istemedi iniz de sorulacakt r. E er bilgisayar hemen bafllatmak istemiyorsan z o zaman "Hay r" tufluna t klay n. flinizi bitirdikten sonra bilgisayar n z yeniden bafllatabilir, böylelikle yapt n z de iflikliklerin geçerli olmas n sa layabilirsiniz. filem TERS NE ALMAK: E er bu fonksiyonu daha sonra tekrar devreye sokmak isterseniz, o zaman ifllemi bafltan tekrarlaman z ve 5 nolu ad mda ilgili kutuyu seçili hale getirmeniz yeterlidir. 70 HERKES Ç N B LG SAYAR WINDOWS
EXCEL TABLOSUNU WORD E AKTARMAK PROJELER EXCEL TABLOSUNU WORD E AKTARMAK Excel ile haz rlad n z bir tabloyu Word içine aktarmak ve böylece daha aç klay c belgeler haz rlamak mümkündür. Her zaman için Excel ile haz rlad n z bir tablonun yaz c ç k fl n alabilirsiniz. Ne var ki özellikle küçük çapl tablolar, üzerinde çal flt n z konuyla ilgili Word belgesine do rudan ekleyebilme, böylece daha ayd nlat c çal flmalar yapabilme imkan na da sahipsiniz. Bunu yapman n birçok yolu vard r, biz burada en iyi yöntemi görece- iz: ADIM 3: fiimdi seçili durumdaki hücre grubunu bir kutu içine kopyalayaca z. Bunun için "Düzen" seçene- ADIM 1: Öncelikle üzerinde çal flaca n z her iki belgeyi de aç n. fiimdi masaüstünde hem Word metin belgesi, hem de Excel tablosunu içeren çal flma kitab aç k durumda olacakt r. Tekrar hat rlatal m, "çal flma kitab " Excel belgeleri için kullan lan genel isimdir. inden "Kopyala" fl kk na, ya da araç çubu undan ayn adl tufla t klay n. ADIM 2: fiimdi Excel içindeki tabloyu bir kutu yard m yla Word içine aktaraca z. Önce ifle Excel ile bafllayal m, burada aktarmak istedi iniz hücreleri fare yard m yla grup halinde seçili duruma getirin. ADIM 4: fiimdi Windows görev çubu u üzerindeki simgesine t klayarak aç k durumdaki Word belgesine geçin. Burada imleci tabloyu yerlefltirmek istedi- iniz noktaya konumland r n. HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER 73
<<< PROJELER EXCEL TABLOSUNU WORD E AKTARMAK ADIM 5: mleci Word belgesi içinde istedi iniz yere konumland rd ktan sonra "Düzen" fl kk içinden ya da araç çubu undan "Yap flt r" seçene ine t klay n. Böylece tablo içeri i geçerli biçimiyle Word belgesi içine yerlefltirilecektir. E er kopyalanan hücrelerin içinde formüller varsa, o zaman Word içine bu formüllerin hesaplama sonuçlar girilecektir. * < PUCU> Bir Excel tablosunu Word belgesi içine kopyalarken, tablonun üstünde ve alt nda en az bir sat rl k bir boflluk b rakmay unutmay n. Böylece tablonun metinlerle kar flmas n önlemifl olursunuz. ADIM 6: Art k kopyalama ifli bitmifl ve tablo Word belgesi içine yerlefltirilmifltir. Bundan sonra bu tablo Word ile oluflturulan tablolardan farks z bir biçimde kullan lacakt r. Bunun anlam tablonun biçim ve düzenini di er Word tablolar gibi de ifltirebilece inizdir. Yaz türünü, biçimini, hizalanmas n ve di er tüm detaylar istedi iniz biçimde düzenleyebilirsiniz. I < INFO> Bir Excel tablosunu Word belgesi içine aktarman n daha detayl yollar da mevcuttur. Mesela bir dizi ayarlama yaparak Excel içindeki tablonun de ifltirilmesi halinde, bu de iflikliklerin ilgili Word belgesi içine yans t lmas n sa layabilirsiniz. 74 HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER
