SİYASAL İLETİŞİMDE İNTERNET KULLANIMI: TÜRKİYE VE ABD DEKİ SİYASAL PARTİLERİN WEB SİTELERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ ONUR ÖKSÜZ onuroksuz@hotmail.com Ege University (Turkey) ELİF TURAN YILDIZ elifyildiz75@mynet.com Ege University (Turkey) Abstract In today s contemporary world, new communication technologies lead to significant alterations and transformations, have been indispensable components for human life. In these technologies, due to primary emergence of Internet expansion all over the world, from economy towards culture, from entertainment towards science, in many fields, the diversification of its specific implementations are being recognized. Such an rapid increase of Internet usage is accompanied with its usage of political usage. That new media environment is providing more resources for financial support and media coverage of the messages. For the achievement of more participating democratic conditions, the Internet offering huge potential of usage, has been commenced to be in implementation as a mass media by political parties. Political purpose of the Internet usage, has led to new transformations in the political communication. The importance of Internet in a political communication has brought into agenda the analysis of political party websites. Plenty of various metodological analysis of the websites belong to political parties are in existance. Despite, the differences observed, according to the branch of science, implementing a study in website analysis, in all studies common purposes of studies and their concept of dizayn has been emerging in priority. In that study, making up a comparative analysis of four political party representing two different country has been aimed. In such a study, it is thought that with regard to illuminating the point of two countries with the possession of different development levels have been reached in Internet usage in political communication. With that purpose, Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) and Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) from Turkey and Republican Party (RNC) and Democratic Party (DNC) from United States of America, have been selected as the subject in our websites researches.
Özet Bu yeni medya ortamı, mesajların daha büyük hedef kitlelere ulaştırılmasında ve finanssal destek sağlanmasında daha fazla kullanım ve yararlanma imkanı sunmaktadır. Daha katılımcı bir demokrasi için büyük bir kapasite imkanı sunan İnternet, siyasal partiler tarafından bir kitle iletişim aracı olarak kullanılmaya başlanmıştır. İnternet in siyasal amaçlı kullanımı, siyasal iletişim alanında önemli dönüşümlere yol açmıştır İnternetin siyasal iletişimdeki sahip olduğu bu önem, siyasal partilerin web sayfalarının analizini gündeme getirmiştir. Siyasal partilerin web sitelerini inceleme konusunda birçok metodolojik çalışma mevcuttur. Web sitesi analizlerinde çalışmayı uygulayan bilim dalına göre birçok farklılıklar gözlemlenmesine rağmen tüm çalışmalarda ortak olarak sitelerin amacı ve dizaynı meselesi ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmada iki farklı ülkede dört siyasal partinin karşılaştırmalı web sitesi analizinin gerçekleştirilmesi amaçlanmıştır. Böylesi bir çalışmanın gelişmişlik düzeyi farklı iki ülkede siyasal iletişimde internet kullanımının gelmiş olduğu noktayı göstermesi bakımından ışık tutacağı düşünülmektedir. Bu amaçla Türkiye den Adalet ve Kalkınma Partisi(AK Parti) ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) nin ve Amerika Birleşik Devletleri nden Republican Party (RNC) ve Democratic Party(DNC) nin web siteleri çalışmamızda inceleme konusu olarak seçilmiştir. 990
SİYASAL İLETİŞİMDE İNTERNET KULLANIMI: TÜRKİYE VE ABD DEKİ SİYASAL PARTİLERİN WEB SİTELERİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ Giriş Bilgi ve iletişim teknolojilerindeki baş döndürücü gelişmeler dünyayı, bilgisayar ekranına sığacak kadar küçültmüştür. İnternet adı verilen bu sihirli araç sayesinde mesafeler ortadan kalkmış; dünya küresel bir köy haline dönüşmüştür. Geleneksel kitle iletişim araçlarına oranla çok daha geniş kitlelere ulaşım olanağı sağlayan internet, siyaset biliminin de gözdesi haline gelmiştir. Daha katılımcı bir demokrasiye erişim imkanı sunan internet, siyasal iletişim alanında büyük dönüşümlere yol açmıştır. İnternet sayesinde çok geniş kitlelere ulaşılabilmekte, belli bir merkez tarafından düzenlenmeyen, daha kısa süreli, etkileşimli bir süreç mümkün hale gelmektedir. Bu özellikleri nedeniyle internet, siyasal partiler için vazgeçilmez bir araç halini almıştır. Siyasal iletişimde internet kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte bu alana ilişkin akademik ilginin de hızlı arttığı görülmektedir. Bu alanda yapılan çalışmaların ortak noktası İnternetin siyasal yaşama etkilerini konu almış olmalarıdır. Tüm bu çalışmalar genel bir çerçeve çizme anlamında başarılı olmuş olsalar da, siyasal partilerin bu büyük imkandan rasyonel bir biçimde yararlanıp yararlanmadığına ilişkin soru işaretlerini gidermek konusunda kısıtlı kalmışlardır. Biz bu çalışmada ülkelerin gelişmişlik düzeyindeki farklılığın siyasal iletişim alanında internet kullanımına olası etkileri, Türkiye ve ABD de siyasal yaşamı şekillendiren dört siyasal partinin web sitesi kullanımlarına ilişkin yapılan inceleme üzerinden değerlendirilmektedir. Böylesi bir çalışmayla, gelişmişlik düzeyi farklı iki ülkede siyasal iletişimde internet kullanımının gelmiş olduğu noktayı göstermek hedeflenmektedir. İletişimin Siyasallaşması: Siyasal İletişim İnsanlık tarihiyle başlayan iletişim, yüzyıllar