DALAMAN HAVALİMANI YENİ İÇ HATLAR TERMİNALİ PROJESİ

YDA HAVALİMANI YATIRIM VE DALAMAN HAVALİMANI YENİ İÇ HATLAR TERMİNALİ PROJESİ MUĞLA İLİ, DALAMAN İLÇESİ PAYDAŞ KATILIM PLANI 31 EKİM 2014

DALAMAN HAVALİMANI YENİ İÇ HATLAR TERMİNALİ PROJESİ İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ... 1 1.1. Genel Bakış... 1 1.2. Paydaş Katılım Planının Amacı... 1 2. PAYDAŞ KATILIM PLANI GEREKLİLİKLERİ... 2 2.1. Türk Çevre Kanunu Gereklilikleri... 2 2.2. Ekvator Prensipleri (EP)... 2 2.3. EBRD Gereklilikleri... 2 2.4. IFC Performans Standardı Gereklilikleri... 3 3. PAYDAŞ KATILIM PLANI KAPSAMI... 4 3.1. Paydaş Tanımı ve Analizi... 4 3.2. Paydaş Katılımı Yaklaşımı... 5 3.2.1. ÇSED Süreci Öncesi Paydaş Katılımı... 9 3.2.2. ÇSED Çalışmaları Sürecinde Paydaş Katılımı... 12 3.2.3. İleriki Dönem Paydaş Katılımı Çalışmaları... 13 3.2.4. Hassas İnsanlar... 13 4. İNŞAAT VE İŞLETME SÜRESİNCE ŞİKÂYET MEKANİZMASI... 13 5. İZLEME VE RAPORLAMA... 20 i

DALAMAN HAVALİMANI YENİ İÇ HATLAR TERMİNALİ PROJESİ TABLOLAR DİZİNİ Sayfa No Tablo 1. Paydaş Katılım, Danışma ve Bilgilendirme Aktiviteleri Programı... 6 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1. Ulusal Gazeteler-1... 9 Şekil 2. Ulusal Gazeteler-2... 9 Şekil 3. Bölgesel Gazete... 10 Şekil 4. Yerel Gazete... 10 Şekil 5. Uluslararası Haber Portalı... 11 Şekil 6. Reklam Panosu Duyuruları... 11 Şekil 7. Mevcut Havalimanı İşletmesi Şikâyet Formu... 14 Şekil 8. Mevcut Havalimanı İşletmesi Şikâyet Formu... 15 Şekil 9. Mevcut Havalimanı İşletmesi Şikâyet Kutusu... 16 Şekil 10. Yeni İç Hatlar Terminali Projesi için Şikâyet Formu... 18 Şekil 11. Örnek Çalışan Şikâyet Formu... 19 ii

DALAMAN HAVALİMANI YENİ İÇ HATLAR TERMİNALİ PROJESİ ABBREVIATIONS ÇED Çevresel Etki Değerlendirme ÇSED Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirme ÇSYİP Çevresel ve Sosyal Yönetim ve İzleme Planı DHMİ Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü EBRD Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası EDB Enerji Dağıtım Binası EP Ekvator Prensipleri IFC Uluslararası Finans Kuruluşu PKP Paydaş Katılım Planı PR Performans Gereklilikleri PS Performans Standartları STK Sivil Toplum Kuruluşları TİGEM Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü TOÖ Teknik Olmayan Özet YDA YDA Havalimanı Yatırım ve İşletme A. Ş. iii