PROGRAM KALDIRMAK PROJELER PROGRAM KALDIRMAK Bilgisayarla çal fl rken ihtiyac m z oldukça yeni programlar kurmam z gerekecektir. Ancak bir zaman sonra bu programlardan kurtulmak isteyebiliriz. Art k kullanmad n z bir program sabit disk üzerinden kald rmak hem depolama alan ndan tasarruf etmenizi sa lar, hem de bir ölçüde iflletim sisteminin çal flmas n rahatlat r. Ancak bunu yapman n iki yöntemi vard r. Bunlardan ilki program n bulundu u klasörü oldu u gibi silmektir. Bu yanl fl yöntemdir, çünkü sistem içindeki ayarlar n düzgün yap lmas n sa lamaz ve sonuç olarak ciddi sorunlara yol açabilir. kinci yöntem ise program gerekti i flekilde sistemden kald rmakt r (Uninstall) ve biz flimdi bunu nas l yapaca n - za bakaca z. Her zaman ki gibi ifllem oldukça basittir, afla daki ad mlar izleyin: ADIM 1: Öncelikle "Bafllat" tuflu menüsünden "Ayarlar" seçene ine girin ve buradaki alt menüden "Denetim Masas " fl kk na t klayarak ilgili pencerenin görüntülenmesini sa lay n. ADIM 2: Aç lan pencere içindeki simgelerden "Program Ekle/Kald r" adl olan bulun ve üzerine fare ile çift t klay n. ADIM 3: fiimdi ekranda "Program Ekle/Kald r Özellikleri" adl diyalog kutusu görüntülenmektedir. "Yükle/Kald r" bafll kl k s mda bulunan listede bilgisayar n zda kurulu olan tüm programlar n bir listesini bulacaks n z. * < PUCU> Gereksiz programlar kald rarak hem sabit disk alan ndan tasarruf edebilir, hem de sistemin çal flmas n h zland rabilirsiniz. Bilgisayarda kurulu olan program say s artt kça iflletim sistemi arad n bulmakta ADIM 4: zorlanacak ve çal flma bir miktar yavafllayacakt r. Çok say da program kald rd ktan Bu diyalog kutusunda bulunan "Windows Kur" bafll kl olan k s m sonra "Disk Birlefltiricisi" yard m yla sabit ise size çeflitli Windows uygulamalar n kurma ya da kald rma imka- çal flma h z n bir miktar art racakt r. diskinizi düzenlemeyi de ihmal etmeyin, bu n verir. Ancak unutmay n ki bir Windows uygulamas eklemek için Windows kurulum CD sine ihtiyac n z olacakt r. HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER 75
<<< PROJELER PROGRAM KALDIRMAK ADIM 5: fiimdi "Yükle/Kald r" k sm ndaki listeden kald rmak istedi iniz program n ad n bulun ve üzerine t klay n. Sonra da afla daki "Ekle/Kald r" tufluna t klay n. ADIM 6: Bu noktada programlar sistemden kald rmak! < D KKAT> Bazen bir program kald r rken özel uyar lar alabilirsiniz. Windows sizi kald rmakta oldu unuz programla iliflkili bir unsuru silmek isteyip istemedi iniz konusunda sorgulayabilir. Bu kald r lan programa ait bir alt program ya da benzer bir unsur olabilir, Windows un sizden seçim yapman z istemesinin sebebi baflka bir program n da bu unsuru kullan yor gözükmesidir. Bu durumda iki seçene iniz var, e er o unsurun baflka hiçbir program taraf ndan kullan lmad na eminseniz, o zaman silinmesini emredebilirsiniz. Ancak e er bundan emin de ilseniz, o zaman unsura dokunulmamas n emretmek yerinde olacakt r. Çünkü bu tür birden fazla program taraf ndan kullan lan bir unsuru kald rmak ciddi sorunlara yol açabilir, sonradan di er programlar n çal flmas n engelleyebilir. için tasarlanm fl özel bir yaz - l m çal flacakt r. Bu yaz l m seçilen program ve onunla ilgili tüm di er k - s mlar gerekti i biçimde silecek ve gerekli ayarlar yapacakt r. Yaz l m size silme ifllemini "Otomatik" olarak yap lmas n isteyip istemedi inizi sorabilir, bu genellikle yeterli bir yöntemdir ve kullanman z önerilir. ADIM 7: Sizden ilgili komutlar alan yaz l m çal flmaya bafllayacak ve seçti iniz program sabit diskinizden silecektir. Bu esnada ifllemi ekranda takip edebilirsiniz. ADIM 8: fllem tamamland ktan sonra bir uyar kutusu ç - kacakt r, burada "Tamam" tufluna basarak ifllemi sona erdirin. Daha sonra da "Program Ekle/Kald r Özellikleri" diyalog penceresindeki "Tamam" tufluna t klayarak bu pencereyi de kapat n. 76 HERKES Ç N B LG SAYAR PROJELER
