Türkiye nin Enerji Politikalarına ve Planlamasına Genel Bakış Yrd. Doç. Dr. Vedat GÜN Enerji Piyasası İzleme ve Arz Güvenliği Daire Başkanı Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı 28-29-30 Haziran 2007, EMO-İÇEF, Nevşehir
Enerji Politikaları Ana hedef : enerjinin tüketiciye yeterli, kaliteli, sürekli, ekonomik olarak karşılanabilir ve çevresel yönden sürdürülebilir koşullarda temini
Enerji Politikası Öncelikleri Arz Güvenliğinin ve Sürdürülebilirliğin Temini Rekabetçi Piyasaların Oluşturulması Enerji Koridoru
Arz Güvenliği ve Sürdürülebilirlik Dışa bağımlılığın azaltılması Yerli kaynak kullanımının artırılması (kömür sahaları ihalesi, Jeotermal Kanunu, vb.) Yeni kaynakların araştırılması (petrol - doğal gaz arama faaliyetleri) Yenilenebilir enerji kaynakları ile üretimin teşvik edilmesi (YEK Kanunu, Rüzgar Atlası) Yeni teknolojiler (ICHET, BOREN)
Arz Güvenliği ve Sürdürülebilirlik İthal kaynaklara bağımlılıkla ilgili olası risklerin minimize edilmesi Kaynak, ülke, teknoloji çeşitlendirmesine yönelik politikalar (Azeri gazı, Mısır gazı, Kerkük petrol hattına paralel doğalgaz hattı, Katar vb.) Bölgesel işbirliği, bölgesel piyasalar, enterkonneksiyonlar (Güneydoğu Avrupa Enerji Topluluğu, UCTE) Nükleer
TÜRKİYE NİN DÜNYA TOPLAM GAZ REZERVİ: 180TRİLYON M3 KONUMU DÜNYA TOPLAM PETROL REZERVİ: 1200 MİLYAR VARİL %3 %2 %6 %27 %1 %2 %10 %2 %15 PETROL DOĞAL GAZ %12 %3 %1 %1 %23 %41
Türkiye 2005 Yılı Enerji Tüketimi 90308 Bin Tep 7% 4% 27% 28% 34% Kömür Petrol Doğalgaz Hidrolik Diğer Yenilenebilir
Türkiye Birincil Enerji Talebi Kaynaklar bazında, 2005-2020 250000 Bin Ton Petrol Eşdeğeri 200000 51000 150000 61000 100000 50000 25000 31000 80000 24000 0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 Kömür P etrol Doğalgaz Yıllık Ortalama Artış Hızı %6,2 Hidrolik 90 Mtep Diğer Yenilenebilir Nükleer 222 Mtep
Türkiye- İthalat Bağımlılığı 120 ÜRETİMİN VE İTHALATIN TALEBİ KARŞILAMA ORANI 100 2005 YILI ÜRETİM VE İTHALATI 80 60 26% 40 20 üretim ithalat Üretim 2020 2019 2020 2019 2018 2017 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 0 2007 90308 Bin Tep 2005 Arz 2006 74% Net İthalat
Türkiye nin Yıllar İtibari ile Doğalgaz ve LNG Alım Miktarları (Milyar m3) Günlük 2 milyon metreküp Akçakoca gazı, 2007 Nisan da devreye girmiştir.
