FIRSAT AVI YURTDIŞINDAKİ 50 BÜYÜK TÜRK ŞİRKETİ ATAĞA HAZIRLANIYOR

096_097_098_CP_10 9/28/13 2:41 PM Page 2 Global 50 Türk,irketi, son dönemde büyümek için yeni rota aray*-*nda... Radarlar*na farkl* pazarlar* da alarak yurtd*-*ndaki güçlerini art*rma pe-inde ko-uyorlar. Yeni yat*r*mlarla ölçeklerini büyütüyor, s*n*r ötesinde her türlü f*rsatla yak*ndan ilgileniyorlar. Bu -irketler aras*nda,i-ecam, Eczac*ba-*, Rönesans, Borusan, Arçelik, Efes gibi yurtd*-*nda halihaz*rda ba-ar*l* ve Capital in Global 50 Türk,irketi listesinde uzun y*llard*r yer alan devler ba-* çekiyor. Bu -irketlerin ço+unun geli-mekte olanlar*n yan* s*ra küresel krizden daha fazla etkilenen Bat* Avrupa daki ülkelerle ilgilenmeleri ise dikkat çekici... G ÖZLEM AYDIN AYVACI oaydin@capital.com.tr BUYUK FIRSAT AVI YURTDIŞINDAKİ 50 BÜYÜK TÜRK ŞİRKETİ ATAĞA HAZIRLANIYOR 96 CAPITAL 10 / 2013

096_097_098_CP_10 9/28/13 2:41 PM Page 3 CAPITAL 10 / 2013 97

096_097_098_CP_10 9/28/13 2:41 PM Page 4 * 98 CAPITAL 10 / 2013

106_CP_10 9/28/13 2:43 PM Page 12 var Türk yat r mlar ndan aslan pay n almaya devam ediyor. Pek çok irket de yat r m plan nda Rusya ve yak n co rafyay ilk s rada say yor. Raiffeisen Investment Türkiye Yönetici Direktörü Gökçe Kabatepe, Yurtd ndaki yat r mlarda ba ar ya ula abilmek için o ülkelerdeki kültürün bizim kültürümüzden çok farkl olmamas ciddi avantaj diyor. Önümüzdeki dönemde yak n co rafyada büyümeyi planlayan irketlerden biri de Garanti Bankas. Hollanda ve Romanya daki irketleriyle Global 50 Türk irketi içinde yer alan bankan n yetkilileri yak n co rafyada bulunan, büyüme potansiyeli yüksek, Türkiye ile ticaret ili kileri güçlü olan pazarlardaki geli meleri yak ndan izlediklerini aç kl yor. Hayat Kimya da yak n co rafyay radar na ald. irket, Cezayir Hayat DHC fabrikas nda, ev bak m ve hijyen, M s r Hayat Hygienic Products S.A.E. fabrikas nda ise hijyen kategorisinde faaliyet gösteriyor. Hayat Kimya, yurtd nda 5 bin 500 ki iye istihdam sa l yor. Hayat Kimya Genel Koordinatörü Prof. Dr. Orhan dil, Rusya da yeni bir temizlik ka d fabrikas kurmay planl yoruz. Bu yat r m 2015 ba gibi devreye sokmay amaçl yoruz. M s r pazar da radar m zda diyor. Hayat Holding in bir di er dev irketi Kastamonu RUSYA HERKESİN HEDEFİNDE BURAK TANSAN / BOSTON CONSULTING GROUP ERKEN G R YORLAR 4 saatlik uçu mesafesinde 56 ülkeye ula ılabilmesi Türk i adamlarına büyük bir oyun alanı yaratıyor. Gerek daha riskli i lere olan i tahları gerekse de i yapabilme becerileri sayesinde Türk i adamları geli mi ülkelerdeki rakiplerine göre birçok pazara önceden girebiliyor ve ba arılı oluyorlar. Bu duruma en güzel örneklerden biri Rusya. LK G R LMES PLANLANANLAR Türkiye hracatçılar Meclisi'nin yaptı ı hracatçı E ilim Ara tırması'nın 2009 3 üncü çeyrek çalı masında ran, Rusya, Irak, Güney Afrika ve Cezayir " lk kez girilmesi planlanan ülkeler" sıralamasında ba ı çekiyor. Aynı çalı manın 2013 2 nci çeyrek sonuçlarında ise Rusya, ABD, Almanya, Çin ve Irak öne çıkan ülkeler olarak görülüyor. De i en ekonomik ve politik dengelerin ihracatçılarımızı daha güvenli ve büyük pazarlara yönlendirdi ini gözlemliyoruz. DAHA DA ÖNE ÇIKACAK Sektör bazında incelendi inde ise 2023 Türkiye hracat Stratejisi raporunda bütün sektörler tarafından hedef alınan tek ülkenin Rusya oldu unu görüyoruz. 