INTERNET TE E T M S TELER INTERNET INTERNET TE E T M S TELER Günümüzde tüm modern üniversitelerin Web siteleri mevcuttur, burada bunlardan birkaç tanesine yer veriyoruz. Internet üzerinde okullarla ilgili Web sitelerini aramay Yahoo ile bafllamak ak ll ca olacakt r. E er http://dir.yahoo.com/education/k_12/schools/high_schools/by_region/countries/ adresine giderseniz, burada çeflitli seviyeden okullar n ülkelere göre düzenlenmifl bir listesini bulabilirsiniz. Ayr ca yine bu portal yard m yla daha detayl aramalar yapt rma imkan bulabilirsiniz. Oxford Universitesinin sitesinde okulun ününe yak flan bir tasar m görüyorsunuz. Sitenin genel grafik görünüm aç s ndan hiçbir abart l yönü bulunmuyor. Ne var ki içerik oldukça doyurucu ve bilgilendirici. Burada üniversite ve tüm kurulufllar hakk nda detayl bilgilerin haricinde, bu bölümlerin kendi sitelerine olan linkleri de bulabilirsiniz. Gidilecek adres www.ox.ac.uk olarak belirlenmifl. Dünya çap nda tan nan bir baflka ngiliz üniversitesi de Cambridge ve sitelerinin adresi www.cam.ac.uk olarak belirlenmifl. Bu sitede üniversite hakk nda detayl bilgi bulabilir, periyodik olarak düzenledikleri e itim kurslar hakk nda bilgi edinebilirsiniz. Akademik konulardaki araflt rmalar n z için bu üniversitenin çeflitli bafll klar alt nda toplanm fl olan veri kataloglar na da baflvurabilirsiniz. fl konusunda e itim görmeyi düflünenlere flimdi verece imiz adrese bir u ramalar n tavsiye ederiz. E er http://dir.yahoo.com/business_and_economy/education/college_and_university/business_schools Departments and_programs/ adresine u rarsan z, burada tüm dünyadan ifl alan nda e itim veren okullar n linklerini bulabilirsiniz. Harvard üniversitesinin sitesine www.harvard.edu adresinden ulaflabilirsiniz. Bu site belki de tüm okul siteleri içinde tasar m aç s ndan en göze batan denebilir, ama do rusu bu pek de flafl rt - c say lmamal. Burada okulun tüm bölümleri ve e itim programlar hakk nda çok detayl bilgiler bulabilir, hatta e er isterseniz okulun sanal gezisine de kat labilirsiniz. Baflta Amerika Birleflik Devletleri olmak üzere ço u ülkede en gözde mesleklerden olan avukatl k alan nda e itim veren okullar hakk nda detayl bilgi edinmek istiyorsan z, http://dir.yahoo.com/government/law/law_schools/ adresine u ramay ihmal etmeyin. Burada bu konuda ün yapm fl en iyi okullar n linklerini bulabilirsiniz. Yaln z büyük bir k sm A.B.D. de bulunuyor. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 133
<<< INTERNET INTERNET TE E T M S TELER Orta Do u Teknik Üni. www.metu.edu.tr Üniversiteler aras nda en fl k web sayfas na sahip üniversitelerden bir olan OD- TU nun sayfas da hem Türkçe hem ngilizce hizmet verebiliyor. Türkiye de ayn zamanda.tr uzant l isimleri atama yetkisine sahip tek kurulufl olma özelli ini de elinde bulunuyor. Sitede ö renciler için haz rlanm fl akademik bir takvim de bulunuyor. Kariyer planlama merkezi ise mezunlara ifl bulma görevini üstlenmifl. stanbul Teknik Üniversitesi www.itu.ed.tr E itim kalitesi ile stanbul da ki en baflar l teknik üniversite olan stanbul Teknik Üniversitesinin web sayfas nda internet ve arama bafll özellikle ilgi çekiyor. Buradan bir arama motoruna de iflik linklere, FTp sunucuya ve üniversite için telefon defterine ulafl labiliyor. Site içinden ayr ca eski mezunlar ile ilgili bilgi al nmas da mezun bafll alt ndan mümkün oluyor. stanbul Üniversitesi www.istanbul.edu.tr stanbul un en köklü üniversitelerinden biri olan stanbul Üniversitesi bunun verdi i içerik zenginli ini web sayfas na da yans tm fl. Yeflil sar renklerin a rl kta oldu u site tasar m nda girifl sayfas nda neredeyse tüm içeri e ulaflmak için ba lant lar yer al yor. Ö rencilerin yan s ra di er tüm internet kullan