Türkiye nin Kontrata Bağlanmış Gaz Alımları (Milyon m3)
Yıllar İtibarı ile Doğalgaz Satış Miktarı (Milyar m3)
Elektrik Enerjisi Yüksek büyüme ile gelen yüksek enerji talebi(2007 ilk 5 aylık ortalaması %9.2) Aynı şekilde yatırım ihtiyacı(yıllık 3-5 milyar dolar civarında) Kaynak çeşitliliği ihtiyacı
Türkiye- Elektrik Enerjisi Talebi (2006-2020) 600 Milyar kwh 500 Yüksek Talep 499 Düşük Talep 406 400 356 294 300 200 242 216 174,2 100 0 YIL 2006 2010 2015 2020
Arz Güvenirliği İçin Elektrikte - Kurulu Güç Durumu - Üretim Durumu
Kurulu Gücün Kuruluşlara Göre Dağılımı
Elektrik Üretimindeki Paylar 45000.0 İŞLETME HAKKI DEVİR 40000.0 MOBIL SANTRALLAR 35000.0 ÜRETİM ŞİRK. 30000.0 OTOPRODÜKTÖRLER 25000.0 20000.0 AYRICALIKLI ŞİRKETLER 15000.0 ÖZELLEŞTİRME KAPSAM VE 10000.0 5000.0 0.0 EÜAŞ'IN BAĞLI ORTAKLIKLARI EÜAŞ
Dünya Bankasına Göre Arz-Talep Durumu(TWh) (TEIAS Raporu Baz Alınarak)
Arz Güvenliği ve Sürdürülebilirlik Tüm enerji artırılması zincirinde verimliliğin Nihai tüketimde enerji yoğunluğunun azaltılması Enerji Verimliliği Kanunu İletim ve özellikle dağıtımda kayıp-kaçakların azaltılması Üretimde verimlilik artırıcı teknolojilerin uygulanması (kojenerasyon), rehabilitasyon yatırımları
Arz Güvenliği ve Sürdürülebilirlik Çevresel etkilerin azaltılması Fosil kaynakların alternatif kaynaklar ve teknolojiler ile ikame edilmesi Termik üretimde çevreye uyumlu teknolojilerin kullanımı Mevcut tesislerin rehabilitasyonu Yeni yatırımların çevre mevzuatına uygun olarak gerçekleştirilmesi Enerji sektöründe sera gazı emisyonlarının azaltılması - Enerji verimliliği Yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının yaygınlaştırılması Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve
Rekabetçi Piyasaların Oluşturulması Piyasa Kanunları 4628 Elektrik Piyasası Kanunu(2001) 4646 Doğalgaz Piyasası Kanunu(2001) 5015 Petrol Piyasası Kanunu (2003) 5307 LPG Piyasası Kanunu (2005) 5584 Enerji Verimliliği Kanunu (2007) 5686 Jeotermal Kanunu (2007) Amaç : Rekabet ortamında, özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösterecek; Mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf piyasalar Bağımsız düzenleme ve denetim
Rekabetçi Piyasaların Oluşturulması Rekabet yoluyla verimliliğin artırılması Tedarikçi çeşitliliği Tüm tüketicilerin tedarikçisini seçebilme hakkı (Hedef: serbest tüketici limiti 0 )
Rekabetçi Piyasa Yapısı KAMU makro ölçekte politikalar (ETKB) piyasa içi kontrol, düzenleme denetim (EPDK) ÖZEL SEKTÖR yatırımlar piyasa faaliyetleri üretim dağıtım ticaret...
Enerji Koridoru Tüketici ülkeler : güvenli ve ekonomik kaynaklara ulaşma zorunluluğu (arz güvenliği) Üretici ülkeler : tüketici pazarlara ulaşma zorunluluğu (talep güvenliği) Transit ülkeler : güvenli geçiş sağlayarak hem transit olma durumunun getirdiği kazanımlara sahip olmak, hem de kendi arz
Enerji Koridoru ve Terminali Türkiye nin Rolü Enerji kaynak ihtiyacının güvenilir olarak karşılanması Ortadoğu ve Hazar Bölgesi hidrokarbonlarının tüketimin yoğun olduğu Avrupa ve diğer ülkelere nakledilmesinde bir transit ülke olarak Ülkemizin jeopolitik konumunun sağladığı avantajdan faydalanılması ve bir enerji terminali olması. Bölgede enerji üretim ve ticaretinde rol ve pay almak, kendi ihtiyacımızın daha ekonomik olarak karşılanması.
HAM PETROL VE DOĞAL GAZ PROJELERİ
Lefkoşe BÖLGESEL İŞBİRLİĞİ ENTEGRASYON ÇALIŞMALARI
SONUÇ: TÜRKİYE : ENERJİ KORİDORU VE TERMİNALİ PETROL DOĞAL GAZ LNG
Enerji Politikalarında Çeşitlendirme Projeler Sürdürülebilir Kalkınmanın Sektörel Politikalara Entegrasyonu (DPT-U Modeller MAED ve World Energy Model (IEA) Diğer Senaryolar, Talep Analiz Programları
Nasıl enerji kaynakları çeşitlendiriliyorsa.. 1. Enerji Politikaları da çeşitlendirilmeli 2. Tek bir doğru cevap aranmamalı 3. Modeller ve tahminler geleceği gösteren sihirli küreler değil, riskleri öngörme araçlarıdır
Teşekkürler