1. GİRİŞ Dalaman Yeni İç Hatlar Terminali Projesi için hazırlanan Paydaş Katılım Planı (PKP), proje ömrü ile ilgili bilgilendirme ve danışma aktiviteleri ile ilgili kapsamlı bir yaklaşım sunmayı amaçlamaktadır. Bu doküman projeden etkilenen ya da etkilenebilecek paydaş gruplarını tanımlamak, paydaşlar için katılım metot ve süreçlerini belirlemek ve şikâyet mekanizmasını açıklamak için hazırlanmıştır. Paydaş Katılım Planı canlı bir doküman olup proje süresince gerektiğinde güncellenecektir. Proje resmi olarak ulusal Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) sürecinden muaf olmasına rağmen Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirmesi (ÇSED) Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), UniCredit Grubu ve Ekvator Prensipleri gibi uluslararası finans kuruluşları ve standartları doğrultusunda hazırlanmıştır. Bu nedenle, ÇSED YDA Grup (Proje Sahibi) tarafından talep edilmiş ve Proje Müşavirlik Mühendislik Ticaret Limited Şirketi (Müşavir Firma) tarafından gerçekleştirilmiştir Bu PKP, ÇED Yönetmeliği, Ekvator Prensipleri (EP) 5 ve EP 6 ve IFC Performans Standartları (PS)1 e göre hazırlanmış ve güncellenmiştir. 1.1. Genel Bakış Dünyanın en eski uygarlıklarının beşiği, Akdeniz ve Anadolu nun Ege kıyılarının düğüm noktasında yer alan Muğla, Dalaman Havalimanı ile en popüler turistik bölgelerle arasında bir köprü oluşturur. 1981 yılında faaliyete başlayan Dalaman Havalimanı, Türkiye'nin lider turizm yerlerine hizmet vermektedir (Dalaman, Marmaris, Datça, Fethiye, Köyceğiz, Dalyan, Göcek, vb). Bölgedeki turizm kapasitesindeki sürekli artışın sonucu olarak, yolcu sayısı ve hava trafiği de aynı oranda artış göstermektedir. Fakat mevcut Dalaman Havalimanı nın kapasitesi bu ihtiyacı karşılamaya yetmemektedir. Bu nedenle bölgenin ve Türkiye nin ihtiyaçlarını karşılayıp daha iyi hizmet verebilmesi için yeni iç hatlar terminali projesi önerilmiştir. YDA Gruba bağlı ortaklıklarından biri olan YDA Havalimanı Yatırım ve İşletme A.Ş., 2040 yılına kadar Dalaman Havalimanı İç ve Dış Hatlar Terminallerinin işletme haklarına ilişkin ihaleyi kazanmıştır. YDA Havalimanı Yatırım ve İşletme A.Ş. ve Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) arasındaki Kira Sözleşmesine göre YDA Havalimanı, terminallerin günlük idare ve işletmesinin yanı sıra mevcut İç Hatlar Terminalinin daha yüksek yolcu kapasitesine sahip daha modern bir tesise dönüştürülmesinden de sorumlu olacaktır. Ancak YDA Havalimanı Yatırım ve İşletme A.Ş. hava işletmelerinden sorumlu olmayacaktır; uçak ve apron yönetimi sorunları ise DHMİ tarafından ele alınacaktır. Önerilen Proje, İç Hatlar Terminal Binasının yıkımı ve iç ve dış hatlar terminal binaları arasında yapılacak bir bağlantı yapısı da dâhil olmak üzere yeni bir İç Hatlar Terminal Binası, yeni apron bariyer binası, yeni güç merkezi (jeneratörler), ısıtma merkezi (kazanlar), EDB binası ve diğer yardımcı binaların yapımından oluşur. 1.2. Paydaş Katılım Planının Amacı Paydaş Katılım Planı, çeşitli paydaş gruplarına izlenecek yolu açıklamak ve açık iletişimi sağlayan geri dönüşümü ve paydaşların görüş ve kaygılarını açıklayan şikâyet mekanizmasını tanımlamak amacıyla geliştirilmiştir. PKP nin temel amaçları şunlardır: Paydaş gruplarını ve iletişim yöntemlerini tanımlamak Paydaş katılımı için gerekenleri tanımlamak Etkilenen topluluklar ile açık bir iletişim sağlamak Sorumlulukları ve iletişim bilgilerini tanıtmak Şikâyet mekanizmasını sağlamak 1

2. PAYDAŞ KATILIM PLANI GEREKLİLİKLERİ 2.1. Türk Çevre Kanunu Gereklilikleri Proje, 03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliğinin eklerinde yer almaması sebebiyle ÇED sürecinden muaf olduğu görülmektedir. Ayrıca, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na projenin değerlendirilmesinin yapılması için başvuruda bulunulmuştur. Değerlendirme süreci hala devam etmektedir. Ulusal çevre mevzuatı dikkate alındığında ÇSED ve paydaş katılımı projeleri için herhangi bir zorunluluk yoktur. Fakat proje sahibi, kendi kurumsal uygulama planları açısından ÇSED ve paydaş katılımı projelerinin yönetmeliklerle paralel olarak yapılmasını uygun buldu. 2.2. Ekvator Prensipleri (EP) Proje yatırım bedeli 10 milyon doların üzerinde olan projeler Ekvator Prensipleri kapsamına girmektedir. Danışma ve açıklama gerekliliklerini detaylandıran EP 5 e uygun olarak; Projeden etkilenen toplumlara yapısal ve kültürel olarak uygun bir şekilde danışılmalıdır. Süreç dış yönlendirmeden, girişimden, zorlamadan ve korkutmandan arındırılmalıdır. Proje sahibi etkilenen topluluklar ve diğer ilgili paydaşlar için yerel dilde ve kültürel olarak uygun Değerlendirme Dokümanları hazırlamalıdır. Proje sahibi danışma sonucunda ortaya çıkan anlaşılmış aksiyonları da içerecek şekilde danışma sürecini ve sonuçlarını kaydetmeli ve dikkate almalıdır. Çevresel ve sosyal riskleri ve olumsuz etkileri olan projeler için açıklamalar projenin erken sürecinde inşaat öncesi yapılmalı ve sürekli olarak devam ettirilmelidir. Şikâyet mekanizmasını açıklayan EP 6 ya uygun olarak; Mekanizma Proje nin çevresel ve sosyal performansı ile ilgili şikâyet ve endişeleri almak ve çözümünü kolaylaştırmak için tasarlanmalıdır. Mekanizma projenin birincil kullanıcılar olan etkilenen topluluklar üzerindeki risklerine ve etkilerine uygun ölçekli olmalıdır. Mekanizma endişeleri derhal gidermeli, kültürel olarak uygun anlaşılabilir ve şeffaf ve ücret ödemeden ulaşılabilir ve endişeyi dile getireni cezalandırmayan danışma süreci kullanmalıdır. Mekanizma adli ve idari yolların erişimini engellememeli Proje sahibi etkilenen toplumları Paydaş Katılım sürecinde mekanizma ile ilgili bilgilendirmelidir. 2.3. EBRD Gereklilikleri EBRD nin Bilgi Açıklama ve Paydaş Katılımı performans gereksinimleri kapsamında Paydaş Katılımı Planın yapılması gerekmektedir. EBRD, Paydaş Katılım Planını iyi bir iş uygulamasının ve kurumsal yurttaşlığın en önemli unsurlarından biri olarak ve projelerin kalitesini arttırmanın önemli bir yolu olarak görmektedir. Paydaş katılım süreci, müşterinin yatırımları ile ilgili çevresel ve sosyal konuları değerlendirme, yönetme ve izlemenin önemli bir bileşenidir. 2