c lar n n yararlanmas amac ile bir FTP servisine de site alt ndan kolayl kla ulafl labiliyor. Y ld z Üniversitesi www.boun.edu.tr stanbul da ki di er bir teknik üniversite olan Y ld z üniversitesi de web sayfas üzerine özenerek çal flm fl üniversitelerimizden biri. Site üzerinde en çok dikkati çeken sanal kampüs ad verilen ve Quick Time VR teknolojisinin kullan lmas ile oluflturulmufl görüntüler. Bunlar n kullan lmas ile siteyi ziyaret eden herkesin sanal olarak üniversitenin içinde dolafl p etrafa bakmas mümkün oluyor. Selçuk Üniversitesi www.selcuk.edu.tr Konya da yer alan ve ülkemizin sayg n üniversitelerinden biri olan Selçuk üniversitesi özellikle online kütüphanesi ile ad ndan sürekli söz ettiriyor. Web üzerinden mesaj al p gönderebilece iniz gibi üniversite genelindeki tüm telefon numaralar na ulaflabilece iniz bir rehber de sitede yer al yor. Bunun yan s ra siteden online dergilere, EBSCO host ve Proquest veritabanlar na da ulafl labiliyor. Sakarya Üniversitesi www.sau.edu.tr Bir y l aflk n bir süre önce depremi en a r flekilde yaflayan illerimizden biri olan Sakarya n n ayn isimdeki üniversitesi buna ra men kalitesinden ödün vermeden e itimini sürdürüyor. Üniversitenin hem Türkçe hem de ngilizce yay nlanan sayfas nda ö renciler ile ilgili her fley bulunuyor. Ayr ca üniversite uzaktan e itim çal flmalar na ilk bafllayanlar aras nda yer al yor. 134 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET
WEB SAYFASINI DÜZENLEMEK INTERNET WEB SAYFASINI DÜZENLEMEK Geçen bölümde Web sayfas na nas l tablo yerlefltirebilece imizi görmüfltük. Ayn yöntemlerle sayfalar düzenlemek de mümkündür. Bu bölümde size Web sayfalar n z nas l göze hofl gelecek bir biçimde düzenleyebilece inizi gösterece iz. Burada gösterilenleri uygulayarak k sa sürede oldukça profesyonel sayfalar haz rlamaya bafllayabilirsiniz. Tüm ihtiyac n z olan Not Defteri uygulamas d r. Burada birlikte oluflturaca m z site üç ana k - s mdan oluflacak ve konu olarak da hobilerinizi içerecek. Üç sayfadan oluflan sitede, bir girifl sayfas ve iki de alt sayfa yer alacak. Girifl sayfas ziyaretçilerinizi karfl lamaya yönelik olarak haz rlanacak, buna ba l olan di er iki sayfa ise iki farkl hobiniz konusunda bilgi ve resimler içerecek. Tabii siz bu alt sayfalar n say ve içeriklerini kendi zevkinize göre belirleyebilirsiniz, biz burada örnek olarak iki farkl konu seçtik. Sayfalar n genel yap s na bakt n zda, üst k - s mdaki ve yandaki bantlar n renkli olarak, ortadaki bölümün ise beyaz olarak tasarland n farkedeceksiniz. Üst bant sitenizin ad n içerecektir ve burada sadece tan t m amaçl bir metin parças olacakt r. Ortada kalan beyaz k s mda ise o an görüntülenmekte olan sayfan n içeri i yer alacakt r. Bu içerik sizin seçti iniz herhangi bir konu hakk ndaki resim, metin ya da di er biçimlerdeki verileri içerebilir. Solda bulunan renkli dikey bant ise sayfalar birbirine ba layan linklerin bulundu u k s m olacakt r. Burada amaç bu k s mdaki linklerden herhangi birine t kland nda, ba lant l sayfan n yüklenmesi ve görüntülenmesini sa lamakt r. O an görüntülenen sayfan n ad n tafl yan link koyu renkle gösterilmektedir ve herhangi bir biçimde t klamaya tepki vermez. Web sitenizin genel yap - s bu flekilde olacakt r, genel fikri kavrad ktan sonra geri kalan yapmak pek sorun olmayacakt r. fiimdi Not Defteri uygulamas n aç n ve uygun bir klasör içine anasayfa.htm ad alt nda kaydedece iniz kodlamay aynen resimde gördü ünüz flekilde girin. Bunu girdikten sonra alt sayfalar oluflturmak için tüm yapman z gereken ana sayfan n kodundaki metinleri uygun biçimde de ifltirip, farkl isimler alt nda ayn klasörün içine kaydetmektir. HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 135