2012 yılında en çok ihracat yapılan ülke sıralamasında Almanya, Irak, ran, ngiltere ve BAE'lerinden sonra 6 ncı sırayı alan Rusya'nın önümüzdeki yıllarda daha çok öne çıkaca ına inanıyoruz. TÜRKLER AFR KA'DA HIZLI Son yıllarda öne çıkan di er pazarlardan biri de Afrika. ABD, Çin, Brezilya ve Hindistan tarafından gerek do al kaynakları gerekse pazar büyüklü üyle hem ticaret hem do rudan yatırımlar için ana hedeflerden biri olan Afrika'da, Türkler rakiplerinden çok daha erken davrandı. NURETT N ERO LU Entegre de yurtd ndaki devler aras nda. Bosna Hersek, Bulgaristan ve Romanya da üretim yapan irketin hedefinde imdi de Rusya var. Kastamonu Entegre Genel Müdürü Haluk Y ld z, yurtd nda büyüme planlar n öyle anlat yor: Önümüzdeki 6 y l içinde 800 milyon dolar yat r mla Rusya da MDF, yonga levha ve OSB tesisi, Romanya da MDF tesisi, Türkiye de Antalya-Denizli bölgesinde MDF tesisi ve Bulgaristan da OSB tesisi yat r m yapaca z. YENİ OYUN ALANI Türkiye nin yurtd hedefiyle yola ç kan pek çok perakendecisi ilk adres olarak Rusya y seçmi ti. Ero lu Holding ve Eren Holding de bu gruplar aras nda. Rusya ve çevresinde ba ar y yakalayan bu gruplar n hedefinde de yeni co rafyalar var. Ero lu Holding, yurtd nda h zl büyüyen perakendecilerin ba nda geliyor. Grubun Rusya, Ukrayna, Belarus, Almanya ve Çin ile M s r da kurulu 2 ayr irketi bulunuyor. Yurtd nda 2012 de 500 milyon dolar ciroya ula an Ero lu Holding in dünyada 37 ülkede 549 u Colin s, 10 u Loft olmak üzere 559 ma azas var. Grup, Ero lu Giyim ve Dnm irketleriyle ise M s r da konfeksiyon ve kuma üretimi gerçekle tiriyor. Ero lu Holding Yönetim Kurulu Ba kan Nurettin Ero lu, kendi markalar n n yan s ra dünya haz r giyim devleri ve markalar için yapt klar üretimlerinde de yüzde 25 lik bir büyüme gerçekle tirdiklerine dikkat çekiyor. Bugüne kadar her 2 Rus vatanda ndan birine Colin s giydirmeyi ba aran Ero lu, ilk hedefinin Çin e yerel bir perakende deviyle ortak olarak girmek oldu unu aç kl yor. Ero lu, 2015 te yurtd nda 1.200 ma azaya ve 2 milyar dolar ciroya ula may hedeflediklerini söylüyor. Eren Holding de yurtd nda iddial hedeflere sahip. Eren Holding Perakende Grubu Ba kan Yard mc s Ejder Alt parmak, bu hedefleri öyle aktar yor: 2014 y l nda Romanya, Polonya, Macaristan ve Çek Cumhuriyeti nde perakende operasyonlar m z olacak. Yurtd nda h zl büyüme stratejimiz sürecek. Üç y lda ma aza say m z 44 ten 100 e ç kar rken ciromuzu da 2 ye katlayaca z. 106 CAPITAL 10 / 2013

