AB Bakanlığı / Ulusal Ajans «Valiliklerde AB İşleri için Kapasite Oluşturulması Projesi» Yerel Yönetimler İçin Avrupa dan Yenilikçi Uygulamalar Transferi Bölgesel Çalıştayı. Mesleki Eğitimde Gelişmeler Prof. Dr. Oğuz Borat İstanbul Ticaret Üniversitesi Harbiye Askeri Müze ve Kültür Sitesi, Harbiye, İstanbul. 31 Ekim-1 Kasım 2013
Yeterlilik (Diploma, Derece, Sertifika, vb. Belgeler) Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi tanımına göre; Yetkili bir otorite tarafından bireyin öğrenme kazanımlarını belirli standartlara göre edindiğinin belirlenmesi halinde elde edilen, bir değerlendirme ve geçerlilik kazandırma (doğrulama) sürecinin resmi çıktısıdır. 5544 sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanununa göre; Bireyin sahip olduğu, yetkili otorite tarafından tanınmış bilgi, beceri ve yetkinliktir. Uyumlu iki tanım; TYÇ de yer alacak yeterliliklerin öğrenme çıktıları yaklaşımıyla hazırlanması ve TYÇ nin bu temelde tasarlanması gerektiğini göstermektedir.
Yetkili Otorite Türkiye de Örgün, Yaygın ve Serbest Öğrenmeyi tanımlayan üç ana yetkin kuruluş: MEB, YÖK ve MYK Diğer Kuruluşlar (çeşitli belgeler vermektedir) - Yerel Yönetimler (İSMEK,..) - İl Özel İdareleri, - TESK, - THY, - Özel Eğitim Merkezleri, - UMEM Projesi (MEB+BSTB+TOBB), vb.
AYÇ/EQF Seviyeleri 8 7 6 5 4 3 2 1 8- Doktora Diploması 7- Seviye Sertifika 6- Seviye Sertifika 5- Seviye Sertifika 4- Seviye Sertifika 3- Seviye Sertifika 2- Seviye Sertifika 1- İlköğretim Diploması
HBÖ kapsamında Türkiye Yeterlilikler Çerçevesinin içerisinde bulunan yeterlilikler AYÇ Seviyeleri Akademik Seviyeler MEB MTE MEB Genel Eğitim MYK Çerçevesi Yükseköğretim Diğer Yeterlilikler HBÖde UYÇnin Ulusal Seviyeleri 8 Doktora 8 8 7 Yükseklisan s 7 7 7 7 6 Lisans 6 6 6 6 5 Önlisans 5 5 5 5 4 Akademik-4 4 4 Genel-4 4 4 3 Akademik-3 3 3 Genel-3 3 3 2 Akademik-2 2 2 Genel-2 2 2 1 Akademik-1 İlköğretim 1 1 6
Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (AYÇ) Yeterlilik seviyeleri ve tanımlayıcıları UYÇ lerin geliştirilmesi Ülkelerin yeterliliklerinin referanslanması ve çevrilme mekanizması Şeffaflık, Karşılıklı güven - Paydaşların müdahil olması HBÖ için Kalite Güvencesi tavsiye Öğrenme Çıktıları yoluyla karşılaştırma
Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi (AYÇ) Programlar: Öğrenme Çıktısı Odaklı Müfredat Sekiz Anahtar Yetkinlik + Temel ve Çekirdek Beceri Odaklı Öğrenme Çıktılarının kazanılması Ulusal Bakalorya/Lise Sonu Diplomasına Yönelik Eğitim Yaygın ve Serbest Öğrenmeye Geçerlilik Kazandırılması- Önceki Öğrenmenin Tanınması-ÖÖT: Yaygın ve informal öğrenmenin tanınması şeklinde tanımlanmaktadır: (Hedef: 2018, Konsey Tavsiyesi, 20.12.2012) AYÇ, yeterliliğin otomatik tanınmasını sağlamaz (Hareketlilik) AYÇ, Avrupa standartları veya ortak bir Avrupa eğitim ve öğretim sistemi oluşturma ile ilgili değildir.
Anahtar Yetkinlikler Eğitim ve Öğretim 2010 çalışma programı içerisinde başlatılan anahtar yetkinlikler üzerindeki çalışma AYÇ ile ilişkilidir. 8 farklı anahtar yetkinlik vardır: Sektörel Yetkinliklerde 1. Ana dilde iletişim, 2. Diğer bir dilde iletişim, 3. Temel matematik, bilim ve teknoloji yetkinlikleri, 4. Dijital yetkinlik (Bilişim Teknolojileri), Ulusal Yetkinliklerde 5. Öğrenmeyi öğrenmek, 6. Vatandaşlık ve sivil yetkinlikler, 7. İnisiyatif Kullanma ve Girişimcilik 8. Kültürel dışa vurum.
