19.08.2016 ÜNİVERSİTE YAŞAMINA UYUM İnsan yaşamındaki her türlü değişim beraberinde uyum sürecini de getirmektedir. Üniversite hayatına atılmak bu bağlamda yaşanan büyük bir değişikliği temsil etmektedir. Bu dönem; bireyleşmeyi, kendi kararlarını almayı ve bunun sonuçlarının sorumluluğunu üstlenmeyi gerektirir. Bu da çoğu insanda gerginlik ve uyum sorunu yaşanmasına neden olmaktadır. Özellikle ailesinden ve memleketinden ayrı tamamen yeni bir ortamda üniversiteye başlayanlar için bu uyum süreci daha da zorlu hale gelmektedir. Uyum Sürecini Etkileyen Faktörler Demografik özellikleri, Aile yapısı, Benlik saygısı, Olgunluk düzeyi, Motivasyonu, depresyonu ve stres düzeyi gibi kişisel özellikleri, Önceki yaşam deneyimleri ve alışkanlıklar, Aileden uzaklaşmak Duygusal bağ olan birinden uzaklaşmak Üniversite tercihinin kişiye ait olup olmaması, Seçilen bölümün istenip istenmemesi, Üniversitenin bulunduğu şehrin hayat tarzınızla uygunluğu, Eğitimsel beklentileri ya da kariyer beklentileri, Öğretim gördüğü okulun özellikleri, olanakları ve yapısal düzenlemeleri, Akademik öz yeterlik algısı, Akademik performansı, Üniversitedeki öğrenci topluluklarına ve sosyal aktivitelere katılımı, Oda arkadaşı, sınıf arkadaşı, öğretim elemanları, okul yöneticileri ve diğer çalışanları gibi kişilerle etkileşimi, Ekonomik sorunlar gibi faktörler uyum sürecinin kişilere göre farklılık göstermesinde etkilidir.
Yaşanan Sorunlar Ve Beraberinde Getirilen Davranışlar Ev özlemi Yalnızlık Kendini kötü hissetme Yaptıklarından zevk alamama, Olaylar karşısında kararsızlık, isteksizlik ve kayıtsız kalma, Kendini mutsuz ve tatminsiz hissetme Uykusuzluk İştahsızlık Beklenmedik duygusal tepkiler Sık sık ağlama nöbetleri Odaklanma ve hatırlamada güçlükler Baş dönmesi Mide rahatsızlıkları Barınma ve beslenme sorunları Motivasyon düşüklüğü Yaşanılan kente ve sosyal kültürel ortama uyum sağlayamama Arkadaş edinememe ya da arkadaş ilişkilerinde sorun yaşama Kendini okulda rahat hissetmeme Okula gitmek istememe Ders çalışamama Dersleri önemsememe Akademik başarısızlık Öğretim üyeleriyle ilişki geliştirememe Hali hazırdaki ilişkilerin kötüye gidiş Aile ve duygusal ilişkilerinde düzensizlik gibi sorunlar yaşanabilir. Uyum Sorunu Yaşanan Alanlar Ve Bilinmezliklerin Açıklanması Hangi alanlarda ne ile karşılaşılacağı bilinirse o değişikliğe karşı hazırlıklı olunur ve nasıl adapte olunacağı konusunda sorun yaşanmaz. Bu nedenle aşağıda yaşam alanlarınıza ilişkin karşılaşabileceğiniz değişiklikler hakkında bilgilendirmeler yer almaktadır.
1) Akademik Uyum Ders yükünün fazla olması Sorumluluğun tamamen size ait olması Derse aktif katılım istenmesi Dersi dinlerken not alma Verilen ödevlerin daha kapsamlı hazırlanması Sınavlara ne şekilde hazırlanılacağının belirlenmesi 2) Sosyal Uyum Farklı yerlerden gelmiş farklı kişiliklere sahip olan yeni çevreye sahip olma Anlaşabileceğiniz kısıtlı bir grubun olabileceği Hayalinizdeki ya da önceki hayatınızdaki doğru arkadaşı bulamama Çevrenizdekilerle anlaşabilme ve ortak paydada buluşabilme Kaldığınız mekanı paylaşabilme ve ortak yaşama alışabilme İletişim becerilerinizi geliştirebilme Gerektiğinde hayır demeyi bilme Haklarınıza sahip çıkma ve koruma ama aynı zamanda başkalarının haklarını çiğnemeden saygı duyma Sosyal etkinliklere katılma 3) Kişisel Uyum Kendi hayatınızdaki denetime sahip olma Günlük yaşam işlerinize uyum sağlayabilme Temizlik, yemek, alışveriş gibi konularla baş edebilme Ekonomik durumunuzu dengede tutabilme Zamanınızın denetimini ve kullanımını doğru ayarlayabilme 4) Duygusal Uyum Baş edemediğiniz bazı durumlar karşısında; Ağlama Öfkelenme Kendi kabuğuna çekilme Çaresizlik Pişmanlık Kendine güvenmede azalma Başaramayacağını düşünme Yalnızlık Pes etme