PKP nın amaçları; Projeden etkilenen veya etkilenecek kişi veya topluluklar ile diğer ilgili tarafları tanımlamak, Bilgilendirme ve danışma yoluyla bu paydaşların potansiyel olarak etkilenebileceği çevresel ve sosyal konular hakkında uygun bir şekilde ilgilenildiğinden emin olmak, Projenin uygulanması sırasında, anlamlı danışma yoluyla sürekli olarak paydaşlar ile yapıcı bir ilişki sürdürmek 2.4. IFC Performans Standardı Gereklilikleri Dalaman Havalimanı Yeni İç Hatlar Terminali, IFC politika ve standartlarına göre Kategori B Projesi olarak değerlendirilmektedir. Proje ve projeden etkilenen paydaşlar arasında yapıcı bir ilişki kurmak ve bu ilişkiyi sürdürmeyi amaçlayan Paydaş Katılımı sürekli bir süreç olup, şunları içermesi gereklidir: (i) paydaşlar ile anlamlı müzakere sağlamak için halka gerekli bilgilerin bildirilmesi, (ii) olası etkilenecek taraflar ile anlamlı görüşmelerin sağlanabilmesi, (iii) yorum ya da şikâyet bildirmek isteyen kişilerin belirlenmiş bir yöntem ile bunu gerçekleştirebilmeleri. Bu süreç proje planlama aşamasının erken aşamalarında başlamalı ve proje süresince devam etmelidir. Paydaş katılım sürecine diğer katılımcılar gibi katılmayacak hassas paydaşlar için özen gösterilmelidir. 3

3. PAYDAŞ KATILIM PLANI KAPSAMI 3.1. Paydaş Tanımı ve Analizi Paydaş tanım ve analizi projenin en önemli adımları arasındadır. Bu çerçevede, ele alınması gereken özel yönetim konuları, paydaş tanımlama ve analiz, planlama sürecinde yer alacağı sosyal ve kurumsal bağlamda temel bir anlayış sağlar. 1. Paydaş Tanımı; Kilit Paydaşlar aşağıdaki kişi ve kurumlardan oluşmaktadır; Geniş bir yelpazede hükümet ve bağlı kurumlar Yerel Kişiler, o Dalaman ve diğer yakın yerleşim yerlerinde yaşayanlar (Şerefler ve Kapukargın Köyleri) o Hassas insanlar Havalimanını kullanan müşteriler Perakendeciler ve havaalanı için hizmet sağlayan diğer tedarikçi firmalar İşçiler (proje sahibi ve alt taşeronlar için çalışanlar) Turizm, hizmet, tarım gibi yerel iş ve ekonomi sektörleri Kitlesel medya ve iletişim ağı Sivil Toplum Kuruluşları (STK) 2. Paydaşların Belirlenmesi; Paydaşlar aşağıdaki şekilde belirlenmiştir; Devler Kurumları ve Ticari Kuruluşlar: o Muğla Valiliği o Muğla Büyükşehir Belediyesi o Dalaman Valiliği o Dalaman Belediyesi o Karayolları 13. Bölge Müdürlüğü o Karayolları 131. Şube Şefliği o Muğla Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü o Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü o Orman ve Su işleri Bölge Müdürlüğü o Muğla Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü o TİGEM Dalaman İşletme Müdürlüğü o Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü o Muğla Ticaret ve Sanayi Odası o Şerefler ve Kapukargın Köy Muhtarları o Perakendeciler ve havaalanı için hizmet sağlayan diğer tedarikçi firmalar o Bölgede Turizm ve Hizmet Sağlayan Firmalar o Havaalanında hizmet veren taşıma operatörleri 4