104_CP_10 9/28/13 2:43 PM Page 10 A=ndaki Airketlerinden elde eden Oti Holding in 3 Airketi yer ald=. Oti Holding, turizm sektörünün her kolunda, 5 k=tada 26 ülkede faaliyet gösteren global bir oyuncu. 20 iatiraki ve 3 bin 500 ün üzerinde çal=aan= var. Grubun yurtd=a=ndaki en büyük Airketi olan Coral Travel, 2012 de yüzde 30 büyüdü ve 1.153 milyar dolarl=k cirosuyla yurtd=a=ndaki en büyük 3 üncü Türk Airketi oldu. Grubun bir di>er Airketi Sunmar Tour ise yüzde 54 oran=nda büyüyerek listenin 22 nci s=ras=na yerleati. Polonya da faaliyetlerini sürdüren Wezyr Holidays ise yüzde 20 büyüyerek 49 uncu s=rada yer buldu. Oti Holding Yönetim Kurulu BaAkan= Ayhan BektaA, 20 nci kurulua y=llar=nda hedef büyüttüklerini söylüyor ve Aöyle devam ediyor: Yeni pazarlara girece>iz. Amac=m=z global bir markaya dönüamek ve Avrupa da ilk 5 içinde yer almak. 2012 de yaklaa=k 1,6 milyar dolar olarak gerçekleaen ciromuzu 2013 y=l=nda yüzde 20 art=raca>=z. Borusan Holding çelik boru, otomotiv ve lojistik sektörlerinde 13 Airketle yurtd=a=ndaki faaliyetlerini sürdürüyor. Bu y=l ilk kez Global 50 Türk?irketi aras=nda yer alan grup, @talya dan ABD ye, @ngiltere den Hollanda ya, Malta dan Kazakistan a, Cezayir den BAE ye dünyan=n 4 k=tas=ndaki Airketleriyle 2012 de yurtd=a=nda toplam 1 milyar 140 milyon dolar ciroya ulaat=. Bu ciroyla listede 4 üncü s=raya yerleaen grubun hedefinde, potansiyel gördükleri pazarlarda sadece ih- AYHAN BEKTAB racatç= veya ithalatç= olarak de>il, bizzat üretici olarak bulunmak var. Borusan Holding yetkilileri yeni dönem yurtd=a=na yönelik stratejilerini ise Aöyle özetliyor: Bu yaklaa=m=m=z=n en yeni örne>ini ABD de geçen y=l ald=>=m=z yat=r=m karar=yla verdik. Bu ülkede, özellikle son y=llarda artan kaya gaz= üretiminde kullan=lan en yeni ve ileri sondaj teknolojisine uygun kal=n etli ve yüksek mukavemetli borular=n üretimini yapabilecek, 300 bin ton kapasiteli bir üretim tesisi kuruyoruz. Bu yat=r=m 150 milyon dolara mal olacak ve 2014 ün sonunda devreye al=nacak. YAKIN BÖLGE RADARDA Türk Airketlerinin yurtd=a=nda büyümede ilk tercihleri her zaman yak=n co>rafya oldu. 2013 te de Rusya ve ci- TÜM DÜNYADA SATIN ALMALARLA BÜYÜYECEĞİZ PROF. DR. AHMET KDRMAN / BDBECAM YÖNETDM KURULU BABKAN VEKDLD VE GENEL MÜDÜRÜ DÜNYADA DLK 3 HEDEFD BiCecam TopluluEu, 2000 yılında 13 bin çalıcanıyla 1 milyar dolar ciro yaratan bir Cirketti. Bugün ise yaklacık 20 bin çalıcanımız ve 3 milyar doları acan satıc gelirimizle küresel bir oyuncuyuz. BiCecam, 78 yıllık deneyimi, 20 bin çalıcanı, 13 ülkeye yayılmıc üretim faaliyetleri ve 150 ülkeye ulacan satıclarıyla uluslararası ölçekte bir topluluk. 2020 yılında ciromuzu 10 milyar dolara çıkarmayı ve dünyanın en büyük 3 üreticisinden biri olmayı hedefliyoruz. DAHA FAZLA YERDE Dünyada bugünkü konumumuza göre daha fazla yerde, daha fazla üretim ve satıc hacmiyle var olmayı planlıyoruz. Var oldueumuz coerafyalarda kapasitemizi artıracaeız. Ancak 2020 de ciroda 3 kat artıc hedefine sadece organik büyümeyle ulacılmaz. YurtdıCında inorganik büyümeyi de özellikle önemsiyoruz. Bulgaristan daki cam ev ecyası ve düzcam operasyonlarımızın hacmini katlayacaeız. Rusya da da yeni bölgelerde düzcam, cam ev ecyası ve cam ambalajda yeni hat ve yeni tesisleri hayata