boyu, yaşamın vazgeçilmez bir unsuru olarak karşımıza çıkmaktadır. İnsanlar arasındaki iletişim ve etkileşim biçimleri toplumsal yaşamın önemli bir bölümünü meydana getirmektedir. Bugün insanların yüz yüze iletişim kurmalarının dışında dinleyici, okuyucu, izleyici olarak da iletişim ağının kapsamında oldukları görülmektedir. Bu nedenle iletişim, insan yaşamının ve sosyokültürel düzenin olmazsa olmaz bir koşulu olarak ifade edilmektedir. İnterdisipliner bir alan olan iletişim, bu özelliği nedeniyle farklı disiplinlerin ilgi odağı haline gelmiştir. Çok farklı anlamlarda ve alanlarda kullanılan iletişim kavramının, yazılı kaynakların taranması yöntemiyle yapılan bir araştırmada 4560 kullanımı belirlenmiştir (Zıllıoğlu,1993:4). İletişim kavramının bu denli değişik anlamlarda kullanılmasının temelinde, iletişim olgusunun farklı bilim dallarını ilgilendirmesi ve bu bilim dallarının ilgi alanları gereği kavrama farklı boyutlardan yaklaşmaları yatmaktadır. 991
İnsan topluluğu ve davranışlarıyla ilgili her dalın iletişimle ilgilenmesinin zorunlu olduğunu belirten Schramm, iletişimi bireyin başka bireye yaptığı herhangi bir etki olmasının ötesinde bir paylaşma eylemi olarak tanımlamaktadır (Aktaran Usluata, 1997:5). İletişimdeki temel amacın etkili bir özne olarak içinde yaşanılan çevreyi etkilemek olduğunu vurgulayan Berlo ise, etkilemek ve değiştirmek amacıyla iletişim kurduğumuzu söylemektedir (1960:12). Bu farklı tanımlamalardan yola çıkarak iletişimi, duygu ve düşüncelerin, bilginin en genel anlamıyla kültürün insan topluluklarına aktarım süreci olarak tanımlayabiliriz. Bir toplumda iletişimin nasıl gerçekleşeceği büyük ölçüde o toplumun, sosyokültürel özellikleri tarafından belirlenmektedir. Bunun yanı sıra üyesi olduğumuz grupların davranış kalıpları, içinde bulunduğumuz çevre, almış olduğumuz eğitim ve öğrenim düzeyimiz, yaptığımız iş iletişim tarzımızı etkilemektedir. Artık günümüzde yaşanan gelişmeler ışığında iletişim, pek çok bölümlere ayrılmakta, buna bağlı olarak da kişinin kendisiyle kurduğu iletişim -bir başka deyişle iç iletişim-, kişiler arası iletişim, örgütsel iletişim, teknolojik iletişim, kültürler arası iletişim ve kitle iletişiminden söz etmek mümkün hale gelmektedir. Tüm bu bölümler arasında oldukça önemli bir yere sahip olan kitle iletişimi, en genel tanımıyla enformasyonun kitle iletişim araçları aracılığıyla geniş bir kitleye aktarım sürecini ifade etmektedir. Teknolojik gelişmelere paralel olarak hızlı bir gelişim çizgisi sürdüren kitle iletişim araçları, çok geniş kitlelere hitap etmekte ve aynı zamanda insanlar üzerinde manipülasyon ve mobilizasyon gücüne sahip bulunmaktadırlar. Bu özellikleri nedeniyle kitle iletişim araçları, siyasetin vazgeçilmez bir enstrümanına dönüşmekte; bunun sonucu olarak da siyaset ve iletişim bilimlerinin kombinasyonundan oluşan siyasal iletişim, akademik ve entelektüel çevrelerin ilgi odağı haline gelmiş bulunmaktadır. Siyaset ve iletişim bilimlerinin bir alt dalı olan siyasal iletişimin başlangıç noktası, Aristoteles e kadar uzanmaktadır. Ancak bugünkü anlamda siyasal iletişim deyiminin ortaya çıkması, 20. yy da giderek yaygınlaşan kitle iletişim araçlarının siyasal yaşama etkilerini konu alan araştırmalara denk düşmektedir. Özellikle 2.Dünya Savaşı sırasında kitleleri maniple etmek amacıyla gerçekleştirilen propaganda faaliyetlerinin siyasal iletişimle eş tutulması, kavrama günümüze dek süregelen olumsuz bir anlam yüklemesine neden olmuştur. Demokrasilerin yeniden inşası, faşist geçmişin biat eden siyasal topluluğu kitleyi, amaçları olan ve sorgulayan bir topluluğa dönüştürmekle mümkündür. Bu topluluğun düşünce tarzlarını, tutumlarını ve etkilenme biçimlerini ortaya çıkarabilmek amacıyla kamuoyunun bilimsel olarak tanımlanması, siyaset ve iletişim arasında bağ kurularak siyasal iletişim olarak adlandırılmaktadır (Köker, 1998:22). Demokrasilerde iktidarın kamunun rızasına dayalı olma zorunluluğu, siyasal iletişimin bugün olduğu gibi gelecekte de varolmasını sağlayacaktır. Siyasal iletişim başlangıçta, hükümetin seçmen kitlesiyle kurduğu iletişim şekli olarak tanımlanmaktaydı. Sonraları ise, -özellikle seçim kampanyaları döneminde- iktidardaki ve muhalefetteki siyasetçiler arasındaki söylem mübadelesi anlamını kazanmıştır. Zaman içerisinde bu alan genişleyerek kamuoyunun oluşturulmasında kitle iletişim araçlarının rolünü ve kamuoyu araştırmalarının siyasal yaşam üzerindeki etkilerini de inceleme kapsamına almıştır. Günümüzde ise siyasal iletişim, iletişimin siyasal yaşamdaki rolünün - 992
kitle iletişim araçlarını, kamuoyu yoklamalarını ve özellikle seçim kampanyaları döneminde siyasal reklamcılığı kapsayacak şekilde- incelenmesini ifade etmektedir (Wolton,1991:51-52). Bu geniş tanımdan da anlaşılacağı gibi siyasal iletişim, siyasal alandaki birçok unsurun karşılıklı etkileşim sürecine dikkat çekmektedir. Dominique Wolton siyasal iletişimi, Siyaset üzerine kamu önünde fikir belirtmeleri meşru olan üç aktörün, yani politikacıların, gazetecilerin ve nabız yoklamaları aracılığıyla kamuoyunun çelişkili söylemlerinin mübadele edildiği alan olarak tanımlamaktadır (1991:52). Görüldüğü gibi siyasal iletişim, siyasete ilişkin farklı söylemlerin mübadele edildiği bir süreci ifade etmektedir. Bu mübadele sürecindeki söylemlerin birbiriyle uyumlu olması gerekmemektedir. Siyasal alanın vazgeçilmez bir unsuru olan çatışma, bu süreçte iletişimsel bir tarzda yaşanmaktadır. Siyasal söylem, diğer söylem biçimlerinden farklı olarak tüm vatandaşlar için bir anlam ifade etmektedir. Siyasal söylemin gücü, kapsamından ve çeşitli meşruluk derecelerinden kaynaklanmaktadır (Van Dijk,1999:364). Burada meşruiyet, siyasetçiler için seçimlerle; gazeteciler için haber aktarım süreciyle; kamuoyu yoklamaları için bilimsellikle ifadelendirilmektedir. Bu üç meşru aktörün etkileşimi, siyasal iletişimi oluşturmaktadır. Özellikle seçim kampanyaları döneminde birçok kamuoyu yoklamaları gerçekleşmekte ve bu araştırmaların sonuçları kitle iletişim araçlarında bilhassa da siyasal partilerin web sitelerinde yayınlanmaktadır. Bu kamuoyu yoklamalarının sonuçlarındaki ciddi denilebilecek farklılıklar, bu araştırmaların nesnelliğinin sorgulanmasına neden olmaktadır. Siyasal iletişimi, iletilerin gözle görülür bir şekilde eşit olmayanlardan (aşırı bilgili- bilgisiz, oldukça güçlü-güçsüz, duyarlı-kayıtsız) diğerlerine aktarımı olarak tanımlayan Gurevitch ve Blumler, siyasal iletişimin kendi yapısının harekete geçirenler ile seyirciler arasında bir bölünmeyi içerdiğini, dolayısıyla sistemin üretebileceği katılımcı enerjiyi sınırladığını belirtmektedirler (1997:201). Siyasal iletişim, her toplumda devlet kuruluşlarının, devletin kendisinin (siyasal sistemin) ve devlet ile kuruluşlarına yansımış olan siyasal kültürün hem ifadesi hem de dayanağıdır (Nimmo, Swanson, 1990:23) Her ülkenin siyasal kültürü, siyasal iletişim sürecini şekillendirmektedir. Devletin iletişim alanında egemen olduğu bir süreçten 80 li yılların sonunda özel radyo ve televizyonların kurulmasıyla birlikte iletişim alanındaki yelpazenin genişlediği bir konuma geçen Türkiye, Batı ya kıyasla siyasal iletişim alanında oldukça az yol almıştır. Her ne kadar ülkemizdeki siyasal iletişim alanındaki ilk araştırmalar 1960 lı yıllara dek uzansa da, bunlar propaganda ağırlıklı çalışmalardan öteye gidememiştir. 90 lı yıllarla birlikte özel radyo ve televizyonların yaygınlaşması, kamuoyu araştırma şirketlerin artması ve siyasal reklamcılığın giderek bir sektör halini almasıyla birlikte bu alandaki çalışmalar da artmıştır. Ancak tüm bu gelişmelere rağmen, siyasal iletişim sürecini değişik boyutlarıyla, geniş bir perspektiften inceleyen akademik çalışmaların yeterli düzeyde olduğundan bahsetmek mümkün değildir. Türkiye de halen siyasal iletişim denilince seçim dönemlerinde gerçekleştirilen bir dizi iletişim etkinliği anlaşılmaktadır. Oysaki siyasal iletişim, süreklilik gerektiren etkinlikler bütünüdür. Bu açıdan gerek iktidardakilerin, gerekse muhalefettekilerin yeni iletişim teknolojileriyle birlikte genişleyen ve etkinliği daha da artan kitle iletişim araçları aracılığıyla kamuoyunun güvenini kazanmak ve desteğini sağlamak için bu etkinliği sürekli olarak devam ettirmeleri gerekmektedir. 993
Siyasal İletişimde İnternet Kullanımı Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Savunma Bakanlığı tarafından askeri amaçlı araştırma birimlerini birbirine bağlamak amacıyla geliştirilen ARPANET, 1990 yılında INTERNET adını alarak, günümüzde milyonlarca insanı birbirine bağlayan en gelişkin sivil ağa dönüşmüştür. İnternetin tüm dünyada hızlı bir şekilde yaygınlaşmasıyla birlikte ekonomiden sağlığa, kültürden sanata, eğlenceden bilime kadar pek çok alanda spesifik amaçlı kullanımının da hızla arttığı görülmektedir. İnternet kullanımının her geçen gün böylesine hızlı bir artış göstermesi, İnternetin siyasal amaçlı kullanımını da beraberinde getirmiştir. İnternetin en yaygın olarak kullanıldığı ABD de, siyasal amaçlı internet kullanımının hızla arttığı gözlenmektedir. Özellikle ABD de 1996 yılında gerçekleştirilen başkanlık seçimlerinde kampanya süresince siyasal partilerin internet kullanımına ağırlık vermeleri bu alandaki akademik çalışmaların artmasına neden olmuştur. Benzer şekilde başta Almanya, Fransa ve Hollanda olmak üzere Avrupa ülkelerinde de siyasal iletişim alanında geleneksel kitle iletişim araçlarının yanında internet kullanımında hızlı bir artış görülmektedir. Geleneksel kitle iletişim araçları büyük ölçüde tek yönlü ve yukarıdan aşağıya doğru olan siyasal iletişimi desteklemektedir. İnternetin geleneksel kitle iletişim araçlarından farklı olarak iletişimin doğasını beş ayrı şekilde etkilediği görülmektedir: 1. Volüm (Hacim): İnternet aracılığıyla fazla miktarda bilgi kolaylıkla gönderilebilmektedir. 2. Hız: Verilerin sıkıştırılmış halde olması, belli bir mesajın gönderilmesi için gereken zamanı önemli ölçüde azaltmaktadır. 3. Format (Şekil): Mesajların ses ve görsel öğeler de içermesi dinamik ve çarpıcı bir şekilde gönderilebilmelerini sağlamaktadır. 4. Yönelim: İnternet sayesinde iki yönlü, gerçek anlamda eşzamanlı ve karşılıklı etkileşimine dayanan iletişim mümkün hale gelmektedir. Ayrıca sitelerin içindeki çoklu metin (hypertext) içeren linkler aracılığıyla gruplar ve kişiler arasındaki yatay ve dikey iletişim imkanları da büyük ölçüde artmaktadır. 5. Kişisel Kontrol: Mesajların alınması ve gönderilmesi yönünde kontrol sahibi olunması, belli bir merkezde toplanmaya gerek kalmadan aranılan şeyin bulunabilmesine ve neyin yayınlanacağına karar verilemesine olanak tanımaktadır (Gibson, Ward, 2000:304). Özet olarak web tabanlı iletişim, daha kısa süreli, etkileşimli ve belli bir merkez tarafından düzenlenmeyen bir süreçtir. Kendisi de bir kitle iletişim aracı olan internet, mevcut kitle iletişim araçlarında yapısal ve biçimsel değişimlere neden olmaktadır. Siyasal partilerin aracı olmadan haber gündemini kontrol edebildikleri ve kendilerini daha iyi sunabildikleri bu yeni sofistike medya ortamı, siyasal partiler ve seçmenleri arasındaki iletişim eksikliğini büyük ölçüde gidermekte ve siyasal parti üyeliklerinde gözle görülür bir artış sağlamaktadır. Ayrıca mesajların daha büyük hedef kitlelere ulaştırılması, yaygın ve hızlı bir finanssal destek sağlanması açısından da yeni imkanlar sunmaktadır. Bu nedenle özellikle geleneksel kitle iletişim araçlarının desteğinden yoksun çok sayıda aşırı uçtaki siyasal parti, geniş kitlelere ulaşma konusunda düşük maliyetli bir araç olan ve dış baskı unsuru içermeyen internete yönelmektedir. Tüm bu unsurların yanı sıra siyasal partilerin web tabanlı iletişime yönelmelerinde, profesyonel bir izlenim bırakmak ve modern görünmek istekleri de önemli rol oynamaktadır. 994