İnsanlar: o Muğla ili sakinleri o Dalaman ilçe sakinleri o Şerefler köyü sakinleri o Kapukargın köyü sakinleri o Fevziye köyü sakinler, o İncebel Tatil Sitesi ve Therme Maris Termal Otel sakinleri (Havalimanının Güneydoğu sunda) o YDA ve Taşeron firmanın çalışanları o Havalimanı müşterileri ve yolcular Diğerleri: o Sivil Toplum Örgütleri (Meslek Odaları, Doğa Koruma Toplulukları, Ticaret ve Turizm Odaları, vb.) o Kitlesel Medya 3. Özel İlgi ve Hassas Gruplar IFC PS1 ve EBRD PR10 a göre, proje aktivitelerinden doğrudan ve olumsuz etkilenecek ancak normal katılım sürecine katılamayacak insanlara özel itina gösterilmelidir. Bu paydaşlar aşağıda verilen grupları içerir: Engelliler; Kadın reisli haneler; ve Yaşlılar ve çocuklar. Bu gruplar, özellikle engelli insanlar, katılım faaliyetlerinde yer almaları ve havalimanını kullanmaları bakımından zorluk çekebilecekleri için hassas gruplar olarak tanımlanmışlardır. Paydaş katılım planı kapsamında hassas grupların katılımına özel itina gösterecektir. Uygulanacak katılım yöntemleri bir sonraki bölümde açıklanmıştır. 3.2. Paydaş Katılımı Yaklaşımı PKP nin bu bölümü ÇSED sürecinde ve proje ömrü boyunca yapılan ve yapılacak paydaş katılım çalışmalarını açıklar. Ana katılım takvimi Tablo 1 de verilmiştir. Gelecek katılım aktiviteleri için zamanlama canlı olarak düşünülmelidir. Proje ilerledikçe, daha önceden belirlenen programlar, belirli faaliyetler için ayrıntı ve zaman bilgileriyle birlikte güncellenecektir. 5

Tablo 1. Paydaş Katılım, Danışma ve Bilgilendirme Aktiviteleri Programı Zaman Paydaşlar Faaliyet Takvim Evre Sorumlu ÇSED Sürecinden önce Tüm Paydaşlar Ulusal ve yerel gazetelerde haber ve reklamlar İnternet siteleri ve reklam panolarında haber ve reklamlar Resmi internet sitelerinde duyurular 07.03.2014 Devam ediyor Planlama Aşamasında YDA Devlet Kurumları Resmi yazı ve toplantılar o Çevre ve Şehircilik Bakanlığı o Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü o Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü o Muğla Büyükşehir Belediyesi o Dalaman Belediyesi Eylül 2014 Planlama Aşamasında YDA MGS ÇSED Süreci Boyunca Yerel Halk Hassas İnsanlar Yerel halkla bire bir görüşmeler Ulusal ve yerel gazetelerde haber ve reklamlar İnternet sitelerinde ve reklam panolarında haber ve reklamlar Resmi internet sitelerinde duyurular Yerel halkla bire bir görüşmeler Ulusal ve yerel gazetelerde haber ve reklamlar İnternet sitelerinde ve reklam panolarında haber ve reklamlar Resmi internet sitelerinde duyurular Bire bir görüşmeler; 18-20.09.2014 Diğerleri: 07.03.2014 Devam ediyor Bire bir görüşmeler; 18-20.09.2014 Diğerleri: 07.03.2014 Devam ediyor Planlama Aşamasında Planlama Aşamasında YDA MGS YDA MGS Yerel Yönetimler Yerel yönetimlerle bire bir görüşmeler Ulusal ve yerel gazetelerde haber ve reklamlar İnternet sitelerinde ve reklam panolarında haber ve reklamlar Resmi internet sitelerinde duyurular Bire bir görüşmeler; 18-20.09.2014 Diğerleri: 07.03.2014 Devam ediyor Planlama Aşamasında YDA MGS 6

Zaman Paydaşlar Faaliyet Takvim Evre Sorumlu Yolcular Anket formları Ulusal ve yerel gazetelerde haber ve reklamlar İnternet siteleri ve reklam panolarında yer alan haber ve reklamlar Resmi internet sitelerinde duyurular Anket Formları; 19.09.2014 Diğerleri: 07.03.2014 Devam ediyor Planlama Aşamasında YDA MGS ÇSED Sürecinden Sonra Tüm Paydaşlar İnternet sitesinde ve havalimanında, ÇSED raporu, Teknik Olmayan Özet, ÇSYİP, PKP ve proje alanı ile ilgili açıklamalar Ulusal ve yerel gazetelerde geniş haber ve reklamlar Belediye ve köylerde reklam panolarında haber ve reklamlar Belediyelerin ve muhtarlıkların duyuru panolarında ilanlar (İletişim yöntem ve bilgileri Bölüm 3.2.2. de verilmiştir.) Belirlenecek Planlama Aşamasında YDA MGS Devlet Kurumları, Yerel Yönetimler Yıllık toplantılar Resmi yazılar Medya (Ulusal ve Yerel gazeteler) Resmi kurumlarda duyurular Resmi internet siteleri Şikâyet Mekanizması Proje ömrü boyunca İnşaat ve işletme süresi boyunca YDA İleriki Dönem Aktiviteleri Yerel Halk Yıllık toplantılar Medya (Ulusal ve Yerel gazeteler) Resmi kurumlarda duyurular Belediye ve köy muhtarları aracılığıyla bildiri ve broşürler Gerektiğinde görüşleri almak için yolcular, çalışanlar ve diğer ilgili paydaşlar için anketler Resmi web siteleri Reklam Panoları Şikâyet Mekanizması Proje ömrü boyunca İnşaat ve işletme süresi boyunca YDA 7