Önceki hayatı özleme Sorumluluk almak istememe, sorumluluktan kaçma Kendini bırakma gibi tepkiler verebilirsiniz. Bunlar gayet normal ve atlatmanız gereken bir süreçtir. Eğer bu duygulara takılıp kalırsanız ilerleyemezsiniz. Bu duyguları yaşamaktan kaçmayın ve utanmayın. Onları kabullenin ve bu süreci atlatmadaki engeller olarak düşünün. Hiçbir zaman motivasyonunuzu ve kendinize olan inancınızı kaybetmeyin. Unutmayın siz yetişkin bir birey olma yolunda ilerliyorsunuz. Üniversite Yaşamına Uyum Sağlamak İçin Öneriler Kendinize zaman tanıyın. Ani kararlar vermeyin. Duygularınızı fark edip, kabul edin. Yaşanan değişiklikleri kabul edin. Yeni duruma uyum sürecinde yaşanacak olumsuzluklara hazır olup, sakin kalın. Yeni durumlara kendini ne çok kapatın ne de çok fazla açın. Her an memlekete gitme ya da aileyi ziyaret etmek için fırsat kollamayın. Önceki hayat düzeninizi geri kazanmaya ya da alışkanlıklarınızı buradaki hayatınızda gerçekleştirmeye çalışmaktan vazgeçin. Hayatınızdaki bu yeni dönemde tamamen bu durumun gerektirdiği ve buna uygun olabilecek yeni bir düzen kurun. Günlük bir rutin oluşturun ve zamanı etkili kullanın. Sosyal, kültürel ve sportif faaliyetlere katılın. Üniversiteyi, üniversitenin olanaklarını, çevreyi tanımak için fırsat yaratın. Hayatınızı dengede tutmaya çalışın ve sadece akademik ya da sadece sosyal hayata ağırlık vermeyin. Düzenli beslenmeye ve uyumaya özen gösterin. Aile ve eski arkadaşları olabildiğince yeni yaşantının içine dahil edin. Kendinizi, okulu ya da çevrenizi suçlamamaya çalışın. Bunun yerine sorunu nasıl çözebileceğinize odaklanın. Önyargılı olmayın. Karşınızdakine dürüst olun ve açık net bir iletişim tarzı benimseyin. Önceki arkadaş ilişkilerinizi ya da arkadaşlarınızı buradaki insanlarda bulmaya çalışmak yerine farklı karakterdeki insanların farklılıklarını kabul ederek kendinizi adapte etmeye çalışın. Üniversiteyi iyi bilen biriyle tanışıp, gerektiğinde yardım isteyin. Geçmişteki olumsuzlukları bir kenara bırakın.
Üniversitedeki hedefleriniz konusunda gerçekçi olun. Derslerdeki devamsızlık hakkını dikkatli kullanın. Okulla ya da derslerle olan bağınızı koparmamaya çalışın. Eğer günlük yaşamınızı aksatacak düzeyde güçlük çekiyorsanız, akademik sorumluluklarınızı yerine getiremiyorsanız, yabancılık hissiniz ve özleminiz azalmak yerine gitgide artıyorsa Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Hizmetine başvurmanızı öneririz. Psikolog Pınar CAN
KAYNAKÇA Aktaş, Y. (1997). Üniversite Öğrencilerinin Uyum Düzeylerinin İncelenmesi: Uzunlamasına Bir Çalışma. Hacattepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(13), 107-110. Aladağ, M. (2009). Üniversiteye Uyum Konusunda Yürütülen Akran Danışmanlığı Programının Değerlendirilmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(31), 12-22. Altunöz, R. (2016, Ağustos 10). Üniversite Öğrencilerinde Uyum Sorunu. sosyalhizmetuzmanı.org: http://www.sosyalhizmetuzmani.org/universite_uyum.htm adresinden alınmıştır Ankara Üniversitesi Üniversite Yaşamına Uyum Programı. (tarih yok). Yeni Kayıt Yaptıran Öğrencilere Öneriler. Ankara Üniversitesi Üniversite Yaşamına Uyum Programı: http://uyum.ankara.edu.tr/?page_id=1490 adresinden alınmıştır Bülbül, T., & Acar Güvendir, M. (2014, Nisan). Üniversite Birinci sınıf Öğrencilerinin yükseköğretim Yaşamına Uyum Düzeylerinin İncelenmesi. Eğitim Bilimleri Araştırma Dergisi, 4(1), 397-418. Erkin, N., Tüzün, Z., & Işıklı, S. (tarih yok). Üniversite Yaşamına Uyum. Bilkent Üniversitesi Psikolojik Danışma ve Gelişim Merkezi: http://www.bilkent.edu.tr/bilkent-tr/adminunit/dos/pdgm/oda_arkadasi.html adresinden alınmıştır İkiz, E., Asıcı, E., Savcı, M., & Yörük, C. (2015, Haziran). Problemli İnternet Kullanımı İle Üniversite Yaşamına Uyum İlişkisi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 34-50. İstanbul Bilgi Üniversitesi. (tarih yok). Üniversite Yaşamına Uyum. Psikolojik Danışmanlık Broşürler: http://www.bilgi.edu.tr/site_media/uploads/files/2013/12/02/universite_yasamina_uyum_2 013.pdf adresinden alınmıştır İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı. (tarih yok). Bilgilendirici Dosyalar: Üniversite Uyum Süreci. İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sağlık, Kültür ve Spor Daire Başkanlığı: http://sks.iyte.edu.tr/pdr-sunular/ adresinden alınmıştır Kişisel Gelişim Merkezi. (tarih yok). Üniversiteli Olma Sendromu Nasıl Yenilir? Kişisel Gelişim Merkezi: http://www.kigem.com/universiteli-olma-sendromu-nasil-yenilir.html adresinden alınmıştır Özkan, S., & Yılmaz, E. (2010). Üniversite Öğrencilerinin Üniversite Yaşamına Uyum Durumları. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 5(13), 153-171.