e-fatura ve e-defter Uygulamaları

ESKİŞEHİR SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI Chamber of Certified Public Accountants of Eskişehir e-fatura ve e-defter Uygulamaları YMM Ali Karakuş TÜRMOB Eğitmeni 1960 lı yılların başında demiryolu sektöründe ilk defa verinin bir noktadan tanımlanmış diğer bir noktaya şifrelenerek transferine imkan veren EDI (Electronic Data Interchange) ile kullanılmaya başlanılmıştır. 1960 lı yılların başında demiryolu sektöründe ilk defa verinin bir noktadan tanımlanmış diğer bir noktaya şifrelenerek transferine imkan veren EDI (Electronic Data Interchange) ile kullanılmaya başlanılmıştır. Veri değişimi modellerinin gelişimi ancak 1980 lı yılların başlarında gerçekleşmiştir. 1960 lı yılların başında demiryolu sektöründe ilk defa verinin bir noktadan tanımlanmış diğer bir noktaya şifrelenerek transferine imkan veren EDI (Electronic Data Interchange) ile kullanılmaya başlanılmıştır. Veri değişimi modellerinin gelişimi ancak 1980 lı yılların başlarında gerçekleşmiştir. Dünyada bilgi iletişim teknolojilerinde yaşanan dönüşümler ve internet ağlarının gelişimi ile elektronik fatura ya geçişte önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Dünyada e Fatura YMM ALİ KARAKUŞ 1

Dünyada e Fatura İşletmelerde verimliliği ve etkinliği artıran elektronik fatura (e fatura) uygulamasına; Kuzey Avrupa ülkelerinin 1980'lerde başladığını ve uygulamada yüzde 99 oranını yakaladıklarını, Avrupa da elektronik fatura çalışmalarının yasal kaynağı 1999/93/EC Avrupa Birliği Elektronik İmza Direktifi ve 2001/115/EC KDV Direktifidir. Orta ve Güney Amerika ülkelerinin ise vergi kayıp ve kaçağının çok olması nedeniyle e fatura uygulamasını 2000'lerde başlattığını ve yüzde 90 seviyelerine ulaştıklarını görmekteyiz. e-fatura Türkiye de e Fatura Mevzuatı V.U.K MADDE 242/2 (RG:30.12.2001 24626) Ülkemizde ilk defa 30.12.2001 tarihinde Vergi Usul Kanunu nun mükerrer 242 maddesi nin ikinci bendi olarak eklenen Elektronik belge; «şekil hükümlerinden bağımsız olarakbukanunagöre düzenlenmesi zorunlu olan belgelerde yer alan bilgileri içeren elektronik kayıtlarbütündür» ifadesi olarak belirtilmiştir. Kanunda «Elektronik belgenin Maliye Bakanlığınca belirlenecek usul ve esaslara göre uygulanmasına» karar verilmiştir. 05.03.2010 tarih ve 27512 sayılı Resmi Gazete 416 sıra no.lu VUK tebliği 28.06.2012 tarih ve 28337 sayılı Resmi Gazete 14.12.2012 tarih ve 28497 sayılı Resmi Gazete 424 sıra no.lu VUK tebliği 21.02.2013 tarih ve 28566 sayılı Resmi Gazete 05.03.2010 tarih ve 27512 sayılı Resmi Gazete 416 sıra no.lu VUK V.U.K. nun tebliği Maliye Bakanlığına tanıdığı 28.06.2012 tarih yetkilere ve 28337 istinaden sayılı Resmi yaygın Gazete olarak kullanılan belgelerden biri olan 421 sıra no.lu VUK faturanın tebliği elektronik belge olarak 14.12.2012 tarih düzenlenmesi, ve 28497 sayılı elektronik Resmi Gazete ortamda 424 sıra no.lu VUK iletilmesi, tebliği muhafaza ve ibraz 21.02.2013 tarih edilmesine ve 28566 sayılı ilişin usul Resmi ve Gazete esaslar bu tebliğde açıklanmıştır. Bu tebliğe göre e fatura düzenleme sadece Anonim ve Limited Şirketleri kapsamaktaydı. 05.03.2010 tarih ve 27512 sayılı Resmi Gazete 416 sıra no.lu VUK tebliği 28.06.2012 tarih ve 28337 sayılı Resmi Gazete 14.12.2012 416 sıra tarih no.lu ve 28497 VUK tebliği sayılı ile Resmi 397 Gazete no.lu 424 sıra no.lu VUK tebliğinde VUK tebliği değişiklik yapılarak 21.02.2013 bilanço tarih esasına ve 28566 tabi gerçek sayılı Resmi kişi Gazete mükelleflerde uygulamaya dahil edilmiştir. YMM ALİ KARAKUŞ 2