Zaman Paydaşlar Faaliyet Takvim Evre Sorumlu Hassas İnsanlar Hassas Paydaşların Katılımı için belediyeler ve ilçe/köy muhtarları ile toplantılar Belediye ve muhtarlar yardımıyla belirlenecek olan hassas kişilerin yaşadığı haneler ile bire bir görüşmeler Ulusal ve yerel gazetelerde haber ve reklamlar İnternet siteleri ve reklam panolarında haber ve reklamlar Resmi internet sitelerinde duyurular Proje ömrü boyunca İnşaat ve işletme süresi boyunca YDA 8

3.2.1. ÇSED Süreci Öncesi Paydaş Katılımı YDA ve Türk Hükümeti arasında imzalanan nihai proje anlaşmasından sonra Dalaman Yeni İç Hatlar Terminal Binası Projesi internet siteleri, gazeteler ve reklam panoları gibi yerel ve ulusal medya aracılığıyla duyurulmuştur. Bu yoğun duyuru ve sunumlar, hemen hemen tüm paydaşların projenin ilk plan ve ayrıntılarına ulaşmalarını sağlamıştır. Şekil 1. Ulusal Gazeteler-1 Şekil 2. Ulusal Gazeteler-2 9

Şekil 3. Bölgesel Gazete Şekil 4. Yerel Gazete 10

Şekil 5. Uluslararası Haber Portalı Şekil 6. Reklam Panosu Duyuruları 11

3.2.2. ÇSED Çalışmaları Sürecinde Paydaş Katılımı Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirme kapsamında yapılan Paydaş katılım faaliyetleri aşağıda yer almaktadır, Projeyi anlatmak ve paydaşlardan gelecek fikir, öneri ve şikâyetleri dinlemek amacıyla bire bir görüşmeler Çevre ve Şehircilik Bakanlığı na, Muğla Büyükşehir Belediyesine, Dalaman Belediyesine, Muğla İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ne, Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü ne yazılı ve/veya sözlü olarak görüş sorulması Havalimanını kullanan yolculara Türkçe, İngilizce ve Rusça olarak anketler dağıtılması ve Dalaman Havalimanı ve yenileme projesiyle ilgili düşüncelerinin alınması Çevresel ve Sosyal Etki Değerlendirme Raporu (ÇSED), Paydaş Katılım Planı, Teknik Olmayan Özet ve Çevresel ve Sosyal Yönetim ve İzleme Planı hazırlanmış ve bu dokümanlar halk ile paylaşım için yayımlanacaktır. Yapılan anket sonuçlarına göre Muğla/Dalaman Havalimanını kullanan yerli ve yabancı yolcuların, artan talep karşısında, havalimanı tevsiatına olumlu baktıkları gözlemlenmiştir. 61 Türkçe, 54 İngilizce ve 55 Rusça anket olmak üzere toplamda 170 kişi ile yapılan anket sonucunda, bu ankete katılanların %57,05 inin (97 kişi) havalimanının kapasitesinin arttırılmasına olumlu baktıkları, %35,9 unun (61 kişi) farketmez biçiminde görüş bildirdiğini ve %7,05 inin ise (12 kişi) kapasite artışının gerekli olmadığı bildirdiği görülmüştür. Havalimanının mevcut işletmesinden etkili bir şikâyetin veya memnuniyetsizliğin olmaması önemlidir (şikâyeti olmayanlar %74,7; nötr olanlar %5,3; şikâyeti olanlar %20). Ancak özellikle Türkçe anketlere cevap verenlerin büyük kısmının iç hat uçuşlarının yetersizliğinden söz etmesi önemlidir. Bu yoklama sonucunda, havalimanı kapasitesinin arttırılması konusunda, kullanıcıların olumlu bir görüşe sahip oldukları ve özellikle iç hat uçuşlarını kullanan yolcuların bu konudaki kapasite gelişmesinin gerekliliğini vurguladıkları sonucu ortaya çıkmıştır. Gözden geçirme süreci tamamlandıktan sonra tüm öneri ve şikâyetler alınacak ve ilgili olanlar taslak Nihai ÇSED raporu ve eklerine dâhil edilecektir. Nihai ÇSED, Teknik Olmayan Özet, PKP ve ÇSYİP dokümanları YDA nın internet sitesinde yayımlanacaktır. Buna ek olarak, bu dokümanlar inşaat süresince inşaat alanında ve işletme süresince tesiste bulundurulacaktır. Dokümanların paylaşımı ile ilgili bilgiler geniş çapta ulusal ve yerel gazetelerde, halka açık reklam panolarında, belediye ve muhtarlıkların ilan panolarında paylaşılacaktır. Paylaşım süresi 2 hafta olacaktır. Paydaşlar görüşlerini aşağıdaki noktalara iletebilirler; YDA HAVALiMANI YATIRIM VE İlgili Personel: Bilge Barut Subaşı (İnsan Kaynakları Müdürü ve Kalite Sistemleri Direktörü) Adres : ATM Dalaman Havalimanı Dış Hatlar Terminali 48780 Dalaman / MUĞLA Telefon : +90 (0252) 792 55 55 Faks: +90 (0252) 792 55 65 e-mail : info@atmairport.aero / bilge.barut@atmairport.aero Web : www.atmairport.aero MGS PROJE MÜŞAVİRLİK MÜHENDİSLİK TİCARET LTD. ŞTİ. İlgili Personel : Emre Dölek (Çevre Danışmanlık Müdürü) Adres :Şehit Cevdet Özdemir Mah. Öveçler 4. Cad.1351.Sokak No: 1/7 Çankaya/ANKARA Telefon : +90 (312) 479 84 00 Faks: +90 (312) 479 84 99 12

