T.C. Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız Diş ve Çene Cerrahisi Anabilim Dalı İMPLANT UYGULAMALARINDA GÖRÜLEN KOMPLİKASYONLAR BİTİRME TEZİ Stj. Diş Hekimi Canan KARAAĞAÇLIOĞLU Danışman Öğretim Üyesi: Prof. Dr. Hüseyin KOCA İzmir-2015
ÖNSÖZ İmplant Uygulamalarında Görülen Komplikasyonlar konulu tezimin seçilmesi, yürütülmesi ve oluşturulmasının her aşamasında yol gösterici ve destekleyici yardımlarını esirgemeyen değerli hocam Prof. Dr. Hüseyin KOCA ' ya teşekkürü borç bilirim. İzmir- 2015 Stj. Diş Hekimi Canan KARAAĞAÇLIOĞLU
İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ 2. GENEL BİLGİLER... 2 2.1 İmplantın Tanımı... 2 2.2 Dental İmplantların Sınıflandırılması... 2 2.2.1 Subperiostal İmplantlar... 3 2.2.2 Endoosteal İmplantlar... 3 2.2.3 Transmandibular İmplantlar... 4 2.2.4 İntramukozal İmplantlar... 4 2.2.5 Endodontik İmplantlar... 4 2.2.6 Magnetik İmplantlar... 5 3. DENTAL İMPLANTLARIN ENDİKASYONLARI... 5 4. DENTAL İMPLANTLARIN KONTRAENDİKASYONLARI... 6 4.1 Sistenik Kontraendikasyonlar... 6 4.2 Lokal Kontraendikasyonlar... 7 5. OSSEOENTEGRASYON... 7 6. DENTAL İMPLANT UYGULAMALARINDA BAŞARI KRİTERLERİ... 9 7. İMPLANT CERRAHİSİNİ KISITLAYAN DURUMLAR... 10 8. KOMPLİKASYONLARIN ARTIŞ SEBEPLERİ... 11
9. CERRAHİ KOMPLİKASYONLAR... 11 9.1 Opersyon Sırasında... 11 9.1.1 İmplantın Yanlış Konumlandırılması... 11 9.1.2 Hemoraji... 12 9.1.3. Yumuşak Doku Yaralanmaları... 14 9.1.4 Sinir Zedelenmesi... 14 9.1.5 Amfizem... 15 9.1.6 Komşu Dişin Zarar Görmesi... 15 9.1.7 Kemik Fenestrasyonları... 16 9.1.8 Kemik Fraktürleri... 16 9.1.9 Primer Stabilite Eksikliği... 17 9.1.10 Alveol Kemiğin Isınması... 18 9.1.11 Sinüsü İlgilendiren Komplikasyonlar... 18 9.1.11.1 Sinüs Tabanı Preforasyonu... 18 9.1.11.2 Sinüs Ogmentasyonu Sırasındaki Komplikasyonlar... 19 9.1.11.3 Sinüs İçine Migrasyon... 19 9.1.12 Yabancı Cisim Aspirasyonu... 20 9.2 Operasyon Sonrasında... 20 9.2.1 Erken Dönem... 20 9.2.1.1 Hematom ve Ekimoz Oluşumu... 20 9.2.1.2 Ödem... 21 9.2.1.3 Enfeksiyon... 21 9.2.1.4 İnsizyon Alanının Açılması... 23 9.2.2 Geç Dönem... 23 9.2.2.1 Preiimplant Mukozitis... 23
9.2.2.2 Gingival Hiperplazi... 25 9.2.2.3 Kronik Ağrı... 25 9.2.2.4 Kronik Sinüzit... 26 9.2.2.5 Fistül/Süpürasyon... 26 9.2.2.6 Periimplantitis... 27 9.2.2.7 İmplant Fraktürü... 28 10. PROTETİK VE MEKANİK KOMPLİKASYONLAR... 28 11. ESTETİK KOMPLİKASYONLAR... 30 12. ÖZET VE SONUÇ... 31 13. KAYNAKÇA... 32 14. ÖZGEÇMİŞ... 39
1.GİRİŞ Dental implant uygulamaları son yıllarda estetik ve fonksiyonel amaçla dişsiz boşlukların yerinin doldurulması amacıyla sıkça kullanılan bir tedavi yaklaşımı olup hekime ve hastaya sağladığı pek çok avantajı bulunmakla beraber pahalı ve uzun süren bir tedavidir. Diş hekimliğinde dental implant uygulamalarının giderek yaygınlaşması özellikle implant destekli protezlerde karşılaşılan sorunların ve komplikasyonların incelenmesini gerektirmektedir. İmplant endikasyonu ve planlamasının doğru yapılması, hastanın sert ve yumuşak dokularının implant tedavisi için uygunluğu, doğru cerrahi yaklaşım, implant materyalinin uygun özelliklere sahip olması, uygulanacak protetik tedavilerin planlama ve uygulamasının doğru yapılması, uygun zamanda yükleme ve postoperatif özen başarıyı etkileyen faktörler arasındadır. Bu çalışmada implant tedavisinde başarı kriterleri ve dental implant uygulamalarında karşılaşılan komplikasyonlardan bahsedilecektir.
