Ocak, 2016 2016 Peryön Türkiye İnsan Yönetimi Derneği. Tüm hakları saklıdır.
Araştırma Hakkında 2015 Kasım-Aralık aylarında PerYön tarafından düzenlenen 2016 Yılı Ücret Araştırması na çeşitli sektörlerden 120 katılımcı veri sağlamıştır. Aşağıdaki raporda, ankete yanıtlarından elde edilen veriler doğrultusunda hazırlanan sonuçlar yer almaktadır. Tüm katılımcılarımıza bir kez daha teşekkür ederiz. 2
Katılımcı Şirketler Katılımcı şirketlerin 15 farklı sektörden katılım gösterdikleri gözlemlenmektedir. Araştırmaya katılım gösteren şirketlerin %66 sı yerli şirket iken %34 ü yabancı veya yabancı ortaklı şirketlerden oluşmaktadır. Sektöre göre Dağılım Yerli - Yabancı Yatırım Dağılımı Finansal Hizmetler 6% Perakende 12% İlaç ve Sağlık 4% Enerji 3% Diğer 14% Medya 3% Holding 8% Eğitim 3% İnşaat & Mühendislik 6% Otomotiv 8% Lojistik 1% Teknoloji 3% Tekstil 5% Profesyonel Hizmetler 14% Üretim 12% 3
Katılımcı Şirketler Araştırmaya katılan şirketlerin çoğunlukla Marmara Bölgesi nden olduğu gözlemlenirken, en yük katılımın %63 ile İstanbul dan olduğu gözlemlenmiştir. İstanbul u sırasıyla %14 ile Bursa ve %4 ile İzmir takip etmektedir. Araştırmaya katılan şirketlerin yaklaşık %70 i Tüm Türkiye de faaliyet gösterdiklerini belirtmişlerdir. Bunu %6 rakamıyla sadece Marmara Bölgesi ve %3 ile sadece Ege Bölgesi takip etmektedir. 80% 60% 69% 80% 60% 63% 40% 26% 40% 20% 0% 1% 3% 1% Akdeniz Ege İç Marmara Anadolu Tüm Türkiye 20% 0% 19% 14% 4% İstanbul Bursa İzmir Diğer 4
Ücret Artış Dönemi Ücret artışını şirketlerin büyük çoğunluğu (%90) yılda bir kez yaparken, %10 luk oranında şirketler yılda iki kez ücret artışı yapıldığını iletmiştir. Yaklaşık her dört katılımcı şirketten üçü, Ücret Artış Dönemlerinin 1. Çeyrek te yani Ocak ve Mart ayları arasında olduğunu belirtmektedir. Buna karşın 2. Çeyrek te ücret artışını gerçekleştiren şirketler %11 e, tüm 2. Yarıyıl içerisinde (3. ve 4. Çeyrek Dönemi) ise %9 a gerilemektedir. 1. Çeyrek (Ocak-Mart) 76,3% 2. Çeyrek (Nisan-Haziran) 11,0% 2. Yarıyıl (Temmuz-Aralık) 9,3% Yanıt Verilmemiştir 3,4% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 5
Ücret Artış Oranı Araştırmaya göre katılımcı şirketler 2015 yılında %9.3 lük bir ücret artışı gerçekleştirirken, 2016 yılı ücret artışı için %9 bütçelediklerini iletmiştir. Şirketlerin %87 si, 2016 yılı ücret artış bütçelerini planlarken performans artışını da göz önünde bulundurduklarını aktarmış ve bu şirketlerde toplam ücret artış oranının içinde bütçelenen ortalama performans (merit) artış oranı ise %5 olarak karşımıza çıkmaktadır. 15% 2015 ve 2016 yılı Ücret Artış Oranı 10% 5% 11,0% 10,0% 10,1% 10,0% 10,0% 9,5% 9,0% 8,7% 8,0% 8,0% 5,0% 3,0% Alt Çeyrek Medyan Üst Çeyrek Ortalama 0% 2015 (Gerçekleşen) 2016 (Bütçelenen) Ortalama Genel Ücret Artış Oranı 2016 (Bütçelenen) Ortalama Performans Artış Oranı 6