<<< INTERNET WEB SAYFASINI DÜZENLEMEK 1 3 5 8 2 4 6 7 1- LINK, VLINK ve ALINK komutlar sayfalar aras ndaki Hypertext ba lant lar n renklerini ayarlaman z sa lar. Normalde bu ba lant lar mavi renklidirler, üzerlerine t kland ndan ise mora dönüflürler. BODY komutunun yan na yerlefltirilerek kullan l rlar. LINK komutu seçilmemifl durumdaki rengi, ALINK komutu seçilmekte olan durumdaki rengi ve VLINK komutu seçilmifl durumdaki rengi belirler. Burada RED de eri girerek tüm ba lant lar n k rm z renkte olmas n sa lad k. 2- Bu noktada tek sat r ve tek hücreden oluflan ilk tablo bafll yor. TABLE komutunun yan nda iki önemli ek komut kullan lmakta, bunlardan WIDTH tablonun geniflli ini belirliyor. Burada 100% de eri verilerek tablonun tüm sayfa boyunca uzanmas n sa l yoruz. BGCOLOR ek komutu ise hücrenin arka plan rengini belirliyor, biz burada AQUA komutu ile aç k mavi olmas n sa lad k. 3- Buradaki k s mda TR komutu ilk sat r, TD komutu ise ilk hücreyi belirliyor. ALIGN ek komutuna CENTER de erini vererek burada yer alan tüm metnin sayfan n ortas na hizalanmas n sa l - yoruz. FONT komutu metinde kullan lan yaz türünün özelliklerini belirlememize imkan tan yor. Buna birkaç ek komut verilebilir, ancak biz burada sadece SIZE ek komutunu kulland k ve de eri +3 olarak belirledik. Böylece buradaki yaz lar normalin üç kat büyük olacak. 4- Bu k s mda ikinci tablo bafll yor, bir sat r ve iki hücre içeriyor. Sol hücrede linkler ve sa hücrede metinler yer alacak. Burada bulunan WIDTH komutu tablo geniflli ini, HEIGHT ise tablo yüksekli ini belirliyor. 5- Bu k s mda ikinci tablonun ilk sat r bafll yor. TR komutunun yan nda yer alan VALIGN komutuna TOP de eri verilmifl durumda. ALIGN ek komutu metnin yatay, VALIGN ise dikey düzlemde hizalanmas n sa lamam za yar yor. 6- Burada ilk sat r n ilk hücresi bafll yor. WIDTH komutuna 150 de eri girerek hücrenin bu miktarda piksel geniflli inde olmas n sa l yoruz. BGCO- LOR komutu ise yine hücre arka plan rengini belirliyor. 7- Burada ilk sat rdaki ilk hücre içine konacak metin yer al yor. Bu metinler üç sayfan n linklerini tan mlayacak. 8- Burada ise ilk sat r n ikinci hücresi bafll yor, bu Web sayfam z n sa k sm n oluflturacak. Bu hücrenin içeri ini ALIGN komutu ile ortal yoruz. 136 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET
INTERNET ÜZER NDEN ÇALIfiMAK INTERNET INTERNET ÜZER NDEN ÇALIfiMAK Sabahlar kalk p ifle gitmek gün geçtikçe daha da çekilmez bir hal m al yor? Neden evden çal flmay denemiyorsunuz? Sabah kalk p kahvalt n z rahatça ediyorsunuz, sonra gazetenize bir göz gezdirip çal flmaya bafll - yorsunuz. stedi iniz zaman bir ara verip ailenizle ilgilenebilir, ya da hobilerinize biraz daha fazla zaman ay rabilirsiniz. Bilim-kurgu filmi mi? Hay r, hiç de il. Asl na bakarsan z bu konuda araflt rma yapan uzmanlar birkaç y l içinde evden çal flma oran n n yüzde yirmi civar na ulaflmas n bekliyorlar. Ancak tabii bu her ifl kolunda gerçekleflmeyecek, ayr ca bu oluflum öncelikle bilgisayarlar n yo un kullan ld - alanlarda yo unlaflacak. Burada en önemli unsur hesab na çal flt n z kuruluflun yerel a sistemine ba lanabilmenize ve veri al flverifli yapabilmenize imkan tan yacak alt yap n n mevcudiyetidir. Bu veri iletiminde en önemli rolü e-posta ve e-konferans uygulamalar üstlenecektir. NE GEREKL? Evden çal flmak için bir bilgisayara ve h zl bir de Internet ba lant s na ihtiyac n z olacakt r. Burada kullan lacak bilgisayar n çok özel bir yap da