2.GENEL BİLGİLER 2.1 İmplantın Tanımı İmplant Latince in=içine ve planto= yerleştirme anlamına gelen sözcüklerin birleşiminden oluşur. Fonksiyon elde etme amacıyla, uygun bir yere yerleştirilen organik veya inorganik cisimdir(1). İmplantasyon cansız dokuların ya da alloplastik materyallerin organizmaya yerleştirilerek, fonksiyonlarından yararlanılmasıdır(2). Dental implant ise diş eksikliğini gidermeye ve ağız bölgesinde kayba uğrayan kısımları tamamlamaya yönelik, çene kemiği içine, üzerine veya mukozaya yerleştirilen ve protezlere destek veren yapılardır(güzel, K.G. ve ark. 2006. J Med Ethics, 14:41-46) 2.2 Dental implantların sınıflandırılması 1. Subperiostal İmplantlar 2. Endoosteal (endoosseos-kemik içi) İmplantlar 3. Transmandibular (transosseal) İmplantlar 4. İntramukozal İmplantlar 5. Endodontik İmplantlar 6. Magnetik İmplantlar 2.2.1 Subperiostal İmplantlar Kortikal kemik üzerine, periost altına yerleştirilen implantlara Subperiostal 2
implantlar adı verilir(3). Şekillerine göre; Tripodal Çevresel Unilateral olarak adlandırılır. Kemik dokusunun rezorbe olduğu; burun boşlukları, maksiller sinüsler ve mandibular kanalın kemik içi implant uygulamasına izin vermediği aşırı rezorbe kretli ve atrofik çene kemiği olan olgularda subperiostal implant uygulamaları gerçekleştirilebilir. 2.2.2 Endoosteal İmplantlar Diğer implant türleri arasında, günümüzde en çok kabul gören implant formudur. Yerleştirilecek implant çapına uygun olarak, kemik içerisinde hassas bir şekilde hazırlanmış yuvaya cerrahi olarak yerleştirilirler(4). Endoosteal implantlar şekillerine göre; Vida implant Silindirik implant Blade implant olarak isimlendirilir. 3
2.2.3 Transmandibular İmplantlar Yalnızca alt çeneye uygulanan Transmandibular İmplantlar, vertikal kemik boyutunun yetersiz olduğu durumlarda, bu desteği artırmak ve her iki kortikal kemik tabakasından faydalanmak amacıyla tercih edilmektedir. 2.2.4 İntramukozal İmplantlar Total yada bölümlü protezlerin iç kısmına, retansiyonu arttırmak için yerleştirilirler. Mukoza içindedir kemiğe girmezler. İntramukozal, subdermal ve submukozal isimlendirilirler(5). Endikasyonlarında labial uzantıların kısa olması istenilen protez uygulamaları, protezin palatinal bölümünün istenilmediği ve maksiller atrofi nedeniyle retansiyona gerek duyulan vakalar vardır. İlk kez 1943 yılında Gustau Dhi tarafından ortaya atılmıştır. Günümüzde pek sık kullanılmazlar(6). 2.2.5 Endodontik İmplantlar Osteojenik pinlerin yerleştirilmesi sonucu uygulamaya giren bu implant şeklinde implant pinler dişin kanalından geçirilerek apeks bölgesinde kemik içinden uygulanmaktadır. Böylece gelen kuvvet dengeli dağılır. Kron boyu kısa ve lüksasyon gösteren zayıf yapılı dişelerin stabilitesinde başarıyla kullanılmaktadır. Endodontik stabilizatör, transradiküler implantlar ya da transdental fiksasyonlar adıyla da anılırlar(7). 4
2.2.6 Magnetik İmplantlar Çene kemiklerine yerleştirilen magnetik elemanlar içeren implantlardır(8). 3.DENTAL İMPLANTLARIN ENDİKASYONLARI Hareketli protezin tutuculuğunun yetersiz olduğu durumlar Hareketli protez stabilitesinin sağlanamayacağı durumlar Oral muskuler koordinasyonu bozuk olan hastalar Hareketli protez kullanımından fonksiyonel olarak rahatsız olacak hastalar Psikolojik olarak hareketli protez kullanımını reddeden hastalar Hareketli protezin stabilitesini bozan parafonksiyonel alışkanlıklar Kusma refleksi olup hareketli protez kullanamayacak hastalar Tam protezlerden fazla beklentisi olan hastalar Ağızdaki mevcut dayanakların sayısının ve dağılımının yetersiz olduğu durumlar Sabit protezler kullanılacak dayanağın olmadığı durumlar Herhangi bir dişsiz sahada veya tam protezin oturduğu yumuşak dokularda meydana gelen ciddi değişiklikler Ortodontik ankraj amaçlı Maksillofasiyal protezlere destek olarak Komşu dişlerin sağlıklı olduğu tek diş eksiklikleri Konservatif tedavi isteği 5
Diş agenezisi Travmaya bağlı diş kayıpları ve kök kırıklarında Eksternal ve internal kök rezorbsiyonlarında 4.DENTAL İMPLANTLARIN KONTRAENDİKASYONLARI 4.1 Sistemik Kontraendikasyonlar Kemik hastalıkları Hematopoetik sistem hastalıkları Romatizmal hastalıklar Kardiyovasküler hastalıklar Kronik böbrek hastalıkları Diabet ve hipertansiyon gibi kronik hastalıklar Alerjik hastalıklar İmmün sistem bozuklukları Fokal enfeksiyon şüphesi Neoplazik oluşumların varlığı Psikiyatrik hastalıklar Yaşlılık Zeka geriliği Bu hastalıklara sahip olup yine de implant uygulanabilecek hastalar oldukça çoktur. Önemli olan hastalığın düzeyi ve ne düzeyde kontrol altında olduğudur. 6
4.2 Lokal Kontraendikasyonlar Dişler ve alveol kemik hastalıkları Periodontal hastalıklar Rezidiv oluşturan ağız mukozası hastalıkları Osteomyelitis TME disfonksiyonları Kemik hacminin yetersiz olduğu durumlar Anatomik oluşumların malformasyonları (sinüs sarkması) Okluzyon ve artikülasyon disfonksiyonları Makroglossi(9). 5. OSSEOENTEGRASYON Kelime kökü olarak in ve osseus kelimelerinin birleşiminin kemiğe dayandırılmasına bağlanır(10). Osseoentegrasyon, canlı kemik dokusu ile yükleme altındaki implant yüzeyi arasında direkt yapısal ve işlevsel bağlantı olarak tanımlanmaktadır. Osseoentegrasyon canlı kemik ile yükü taşıyan implant yüzeyi arasındaki yapısal ve fonksiyonel direkt birleşme anlamına gelir. Yani implant ile kemik arasında hiçbir aralık, psödoperiodonsiyum benzeri bir bağ dokusu aralığı yoktur. Osseoentegrasyon kavramı ile ilgili çalışmalar Branemark ve arkadaşları tarafından 1960 larda İsveç te başlatılmış ve çok yönlü çalışmalar yapılmıştır. Kullanılan implant materyallerinin doku ile uyumluluğu (biokompatibilitesi), periferik sinirler, kas, tendon, kemik, kemik iliği, sinovial doku, deri ve müköz membranlarda meydana gelen reaksiyonlar araştırılmıştır. Branemark ın anatomi laboratuarında başlattığı deneylerin verdiği olumlu sonuçlar osseintegrasyon 7