geçireceeiz. ALMAN BDRKETLERDND ALDIK Son dönemde otocam alanında dünyanın önde gelen otomotiv Cirketlerine üretim yapan Almanya merkezli Richard Fritz GmbH Holding i Mayıs 2013 itibarıyla bünyemize kattık. Almanya, Slovakya ve Macaristan da fabrikaları bulunan Richard Fritz ten sonra Haziran 2013 te bu kez düzcamda HNG Float Glass Limited (HNGFL) Cirketine yüzde 50 ortak olduk. HEDEFTE 6 KITADA OLMAK VAR Bu an BiCecam TopluluEu bacta Rusya, Avrupa ve Kuzey Afrika olmak üzere yakın coerafyamızda yer alıyor. GeleceEin BiCecam ı ise daha uzak bölgelere de ulacmıc olacak. Bugün Avrasya da var olan BiCecam, Cumhuriyetin 100 üncü yılında bütün kıtalarda bayraeını dalgalandıracak. Bu çerçevede Asya, Amerika, Afrika ve DoEu Avrupa da yatırım fırsatlarını deeerlendirmek için çalıcıyoruz. 104 CAPITAL 10 / 2013

102_CP_10 9/28/13 2:42 PM Page 8 Bu durum Capital in gelenekselle en Global 50 Türk irketi ara t rmas nda da görülüyor. Listemizde yer alan 50 Türk irketinin hedefleri oldukça iddial. Faaliyette olduklar pazarlarda önemli büyümelere imza atmak isteyenlerin yan s ra yeni pazarlarda ans n denemek isteyenler de var. te Global 50 Türk listesinin 2013 tablosu ve global devler liginde yer alan irketlerin yeni dönem iddial hedefleri... HER AN YATIRIMA HAZIR 2012 y l nda da Yurtd ndaki En Büyük 50 Türk irketi listesinin zirvesi de i medi. Anadolu Grubu nun Hollanda merkezli Efes Breweries International (EBI) adl irketi, 2012 sonunda yüzde 47 oran nda küçülmesine ra men 1,5 milyar dolarl k cirosuyla ilk s radaki yerini korudu. Yurtd bira operasyonlar n 18 irketle Hollanda, Rusya, Kazakistan, Moldova, Gürcistan ve Ukrayna da sürdüren Anadolu Grubu, Türkiye dahil toplam 18 bira fabrikas ve 7 malt üretim tesisiyle Avrupa n n 5 inci, dünyan n ise 12 nci en büyük bira üreticisi. Anadolu Grubu nun yurtd me rubat operasyonlar n 10 ülkede yürüten CCI International ise yüzde 34 büyüyerek 771 milyon dolar ciroya ula t ve listede 1 basamak yükselerek 8 inci s raya yerle ti. Anadolu Grubu, 22 i eleme fabrikas yla dünyan n en büyük 10 Coca-Cola i eleme irketi aras nda yer al yor. Anadolu Grubu cra Ba kan Yard mc s Hur it Zorlu, ayr ca Rusya da Faber Castell Anadolu adl irketleriyle k rtasiye sektörüne girdiklerini söylüyor. Zorlu, grup operasyonlar nda, orta vadede içecek sektöründen sonra en fazla pay almas hedeflenen enerji sektöründeki yat r m çal malar n n sürdü ünü belirtiyor. Bu kapsamda Gürcistan da Paravani Hidroelektrik Santral projesini de yürüttüklerini belirtiyor. Anadolu Grubu nun yurtd - nda yakla k 27 bin 500 çal - an, 35 irketi ve 2,3 milyar dolar cirosu bulundu una dikkat çeken Zorlu, iddial hedeflerini öyle dile getiriyor: F rsat oldu unu dü ündü ümüz ülkeler ve yat r m imkanlar devaml olarak ara t r l yor. Her an yurtd nda yeni yat r m yapmaya haz r z. YENİ COĞRAFYA ARAYIŞI Bu y l listede ilk kez yer alan önemli bir di er dev Fiba Holding. Fiba Grubu nun finans, perakende, gayrimenkul, enerji ve deniz ta mac l sektörlerinde yurtd nda faaliyet gösteren 32 irketi bulunuyor. 