Görüldüğü gibi siyasal partilerin bu yeni iletişim teknolojisini tercih etmesinde pek çok neden bulunmaktadır. Siyasal partiler internet aracılığıyla pek çok işlevi gerçekleştirmektedirler: 1. Enformasyon sağlanması, 2. Kampanyaların düzenlenmesi, 3. Kaynak oluşturulması, 4. Ağ oluşturulması ve organizasyonun güçlendirilmesi, 5. Katılımın teşvik edilmesi (Gibson, Ward, 2000:304-305). Enformasyon sağlanması: Bu fonksiyonla partilerin kendi kimlikleri ve politikaları ile ilgili bilgileri, açıkça bir oy kazanma faaliyetinden çok eğitimsel ve sosyal bir tarzda daha geniş kitlelere aktarabilmesi ifade edilmektedir. Ayrıca internetin geniş kitlelere hitap etmesi ve düşük maliyetli bir yöntem olması da bu konuda önemli bir avantaj sağlamaktadır. Kampanya düzenlenmesi: Burada kampanya kelimesi ile, seçmenleri kendi saflarına alabilmek için partilerin yürüttükleri faaliyetler kastedilmektedir Modern kampanyalar web sayesinde kolaylıkla düzenlenebilmekte ve desteklenmektedir. Özellikle yeni oy kullanacak olan genç seçmenlerin kazanılması için partiler arasında müthiş bir mücadele sürdürülmektedir. Bu kitlenin giderek artan bir şekilde web e yönelmiş olması partilerin genç seçmenleri kazanma konusunda web e olan ilgilerini arttırmaktadır. Kaynak oluşturulması: Bu tanımlama ile partilerin kendilerine olan finanssal desteği arttırmak ve ayrıca yeni seçmen kazanmak için gerçekleştirdikleri faaliyetler kastedilmektedir Finanssal bağış ve yardımlar ABD deki parti adaylarına ait web sitelerinin en önemli ilgi odağını oluşturmaktadır. Ancak Türkiye gibi, resmi devlet desteğinin sağlandığı ülkelerde bu konu daha az öneme sahiptir. Ağ (şebeke) oluşturulması: Bu ifade ile partilerin iç ve dış bağlantılarını oluşturmak ve güçlendirmek için yapmış oldukları faaliyetler kastedilmektedir. İç bağlantılar denince partilerle seçim bölgesindeki seçmenler arasında, partilerle seçim bölgesinden seçilen politikacılar arasında, partiyle partinin karar mekanizmasında bulunan yöneticiler arasında ve son olarak partiyle çeşitli baskı grupları arasında (işçi sendikaları veya kadın örgütleri gibi) kurulan bağlantılar anlaşılır. Dış bağlantılar ise partilerle diğer kurumlar arasında, örneğin çeşitli ilgi grupları, hükümet temsilcilikleri veya medya kurumları arasında kurulan bağlantıları ifade etmektedir. Katılımın sağlanması (ve teşvik edilmesi): Bu ifade ile partilerin, vatandaşların siyasal olaylara katılımını arttırmak için uyguladıkları yöntemler kastedilmektedir. Ayrıca gerçek zamanlı sohbet ve tartışma ortamları sayesinde vatandaşların birbirleriyle eş zamanlı olarak on-line tartışmaları da mümkün olmaktadır. Görüldüğü gibi internet, daha katılımcı bir demokrasi için büyük bir kapasite imkanı sunmaktadır. Gelecekteki seçimlerin tümünün internet üzerinden gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir. Bu da beraberinde internet demokrasisi yaklaşımını gündeme getirmektedir. İnternetin siyasal yaşama etkileri konusunda iki yaklaşım bulunmaktadır (Norris, 2001). Bu yaklaşımlardan ilki olan mobilizasyon teorilerine göre internet, virtüel demokrasinin sağlayıcısıdır. 1990 ların başında ortaya çıkan bu görüşe internet sosyal sermayeyi güçlendirmekte, kamuyu mobilize etmekte, devlet birimlerinin şeffaflaşmasını sağlamakta, 995
yönetenlerle yönetilenler arasındaki mesafeyi azaltmakta dolayısıyla doğrudan demokrasiyi kolaylaştırmaktadır. Ayrıca internet sayesinde, gençler gibi siyasal yaşamdan ilgisini çekmiş gruplar kazanılarak siyasal katılımcılık artacaktır. 1990 ların sonlarına doğru, özellikle internetin seçim dönemlerinde beklenilen etkiyi sağlayamadığı dayanağıyla ortaya çıkan pekiştirme teorilerine göre ise, internetin etkilerine kuşkuyla yaklaşmaktadır. Bu görüşün savunucularına göre fonksiyonel olarak internetin siyasal yaşama katkıları geleneksel kitle iletişim araçlarından pek de fazla değildir. Siyasal parti web siteleri, kendisinden beklenen destekleyenleri harekete geçirme, güveni sağlama, dalgalı oyları billurlaştırma gibi fonksiyonları yerine getirememektedir. Bu görüşe göre internet ancak siyasete angaje olmuş kişiler üzerinde etkili olmaktadır, Ayrıca ülkelerin gelişmişlik düzeylerine paralel olarak bu aracı yaygın bir şekilde kullanma olanağına sahip olanlarla olmayanlar arasında internet kullanımından elde edilen rasyonel fayda farklılaşmakta ve sosyal eşitsizlikler artmaktadır. Siyasal Partilerin Web Sitelerinin Analizi Geçmişi yakın zamana dayanan web sitesi analizi, siyaset biliminin dışında da pek çok disiplinin ilgi gösterdiği önemli bir çalışma haline gelmiştir. Bu analizlerde kullanılan yaklaşımlar kalitatif (nitel) ve kantitatif (nicel) olmak üzere iki gruba ayrılmaktadır. Bu çalışmalarda cevaplandırılması gereken asıl soru, çalışmayı uygulayan bilim dalına göre farklılık gösterse de sitenin amacı ve dizaynı meselesi ön plana çıkmaktadır. İnternetin siyasal amaçlı kullanımından hükümetler, devlet birimleri, siyasal partiler, resmi kuruluşlar, uluslararası örgütleri ve sivil toplum kuruluşları gibi birçok organizasyonun yararlandıkları görülmektedir. Bu çalışmada siyasal iletişimde internet kullanımı, siyasal partiler