kavramını diş hekimliği pratiğine sokmuş ve 1965 de dişsiz bir insanın çenesinde titanyum vidaların iki etaplı bir teknikle alveoler krete yerleştirilmesi ile ağız içi çalışmalar başlamıştır(11). Osseoentegrasyon İçin Hekimin Sağlaması Gereken Şartlar Sterilizasyon Atravmatik uygulama Primer stabilite İyileşme döneminde aşırı kuvvetlerden korunma(12). Osseoentegrasyonda Başarısızlık Nedenleri Sistemik durum Yaş ve genetik Genel sağlık Sigara kullanımı Deneyimsizlik Tekniğe bağlı Enfeksiyon İmmediat yerleştirme İmmediat yükleme İmplant dizaynı İmplantın yüzey özellikleri Kemik kalitesi ve miktarının yetersizliği 8
İmplantın anatomik lokasyonu Kemik greftleri Parafonksiyonlar Lokal immun cevap Yeterli yapışık diş eti bandının yokluğu Radyasyon terapisi (13) 6. DENTAL İMPLANT UYGULAMALARINDA BAŞARI KRİTERLERİ Bir implantın başarılı sayılması için şu kriterlerin hepsini yerine getirmesi gerekir; Fonksiyonel (çiğneme ve konuşma) Psikolojik (ağrı ve rahatsızlığın olmaması, olumlu estetik sonuç) Fizyolojik (osteointegrasyonun sağlanması ve devamlılığı, dokularda patolojik cevap oluşturmaması) (14). Yapılan çalışmalar sonucunda başarılı bir implantta bulunması gereken kriteler şu şekilde belirlenmiştir; İmplantta hareketliliğin olmaması Radyografik olarak implant çevresinde radyolüsent alan bulunmaması İmplantlar yüklendikten sonra maksimum kemik kaybının ilk yıl için 1.5 mm yi, sonraki yıllarda ise 0.2 mm yi geçmemesi Geri dönüşü olmayan ağrı, enfeksiyon, nöropati, parestezi veya mandibular kanal perforasyonu gibi semptom ve anomalilerin bulunmaması. Başarılı bir implantın bu kriterleri 5 yılda %85, 10 yılda ise %80 oranında 9
yerine getirmesi gerektiği bildirilmektedir(15). Başarı kriterlerinin objektif olarak değerlendirilemediği implantlar fonksiyonel, ölüm ya da başka bir nedenle takip edilemeyenler değerlendirilememiş, çıkarılan ya da düşen implantlar ise başarısız implantlar olarak adlandırılmaktadır(16). İmplant çalışmalarının başarısı maksillofasiyal cerrah, protez uzmanı, periodontolog ve hasta arasındaki uyumun sonucuna bağlıdır. 7.İMPLANT CERRAHİSİNİ KISITLAYAN DURUMLAR İmplant tedavisi, yeterli kemik miktarının bulunması ve çeneler arası ilişki ile yakından ilgilidir. Kemiğin çeneler arası ilişkinin uygun olduğu durumlarda bile alveol kemiğin şekli, mandibular sinirin pozisyonu, maksiller ve nasal sinüsler implant cerrahisi için engel teşkil edebilmektedir(17). Alveol kemiğinin genişliği ve/veya yüksekliği implant yerleştirilmesi için yeterli olmadığı durumlarda otogen kemik greftleri, alloplastik materyaller, distraksiyon osteogenezis gibi teknikler kullanılır(18,19). Kemik kaybının miktarı ve yeri ogmentasyon tekniğinin seçiminde etkili olan faktörler arasında yer almaktadır(20). İmplantın doğrupozisyonunda yerleştirilmemesi kuron çıkış profilinde istenmeyen durumların ortaya çıkmasına yol açar. Klinik değerlendirme aşamasında çeneler arası ilişki transver, sagital ve frontal düzlemde değerlendirilmelidir(18) Alveol kemiğinin genişliği yetersiz veya konturları istendiği düzeyde olmadığı durumlarda değişik tedavi yöntemlerinden faydalanılanilir, küçük defektler kemiği 10
ikiye ayırarak (splitting) veya yönlendirilmiş doku rejenerasyonu, allogreftler ya da xenogreftler ile tedavi edilirken; büyük defektler iliak, tibia, skapula, kalvarya gibi ağız dışından, ya da ramus, simfiz, tüber gibi ağız içinden elde edilen inley ve onley teknikleriyle başarılı ile tedavi edilir(18,21). Günümüzde defektlerin rekonstrüksiyonunda simfiz ve ramus bölgeleri primer verici bölgeler olarak kabul edilir(22). Mandibula gibi yüz iskeletinden elde edilen membranöz kemik greftleri iliak kemikten elde edilen endokondral kemik greftlerine göre daha az rezorbsiyon gösterirler, dolayısı ile elde edilen kemik boyutu daha stabil, damarlanma daha fazla olduğu için iyileşme süreleri daha kısadır. Yüksek oranda kemik morfogenik protein ve büyüme faktörleri içerdikleri için osteoindüksiyon kapasiteleri yüksektir(19,23) 8.KOMPLİKASYONLARIN ARTIŞ SEBEPLERİ İmplant sayısında artış Cerrahi tecrübe yetersizliği Komplikasyonlara karşı yetersiz eğitim Riskli durumlarda implant yerleştirilmesi Literatürlerdeki yüksek implant başarısı(24). 9.CERRAHİ KOMPLİKASYONLAR 9.1. Operasyon Sırasında 9.1.1 İmplantın Yanlış Konumlandırılması 11
Cerrahi süresince yanlış karar yetersiz planlama ya da oryantasyonun kaybedilmesi sonucunda implantlar ideal olandan daha kötü bir konuma ya da angulasyona yerleştirilebilir. Bazen de bu (belki de işlem öncesinde yeterli inceleme yapılmadığından ) kemiğin hacim olarak bölgesel zayıflığı ya da kemik yoğunluğunun uygusuzluğu sonucudur. Sonuç olarak implantlar bukkal ya da labial olarak uzağa yerleştirilebilirler ve dudak ya da yumuşak dokuyu etkileyebilir veya belki de lingual taraftan çok uzağa yerleştirilebilirler ve ağız tabanının ince, hareketli ve savunmasız mukozasında iritasyona yol açabilir. Prostodontik amaçlar için angulasyon uygunsuz olabilir. Yerleştirme mental sinire ya da insiziv kanala zarar verebilir. İmplantlar birbirine çok yakın olduğunda yeterli hijyen sağlanamayabilir ve aradaki mukoza zarar görür. Tüm bu sorunlar ve komplikasyonlar, detaylı radyolojik araştırma ve prostodontisle ortak görüşme dahil dikkatlice yapılmış işlem öncesi planlamayla en aza indirgenebilir veya önlenebilir. Drill rehberi olarak şablon kullanımı bazı olgularda kaçınılmazken bir çok kolaylık sağlar. Hatalı yerleştirme yivlerin ekspoze olmasıyla da sonuçlanabilir. Bu sorun da implant yivlerine kansellöz kemik grefti yerleştirerek ya da becker ve arkadaşlarının tarif ettiği gibi membran tekniğiyle veya görünen yerin üzerine hiç dokunulmamış bir periosteum tabakası yerleştirilerek halledilebilir. Amaç, dikkatlice yapılan planlama, danışma ve gerekli hallerde şablon kullanımıyla, bu gibi sorunları en aza indirgemek veya önlemektir. 9.1.2 Hemoraji Kanamaya Sebep Olan Arterler: 12