Ücret Artış Oranı Çalışan Kategorilerine Göre Çalışan kategorilerine göre incelendiğinde ise 2016 yılı ücret artış bütçelerinde %8.5 oranı ile Mavi Yaka çalışanları en yüksek bütçe ayrılan çalışan kategorisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu oranın yüksek olmasının sebebi ise, özellikle Asgari ücretin 2016 yılındaki yüksek artışı olduğu düşünülebilir. Diğer tüm çalışan kategorilerinde ise 2016 yılı ücret artış bütçe rakamı %8 olarak gözlemlenmektedir. 15% 2016 yılı Ücret Artış Oranı 10% 5% 8,4% 10,0% 10,0% 10,0% 10,1% 10,0% 8,8% 8,8% 8,5% 8,0% 8,0% 8,0% 8,0% 5,0% 5,0% 5,0% Alt Çeyrek Medyan Üst Çeyrek Ortalama 0% Direktör-Genel Müdür seviyesi Şef-Müdür seviyesi Uzman-Memur- Asistan seviyesi Mavi yaka 7
Ücret Artış Kriterleri Ücret artış oranını belirlemede kullanılan kriterler arasında %72 ile Şirket İçi Dengeler en çok dikkate alınan kriter olarak gözlemlenmektedir. Bunu %68 ile kişinin ve pozisyonun şirket içerisindeki kritiklik veya önem düzeyi ve yine aynı oranda kişinin bireysel performansı izlemektedir. *Şirket içinde, aynı/benzer pozisyonlarda/kademelerdeki diğer çalışanlara verilen ücretler 8
Ücret Bileşenleri 2016 yılı için Planlanan 2016 yılı için planlanan ikramiye, prim gibi ücret bileşenleri konusundaki uygulamalarda neredeyse şirketlerin %44 ü bir değişiklik yapmayacaklarını belirtmişlerdir. Buna karşın her 3 şirketten biri (%34), 2016 yılında ücret bileşenlerinde artış bütçelendiğini dile getirmektedir. İkramiye, prim gibi ücret bileşenleri konusundaki uygulamalar Yanıtlar 2016 yılında ücret bileşenlerinde herhangi bir değişiklik olmayacaktır 44% 2016 yılında ücret bileşenlerinde artış bütçelenmiştir 34% 2016 yılında ücret bileşenlerinde azalma bütçelenmiştir 3% Şirketimizde böyle bir uygulama yok 19% 9
Yan Haklar Uygulamaları 2015 yılı Beyaz Yaka çalışanlar için şirketlerde 2015 yılında farklı yan hak uygulamaları olmakla birlikte, %68 oranında Sağlık sigortası en yaygın uygulama olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunu %56 oranıyla Şirket Aracı ve %46 oranıyla Yıllık Performans Primi uygulamaları izlemektedir. Esnek Yan Hak Uygulamalarının tüm şirketler arasında %10 oranında raporlanması ise, bir diğer göze çarpan unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Beyaz Yaka Çalışanlara Sağlanan Yan Haklar Yanıtlar Sağlık Sigortası 68% Şirket Aracı 56% Kısa vadeli teşvik/performans primi (1 yıl) 46% Hayat Sigortası 25% Bireysel Emeklilik 19% Esnek yan haklar (Çalışanlar, bir bütçe dahilinde hangi yan haklara sahip olacaklarını seçerler) 10% Hisse Senedi 8% Uzun vadeli teşvik/performans primi (2 yıl ve üzeri) 7% Diğer 3% 10
Yan Haklar Uygulamaları 2016 yılı için Planlanan Değişiklikler 2016 yılı için ise mevcut beyaz yaka yan hakları uygulamalarında şirketlerin çoğunda (%58) bir değişiklik olmayacağı paylaşılırken ankete katılan şirketlerden %20 si ise beyaz yaka yan hak uygulamalarında 2016 yılında bütçe artışına gideceklerini belirtmişlerdir. Buna karşın şirketlerin %13 ünde beyaz yaka yan hakları uygulamaları bulunmazken, tüm şirketler arasında %1 oranında esnek yan haklar konusunda çalışma yürütüleceği raporlanmıştır. 2016 yılı Beyaz Yaka Çalışanlara Sağlanan Yan Haklardaki Değişiklikler Yanıtlar 2016 yılında herhangi bir değişiklik olmayacaktır 58% 2016 yılında artış bütçelenmiştir 20% Şirketimizde böyle bir uygulama yok 13% 2016 yılında azalma bütçelenmiştir 8% Esnek yan haklar ile ilgili çalışma yürütülmesi planlanmaktadır 1% 11