olmas gerekmez, do rusu standart özelliklere sahip herhangi bir PC bu iflin alt ndan rahatl kla kalkabilir. Ne var ki Internet ba lant s için ayn fleyi söylemek pek mümkün de ildir. Günümüzde kullan lan ve telefon hatlar üzerinden eriflim sa layan sistem belki Internet üzerinde düflük tempoda gezinmek için yeterli olabilir. Ancak flirkette acilen sizden gelecek büyükçe bir dosyay bekleyen çal flma arkadafllar n zla düzgün bir biçimde veri al flverifli yapabilmek için çok daha h zl bir ba lant gerekecektir. Günümüzde oldukça h zl ba lant sa layan ISDN standard yay lmaktad r, ileride ise çok daha h zl olan ASDL yayg nlaflacakt r. I < INFO> fiirketler için için art lar ve eksileri: + Çal flma alan ndan tasarruf sa lan r + Bilgisayar donan m ndan tasarruf sa lan r + Verimlilik art r l r - Çal flma koordinasyonu zay flar - Yerel a a afl r yük biner Çal flanlar için art lar ve eksileri: + Çal flma saatlerinin daha rahat düzenle nebilmesi + Rahat ev koflullar nda çal flabilme + Çal flma seçeneklerinde esneklik - Fazla mesailerin ortadan kalkmas HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET 137
<<< INTERNET INTERNET ÜZER NDEN ÇALIfiMAK K ME H TAP ED YOR? Tabii ki evden çal flmak tüm meslek gruplar n n faydalanabilece i bir olas l k de il. Yap ustalar - n n inflaat n bafl nda durmas, doktorlar n ameliyatlara girmesi gerekir. Bu yüzden ancak belirli bir meslek grubu evden çal flma flans n yakalayabilecektir. Yazarlar, editörler, programc lar ve benzeri ifl gruplar n n mensuplar uygun donan mla rahatça evlerinden çal flabilirler. AVANTAJ VE DEZAVANTAJLAR Evden çal flman n avantajlar hem çal flanlar, hem de iflverenler aç s ndan oldukça fazlad r. Öncelikle bu flekilde çal flan bir insan çok daha esnek çal flma saatlerine sahip olacak ve kendini ifle göre ayarlamak yerine, ifl saatlerini kendi zevkine göre ayarlayabilecektir. Hergün birkaç saati yo un trafikte strese girerek geçirmek zorunda kalmayacak, ayr ca bütün günü kalabal k ve s k - c bir ofis ortam nda geçirmeye mecbur olmayacakt r. Çal flan n en önemli sorumlulu u verilen ifli zaman nda tamamlamak olacakt r ki, ev ortam n n getirdi i rahatl n verime olan katk s bunu nispeten kolaylaflt racakt r. Öte yandan bu durumun iflveren için de baz avantajlar sa lad gerçe i unutulmamal d r. Herfleyden önce daha az çal flma alan gerekece inden masraflar bir hayli düflecektir. Ayn flekilde her çal flan için harcanan donan m harcamalar da bir hayli düflebilir. Çal flanlar aras nda ç kabilecek sorunlar n say s azalaca ndan ifl veriminin bir miktar artmas da beklenebilir. Ne var ki bunun bir de kötü yan vard r. Öncelikle çal flanlar aras ndaki iletiflim nispeten zay flayacakt r. Ço u zaman yüz yüze görüflmek yap - lacak ifli kavramak aç s ndan oldukça büyük önem tafl r. Elektronik haberleflme yöntemleriyle iletiflim kurmak baz durumlarda oldukça kullan fls z ve masrafl olabilir. Bu durumda orta bir yol bulmak en iyi çözüm olabilir. Çal flanlar mesainin bir k sm n evde, bir k sm n da ofiste geçirerek en iyi performans yakalamay baflarabilirler. Ofis çal flmas nda ifl bölümü yap larak konular üzerinde tart fl labilir, belli anahatlar çizilebilir. Evde ise kiflisel çal flmalar gerçeklefltirilebilir, verilen ifller teslime haz r hale getirilebilir. GELECEK Günümüzde Internet erifliminin oldukça yavafl olmas bu konudaki olas l klar n tam anlam yla de erlendirilmesini önlemektedir. Ancak zaman içinde Internet ba lant süratlerinin artmas ve buna ba l olarak evden çal flanlar n oran nda belirgin bir art fl olmas beklenmektedir. Özellikle video-konferans sisteminin oturmas çal flanlar aras ndaki koordinasyonun artmas n sa layacakt r. 138 HERKES Ç N B LG SAYAR INTERNET