2012 de yurtd irketlerinin toplam cirosu 800 milyon dolar oldu. Romanya, Dubai, sviçre, Rusya, Hollanda, Ukrayna da 576 milyon dolar ciroya ula an Fiba Finans Grubu listeye 10 uncu s radan girdi. Ukrayna ve Rusya da GAP ve Marks&Spencer ma azalar yla büyüyen Fiba Perakende Grubu ise 142 milyon dolar ciroyla yurtd ndaki en büyük 36 nc irket oldu. Fiba Holding Yönetim Kurulu Üyesi Murat Özye in, Öncelikli hedefimiz, faaliyet gösterdi imiz co rafyalarda ve sektörlerde büyümek. Ancak farkl sektör ve co rafyalarda yeni f rsatlar bulunmas durumunda, bu sektör ve co rafyalarda da faaliyet gösterebiliriz diyor. Arçelik, bugün Avrupa n n 3 üncü büyük beyaz e ya irketi. irket, 2012 de Afrika, Ortado u ve Türk Cumhuriyetleri nde etkinli ini art rarak i hacmini büyüttü. Cezayir, Libya, Irak ve srail gibi ülkelerde önemli büyüklüklere ula t. Arçelik in yurtd nda kurulu 8 irketi 2012 cirosuna göre Türkiye nin yurtd - ndaki en büyük 50 irketi aras nda yer ald. 2011 y l nda Güney Afrika beyaz e ya pazar lideri Defy yi sat n alan irket, 2013 te Sahra Alt Afrika da, daha da büyümeyi hedefliyor. Arçelik yetkilileri iddial hedeflerini öyle aç kl yor: Yeni pazarlara yay lma amac m za uygun olarak, Avustralya, Yeni Zelanda, Ukrayna ve M s r da kurdu umuz sat ve pazarlama irketlerimiz üzerinden faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Küresel irket olma yolculu umuzda, pazar çe itlendirmesi hedefimiz do rultusunda, uzak co rafyalarda i geli tirmeye ba lad k. Potansiyeli yüksek olan Güneydo u Asya bölgesine ihracat m z art rd k. Önümüzdeki dönemde de global pazar dinamiklerini ve geli meleri yak ndan takip ederek f rsatlar de erlendirmeye devam edece iz. RADARDA YENİ PAZARLAR VAR Global 50 Türk irketi listesinde gelirlerinin yüzde 96 s n yurtd - 102 CAPITAL 10 / 2013

100_CP_10 9/28/13 2:42 PM Page 6 SURİYE DE 28 MİLYON NÜFUS VAR. BURADA HALKIN YILLARDAN BERİ kar lanmayan baz istekleri mevcut. Suriye krizinin bitmesiyle çok büyük bir pazar olu acak. Orada yüzde 25 büyüyece iz. Yak n co rafyada müteahhitlik, perakende ve bankac l k gibi sektörlerde çok h zl büyüyebilece imiz 5-6 tane daha pazar m z oldu unu dü ünüyoruz. Bu sözler, Rönesans Holding in patronu Erman Il cak a ait. Sadece Il cak de il, bugün art k belli bir ölçe i yakalam her Türk giri imcisi global arenada f rsat av nda... Türk yat r mc lar n n dünya genelinde zaten 100 ü a k n ülkede yat r mlar mevcut. Balkanlar, Orta Asya, Ortado u ve Rusya, Türk irketlerinin yat r mlar ndan aslan pay n alan bölgeler. Bununla birlikte M s r, Cezayir, Libya gibi Kuzey Afrika ülkelerine ve Uzakdo u da özellikle Çin e yap lan yat r mlarda da büyük art var. Ancak en önemli geli me son 2-3 y ld r ya an yor. Türk irketleri, geli mekte olan ülkelerin yan s ra küresel krizden daha fazla etkilenen Bat Avrupa daki ülkelerde organik ve inorganik f rsatlara bak yor ve bu bölgelerdeki potansiyeli ara t r yorlar. DEVLER BÜYÜK OYNUYOR Türk irketleri Rusya, Ukrayna, Balkanlar ve