A.Alveolaris inferior A.Facialis A.Lingualis İnterforaminal bölgeye yerleştirilen implantlardan sonra; aksesuar vasküler kanalların bulunmasına bağlı olarak ciddi ve hayatı tehdit eden kanamaların meydana geldiği değişik çalışmalar tarafından gösterilmiştir(25). İmplant cerrahisi sırasında lingual kortikal kemiğin perforasyonu sonucu arterlerin zarar görmesi ciddi anlamda kanamalar meydana getirebilir. Üst çenede ise, palatinal arter veya dalların zedelenmesi kanamalara yol açmaktadır. Operasyon öncesi alınan üç boyutlu grafiler; implant yapılacak bölgede kemik yapısının incelenmesi, vasküler yapıların alt çeneye giriş ve foramenlerden çıkış yerlerinin belirlenmesi ve lingual fossanın konumunu tespit etmek açısından son derece önemlidir(25). Hemorajisi olan hastalarda parmakla kompresyon yapılmalı ve gerekirse submental; fasiyal ya da lingual arter bağlanmalıdır. Aspirasyon hemorajiyi arttırdığından yapılmamalıdır(25). Tedavi Yöntemleri: Basınç uygulama Ligatür Elektrokoter Bone wax İmplant yerleştirme 13
9.1.3 Yumuşak Doku Yaralanmaları Yumuşak dokuda el aletinin ısınmasından kaynaklı dudakta yanık lezyonu, aşırı traksiyon kuvvetine, hastanın ani hareketine veya cerrahın yanlış alet kullanımına bağlı olarak bir çok lezyon görülebilir. Bu lezyonların çoğu hastanın sedasyonu ile cerrahın ve hastanın stres faktörünün elimine edilmesiyle, cerrahinin titizlikle yapılmasıyla önlenebilir (Ozcelik et al.,2005). 9.1.4 Sinir Zedelenmesi N.Alveolaris inferior N.Lingualis N.Mentalis Dudakta, dilde veya yanakta tam uyuşma şeklinde olabildiği gibi, batma yanma veya karıncalanma şeklinde de olabilir. Bu durum flap kaldırırken, implant yuvası hazırlarken veya implant yerleştirirken mandibular sinir veya dallarından biri olan lingual, inferior alveolar veya mental sinirlerin zedelenmelerine bağlı olabilir(26). Duyu gecikmesinin inflamasyona da bağlı olabileceği unutulmamalı; bu yüzden hastaya 3-6 haftalık süre ile yüksek doz antiinflamatuar ilaçlar verilmelidir. Total anestezi, ağrıya aşırı duyarlılık ya da spontan ağrı geliştiğinde ise, hasta bir mikronörocerraha yönlendirilmelidir(27). 14
Operasyon öncesi dikkatli bir radyolojik değerlendirme, aşırı rezorbsiyon gösteren vakalarda insizyonu kret tepesinin hafifçe lingualine kaydırmak, implantın ucu ile inferior alveol kanal arasında 2mm emniyet payı bırakmak gibi önlemlerle sinir yaralanmalarından kaçınabilir. İmplant yerleştirdikten hemen sonra yapılan 3 boyutlu radyografik değerlendirme olası implantın yanlış yerleştirme durumlarında erken müdahale imkanı vermektedir(26). 9.1.5 Amfizem Operasyon esnasında hava ile çalışan tribünlerin kullanılması bu duruma yol açar. Osteotomi sırasında kompresörden gelen hava basınç altındaki ilik boşluklarını doldurup venöz sistemden kalbe geçebilir. Hekimlerden bu durumdan sakınmak için implant yerleştirme prosedürlerine, eğitimlerde verildiği şekilde uygulamaları ve kendi insiyatiflerinde değişiklikler yapmamaları beklenmektedir. Tedavisinde antibiyotik ve analjezik kullanılırken ılık kompres, salin solüsyonları ve ışın tedavisinden de yararlanılabilir. Hasta durum hakkında yeterli bilgilendirilmeli ve sakinleştirilmelidir. 3-10 gün sonrasında durum normale dönecektir.(m a Angeles Sanchez Garces, Jaume Escoda Francoli and Cosme Gay-Escoda University of Barcelona, Faculty of Dentistry, Spain ). 9.1.6 Komşu Dişin Zarar Görmesi Yeterli güven aralığı bırakılmaması ve hatalı açılandırma sonucu gerçekleşir. Radyografik değerlendirmenin yetersiz yapılması ve implantın komşu dişlere çok 15
yakın yerleştirilmesi sonucu komşu dişler hasar görebilir. Hasarın derecesine göre kanal tedavisi, apikal rezeksiyon yada diş çekimi gerekebilir(28). 9.1.7 Kemik Fenestrasyonları Mukozada sekonder enfeksiyon gelişmesine Destek kaybına İmplant kayıp riskinin artmasına neden olur. Tedavisine implantın açığa çıkıp çıkmamasına göre karar verilir. İmplant yüzeyinde bulunan az miktarda kemik bile iyileşmeyi yönlendirebilir. Biomateryal ve greft uygulanarak yönlendirilmiş doku rejenerasyonu yapılabilir. 9.1.8 Kemik Fraktürleri Aşırı rezorbsiyon gösteren mandibulalarda en çok korkulan komplikasyon çenenin kırılmasıdır. Atrofik mandibulada kemiğin yüksekliği en az 7mm ve genişliği en az 6mm olmalı, daha az olduğu durumlarda kemik greftleri kullanılmalıdır. Mandibulanın kırılması implant yerleştirilirken olabildiği gibi post operatif dönemde de meydana gelebilir. Kemik yetersiz olduğunda implant öncesi greft konulması, osteoentegrasyon döneminde çenenin okluzal kuvvetlerden korunması ve implant sonrası hastanın takibi ile mandibulanın kırılma riskini minimuma indirilebilir(26). Kırık tedavisi çene kırıklarının tedavi prensiplerine dayanmaktadır(29). 16
Kemik kırılganlığı, artan kortikal kemik yoğunluğuna ve kanlanmanın azalmasına bağlı olarak artar. Kırık hattında bulunan implantlar, enfeksiyon ve mobilite yoksa çıkarılmayabilir. Diğer durumlarda kırık hattında bulunan implantlar çıkarılmalıdır. 9.1.9 Primer Stabilite Eksikliği Primer stabilitenin sağlanması osseoentegrasyonun sağlanması ve bağ dokusunun periimplanter alandan uzak tutulması ile mümkün olur. Eksikliği ise implant yuvasının yanlış hazırlanmasına bağlı olabildiği gibi, immediat implantasyonda olduğu gibi çekim boşluğunun çapı ile implant çapı arasındaki uyumsuzluğa ya da aşırı kısa implant kullanılmasına bağlı da olabilir. Daha geniş ve daha uzun bir implant seçilebilir ya da operasyon 2 ay gibi bir süre ertelenebilir(30). Nedenleri: İmplant yuvasının yanlış hazırlanması İmmediat implantasyonda çekim boşluğunun çapı ile implant çapı arasındaki uyumsuzluk Uygulama bölgesindeki kemik densitesi ve miktarı Kullanılan implantın yüzey özellikleri 17