Ulusal Yeterlilikler Çerçevesi (UYÇ) Yeterlilikleri tanımlamak, belirlenmiş ölçütlere göre sınıflandırmak ve karşılaştırmak için kullanılan, seviyelerden oluşan ilkeler ve kurallar bütünüdür. Bir ülkede bulunan yeterlilik sistemlerini bütünleştirmek ve yeterlilik sistemleri arasında eşgüdümü sağlamak. KG ile Yeterlilikler daha şeffaf ve öğrenme çıktılarıyla tanımlanır Öğrenenler yeterlilikler arasında yatay ve dikey hareketine sahiptir. Dünyada 136 ülkede UYÇ çalışmaları AB de 36 ülkede HBÖ için UYÇ çalışmaları (24 UYÇ resmen kabul edilmiştir) 27 ülkede 8 seviyeli, diğerlerinde 5, 7, 9, 10 veya 12 seviyeli UYÇ Türkiye 8 seviyeli UYÇ hazırlamıştır. Referanslama işlemlerine başlanmaktadır.
2013 öncesinde referanslama yapılanlar 2013 te referanslama yapılması planlananlar
UYÇ nin Elemanları ve Araçları Ana Elemanlar Anahtar Yetkinlikler (4 sektörel alan + 4 ulusal ) 8 Müşterek Referans Seviye Kalite Güvencesi Vatandaş İçin Araçlar Öğrenme Fırsatları Portali (eğitim ve öğretim kurumları, programlar ve istenen şartlar hakkında bilgi verir) Danışmanlık ve Rehberlik Bütünleşik Kredi Transfer ve Biriktirme Sistemi (mesleki ve akademik kurumların ihtiyaçlarını karşılayarak, uluslararası seviyede ortak bir sistemi kurmak) Önceki Öğrenmenin Tanınması/Geçerliliği -ÖÖT(Örgün, yaygın ve informal/doğal öğrenme)
Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ) nin Kapsamı Kalite güvencesi sağlanmış ilk, orta ve yükseköğretim dâhil, mesleki, genel ve akademik eğitim ve öğretim programları ve diğer öğrenme yolları ile kazanılan tüm yeterlilikler TYÇ kapsamındadır. TYÇ; katılımcı, yeniliklere açık, değişime öncülük eden ve kapsayıcı bir çerçeve olarak tasarlanmıştır. TYÇ nin Yasal Altyapısı: 5544 Sayılı MYK Kanunu (Madde 23/A); 2.11.2011 tarih ve 665 Sayılı KHK.
Yeterlilik Kategorileri Arasındaki İlişki ANA YETERLİLİKLER ÖZEL AMAÇLI YETERLİLİKLER BİRİM YETERLİLİKLER BİRİM YETERLİLİKLER DESTEKLEYİCİ YETERLİLİKLER
Yeterlilik Türü Adı Veren Kuruluş Yeterlilik Tür Belirleyicisi Eğilimi Genel: Akademik Mesleki: Seviyesi TYÇ: AYÇ: ISCED (2013): Kategorisi Ana: Destekleyici: Birim: Özel Amaçlı: Kredi Aralığı ve Programın Normal Süresi Tanımı Öğrenme Kazanımları Anahtar Yetkinlikler Ölçme ve Değerlendirme Yöntemleri Kalite Güvencesi Giriş Şartları İlerleme Olanakları Kariyer ve İstihdam Olanakları
Grup Girişim Sayısı % Faktör Maliyetiyle Katma Değer % Ücretli Çalışan Sayısı % Doğal Kaynak Kullanımı 25 21 20 Emek Yoğun 54 33 47 Ölçek Yoğun 16 36 25 Uzmanlaşmış Üretim- Bilime Dayalı 5 10 8
Girişim Sayısı Faktör Maliyetiyle Katma Değer Ücretli Çalışan Sayısı % 60 54 47 50 40 20 33 36 25 30 25 21 20 8 10 16 10 Ücretli Çalışan Sayısı 0 5 Faktör Maliyetiyle Katma Doğal Kaynak Kullanımı Emek Grup Yoğun Ölçek Yoğun Uzmanlaşmış Üretim-Bilime Dayalı Girişim Sayısı
70 60 % 50 40 Okur-yazar olmayanlar Lise Altı eğitimliler Lise Mezunu 30 Mesleki veya Teknik Lise Mezunu 20 Yüksek öğretim Mezunu 10 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Yıl
Teşekkürler