PC N N MULT MEDYA KULLANIMLARI MULTIMEDIA VE E LENCE PC N N MULT MEDYA KULLANIMLARI Bilgisayar n z sadece ifl ya da oyun için kullanmak zorunda de ilsiniz. Uygun donan mla PC nize çok daha fazla yetenek kazand rabilirsiniz. RADYO Günümüzde uygun bir radyo kart yard m yla bilgisayar n za radyo yay nlar n alma yetene ini kolayl kla kazand rabilirsiniz. Piyasada pek çok farkl üreticinin ürünü olan radyo kart bulmak mümkündür. Bu tür bir kart al rken en popüler yay n bandlar n alabildi inden emin olmay ihmal etmeyin. Ço u kaliteli radyo kart beraberinde anten, kulakl k ve gerekli kontrol yaz l mlar yla birlikte sat lmaktad r. Bu kartlar bilgisayar içindeki bofl bir slota takt ktan sonra beraberinde verilen yaz l m kurman z, sonra da istasyon ayarlar n yapman z yeterlidir. Radyo kartlar n n beraberinde gelen yaz l mlar sadece kart n iflletim sistemine tan t lmas n sa lamakla kalmaz, ayn zamanda radyoyu kullanabilmenize imkan tan yan özel bir arabirim de sunarlar. Bu arabirim farkl görünümlerde olabilir, radyo kanallar n ayarlaman za yard mc olur. Radyo kartlar n n bir avantaj da sadece radyo kanallar n dinlemenize de il, ayn zamanda buradaki yay nlar sabit diskinize kaydedebilmenize de imkan tan malar d r. TELEV ZYON Bilgisayar n z gerekli donan mla bir televizyon gibi kullanabilece inizi daha önce de belirtmifltik. Ancak bir televizyon yay n n almak ve ifllemek pek kolay bir ifllem de ildir. Kulland n z bilgisayar n yetenekleri ve yap s bu konuda oldukça büyük önem tafl r. Bilgisayar n z bir televizyona dönüfltürmek için gereken en temel donan m bu ifl için özel olarak tasarlanm fl bir TV kart d r. Günümüzde TV kartlar içsel ve d flsal olarak iki farkl türde piyasaya sunulurlar. D flsal olanlar genellikle USB ba lant noktas n kullanarak bilgisayara ba lan r ve çal flt r l rlar. Bunlar nispeten yeni modellerdir ve USB ba lant s n n yeni nesil bilgisayarlarda standart olmas yla yayg nlaflmaya bafllam fllard r. çsel olanlar ise yap lar na göre kendi içlerinde birkaç alt gruba ayr l rlar. En eski modeller ISA ba lant slotuna tak lanlard r. Bu modeller bir ara kablo yard m yla ayr ca grafik kart na da ba lanmaya ihtiyaç duyarlar. Ne var ki piyasadaki her grafik kart nda bu tür bir ba lant noktas bulunmad ndan, bu TV kartlar n tüm grafik kartlar yla birlikte çal flt rmak mümkün de ildir. ISA slotunu kullanan TV kartlar art k pek üretilmemektedir, bu yüzden bunlar bulmak pek mümkün de ildir. * < PUCU> Önemli Hususlar E er bilgisayar n z bir televizyon al c s na dönüfltürmeyi planl yorsan z, o zaman flu önemli hususlar unutmay n z: 1-Monitörünüzün görüntü kalitesi ço u televizyondan çok daha iyidir, bu yüzden ekrana yans yan TV görüntüsü bir televizyona k yasla daha kötü olacakt r. Çünkü TV yay nlar genellikle yüksek çözünürlüklü ekranlara göre ayarlanmaz. 2-Unutmay n ki yeni ve çok büyük çapl bir monitör genellikle benzer çapl televizyonlardan daha pahal d r. 3-TV kartlar ço unlukla antenden gelen sinyali güçlendirmekte pek baflar l de ildir, bu yüzden çok iyi bir anten ve güçlendiriciye ihtiyac n z olabilir. 4-Bilgisayar n zda TV seyrederken arka planda çal flan di er uygulamalar yüzünden görüntüde bozulmalar yaflayabilirsiniz. Özellikle donan mdan ziyade yaz l m a rl kl olarak çal flan kartlarda bu durum çok belirginleflebilir. HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE 45