Çözüm: Daha geniş ve daha uzun bir implant uygulanması İmplant uygulamasının ertelenmesi 9.1.10 Alveol Kemiğin Isınması İmplant yuvasını hazırlarken frezin kemiğe sürtünmesi sonucu kemikte ısı meydana gelir. Bu ısınmanın sonucunda kemikte nekroz, fibroz ve osteolitik dejenerasyon oluşabilir. Keskin frez kullanılması, hızı ayarlamak ve yeterli eksternal yada internal soğutma ile kemik ısınması minimuma indirilebilir(31). 9.1.11 Sinüsü İlgilendiren Komplikasyonlar 9.1.11.1 Sinüs Tabanı Perforasyonu Atrofik ve rezorbe çenelerde rezorpsiyona ve sinüs sarkmasına bağlı olarak sinüs tabanı ile kretin tepe noktasına birbirine yaklaşır. Bu durum özellikle kanin dişlerin distali ile 7 nolu dişler arasında kalan bölgeyi ilgilendirir. Dişsiz bir maksillanın arka bölgesindeki kemiğin yetersiz olması durumunda implantların yerleştirilmesi zorlaşır. Hastadan BT alınması istenmeyen süprizlerin ortaya çıkıp hastanın ve hekimin zor durumda kalmaması açısından önemlidir. Mesafe yeterli değilse, sinüs ogmentasyon tekniklerine başvurulmalıdır. Yapılan araştırmalar; implantların sinüs içine yerleştirilmeleri, implantların geleceğini 18
etkilemediğini göstermiştir. Küçük çaptaki sinüs perforasyonları spontan olarak iyileşir. İmplantların sinüs membranı penetrasyonu 4mm yi geçtiğinde; implant etrafında mukoza kalınlaşması gözlemlenmiştir(30). 9.1.11.2 Sinüs Ogmentasyonu Sırasındaki Komplikasyonlar: Sinüs membranı perforasyonu Rezidüel alveolar kretin fraktürü Maksiller ostiumun obstrüksiyonu Hemoraji Mevcut dentisyondaki yaralanmalar(32) 9.1.11.3 Sinüs İçine Migrasyon Nedenleri: Sinüs içi basıncın artması Enfeksiyona bağlı kemik rezorbsiyonu Primer stabilite eksikliği İmplantın yanlış konumlandırılmasına bağlı olarak görülür. Çözümleri: Ameliyat öncesi dikkatli klinik ve radyolojik muayene ile bu komplikasyondan kaçınılabilir.(26,33). 19
9.1.12 Yabancı Cisim Aspirasyonu Aspirasyon riskini arttıran faktörler arasında intravenöz sedasyon, lokal anestezi, supine pozisyonu, hastanın aşırı ve beklenmedik hareketleri, yetersiz aydınlatmayı sayabiliriz. Buna ek olarak beyin felci, beyin tümörleri, Parkinson hastalığı ve psikiyatrik rahatsızlıklarda yutma refleksi yetersizliğinden aspirasyon olaylarına daha sık rastlanılmaktadır. Yutulan cisimlerin %92.5 u özafagusa; %7.5 u trakea ya geçmektedir. Yutulan yada aspire edilen cisimleri değerlendirmek için okluzal filmler, akciğer ve abdominal radyografiler, boyun omur grafileri ve bilgisayarlı tomografilerden faydalanılmaktadır. Aspire edilen cisimlerin çıkarılmasında rijit ve esnek bronkoskopi kullanılmaktadır(34). 9.2 Operasyon Sonrasında 9.2.1. Erken Dönem 9.2.1.1. Hematom ve Ekimoz Oluşumu Hematom, genellikle kan damarının yırtılması neticesinde kanın damar dışına çıkması olarak tanımlanan kanamanın doku içindeki birikimidir. Cerrahi işlem sırasında kanama fazla olursa daha çok yaşlı bireylerde sonradan ekimoz şekillenebilir. Bunu engellemek için dikişleri attıktan sonra kompres, operasyon sırasında kanama kontrolü, operasyon sonrasında soğuk uygulamada yarar vardır. Operasyon esnasında kanama kontrolünün başarısı Mukozal flebin yerine oturtulması 20
Dikkatli postoperatif kompresyon ve soğuk uygulanması hematom oluşumunu etkiler. Hematom oluşan bir hastada enfeksiyonu önlemek için mutlaka antibiyoterapi uygulanmalıdır. 9.2.1.2. Ödem Ödem daha farkedilebilir biçimde cerrahiden 24 saat sonra görülmesine rağmen hemen sonrasında da görülebilir. Bu durum trismusa ve hijyen eksikliğine neden olurken hastanın konforunu da bozar. Zamanla azalır ve birkaç gün içinde kolaylıkla kaybolur. Geniş flep, kemik rejenerasyonu teknikleri ve cerrahi aşama ödemin meydana gelmesinde rol oynayan faktörlerdendir. Bununla birlikte cerrahinin titizlikle yapılması, aşırı gerilim kuvvetlerinden kaçınılması, operasyon sonrası soğuk kompres uygulanması ve nonstreoidantienflamatuar kullanımı bu riski minimuma indirir. Kompleks implant rehabilitasyonlarından sonra kısa bir süre kortikosteroid kullanımı yardımcı olur. Ödem sonrası gelişebilicek komplikasyonları(ödemin sinire baskı yapması gibi) da risk olmaktan kurtarır. (Misch & Resnik, 2010). 9.2.1.3 Enfeksiyon Operasyonlar sırasında cerrahi protokulün titizlikle uygulanmaması, preoperatif dönemde kullanılan antibiyotiğe güvenilerek cerrahi protokolden sapılması ve operasyonu yapacak kişinin baş boyun bölgesinde gelişen apseleri tedavi edebilecek 21
beceriye sahip olmaması implant cerrahisi sonrası ciddi enfeksiyonların oluşmasına sebep olacaktır(35). Nedenleri : Kötü oral hijyen Bölgede önceden var olan enfeksiyon Yetersiz sterilizasyon Yabancı cisim reaksiyonu Belirtileri: Ağrı Şişlik Renk değişimi Süpüratif eksuda Tedavi: Atılan süturların birinin alınmasıyla eksuda akışının düzenlenmesi ve günlük pansuman uygulaması gereklidir. Sistemik ateş tabloya eşlik etmekte ise antibiyotik tedavisi zorunlu hale gelmektedir. 22
9.2.1.4 İnsizyon Alanının Açılması Postoperatif komplikasyonlar arasında en sık rastlananı insizyon hattının açılmasıdır. İnsizyon hattında minor bir açılma gözlenirse, bu açılmanın nedeni belirlenmelidir. Eğer geçici hareketli protezin tasarımını kapsıyorsa tasarım düzeltilir. Hasta, günde 3x3 klorheksidin gargara kullanımı ve insizyon hattını nemli spançla yada yumuşak diş fırçasıyla temizlemesi konsunda bilgilendirilir. Birkaç günden birkaç haftalık zaman zarfı içerisinde, yumuşak doku açık olan alan içerisine implantları riske atmadan granüle olacaktır. İlgili bölgenin yeniden sütüre edilmesi denenmemelidir; çünkü bu işlem daha sonra sorunu artmasına neden olur. Eğer granülasyon dokusunun insizyon hattına ilerlemesi 2 haftadan daha fazla zaman alırsa, yüksek hızlı tur ve kalın elmas frezlerle yaranın epitelyal marjinleri düzeltilerek granülasyon dokusunun ilerlenmesi teşvik edilebilir. Bu işlem minor bir kanamaya sebep olur ve granülasyon doku ilerlemesini sağlar. Bu minör debridman genellikle topikal anestezi altında yapılır(36). İyileşmekte olan bir implantın üzerindeki hareketli protez üzerine uygulanan okluzal kuvvetler de, yumuşak dokudaki insizyon hattının açılmasına ve yumuşak dokunun iyileşmesinde gecikmeye yol açabilmektedir(37). 9.2.2 Geç Dönem 9.2.2.1 Periimplant Mukozitis 23