özelinde incelenmektedir. Bugüne kadar siyasal partilerin web siteleriyle ilgili olarak yapılan analizler, genel bir çerçeve çizme anlamında başarılı olsalar da, değişik özellikleri ölçmek için karşıt indeksler geliştirme konusunda kısıtlı kalmışlardır. Biz bu çalışmada gelişmişlik düzeyindeki farklılığın siyasal iletişim alanında internet kullanımına olası etkileri konulu temel sorunsalımızı, Türkiye ve ABD den Adalet ve Kalkınma Partisi (Ak Parti), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Republican National Committee (RNC) ve Democratic National Committee (DNC) nin web sitesi kullanımlarına ilişkin yapmış olduğumuz inceleme üzerinden değerlendirdik. Bu partilerin incelemeye dahil edilmesinin nedeni iktidar partisi Ak Parti ve ana muhalefet partisi CHP nin Türkiye deki; yine iktidar partisi RNC ve en güçlü rakibi DNC nin ise ABD deki siyasal yaşamı şekillendirmelerinden kaynaklanmaktadır. Bu dört siyasal partinin web siteleri 15-30 Ocak 2004 tarihleri arasında incelemeye tabi tutulmuştur. Araştırmanın metodolojik kısmı Gibson, Ward, Margolis, Resnick ve Ward un Election Campaigning on the WWW in the USA and UK: A Comparative Analysis adlı makalesi temel alınarak hazırlanmıştır (2001). İncelemeye dahil edilen her parti web sitesi bilgi akışı, kaynak toplama, haberleşme ağı, katılım ve kampanya indekslerini içeren fonksiyon özelliğini ve görsellik, erişebilirlik, gezilebilirlik, güncellik ve görülebilirlik indekslerini içeren sunum özelliğini sağlama kapasitelerine göre puanlandırılmıştır. Ayrıca yukarıdan aşağıya, aşağıdan yukarıya, yatay ve etkileşimli iletişim bilgi akışı özellikleri incelenmiştir. 996
Araştırma Bulguları İncelenen her parti web sitesinin fonksiyon ve sunum özellikleri baz alınarak, içeriklerinin ne kadar donanımlı olduğu ve bu içerikleri ne kadar etkin bir şekilde sunabildikleri; bu bağlamda da siyasal iletişimde internet kullanımındaki amaçlarının ne olduğu ve bunu ne ölçüde sağlayabildikleri ortaya çıkarılmıştır. Tablo 1: Türkiye deki İncelenen Siyasal Partilerin Web Sitelerinin Tüm Fonksiyonu Türkiye den Ak Parti ve CHP nin web sitelerinin fonksiyonları incelendiğinde, yukarıdan aşağıya doğru bilgi iletişim akışının ağırlıkta olduğu görülmektedir. Yapılan incelemede Ak Parti nin bilgi akışının CHP ye göre daha yoğun olduğu göze çarpmaktadır. Parti tarihçesi, yapısı, ideolojileri, politikaları, mevzuatları gibi dokümanter bilgilerin her iki partinin web sitesinde bulunmasına karşın, bilgi akışı fonksiyonu dahilinde iki web sitesinde de olay takvimine, sıkça sorulan sorulara ve de gizlilik politikasına ilişkin verilere rastlanmamaktadır. Her iki site de basın açıklamalarına ve basında partiyle ilgili çıkan haberlere geniş yer vermektedir. CHP nin ana sayfasında periyodik olarak yayınlanan ve partiyle ilgili haberlere yer verilen bültene link bulunurken; Ak Parti nin ana sayfasında da partinin halkla ilişkiler faaliyetlerinin sürdürüldüğü ve parti ile ilgili haberlere yer verildiği AKİM e link bulunmaktadır. Kaynak toplama fonksiyonu kapsamında AK Parti nin web sitesindeki parti üye aidatlığı dışında, her iki partide de bağış adı altında ya da parti ile ilgili ürünlerin satılarak partiye gelir sağlandığı bir bölüm bulunmamaktadır. Bunda Türkiye de siyasal partilerin kuruluş ve amaçlarına ilişkin kanun etkili olmaktadır. Haberleşme fonksiyonu bakımından her iki parti de birbirine yakın bir çizgi izlemektedir. Her iki partinin de iç haberleşme indekslerinin dış haberleşmeye göre daha iyi bir düzeyde olduğu görülmektedir. İncelenen web sitelerinde iç haberleşme kapsamında ana partiden bağımsız bir şekilde yerel birimlere, milletvekillerine, kadın ve gençlik kollarına linkler mevcutken, dış haberleşme kapsamında ise basın organlarına, adli kurumlara, hastanelere linkler bulunmaktadır. Ancak iki sitede de benzer ideolojileri savunan uluslararası siyasi partilere yönelik linklere rastlanmamıştır. Geri bildirim, açıklık, kamuoyu araştırmaları ve karşılıklı iletişim indeksleri açısından irdelenen katılımcılık fonksiyonu her iki partide de yaklaşık olarak aynı değerdedir. Her iki sitede site kullanıcıları için parti başkanlarına ve milletvekillerine e-mail gönderim imkanı sunulmaktadır. Ak Parti de ziyaretçi defteri adı altında site ziyaretçilerinin görüş ve önerilerini yazacağı bir buton bulunurken (Bu kanal aracılığıyla göndermiş olduğumuz siteyi gönderilen e-mail sayısı ve cevaplanma oranıyla ilgili soruları içeren mesaja araştırma kapsamı boyunca yanıt alınamamıştır); CHP web sitesinde tartışma platformu adı altında belirli konu başlıklarında eşzamanlı sohbet olanağı sunulmaktadır. Ancak her iki site için de aşağıdan yukarıya ve etkileşimli bilgi iletişim akışlarının yeterli düzeyde olduğunu söylemek mümkün değildir. Oysaki Aralık 2000 tarihinde Türkiye de yapılan bir araştırmada Türk internet kullanıcılarının yüzde 37,2 lik bir bölümünün interneti chat/sohbet amaçlı kullandıkları ortaya konulmuştur (Anderson, 2001:110). 997