<<< MULTIMEDIA VE E LENCE PC N N MULT MEDYA KULLANIMLARI Daha yeni nesi TV kartlar ise PCI slotuna tak - lacak flekilde tasarlanmaktad r. Bu kartlar çok daha yüksek kapasiteye sahiptirler ve ço u çal - fl rken yaz l mdan ziyade üzerlerindeki özel ifllemcileri kullan rlar. Bu tür kartlara piyasada s kça rastlamak mümkündür, içlerinde gerçekten yüksek performans sa layan ve kullan m kolay olanlar vard r. Bir de "bileflik" tabir edilen türde TV kartlar vard r ki bunlar hem TV, hem de grafik kart olarak çal fl rlar. PCI ve AGP slotlar na tak labilen iki farkl türü bulunan bu kartlar n üzerinde biri TV yay nlar n iflleyen, di eri de bilgisayar n grafik sinyallerini iflleyen iki ayr ifllemci bulunur. Bu tür bir kart al rken dikkat edilmesi gereken unsur kart n grafik iflleme ihtiyaçlar n z tam olarak karfl lad - ndan emin olmakt r. Piyasada bulunan bileflik kartlardan pek az hem kaliteli bir TV görüntüsü sa layacak, hem de en yeni 3D a rl kl uygulamalar sorunsuzca çal flt racak kadar güçlüdür. Ancak e er 3D a rl kl uygulamalarla fazla ilgilenmiyor, daha ziyade size fazla sorun ve masraf ç karmadan çal flacak bileflik bir kart edinmeyi planl yorsan z, o zaman bu tür kartlar n ço u iflinizi görebilir. TV kartlar genellikle yanlar nda onlar çal flt - rabilmek için gereken özel yaz l mlarla beraber sat l rlar. Bu yaz l mlar sayesinde ekrandaki TV görüntüsünü kontrol edebilir, kanal ayarlar n yapabilir ve hatta baz geliflmifl uygulamalarla ekrandaki görüntüleri resim ya da video fleklinde sabit diskinize kaydedebilirsiniz. Bunun d fl nda ço u kaliteli TV kart kendi uzaktan kumandas ile sat l r. Özellikle büyük çapl monitör kullan yorsan z bu uzaktan kumanda sayesinde monitörünüzü koltu unuzdan seyredebilirsiniz. V DEO Ev kullan m için tasarlanan bilgisayarlar n performans günden güne artmaktad r. Güçlü ifllemciler ve yüksek h zl CD ya da DVD-ROM sürücüler sayesinde bilgisayar n z bir video gibi kullanman z mümkündür. Bir farkla, görüntü kalitesi eski video kay tlar yla karfl laflt r lamayacak kadar yüksektir. Ayr ca eski bantlar n aksine, CD ve DVD ler kullan m yüzünden afl nmaz, haliyle zaman içinde görüntü kalitesinde bir düflme yaflanmaz. Ancak bilgisayar n z sadece video görüntüleri seyretmek için de il, ayn zamanda kendi video filmlerinizi haz rlamak için de kullanabilirsiniz. Yüksek kapasiteli ifllemciler ve sabit diskler sayesinde büyük miktardaki video görüntüyü rahatl kla depolamak ve ifllemek art k mümkün olmaktad r. Ayr ca s rf bu gibi ifller için tasarlanan ifllemcilerle donanm fl grafik kartlar da mevcuttur. Bu kartlar d fl kaynaklardan gelen video görüntüleri yakalamak ve ifllemek için kullan l rlar. Donan m n haricinde yaz - l mlar da bir hayli geliflme göstermektedir. Sadece özel video iflleme programlar de- il, amatörlere yönelik kullan m kolay yaz l mlar da mevcuttur. Mesela Windows iflletim sisteminin ev kullan c s na yönelik son versiyonlar nda video ifllemeyi kolaylaflt ran uygulamalar bulunmaktad r. Çok yak n bir gelecekte evdeki bilgisayar n zda kendi amatör filmlerinizi rahatl kla haz rlaman z mümkün olacakt r. * < PUCU> fiunu unutmay n ki, en iyi TV kart bile en son teknoloji ile üretilmifl pahal televizyonlar n kalitesine ulaflamaz. Öte yandan bir TV kart size görüntüleri depolama ve iflleme gibi televizyonlar n kolayca sunamayaca seçenekleri sunar. Gerçekten de burada sorun yeni bir TV kart na yapt n z harcamn n ihtiyac n z karfl layaca ndan emin olmakt r. E er evde hangi kanal n izlenece i konusunda s k s k tart flma ç k yor, ya da bilgisayar bafl nda çal fl rken arada bir haberlere göz atmak istiyorsan z, iyi bir TV kart edinmek güzel bir fikir olabilir. 46 HERKES Ç N B LG SAYAR MULT MEDYA VE E LENCE