İmplant boynunu saran zarın iltihaplanmasıdır. Geri dönüşümlü bir enflamatuar reaksiyon olmakla beraber dikkat edilmezse osseoentegrasyon kaybına yol açabilen olayların başlangıcıdır. Nedenleri: Oral hijyen yetersizliği Yanlış uygulanmış veya açılandırılmış implantlar Periimplant mukozitisin klinik özellikleri birçok açıdan gingivitise benzer; kızarıklık ve şişlik gibi enflamasyonun klasik belirtilerini içerir. Periimplant mukozasının morfolojisindeki değişimler, implantın metal kısmının ışık geçirgenliğinin olmaması nedeniyle enflamasyonun görünen belirtilerini maskeleyebilir. Periimplant mukozitisin teşhisi sondalamada kanamanın değerlendirilmesi ile yapılmaktadır(38). Sondalamada kanama; periimplant mukozitisi ortaya çıkaran iyi bir göstergedir. Periimplant mukozitisin prevelansı ile ilgili yapılan çalışmalarda prevelansın %24-91 değiştiği bildirilmiştir(39). Tedavi: Periimplant mukozit yüksek başarı şansı ile tedavi edilebilir. Üzerinde plak ve diştaşı bulunan, sondalamada kanama olan, süpürasyon olmayan ve sondalama derinliği 4 mm yi geçemeyen implantlarda mekanik temizlik uygulanmalıdır. 24
Antiseptik ajanlar uygulanır. (%0.2 lik klorheksidin solusyon gargarası veya %0.2 lik klorheksidin jel) Oral hijyen konusunda hasta motive edilir. 9.2.2.2 Gingival Hiperplazi Nedenleri: Yanlış yerleştirilmiş implantlar Oral hijyen yetersizliği Protezlerin diş ile kötü ilişkisi Tedavi : Mekanik temizlik ile diştaşı ve bakteriyel dental plak uzaklaştırılmalıdır. Antiseptik ajanlar kullanılmalıdır.(%0.2 lik klorheksidin solusyon gargarası veya %0.2 lik klorheksidin jel) Hasta oral hijyen konusunda motive edilmelidir. Okluzal uyumsuzluklar düzeltilmelidir 9.2.2.3 Kronik Ağrı Nedenleri : 25
Mandibuler kanal ile implant arasında bulunması gereken 1 mm lik güvenlik aralığının göz önünde bulundurulmaması Yüklemeden sonra ortaya çıkan ağrı(karakteristik). 9.2.2.4 Kronik Sinüzit Sinüzit, sinüslerin iç yüzeyini döşeyen dokunun iltihabıdır. Maksiller implant uygulamalarından kaynaklı Sıklıkla blade implantlarda ortaya çıkar. Semptomlar: Ağrı görülür. Bu ağrı hafif ya da şiddetli olabilir, süreklidir, zonklayıcı olabilir ve bazen başı öne eğme ile artabilir. Burun akıntısı, burun tıkanıklığı, geniz akıntısı ve öksürük görülür. Sinüsler radyolojik olarak radyoopak görülür. 9.2.2.5 Fistül/Süpürasyon Fistül genellikle iyi plak kontrolü yapılmayan vakalarda veya implant gövdesi ile üst yapı bağlantısı arasında hareketlilik olduğunda, yumuşak doku ile bu hareketli bölge arasındaki mikro açıklıktan mikroorganizmaların girmesi sonucunda oluşan iltihap ile meydana gelir. 26
Abutment kenarında bir fistül oluştuğunda fistül ağzının basitçe dairesel eksizyonuyla gingival enflamasyon yok edilebilr(adell ve ark. 1981; Branemark, 1977). Yetersiz plak kontrolü ve gingival enflamasyon fistül oluşumunun muhtemel sebeplerindendir ve hasta bu yönde motive edilmelidir. 9.2.2.6 Periimplantitis Dişeti ve implant çevresi mukozanın erken plak oluşumuna benzer şekilde cevap verdiği ancak dental plak birikiminin implant çevresi dokularda daha ciddi yıkımlara neden olduğu gösterilmiştir(lindhe ve ark.clinical oral implant research 1992;3:9-16). Periimplantitis; peri-implant mukozadaki enflamatuar bir lezyonu ve periimplant kemik kaybını içeren klinik bir durumu sergilemektedir. Bu nedenle periimplantitisin teşhisinde; sondlamada kanama kadar, radyografilerle kemik yıkımının da değerlendirilmesi gerektirmektedir. Periimplantitis başlangıç olarak periimplant dokuların marjinal kısmını etkiler ve farklı zamanlarda implant stabil ve fonksiyonda kalabilir. Periimplantitisin semptomları; lezyonun enflamatuar/enfeksiyöz doğasıyla ilişkilidir. Hafif sondalamada kanama kadar mukozada şişlik, hiperemi ve süpürasyon da sıklıkla rastlanan bulgulardır. Bununla birlikte kemik kaybının genellikle krater şeklinde radyografik görünümü vardır. İmplant uzun süre boyunca stabil kalabilir(40). Mombelli & Lang (1998) tarafından yapılan çalışmalar periimplantitisin implantitisin prevalansının bütün implantlar arasında %5 ile %10 arasında değiştiği göstermiştir(41). 27
Tedavi: Etyolojik faktörün ortamdan uzaklaştırılır. Bu amaçla diş taşı ve bakteriyel plağın mekanik temizliği yanında antiseptik tedavi(%0.12 klorheksidin ile irigasyon ve topikal uygulama, antiseptik gargaralar ve tetrasiklin fiberler) Okluzyon tekrar değerlendirilerek gerekli ise okluzal uyumlama yapılır. Oral hijyen motivasyonu 9.2.2.7 İmplant Fraktürü Yanlış cerrahi teknik uygulanması sonucu implant gövdesinde kırıklar oluşabilir(35). 10.PROTETİK VE MEKANİK KOMPLİKASYONLAR Doğru endikasyon, başarılı bir cerrahi ve başarılı protez uygulanmış implant vakalarında, implant uzun seneler ağızda kalabilir.mevcut literatür, dental implantların başarı oranın %88-%97 arasında olduğunu bildirmektedir(42). Bu araştırmalar, başlangıçta implantların osseointegrasyonu üzerine yoğunlaşmıştır. Ancak implant destekli protezlerin artan uygulamaları ile çeşitli komplikasyonlarla karşılaşılmıştır. Kemik içinde başarılı bir şekilde osseointegre olan bir implantın, protetik üst yapı bileşenleri ile birlikte fonksiyon altında iken kısa ve uzun dönemde ortaya çıkan komplikasyonları tedavinin başarısını olumsuz yönde etkilemektedir(43). Bu sebeple son yıllarda implant destekli protezleri komplikasyonlarının değerlendirildiği çalışmalarda artış görülmektedir. 28
Klinik araştırmalar yapan birçok kişi implant-doku destekli tip protezlerle ilgili cerrahi ve protetik birçok komplikasyon bildirmişlerdir. Adell ve arkadaşları(44), Worthington ve arkadaşları(45) ile Zarb ve Schmitt(46) tecrübelerini başarı kriterleri olarak yayınlamışlardır. Her ne kadar bu araştırmalarda anlatılanlar farklı farklıysa da genellikle 3 ana tip komplikasyonla karşılaşıldığı ortaya çıkmaktadır. Osseoentegrasyonun bozulması nedeniyle implant kaybı, yumuşak doku komplikasyonları ve mekanik problemler komplikasyonları oluşturur. Komplikasyonların çoğu yumuşak dokularla ilgilidir ve protez takıldıktan sonra ortaya çıkmaktadır. Mekanik komplikasyonlar genellikle, implant ve implant komponentlerine uygulanan aşırı yükler nedeniyle meydana gelmektedir. Kemik içi implantların proprioseptif duyusu sınırlıdır ve değişen kuvvetler altında kemik ile ilişkisini adapte edebilme kapasitesi sınırlıdır.bu nedenle, implant destekli restorasyonlar mekanik komplikasyonlara yatkındır(47). İmplanta uygulanan şiddetli ve eksen dışı yükler; implant, abutment ve üst yapıların yapısal bütünlüğünü etkileyebilmektedir(48. 49).Aşırı yüklemenin nedenleri; implantın uzun ekseni dışında gelen yükler, kantileverlar, artmış kron kök oranı, parafonksiyonel alışkanlıklar, uygun olmayan oklüzyon, oklüzal travma ve artmış implant-abutment açısıdır(42). Ayrıca çiğneme kuvvetlerinin daha yüksek olduğu posterior bölgede yapılan implant destekli restorasyonlarda anterior bölgeye kıyasla daha yüksek oranda başarısızlık meydana geldiği bildirilmiştir(50). Bu aşırı yükler altında sistemin en zayıf parçaları olan implant vidaları ve veneer materyali en sık etkilenen kısımlardır. Sıklıkla bildirilen 29