e-mail Web : mgs@mgsmuhendislik.com / emre@mgsmuhendislik.com : www.mgsmuhendislik.com 3.2.3. İleriki Dönem Paydaş Katılım Çalışmaları Gelecekteki paydaş katılım faaliyetleri kapsamında, Halkla İlişkiler Sorumlusu toplumsal ilişkiler ve şikâyetlerin alınması, yanıtlanması ve çözülmesini içeren şikâyet yönetiminden sorumlu olacaktır. Halkla İlişkiler Sorumlusu yerel hükümet yetkilileri, sivil toplum kuruluşları, muhtarlar, yerel halk ve yolcular arasında açık iletişim sağlayacaktır. Eğer proje kapsamında kapasite artışı, yer değişiklikleri gibi güncellemeler olursa katılım toplantıları organize edilecektir. Toplantıların yer ve zamanı, Hürriyet, Milliyet, Sabah gibi ulusal gazeteler, Yeni Asır gibi yerel gazeteler, şirketin internet sayfası, reklam panoları ve belediye ve muhtarlıkların duyuru panoları aracılığıyla duyurulacaktır. Paydaş katılımı faaliyetlerinin etkin bir şekilde yönetilmesi amacıyla, proje şirketi toplum ilişkileri için yeterli personel ve kaynak sağladığından emin olmalıdır. Ayrıca yıllık Çevresel ve Sosyal raporda paydaşların bilgi ve görüşlerine açılacak ve ilgili paydaşlarla yıllık danışma toplantıları ve seminerler gerçekleştirilecektir. 3.2.4. Hassas İnsanlar İnşaat faaliyetleri, sivil girişin yasak olduğu sınırlandırılmış alan içinde gerçekleşecektir. Bu yüzden hassas insanların üzerinde inşaat aşaması boyunca direk olarak meydana gelebilecek herhangi bir olumsuz etki beklenmemektedir. Yine de inşaat süresince hassas insanlara özel ehemmiyet verilecektir. Projede, hassas insanların bilmesi gereken herhangi bir değişiklik meydana gelirse köy muhtarları ve ilgili belediyeler aracılığıyla bu kişilere zamanında duyurulacaktır. Dalaman Havalimanı, engelli kullanıcılar için sorunsuz ve basit kullanım sağlayan Engelsiz Havalimanlarından biridir. Engelsiz havalimanları özel rehberlik işaretleri, engelli rampaları, görme engelliler için tuğla kaldırımlar gibi engelliler için özel tasarım ve çözümleri içerir. İnşaat süresi dikkate alınarak, yeni Dalaman Havalimanı projesi de Engelsiz Havalimanı olarak dizayn edilecektir. Hassas insanların bilmesi gereken herhangi bir değişiklik meydana gelirse projede köy muhtarları ve ilgili belediyeler aracılığıyla bu kişilere zamanında duyurulacaktır. 4. İNŞAAT VE İŞLETME SÜRESİNCE ŞİKÂYET MEKANİZMASI İyi bir iş uygulamasının bir parçası olarak, paydaşların kaygı ve şikâyetlerini almak ve uygun biçimde değerlendirip cevaplamak amacıyla bir mekanizma geliştirilmiştir. Proje kapsamında şikâyet mekanizmasının amaçları aşağıda listelenmiştir: Projeden etkilenen ya da proje ile ilgilenen paydaşlara (halk ve çalışanlar) iletişim kanalı sağlamak Şikâyetlere yazılı (uygulanabilir olduğunda sözlü ) olarak cevap vermek Gündeme gelen tüm şikâyetleri takip etmek ve kayıt altına almak 13

Mevcut İşletme için Şikâyet Mekanizması Havalimanı işletmesi için kullanılan mevcut bir Şikâyet Mekanizması vardır. Bu konuyla ilgili olarak havalimanında yer alan danışma noktalarına ek olarak, Dalaman Havalimanı iletişim bilgileri Şekil-7 de gösterildiği gibi internet sitesinde yer almaktadır. Şekil-8 de gösterilen şikâyet formu paydaşların şikâyetlerinin alınması ve cevaplanması için kullanılır. Şekil-9 şikâyet kutusunu göstermektedir. Şekil 7. Mevcut Havalimanı İşletmesi Şikâyet Formu 14