Mükelleflerin vergi kanunlarına 397 sıra no.lu VUK uyumlarının tebliği artırılması ile kayıt dışılığın 05.03.2010 tarih izlenerek ve 27512 önlenmesi sayılı Resmi amacıyla Gazete elektronik 416 sıra no.lu VUK fatura tebliği kullanma ve elektronik defter 28.06.2012 tarih tutma ve zorunluluğu 28337 sayılı Resmi getirilmesi Gazete ve özel entegrasyon yöntemlerine izin verilmesi bu tebliğin konusunu teşkil etmektedir. 14.12.2012 tarih Kritik ve sektörler 28497 sayılı için Resmi e fatura Gazete ve e defter 424 sıra no.lu VUK kullanma tebliği zorunluluğu getirilmiştir. 21.02.2013 tarih Özel ve entegrasyon 28566 sayılı yöntemine Resmi Gazete izin verilmiştir. e Faturaya kayıtlı taraflar arasında karşılıklı e Fatura kullanılması zorunlu hale gelmiştir. Tebliğ değişiklikleri 397 sıra no.lu VUK tebliği; Kağıt faturanın yanında alternatif bir yöntemdir. Uygulamadan yararlanma isteğe bağlıdır. Mükellefin kendi bilgi işlem aracılığıyla uygulamadan yararlanılabilir. 421 sıra no.lu VUK tebliği; Kayıtlı taraflar arasında e fatura kullanımı zorunludur. Kritik sektörler için e fatura kullanımı zorunludur. Özel entegratörler aracılığıyla e fatura uygulamasından yararlanabilme olanağı getirilmiştir. e Fatura İş Akışı e Fatura Uygulamasında Yöntemler Portal yöntemi Entegrasyon yöntemi Özel entegrasyon yöntemi Portal Yöntemi Web uygulaması Temel fonksiyonlar E imza/mali mühür Gönderme ve Alma Arşivleme KOBİ ler için uygun Entegrasyon Yöntemi Gelişmiş bilgi işlem sistemi Doğrudan bağlantı E imza/mali mühür Arşivleme Büyük işletmeler için uygun YMM ALİ KARAKUŞ 3

Özel Entegrasyon Yöntemi Başkanlıktan onayalmış 3.taraflar (özel entegratörler) Özel entegratörler aracılığıylafatura değişimi E imza/mali mühür Tüm mükellefler için uygun e Fatura Uygulamasında Mükellefiyet 4.12.2003 tarihli ve 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar. Bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar. e Fatura Uygulamasında Mükellefiyet 6.6.2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler. Bunlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31.12.2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar. e Fatura Uygulamasında Mükellefiyet Mükellefler brüt satış hasılatlarının hesaplanmasında, sadece madeni yağ, tütün, alkol veya kolalı gazoz satışları değil gelir tablosunda yer alan bütün satışları gösteren brüt satış hasılatına göre zorunluluk kapsamına alınacaktır. Özel hesap dönemine sahip mükellefler brüt satış hasılatlarının hesaplanmasında 2011 takvim yılında sona eren özel hesap dönemi brüt satış hasılatını dikkate alacaklardır. e Faturaya Geçmede Süre Bu kapsamdaki mükelleflerin e fatura uygulamasına 2013 takvim yılı içerisinde geçmeleri zorunludur. Gelir İdaresi Başkanlığı'na başvurulması için son tarih 1 Eylül 2013 tür. e Faturada Cezai Yaptırımlar e Fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilen mükellefler elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan diğer mükelleflere kâğıt ortamında fatura düzenleyemezler; Düzenlemeleri halinde; kâğıt ortamında düzenlenen bu faturalar hiç düzenlenmemiş sayılır ve VUK m.353 uyarınca, 190 TL den az olmamak üzere, düzenlenmediği kabul edilen fatura tutarının %10 u oranında özel usulsüzlük cezası kesilir. Bu nedenden dolayı kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı her bir tespit için 9.400 TL yi, bir takvim yılı içinde ise 94.000 TL yi aşamaz. YMM ALİ KARAKUŞ 4

e Faturada Cezai Yaptırımlar e Fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilen mükellefler elektronik fatura uygulamasına kayıtlı olan diğer mükelleflere kâğıt ortamında fatura düzenleyemezler; Düzenlemeleri e Fatura uygulaması halinde; kâğıt kapsamında, ortamında e fatura düzenlenen bu faturalar alması hiç düzenlenmemiş gerekirken kâğıt fatura sayılır kabul ve VUK eden m.353 uyarınca, mükelleflerin; 190 TL den az olmamak üzere, düzenlenmediği ilgili vergi kabul mevzuatı edilen hükümleri fatura tutarının çerçevesinde %10 u oranında bahse özel konu usulsüzlük KDV yi cezası indirim kesilir. konusu Bu nedenden yapamayacakları dolayı kesilecek ve kâğıt özel faturada usulsüzlük yer alan cezasının toplamı tutarı her gider bir tespit yazamayacakları için 9.400 TL yi, tabiidir.. bir takvim yılı içinde ise 94.000 TL yi aşamaz. e Faturayı Muhafaza Yükümlülüğü Mührün doğruluk ve geçerlilik kontrolünün ancak elektronik ortamda yapılabilmesi nedeniyle e faturanın kağıda basılarak saklanması söz konusu değildir. e Faturayı Muhafaza Yükümlülüğü Mührün doğruluk ve geçerlilik kontrolünün ancak elektronik ortamda yapılabilmesi nedeniyle e faturanın kağıda basılarak saklanması söz konusu Mükelleflere ait elektronik faturaların yine değildir. mükelleflere ait bilgi işlem sistemlerinde saklanması esas olup, GİB den izin alınmış olan hizmet sağlayıcılarından saklama hizmeti alınmasına izin verilmiştir. Yani üçüncü kişiler nezdinde de elektronik saklama yapılabilecektir. e Faturayı İbraz Yükümlülüğü Mükellefler, düzenledikleri ve aldıkları e faturaları, üzerindeki mali mühürü de içerecek şekilde kanuni süreler dahilinde muhafaza etmek ve gerektiğinde ibraz etmek zorundadırlar. Kağıt ortamındaki defterden e-defter e-deftere YMM ALİ KARAKUŞ 5