mekanik komplikasyonlar; protetik komponentlerde başarısızlıklar, retansiyon kaybı, vida gevşemesi ve implant kırığıdır(51, 52). 11. ESTETİK KOMPLİKASYONLAR İmplant destekli restorasyonlarda iyi bir estetik; yeterli yumuşak ve sert doku varlığında, komşu doğal dişlerin tam olarak taklit edilmesiyle sağlanabilir(53). Estetik başarısızlığının en önemli sebepleri arasında interdental papilla kaybı, dişeti çekilmesi, yetersiz restorasyon konturu ve renk uyumsuzluğu yer almaktadır(54). Literatürde bu komplikasyonlar ile karşılaşma oranının % 10 civarında olduğu bildirilmiştir(52, 55).Estetik başarının sağlanabilmesi için hasta seçimi ve implantların en doğru pozisyonda yerleştirilmesi son derece önemlidir. İmplantlar çekimi yapılan dişlerin orijinal pozisyonunda yerleştirilmelidir(56). Protetik tedavi öncesinde gerekli yumuşak ve sert doku düzeltmeleri yapılmalıdır(56,57) Alveolar rezorpsiyon veya travma, implant protezler için doku desteği sağlayamayacak düzeyde yetersiz alveol kemik kalmasına sebep olabilir. Böyle vakalarda tam protezler, kenar uzantıları sayesinde doku desteği sağlayarak kemik kaybını kompanse eder. Önceden tam protez kullanan hastalara implant destekli sabit protez yapıldığında estetik açıdan hasta memnuniyeti sağlanamayabilir. Bu durumda implant destekli hareketli protezler en uygun tedavi seçeneğini oluşturur. 30
12.ÖZET VE SONUÇ Bu çalışmada ifade edilen durumların tamamı günümüz implant uygulamalarında karşılaşılabilen komplikasyonlardır. Artan endikasyonlar, uygulamaların yetersiz donanıma ve yeteneğe sahip kişiler tarafından yapılması ve yanlış uygulamalar komplikasyonlarda artışa neden olmuştur.bu sebeple hekim yeterli donanım ve tecrübeye sahip olmalıdır. İmplant cerrahisinde başarılı sonuç almak için, yeterli preoperatif analiz yapılarak ve anatomik oluşumlara dikkat edilerek olası komplikasyonlardan kaçınmak gerekir. Uygun bir cerrahi ve protetik yaklaşım ile uygulanan ve uygulama sonrası hasta takibi iyi yapılan implant çalışmalarında komplikasyon görülme oranı çok yüksek olmamaktadır. Hekimin başarılı bir şekilde gerçekleştirdiği implant uygulaması kadar hastanın operasyon sonrasında ağız bakımına gösterdiği özen ve hekimin tavsiyelerine uyması da implant uygulamalarının başarısında oldukça önemlidir. 31
KAYNAKÇA 1. Tunalı B. Oral İmplantoloji, Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul, 2000, 2-10. 2. Koçak Berberoğlu H. İmplant Hangi Vakalarda Alternatiftir?, 2006. 3. Davies S.J, Gray R.J.M, Young M.P.J Good Occlusal Practise İn The Provision Of İmplant Borne Protheses, British Dental Journal. 2002, 79-87. 4. Akay C. E.Ü Diş Hekimliği Fakültesi Cerrahi Ders Notları, 2013 5. Çelenk G.T İmplant Üstü Protezlerde Ölçü Alma Yöntemleri, Bitirme Tezi, E. Ü. Diş Hekimliği Fakültesi, İzmir, 2007. 6. Türker M., Yücetaş Ş. Ağız Diş Çene Hastalıkları ve Cerrahisi, Atlas Kitapçılık Ltd. Şti., Ankara, 1997. 7. Çelenk G.T, İmplant Üstü Protezlerde Ölçü Alma Yöntemleri, Bitirme Tezi, E. Ü. Diş Hekimliği Fakültesi, İzmir, 2007. 8. Zeytinoğlu B. E. Ü. Diş Hekimliği Fakültesi 5. Sınıf Ders Notları, 2012. 9. Baksi G. E. Ü. Diş Hekimliği Fakültesi 5. Sınıf Ders Notları, İzmir, 2013. 10. Sandallı P. Oral İmplantoloji, Erler Matbaacılık, İstanbul, 2000 11. Aras E., Öztürk B., Çötert S. Subperiostal Ve Kemik İçi İmplant Uygulamaları, 1992, 8, 94, 4-10 12. Çömlekoğlu M. E. Ü. Diş Hekimliği Fakültesi İmplantoloji Ders Notları, 32
2014. 13. Kanlı M. Osseointegrasyon, www.tavsiyeediyorum.com, 2007. 14. Branemark, P.I., Hansson, B.O., Adell, R., Breine U., Lindstrom J., HallenO. Ohman A. Osseointegrated implants in the treatment of the edentulous jaw. Experience froma 10-year period. Scandinavian Journal of Plastic and Reconstructive Surgery 1997,16,1-132 15. Zarb GA, Albrektsson T, Worthington P, Eriksson AR, The longterm efficiency of currently used dental implants. A rewiewed and proposed criteria of succsess. J Oral Maxilllofacial Implants 1986,1,11-25. 16. Albrektsson T, Zarb GA. Current interpretation of the osseointegrated response: Clinical significance. Int J Prosthodont 1993,6,95,105. 17. Hobo S., Ichida, E., Garcia, L.T. Osseointegration And Occlusal Rehabilitation Quintessence Publishing Co., 1990 18. Van den Bergh JPA, Ten Bruggenkate CM, Tuinzing DB. Preimplant surgery of the bony tissues. Journal of Prosthetic Dentistry, 1998, 80, 175, 83. 19. Eratalay K, Demiralp B, Akincibay H, Tozum TF Localized edentulous ridge augmentation with upside down osteotomy prior to implant placement. Dent Traumatol 2004, 20, 300. 20. Bernstein S, Cooke J, Fotek P, Wang HL Vertical bone 33