Türkiye de 28 Mart tarihinde gerçekleştirilecek yerel seçimlerin yaklaşması nedeniyle iktidar partisi olan AK Parti nin web sitesinde kampanya sürecinin etkin bir şekilde başladığı görülmektedir. Parti web sitesinde aday profilleri ve seçimle ilgili ayrıntılı bilgiler verilmekte ve seçim süreciyle ilgili partinin düzenlediği etkinliklere ilişkin linkler bulunmaktadır. Buna karşın ana muhalefet partisi CHP nin web sitesinde yaklaşan secim süreciyle ilgili dikkat çeken bir hazırlığa rastlanmamaktadır. Ancak Ak Parti nin sitesinde buna benzer bir uygulama olmamasına karşın CHP nin web sitesinde Ak Parti ile ilgili olumsuz bir propaganda faaliyetinin sürdürüldüğü görülmektedir. Tablo 2: Türkiye deki İncelenen Siyasal Partilerin Web Sitelerinin Sunumu Web sitelerinin sunumu açısından yapılan incelemede Ak Parti web sitesinin CHP web sitesine göre göze daha hitap edici unsurlar içerdiği görülmektedir. CHP web sitesi sadece çerçeve ve imajlar içerirken, AK Parti web sitesi grafik, çerçeve ve imaj, animasyon gibi görsel öğelerle zenginleştirilmiştir. Ayrıca AK Parti web sitesinde kullanıcıların hoşça vakit geçirmesini sağlamak için Ak Şarkılar ve Ak Şiirler bölümü bulunmaktadır. Erişilebilirlik açısından her iki partinin düşük bir performans sergilediği görülmektedir. Her iki sitenin de WAP/PDA dan ulaşım olanağı bulunmamaktadır. Ayrıca her iki sitede de görme bozukluğu olan kişiler için özel bir yazılım seçeneği mevcut değildir. CHP nin web sitesinde dokümanların metin halinde sunum seçeneği mevcutken; AK Parti web sitesinde sitenin İngilizce sunum olanağı vardır. AK Parti nin ana sayfası 35,8 KB data hacminde, CHP nin ise 811 Bayt tır. Genel olarak 25 KB ı aşan sitelerin çok sayıda grafik içerdiğinden ötürü yüklenmesinin yavaş olduğu bilinmektedir. Gezilebilirlik özelliği açısından her iki sitede de site haritasının ve arama motorlarının mevcut olmasına karşın siteler, ziyaretçilerin rahat dolaşımını sağlayacak olanaklardan yoksundur. İncelenen sitelerde son güncelleme tarihi bulunmazken, dokümanlar üzerinden yapılan incelemede her iki sitenin de 1-2 günde bir güncellendiği gözlenmiştir. Dünyadaki internet kullanıcılarının en fazla rağbet ettiği arama motorlarından biri olan Google da yapılan incelemede Adalet ve Kalkınma Partisi ne 14500; Cumhuriyet Halk Partisi ne ise 26900 link görülmektedir. Tablo 3: ABD deki İncelenen Siyasal Partilerin Web Sitelerinin Tüm Fonksiyonu Amerika Birleşik Devletleri (ABD) nden RNC ve DNC nin web sitelerinin fonksiyonları üzerine yapmış olduğumuz incelemede her iki partinin de bilgi akışı açısından oldukça zengin içeriğe sahip oldukları, dolayısıyla yukarıdan aşağıya doğru gerçekleşen bilgi iletişim akışı konusunda iyi bir performans sergiledikleri görülmektedir. Her iki parti de basın bildirilerine sitelerinde yer vermiştir. Ayrıca RNC nin sitesinde GOP TV, GOP Radyo, dergi vb. yayın seçenekleri ve siyasal karikatürler bölümü bulunmaktadır. Her iki sitede de partinin tarihçesi, yapısı, mevzuatları, ideolojisi, politikaları ilgili geniş bilgiler yer almaktadır. Türkiye deki siyasal partilerin web sitelerinde bulunmayan olay takvimi ve gizlilik politikaları da her iki sitede mevcuttur. Kaynak toplama fonksiyonlarına bakıldığında ise, Türkiye deki siyasal partilerin web siteleriyle aralarında oldukça belirgin farklar göze çarpmaktadır. Her iki sitede de on-line 998
bağış formu bulunmaktadır. Ayrıca ticaret indeksi kapsamında sitelerde partiye gelir sağlamak amacıyla parti logosunu taşıyan çeşitli ürünler (tişört, şapka, bardak vb.) satışa sunulmaktadır. İç ve dış haberleşme indeksi açısından her iki partinin de birbirlerine yakın değerlere sahip olduğu ve her iki partide de yatay bilgi iletişim akışının yeterli seviyede olmadığı görülmektedir. Muhafazakar bir ideolojiye sahip olan RNC nin web sitesinde benzer ideolojiye sahip örgütlere (American Conservative vb.) linkler bulunmaktadır. Her iki sitede de, Amerika da lobicilik alanında etkin olan değişik etnik kökenlere (Hispanik, Afrikalı Amerikalılar vb.) ve dini inançlara (Katolik, Musevi, Müslüman) sahip Amerikan vatandaşlarının oluşturduğu örgütlere linkler yer almaktadır. Siteler de engelli vatandaşların oluşturduğu örgütlere de linkler mevcuttur. Ayrıca RNC ye göre daha reformcu bir ideolojiye sahip olan DNC nin web sitesinde potansiyel seçmen grubu olarak değerlendirilebilecek Gay ve Lezbiyen gruplarına yönelik linkler bulunmaktadır. Bunun yanında DNC, ziyaret edilebilirliğini arttırmak için web sitesinde iş ve işçi arayanlara ilişkin özel bir link sunmaktadır. ABD de 2000 yılında yapılan bir araştırmada başlangıçta hobi ve eğlence amaçlı gerçekleşen internet kullanımının, kullanım süresi arttıkça iş ve araştırma amacına dönüştüğü belirlenmiştir (Anderson, 2001:107). Katılımcılık fonksiyonu bakımından Amerikan partilerinin birbirine eşit olduğu söylenebilir. Ancak DNC den farklı olarak RNC nin sitesinde kamuoyu araştırmalarına ve anketlere genişçe yer verilmektedir. Her iki web sitesinde de ziyaretçilerin görüşlerini belirtebilecekleri ve e-mail kanalıyla iletişim kurabilecekleri bölümler bulunmaktadır. Bu anlamda Amerika daki siyasal partilerin aşağıdan yukarı doğru gerçekleşen bilgi iletişim akışı bakımından iyi bir performans sergiledikleri görülmektedir. Kampanya fonksiyonları incelendiğinde, her iki parti web sitesinde de ABD de 5 Kasım da gerçekleştirilecek başkanlık seçimlerine ilişkin kampanya sürecine yoğun bir şekilde başlandığı görülmektedir. Her iki web sitesinde de partilerin birbirlerine karşı yaptıkları olumsuz propaganda faaliyetlerine ve ziyaretçileri parti üyesi yapmak için gösterilen yoğun çabaya rastlanmaktadır. ABD deki siyasal partilerin Türkiye deki siyasal partilerden farklı olarak, kampanya sürecini web sitelerinde daha etkin bir şekilde sürdürdükleri göze çarpmaktadır. Bu, ABD de siyasal iletişimde internet kullanımının sahip olduğu önemin açık bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Tablo 4: ABD deki İncelenen Siyasal Partilerin Web Sitelerinin Sunumu ABD deki incelenen siyasal partilerin web sitelerinin görsel olarak zengin bir donanıma sahip oldukları görülmektedir. Her iki sitede de grafik, imaj, ses, video, animasyon özellikleri bulunmaktadır. Erişilebilirlik açısından her iki sitenin de İspanyolca sunum seçenekleri bulunmaktadır. Ayrıca DNC web sitesinde dokümanların da metin halinde sunum seçeneği bulunmaktadır. Her iki web sitesine de WAP/PDA aracılığıyla erişim mümkün değildir. RNC web sitesi 84,7 KB data hacmine sahiptir. DNC web sitesinin ise kaydet seçeneği araştırma boyunca işler halde olmadığı için toplam data hacmi ölçülememiştir. Her iki sitede de gezilebilirlik özelliği kapsamında site haritası ve arama motorları bulunmaktadır. DNC sitesinin sayfa altında sabit menü olanağı vardır. Ancak her iki web sitesinin de kullanıcılara site içinde rahat gezinti olanağı sunduğu söylenemez. İncelen Türk 999