Neden e Defter? Uluslararası standartlara uyum sağlamak, Kağıt yükümlülükleri ortadan kaldırmak, Uluslararası ve uzaktan denetimin kapısını aralamak, Elektronik denetim için uygun altyapıyı oluşturmak Vergiye gönüllü uyumu sağlamak. e Defter nedir? Şekil hükümlerinden bağımsız olarak Vergi Usul Kanununa ve/veya Türk Ticaret Kanununa göre tutulması zorunlu olan defterlerde yer alması gereken bilgileri kapsayan elektronik kayıtlar bütünüdür. Kimler e Defter tutabilir? Bilanço esasına göre defter tutan; Gelir vergisi mükellefleri, Kurumlar vergisi mükellefleri. e Defter olarak tutulabilecek «defterler» e Defter uygulamasıyla ilgili özel olarak oluşturulan www.e defter.gov.tr internet sitesinde format ve standartları duyurulan defterler, e defter olarak tutulabilir. Bugün itibariyle söz konusu sayfada sadece YEVMİYE DEFTERİ ve BÜYÜK DEFTERİN format ve standardı duyurulmuştur. e Deftere Geçmek İçin Genel Şartlar a) Gerçek kişi mükelleflerin 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu hükümleri çerçevesinde üretilen nitelikli elektronik sertifikaya sahip olmaları, b) Tüzel kişi mükelleflerin 397 ve 421 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde yer alan belirlemeler çerçevesinde e fatura uygulamasından yararlanma iznine sahip olması ve bu çerçevede Mali Mühür temin etmiş olması, c) Elektronik defter tutulması, kaydedilmesi, onaylanması, saklanması ve ibrazında kullanılacak yazılımın uyumluluk onayı almış bir yazılım olması. e Defter Tutma Zorunda Olanlar 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar, 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenlerden 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar. 2014 YILI İÇİNDE GİB TARAFINDAN BELİRLENECEK TARİHTE ELEKTRONİK DEFTER TUTMAK ZORUNDADIRLAR. YMM ALİ KARAKUŞ 6

e Defterde Açılış ve Kapanış Tasdikleri Elektronik defter tutma sürecinde; hesap döneminin ilk ayının beratının alınması açılış onayı, son ayının beratının alınması ise kapanış onayı yerine geçer. Aylık Kayıtların Onay Zamanı Gerçek kişiler elektronik defterlerini, ilgili olduğu ayı takip eden ayın son gününe kadar (Aralık ayına ilişkin defterler gelir vergisi beyannamesinin verilme süresinin sonuna kadar) kendilerine ait güvenli elektronik imza ile imzalar. Tüzel kişiler elektronik defterlerini, ilgili olduğu ayı takip eden ayın son gününe kadar (Hesap döneminin son ayına ait defterler kurumlar vergisi beyannamesinin verilme süresi sonuna kadar) kendilerine ait mali mühür ile onaylar. e Defter ve Beratların Muhafaza Edilmesi İmzalı veya mühürlü defterler için berat dosyaları oluşturulur ve bu dosyalar Elektronik Defter Uygulaması aracılığı ile Başkanlığın onayına sunulur. Başkanlık mali mührünü de içeren beratlar elektronik defter tutanlar tarafından indirilerek istenildiğinde ibraz edilmek üzere ilgili olduğu elektronik defterler ile birlikte muhafaza edilir. Yıl İçerisinde e Deftere Geçme E defter tutmaya başladıkları tarih itibarıyla eski defterlerine kapanış tasdiki yaptıracaklar ve; Genel hükümler çerçevesinde muhafaza edeceklerdir. ESKİŞEHİR SERBEST MUHASEBECİ MALİ MÜŞAVİRLER ODASI Chamber of Certified Public Accountants of Eskişehir Teşekkürler. YMM Ali Karakuş TÜRMOB Eğitmeni YMM ALİ KARAKUŞ 7