Augmentation, where are we now? Implant Dent 2006, 15, 219. 21. Petrungaro PS, Amar S, Localized ridge augmentation with allogenic block grafts prior to implant placement: case reports and histologic evaluations. Implant Dent 2005, 14, 139. 22. Reinert S, Konig S, Bremerich A, Eufinger H, Krimmel M, Stability of bone grafting and placement of implants in the severely atrophic maxilla. Br J Oral Maxillofac Surg 2003, 41, 249. 23. Uckan S, Veziroglu F, Dayangac E. Alveolar distraction osteogenesis versus autogenous onlay bone grafting for alveolar ridge augmentation, Technique, complications, and implant survival rates. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod 2008, 106, 511-5. 24. Lamas-Pelayo J, Penarrocha-Diago M, Marti-Bowen E, Penarrocha- Diago M. Intraoperative complications during oral implantology. Med Oral Patol Oral Cir Bucal. 2008, 13, 239-243. 25. Isaacson TJ. Sublingual hematoma formation during immediate placement of mandibular endosseous implants. Journal of the American Dental Association, 2004, 135, 168-72. 26. Lamas-Pelayo J, Peñarrocha-Diago M, Martí-Bowen E, Peñarrocha- Diago M. Intraoperative complications during oral implantology. Med Oral Patol Oral Cir Bucal. 2008, 13. 27. Kraut RA, Chahal O. Management of patients with trigeminal nevre injuries after mandibular implant placement. Journal of the American Dental 34
Association, 2002, 133, 1351-54. 28. Kim SG. Implant-related damage to an adjacent tooth: a case report. Implant Dent. 2000, 9, 278-80. 29. Raghoebar GM ve ark. Etiology and management of mandibular fractures associated with endosteal implants in the atrophic mandible. Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology, Oral Radiology and Endodontics, 2000, 89, 533-39 30. Jung JH ve ark. A retrospective study of the effects on sinus complications of exposing dental implants to the maxillary sinus cavity. Büyükakyüz N., Darwish A. 6 31. Tehemar SH. Factors affecting heat generation during implant site Preparation, review of biologic observations and future considerations. Int J Oral Maxillofac Implants. 1999 Jan-Feb, 14 (1), 127-36 32. Yavşan S., İmplantolojide İleri Cerrahi Teknikler, Bitirme tezi, E.Ü. D.H.F.,2006 33. Felisati G, Lozza P, Chiapasco M, Borloni R. Endoscopic removal of an unusual foreign body in the sphenoid sinus: an oral implant. Clin. Oral Impl. Res. 2007, 18, 776-780 body in the sphenoid sinus: an oral implant. Clin. Oral Impl. Res. 2007,18, 776-780. 34. Fields RT, Schow SR. Aspiration and ingestion of foreign bodies in oral and maxillofacial surgery: A review of the literature and report of five cases. Journal of Oral and MaxillofacialSurgery, 1998, 56, 1091-98 35
35. Prof. Dr.Bülent ZEYTİNOĞLU E.Ü.Diş Hekimliği fakültesi 5. Sınıf ders notları 2012 36. Misch C.E: Günümüz Diş Hekimliğinde İmplantoloji, 2011, 714-716, 956-957. 37. Smedberg J.L, Lothigius E., Bodin I. et al. clinical and radiological two-year follow-up study of maxillary overdentures on osseointegrated implants, Clin Oral İmplants, 1993, 4, 39-46. 38. Berglundh T., Lindhe J., Lang N.P : Periimplant Mucositis and Periimplantitis. In: Lindhe J, Lang NP, Karring T.(eds), Clinical Periodontology and Implant Dentistry, 5th. Ed., Blackwell Publishing, Munksgaard, 2008, 529-538. 39. Zitzmann N.U, Berglundh T. Definition and prevalence of periimplant diseases. J Clin Periodontol, 2008 Sep, 35, 86-291. 40. Berglundh T., Lindhe J., Lang N.P : Periimplant Mucositis and Periimplantitis. In: Lindhe J, Lang NP, Karring T.(eds), Clinical Periodontology and Implant Dentistry, 5th. Ed., Blackwell Publishing, Munksgaard, 2008, 529-538 41. Mombelli A., Lang N.P.The diagnosis and treatment of periimplantitis, Periodontol 2000. 1998 Jun, 17, 63-76. 42.Ünver S, Güngör M, Nemli S, Dental İmplantlarda Protetik Komplikasyonlar, ADO Klinik Bilimler Dergisi, 2012, 6, 1110. 36
43. Ünver S, Güngör M, Nemli S, Dental İmplantlarda Protetik Komplikasyonlar, ADO Klinik Bilimler Dergisi, 2012, 6, 1114. 44. Özdemir T, Yalçın S, Özkan K, Ersanlı S, Sandallı P. İmplan-Doku Destekli Protez Komplikasyonları, Oral İmp. Der., Ekim 1994, 36-40 45. Whorthington P., Bolender C., Taylor T. The Swedish system of osseointegrated implants. Problems and complications encounterd during a 4 year trial period Int oral Maxillofac Implants, 1987, 2, 77-84. 46. Zarb G.A, Schmitt A. The longutudional clinical effectiveness of osseointegrated implants. The Toronto study Part 111 Problems and complications encounterd J Prosthet Dent, 1990, 64, 185-194. 47. Davies SJ. Occlusal considerations in implantology good occlusal practice in implantology. Dental Update. 37,10 612, 615-616, 619-620, 2010. 48. Blanes RJ. To what extent does the crown implant ratio affect the survival and complications of implant-supported reconstructions? A systematic review. Clin. Oral. Implant Res. 4 67-72, 2009 49. Schwarz MS. Mechanical complications of dental implants. Clin. Oral Implants Res. 1,156-158, 2000. 50. McGlumphy E. Keeping implant screws tight: The solution. J. Dent. Symp. 1,20-23, 1993 51. Pjetursson BE., Tan K., Lang NP., Bragger U., Egger M., Zwahlen M. 37
A systematic review of the survival and complication rates of fixed partial dentures after an obversation period of at least 5 years. Clin. Oral Implants Res. 15,667-676, 2004. 52. Jung RE., Pjetursson BE., Glauser R., Zembic A., Zwahlen M., Lang NP. A systematic review of the 5-year survival and complication rates of implant supported single crowns. Clin. Oral Implants Res.19, 119 130, 2008 53. Al-Harbi SA., Edgin WA. Preservation of soft tissue contours with immediate screw-retained provisional implant crown. J. Prosthet. Dent. 98,29 332, 2007 54. Buser D., Martin W., Belser U. Optimising esthetics for implant ürestorations in the anterior maxilla,anatomic and surgical considerations. Int. J. Oral Maxillofac. Implants. 19: 43 61, 2004 55. Goodacre CJ., Bernal G., Rungcharassaeng K., Kan JY. Clinical Complications with Implants and Implant Protheses. J. Prosthetic Dent. 90, 121-132, 2003 56. Tinsley D., Watson CJ., Preston AJ. Implant complications and failures: the fixed prosthesis. Dent Update. 29,456-460, 2002 57. Vere J., Bhakta S., Patel R. Prosthodontic complications associated with implant retained crowns and bridgework: a review of the literature. Br. Dent. J. 212,267-272, 2012. 38
14. ÖZGEÇMİŞ 28.10.1992' de Afyon'da doğdum. İlköğrenimimi Afyon Merkez Atatürk İlköğretim Okulu'nda tamamladım. 2010 yılında Afyon Süleyman Demirel Fen Lisesi'nden mezun oldum. 2010 yılında Ege Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi'ni kazandım. 39