siyasal parti web siteleri gibi RNC ve DNC web siteleri de 1-2 gün içerisinde güncellenmektedir. Görülebilirlik unsuru açısından Google da yapılan aramada Republican National Committee ye link sayısı 1.000.000 iken, Democratic National Committee de bu sayı 1.910.000 olarak karşımıza çıkmaktadır. Sonuç Ülkelerin gelişmişlik düzeyleri, yeni iletişim teknolojilerine sahip olabilme olanaklarını etkilemekte, dolayısıyla bilgiye ulaşabilme düzeylerinde belirleyici olmaktadır. Bilgiye erişebilirlik açısından büyük bir kapasite imkanı sunan internetin, dünya üzerindeki kullanım oranlarına baktığımızda bu fark, gelişmiş ülkelerin lehine belirgin olarak göze çarpmaktadır. Siyasal iletişimde internet kullanımına ilişkin Türkiye ve ABD deki siyasal partilerin web sitelerinin karşılaştırmalı analizini yaptığımız bu incelemede Siyasal partiler interneti ne kadar etkin bir şekilde kullanmaktadır? sorusunu yanıtlamaya çalışmadan önce, ilk olarak her iki ülkenin de internete erişim düzeyinin bilinmesinde büyük fayda görülmektedir. 2004 yılı itibariyle ABD de 294,540,100 olması beklenen toplam nüfusun 186,494,767 si yani yüzde 63 lük bir bölümü; nüfus 75,058,900 olması beklenen Türkiye de ise 4,900,000 kişinin yani toplam nüfusun sadece yüzde 6,5 lik bir bölümü internet erişim olanağına sahip bulunmaktadır. Dünya üzerinde internet kullanım oranlarına bakıldığında ise internetin doğum yeri olan ABD yüzde 26 lık oranla ilk sırada yer alırken; Türkiye yüzde 0,7 lik oranla yirmi ikinci sırada yer almaktadır. (http://www.internetworldstats.com) Ayrıca dünya çapındaki internet kullanıcılarının sadece yüzde 2 lik bir bölümü siyasal parti web sitelerini ziyaret ederken bu oran ABD de yüzde 7 oranında gerçekleşmektedir.(gibson, Margolis, Resnick, Ward, 2001) Bu verilerden de açık bir şekilde görüldüğü gibi iki ülkenin internet kullanım oranlarında büyük farklılıklar bulunmaktadır. Bu ön kabuller dahilinde, siyasal partiler özelinde iki ülkedeki siyasal iletişimde internet kullanımına baktığımızda, bu alanda ABD nin daha köklü bir geçmişe sahip olduğu görülmektedir. Türkiye deki siyasal partilerin internet kullanımında kendilerini tanıtmanın, partinin politika ve programlarıyla ilgili bilgi vermenin, amaçlarını anlatmanın dolayısıyla kamuoyunda iyi bir izlenim bırakma isteğinin ağırlıkta olduğu görülmektedir. Aynı amaç ABD deki siyasal partilerde bulunmakla birlikte, ABD de siyasal iletişimde internet kullanımının ana nedeni olarak partiye kaynak toplama fonksiyonu göze çarpmaktadır. Türkiye deki siyasal partilerde ise yasal düzenlemeler nedeniyle bu alanda herhangi bir etkinlik söz konusu değildir. 15-30 Ocak 2004 tarihleri arasında gerçekleştirdiğimiz araştırmada, Türkiye de 28 Şubat tarihinde yapılacak yerel seçimlere kısa bir süre kalmış olmasına rağmen incelenen partilerde kampanya süreciyle ilgili ciddi bir etkinliğe rastlanmamıştır. Oysaki, 5 Kasım da gerçekleştirilecek ABD deki başkanlık seçimlerine görece uzun bir süre olmasına rağmen, ABD deki siyasal partiler yoğun bir kampanya sürecine başlamışlardır. ABD nin en büyük iki siyasal partisi olan RNC ve DNC nin web sitelerinde birbirlerine karşı oldukça geniş boyutta olumsuz propaganda faaliyetleri görülmektedir. Buna karşın, Türkiye de sadece ana muhalefet partisi olan CHP nin web sitesinde iktidar partisi AK Parti ye karşı sınırlı oranda olumsuz propaganda faaliyeti sürdürülmektedir. 1000
ABD deki siyasal partilerin web sitelerinde etnik ve dini kökenli Amerikan vatandaşlarının oluşturduğu örgütlere, marjinal grupların (gay, lezbiyen vb.) sitelerine linkler bulunurken, benzer bir uygulamaya Türkiye de rastlanmamaktadır. Her iki ülkede parti web sitelerinde kadın ve gençlik kollarına linkler bulunmasına karşın, genel olarak siyasetten uzak oldukları bilinen bu grupların kazanılması için etkin bir şekilde faaliyette bulunulduğunu söylemek mümkün değildir. Görsel olarak bakıldığında ABD deki parti web sitelerinin Türkiye dekilere göre daha zengin bir içeriğe sahip oldukları görülmektedir. Dünyada yaygın olarak kullanılan arama motorlarından biri olan Google da yapılan aramada, ABD deki siyasal partilerin Türkiye dekilere oranla oldukça yüksek bir görünürlük oranına sahip oldukları saptanmıştır. Siyasal iletişimde internet kullanımı çok boyutlu ve karmaşık etkileşimi olan bir süreçtir. Mobilizasyon teorisyenlerinin aksine İnternet, siyasal yaşamda tüm sorunları çözen bir anahtar değildir. Aksine bu çalışmadan da görüldüğü gibi pekiştirme teorisyenlerinin görüşlerine paralel olarak ülkelerin gelişmişlik düzeyi internet kullanımını ve bu kullanımdan elde edilen rasyonel faydayı etkilemektedir. Sonuç olarak bakıldığında, dünyanın en gelişmiş devletlerinden biri olan ABD deki siyasal partilerin web sitelerinin, gelişmekte olan bir ülke olarak kabul edilen Türkiye dekilere oranla amaç ve etkinlik açısından daha iyi bir performans sergiledikleri görülse de, dijital demokrasinin tartışıldığı günümüzde siyasal iletişim alanında genel olarak web tabanlı iletişimin olanaklarından-özellikle de interaktivite boyutunda- yeterince yararlanılmadığı görülmektedir. Kaynakça Anderson, A. (2001), Değişim tr-internetle Gelişimde Türkiye, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. Berlo, D. (1960), The Process of Communication-An Introduction to Theory and Practice, USA:Rinehard Pres. Gibson,R.;Margolis M.,Resnick D.