Şekil 8. Mevcut Havalimanı İşletmesi Şikâyet Formu 15

Şekil 9. Mevcut Havalimanı İşletmesi Şikâyet Kutusu Dalaman Havalimanı Projesi İnşaat ve İşletme Sürecinde Şikâyet Mekanizması Çalışan Şikâyet Mekanizması ve Proje Performansı Şikâyet Mekanizması projenin çevresel ve sosyal etkilerini yönetmek ve yeni iç hatlar binasının inşaat ve işletme süresi boyunca çevresel ve sosyal dokümanlarla ilgili görüşleri almak için aşağıdaki şekilde planlanmaktadır; 1) Bu şikâyet prosedürü faaliyet süresince meydana gelen kişisel veya kamusal zarar ve kayıplar hakkında geliştirilmiş olup, takibi İnsan Kaynakları Müdürü ve Kalite Sistemleri Direktörü/Halkla İlişkiler Sorumlusu tarafından yapılacaktır. İnsan Kaynakları Müdürü ve Kalite Sistemleri Direktörü/Halkla İlişkiler Sorumlusu, şikâyet mekanizmasına ilişkin proje sahibinin idari ve sosyal işler için ilgili yöneticisine karşı sorumludur. 2) Bölgede yaşayanlar veya faaliyetten etkilenenler tarafından ifade edilen yazılı şikâyetler İnsan Kaynakları Müdürü ve Kalite Sistemleri Direktörü/Halkla İlişkiler Sorumlusu tarafından yönetilir. Ayrıca, sözlü şikâyetlerde İnsan Kaynakları Müdürü ve Kalite Sistemleri Direktörü/Halkla İlişkiler Sorumlusu tarafından kaydedilir ve şikâyet sahibine şikâyeti okunarak onayı ve imzası alınır. 3) Şikâyetler 3 gün içerisinde ve acil değilse en geç 14 günlük süre içinde şikâyete konu olan durum hakkındaki bilgi ile birlikte değerlendirilecek ve herhangi bir zarar veya sorun varsa, alıcıya hasar veya zararın nasıl ortadan kaldırılabileceği ile ilgili cevap gönderilecektir. 4) Şikâyet sahibinin memnuniyeti esastır ve bu konuyla ilgili prensip, sorunun 3 gün içerisinde ve acil değilse en geç 14 gün içerisinde çözülüp ortadan kaldırılmasıdır. Şikâyet sahibiyle uzlaşmaya varıldığı takdirde bu süreç daha da uzatılabilir. Sürenin uzatılması gerektiği zamanlarda, bu hususta anlaşmanın söz konusu 12 gün içerisinde sağlanması gerekmektedir. Ancak, haksız bir şikâyet veya istek varsa ve bu nedenle sorun halledilemiyorsa, o zaman İnsan Kaynakları Müdürü ve Kalite Sistemleri Direktörü/Halkla 16

İlişkiler Sorumlusu tüzel kişilere başvurarak orta yolu bulmaya çalışır ve şikâyet sahibinin rızasını alır, daha sonra hiç bir çatışmaya sebebiyet vermeksizin konuyu sonuçlandırır. 5) Herhangi bir şikâyetin ortaya çıkması durumunda, söz konusu şikâyet proje sahibinin idari ve sosyal işler ile ilgili yöneticisine de gönderilir ve adrese gönderilen cevabında bir kopyası en geç 14 gün içinde bu kişiye sunulur. En geç 14 gün içinde sonuçlandırılan karar İnsan Kaynakları Müdürü ve Kalite Sistemleri Direktörü/Halkla İlişkiler Sorumlusu bildirilir. 6) Şikâyetlerin hepsi iş sonuna kadar kayıt altına alınır ve şikâyet sürecinin sonucuyla ilgili nihai rapor ve söz konusu şikâyet düzenlendikten sonra bilgisayar ortamında tutulur. Talep edilirse, bu tür kayıtlar etkinlik sahibi şirketin İnsan Kaynakları Müdürü ve Kalite Sistemleri Direktörü/Halkla İlişkiler Sorumlusu gönderilir. Şikâyet yönetimini etkili bir şekilde gerçekleştirebilmek için bütün şikâyetlerin yazılı kaydı tutulacaktır. Tüm kişilerden gelen şikâyetlerin ayrıntılı bir şikâyet kaydı oluşturulacaktır. Kayıtlar, şikâyet tarihini, alınan izleme faaliyetlerini, nihai sonucu ve bu kararın şikâyetçi olan kişilere nasıl ve ne zaman ulaştırıldığını bilgilerini içerecektir. Proje ile ilgili her türlü şikâyet ve soru iki departmanda yönetilecektir. Çalışan şikâyetleri İnsan Kaynakları Departmanında yönetilecektir. Proje performans şikâyetleri Halkla İlişkiler ile ilgili departmanda yönetilecektir. Çalışan Şikâyetleri İlgili Personel: Bilge Barut Subaşı (İnsan Kaynakları Müdürü) Adres : ATM Dalaman Havalimanı Dış Hatlar Terminali 48780 Dalaman / MUĞLA Telefon : +90 (0252) 792 55 55 Faks: +90 (0252) 792 55 65 e-mail : info@atmairport.aero / bilge.barut@atmairport.aero Web : www.atmairport.aero Proje Performans Şikâyetleri İlgili Personel : Halkla İlişkiler Sorumlusu (atanacak) Adres : ATM Dalaman Havalimanı Dış Hatlar Terminali 48780 Dalaman / MUĞLA Telefon : +90 (0252) 792 55 55 Faks: +90 (0252) 792 55 65 e-mail : info@atmairport.aero Web : www.atmairport.aero İnşaat aşamasından önce, Halkla İlişkiler Sorumlusu halkı bilgilendirme, şikâyet gibi konuları içeren paydaş katılımı yönetimden sorumlu olarak tayin edilecektir. Şikâyet sürecine olan ilgiyi arttırmak amacıyla şikâyet mekanizması ile ilgili bilgilerin duyuruları belediyeler ve muhtarlıkların makamlarında ve proje şirketinin internet sitesinde yer alacaktır. Dalaman Yeni İç Hatlar Havalimanı Terminal Binası Projesi için kullanılacak şikâyet formları Şekil-10 ve Şekil-11 de gösterilmektedir 17