Ortado- u da elde ettikleri ba ar lar n ard ndan art k çok daha cesur. EY Türkiye Kurumsal Finansman Bölüm Ba kan Mü fik Cantekinler, önemli Avrupal irketlerin ve markalar n, Türk irketleri taraf ndan sat n al nd n söylüyor. Türklerin Avrupa da sat n almaya ilgilerinin sürdü ünü söyleyen Cantekinler, öyle devam ediyor: norganik büyümeyle birlikte önemli bir sinerji yakalayan Türk irketleri, imdi daha cesur. Önümüzdeki dönemde büyüme stratejilerinde hem organik hem inorganik büyüme f rsatlar n de erlendirecekler. Yurtd nda f rsat aray nda olan irketlerden biri de i ecam. i ecam Yönetim Kurulu Ba kan Vekili ve Genel Müdürü Prof. Dr. Ahmet Kirman, yurtd nda 24 ü üretim tesisi olmak üzere 40 irketle faaliyet gösteren toplulu un, tüm dünyada sat n alma pe inde oldu unu aç kl yor. Bu zamana kadar Avrupa n n devlerini sat n alarak büyüyen Eczac ba Holding in CEO su Erdal Karamercan da global irket olma hedeflerini, dünyan n ba l ca yükselen pazarlar nda lider olarak gerçekle tireceklerini söylüyor. Bu yolda önce Rusya da karo ve seramik sa l k gereci üretimine ba layacaklar n, yurtd nda pek çok ülkede ise maden sahas ve ruhsat al m f rsatlar n ara t rd klar n belirtiyor. Sadece bu kadar de il. Anadolu Grubu ndan Fiba Holding e Koç Holding den Hayat Holding e kadar pek çok dev grup, 2013 ve sonras için çok iddial. Global irket olma hayallerini daha fazla co rafyada, daha fazla üreterek gerçe e dönü türmenin hesab n yap yorlar. YENİ ÜLKEYE SATIN ALARAK GİRİN DR. CEM BÜLENT ÜNAL / MCBDC BUSINESS DEVELOPMENT&CONSULTANCY YÖNET C ORTA I YÜZDE 86 AVRUPA VE ORTA ASYA DA Türk irketlerinin pazara giri tercihlerinin yakla ık yüzde 86 sı Avrupa ve Orta Asya da toplanmı durumda. Bu co rafyalarda oldukça ba arılı olan Türk irketleri, imalat, gıda, in aat, enerji gibi sektörlerde Amerika, Ortado u, Kuzey Afrika, Çin gibi pazarlarda da ba arılı oluyor. FIRSATLAR NEREDE? Yakın gelecekte dünya ekonomisine E7 ülkeleri yön verecek. Bu ülkeler Çin, Rusya, Hindistan, Endonezya, Meksika, Brezilya ve Türkiye. Türkiye için dünyada rekabette güçlü olunabilecek birçok sektör ve fırsat var. Türk i dünyasının global olarak demir çelik, madencilik, otomotiv, kimya, tarım, in aat gibi temel endüstrilerde çok ba arılı oldu unu biliyoruz. imdi fırsatlar lojistik, ula tırma, BT, telekomünikasyon, gıda, enerji, e-ticaret, nano teknoloji, sa lık bilimleri ve hizmetleri ve asansör sektörü gibi ni di er sektörlerde. YEN BÜYÜME ALANLARI Türk irketleri önümüzdeki dönemde de Orta Asya, Ortado u, Kuzey Afrika da oldukça ba arılı olacak. Geli mi pazarlar olarak adlandırabilece imiz kıta Avrupa sı, Amerika gibi bölgelerde ise birle me ve satın alma ile ba arılı olabileceklerine inanıyorum. Do u Avrupa, Baltık Cumhuriyetleri, Orta ve Güney Amerika, Afrika gibi yeni pazarların ke fedilmesiyle i potansiyelleri ortaya çıkarılmalı. Türk irketleri yurtdı ında inorganik büyümeyi tercih ederse hem pazarlara daha hızlı girecek hem daha esnek hareket alanları yaratacaklar. 100 CAPITAL 10 / 2013