&Ward S.(2001), Election Campaigning on the WWW in the US and UK:A Comparative Analysis,American Political Science Association: http://www.esri.salford.ac.uk/esrcresearchproject/output.html Gibson, R.; Ward, S. (2000), A Proposed Methodology for Studying the Function and Effectiveness of Party and Candidate Web Sites, Social Computer Rewiev, 18, 301-319. Gurevitch M., Blumler J.G. (1997), Siyasal Seçim Sistemleri ve Demokratik Değerler, Süleyman İrvan (Der.),içinde. Medya Kültür Siyaset, Ankara: Ark Yayınları, 199-219. Köker, E. (1998), Politikanın İletişimi İletişimin Politikası, Ankara:Vadi Yayınları. Nimmo, D.; Swanson, D.. (1990), The field of Political Communication Beyond the Voter Persuasion Paradigm, D. Swanson, D.Nimmo (Der.), içinde. New Directions in Political Communication, California: Sage Publications, 7-47. Norris, P.(2001), Preaching to the Converted?-Pluralism, Participation and Party Websites, Harvard University Pres, http://ksghome.harvard.edu/~.pnorris.shorenstein.ksg/articles.htm. 1001
Usluata, A. (1997), İletişim, İstanbul: İletişim Yayınları. Van Dijk, T.(1999), Söylemin Yapıları ve İktidarın Yapıları, Mehmet Küçük (Der.),içinde. Medya İktidar İdeoloji, Ankara: Ark Yayınları, 331-395. Wolton, D. (1991), Medya Siyasal İletişimin Zayıf Halkası (Çev. Hülya Tufan, Ömer Laçiner), Birikim (30), 51-58. Zıllıoğlu, M.(1993), İletişim Nedir?, İstanbul: Cem Yayınevi. http://www.akparti.org.tr htth://www.chp.org.tr http://www.democrats.org http://www.rnc.org http://www.internetworldstats.com Tablolar: Tablo 1. Türkiye deki İncelenen Siyasal Partilerin Web Sitelerinin Tüm Fonksiyonu Bilgi Akışı Kaynak Toplama Haberleşme İç Dış Katılımcılık Kampanya AK PARTİ 13 3 6 4 7 4 CHP 10 0 4 5 6 2 Ortalama 11.5 1.5 5 4.5 6.5 3 Aralık 0-16 0-13 0-6 0-15 0 - n 0-10 Tablo 2. Türkiye deki İncelenen Siyasal Partilerin Web Sitelerinin Sunumu Görsellik Erişilebilirlik Gezilebilirlik Güncellik AK PARTİ 4 2 2 6 CHP 2 1 3 6 Ortalama 3 1.5 2.5 6 Aralık 0-6 0-5 0 - n 0-6 1002
Tablo 3. ABD deki İncelenen Siyasal Partilerin Web Sitelerinin Tüm Fonksiyonu Bilgi Akışı Kaynak Toplama Haberleşme İç Dış Katılımcılık Kampanya RNC 14 9 5 6 4 8 DNC 15 6 5 6 6 7 Ortalama 14.5 7.5 5 6 5 7.5 Aralık 0-16 0-13 0-6 0-15 0 - n 0-10 Tablo 4. ABD deki İncelenen Siyasal Partilerin Web Sitelerinin Sunumu Görsellik Erişilebilirlik Gezilebilirlik Güncellik RNC 6 3 2 6 DNC 6 2 3 6 Ortala ma 6 2.5 2.5 6 Aralık 0-6 0-5 0 - n 0-6 Ekler Puanlama Sistemi: Parti Web Sitesi Analizi FONKSİYONLAR: Bilgi Akışı Her bir madde 1 puandır.toplam indeks (0-16) Partinin Tarihçesi: Partinin Yapısı: Değerler/ İdeoloji: Politikalar: Dokümanlar: Haber Mektupları: Basın Açıklamaları: Kim Kimdir: Lider: Aday Profilleri: Seçim Bilgileri: Olay Takvimi: 1003
Konferans Bilgileri: Sıkça Sorulan Sorular: Gizlilik Politikası: Arşiv: Kaynak Toplama Kümülatif indeks- Bu bölümün toplam puanı 0-13 arasında değişmektedir. Yardım İndeksi :(0-4) Ticaret İndeksi :(0-4) Üyelik İndeksi : (0-4) Yan Üyelik/ Gönüllülük İndeksi: 1=Bu madde var 0= Bu madde yok (1) Listelenmiş Posta Adresi (2) İndirilebilir Form ve Postalama (3) Online Bilgisi (4) Online Ödeme (0) Hiç Biri Haberleşme Ağı İç Haberleşme: Linklerin sayısına göre 0-5 puan arasında değişmektedir. Ana partinin sitesinden bağımsız bir şekilde yerel partilere,milletvekillerine ve uluslar arası şubelere olan dahili linkler. 0=Hiç link yok; 1=1-10; 2=11-20; 3=21-50; 4=51-100; 5= +100 Dış Haberleşme: Her bir indeks 0-5 puan arasında değişmektedir. Bu bölümün toplam puanı 0-15 arasındadır. Partizan Linkler: 0=Link yok; 1=1-10; 2=11-20; 3=21-50; 4=51-100; 5= +100 Referans Linkleri: 0=Link yok; 1=1-10; 2=11-20; 3=21-50; 4=51-100; 5= +100 Ticari Linkler: 0=Link yok; 1=1-10; 2=11-20; 3=21-50; 4=51-100; 5= +100 Katılım Açıklık İndeksi. (0-n) Geri Bildirim İndeksi: (0-3) Kamuoyu Araştırmaları İndeksi: (0-n) Karşılıklı İletişim İndeksi: (0-4) Kampanya Her madde 1 puandır. Bu bölümün toplam puanı 0-9 arasında değişmektedir. Seçim Sitesi: Olumsuz Kampanya: Yurt Dışında Bulunan Seçmenlerin Oyları: Marjinal Seçmenlerin Oyları: Cookies: E-Mail Güncelleme Listesine Katılım: Online Kampanyaya Katılım: Vekil / Olmayan Oylarla İlgili Bilgi: Logonun İndirimi: Broşür ve Propaganda Bilgilerinin İndirimi: 1004
SUNUM: Görsellik Bu bölümün toplam puanı 0-6 arasında değişmektedir. Sayfa Dizaynı: Her madde 1 puandır. (0-3) 1.Grafikler: 2.Çerçeveler: 3.Hareketlilik / İmajlar: Multimedya İndeksi: Her madde 1 puandır. (0-3) Ses: Video: Animasyon: Erişebilirlik İlkeler İndeksi: Her madde 1 puandır. (0-5) Çerçeve Seçeneğinin Bulunmaması: Siteye Girişin Metin Halinde Sunulabilirliği: Dokümanların Metin Halinde İndirilmesi Ve Yazılması: WAP / PDA Aracılığı ile Kablosuz Erişim: Yabancı Dile Çeviri: Görme Bozukluğu Olanlar İçin Yazılım: Uygulama İndeksi: Ana sayfanın data hacmi Gezilebilirlik Her madde 1 puandır. (0-n) Gezilebilirlik İpuçları: Arama Motorlarının Sayısı: Ana Sayfa İkonunun Sayfanın Alt Bölümünde Bulunması: Sabit Menü Çubuklarının Sayfanın Alt Bölümünde Bulunması: Site Haritası: Güncellik Bu bölümün toplam puanı 0-6 arasında değişmektedir. Güncelleme Tarihi: Her gün güncelleme (6); 1-2 günde bir (5); 3-7 günde bir (4); iki haftada bir (3); ayda bir (2); 1-6 ayda bir (1); +6 ay (0) Görülebilirlik Link Sayısı: 1005