PROJE PERFORMANSI ŞİKÂYET FORMU (Sadece şikâyet(ler) için kullanılacaktır. Yorum, öneri ve/veya bilgi alma veya diğer amaçlar için kullanılmayacaktır.) Referans No: Tam İsim İlk adım Soyadım Şikâyetimi isim bildirmeden yapmak istiyorum Not: isminizi vermek zorunda değilsiniz ancak bu durumda bir cevap için size geri dönmemiz mümkün olmayacaktır. İletişim Bilgileri Lütfen size ulaşmamızı tercih ettiğiniz yolu belirtiniz (posta, telefon, e-mail). İletişim için tercih ettiğiniz dil Kaza ya da Şikâyet Tanımı: Posta ile: Lütfen posta adresinizi belirtiniz: Telefon ile: E-mail ile: Türkçe English Ne oldu? Ne zaman oldu? Kime oldu? Problemin sonucu nedir? Diğer? Kaza/Şikâyet Tarihi Tek kaza/şikâyet (tarih ) Birden fazla kez gerçekleşti (kaç kez? ) Devam ediyor (şu anda problem yaşanmakta) Bu problemin nasıl çözüldüğünü görmek istersiniz? İmza: Tarih: Lütfen doldurduğunuz formu bu adrese getiriniz: YDA HAVALiMANI YATIRIM VE İlgili Personel: Halkla İlişkiler Departmanı Adres: ATM Dalaman Havalimanı Dış Hatlar Terminali 48780 Dalaman / MUĞLA Telefon: +90 (0252) 792 55 55 Faks: +90 (0252) 792 55 65 e-mail: info@atmairport.aero Şekil 10. Yeni İç Hatlar Terminali Projesi için Şikâyet Formu 18

Ad/Soyad: İş Ünvanı: Telefon: Kaydeden: Kaydedilme Tarihi: ÇALIŞAN ŞİKÂYET FORMU ZAMAN VE YER BİLGİSİDE EKLEYEREK ŞİKAYETİNİZİ ANLATINIZ ŞİKÂYETİNİZ İÇİN ÇÖZÜM ÖNERİNİZ İmza: Şikâyet Formunu Teslim Alan: Şekil 11. Örnek Çalışan Şikâyet Formu 19

5. İZLEME VE RAPORLAMA Paydaş Katılımı izlemesi danışma ve bilgilendirme çalışmalarının etkili olup olmadığının ve özellikle paydaşlarla etkili bir bilgi alışverişinin yapıldığının anlaşılabilmesi açısından önemlidir. Paydaş Katılım Planı proje süresi boyunca yılda en az bir kere revize edilecek ve güncellenecektir. İzlemenin içeriğini aşağıdaki maddeler oluşturmaktadır; Paydaş Katılım Planının uygulanmasının denetimi Katılım faaliyetlerinden alınan geribildirimlerin takibiyle katılım faaliyetlerinin etkileri ve beklentileri yönetmedeki etkinliğinin izlenmesi Alınan şikâyetlerin izlenmesi Kayıt altına alınacak bilgiler aşağıda yer almaktadır; Toplantı tutanakları Katılımcı listesi Paydaş katılım kayıtları Reklam ve duyuru kayıtları Fotoğraflar Vb. Olaylar ve şikâyetler ile düzeltici ve önleyici faaliyetlerinin uygulanma durumunun periyodik olarak özetleri YDA Havalimanı Yatırım ve İşletme A.Ş. yönetimine sunulacaktır. Olayları gerektiği durumlarda düzenleyici kurullar gibi dış taraflara raporlamak YDA yönetiminin sorumluluğunda olacaktır. Bir iç bülten oluşturulacaktır ve herhangi bir kayıt ya da belge belirli bir süre için yetkili bir kişi tarafından incelenmesi amacıyla mevcut bulundurulacaktır. YDA tarafından hazırlanan Yıllık Çevresel ve Sosyal Rapor, paydaşların gündeme getirdiği konuların özetini, şikâyetlerin sayı ve konularını ve bu konulara yönelik alınan önemli eylemlerin özetini içerecektir. 20