DİKKAT EKSİKLİĞİ HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU Dahili Servisler
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHP) Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), her 10 çocuktan birinde görülmesi, ruhsal, sosyal ve akademik sorunlara yol açması, kalıcı olup okul öncesi dönemden erişkinliğe dek gelişimsel farklılıklarla sürüp gitme riski taşıması ve tedavi edilebilmesi gibi nedenlerden dolayı çocuk ve ergen psikiyatrisinde önem taşıyan konulardan biridir. DEHB yalnızca çocukları ve gençleri değil, yol açtığı davranış problemleri nedeniyle aile içi ilişkileri etkileyerek anne babaların ve diğer aile bireylerinin yaşamı üzerinde de olumsuz etkiler yaratan bir durumdur.
DEHB nedir ve neden olur? DEHB nin temel özelliği; dikkat süresinin kısalığı, aşırı hareketlilik, engellenmeye yönelik denetim eksikliği nedeniyle davranışlarda ve bilişte ortaya çıkan dürtüsellik ve huzursuzluktur. DEHB nin erkeklerde 4 9 kat daha sık görüldüğü bilinmektedir. DEHB nin oluş nedeni tek bir etkene bağlanmamakta, hem çevresel, hem de genetik etkenlerin rol aldığı gelişimsel bir bozukluk olduğu bilinmektedir. Rahatsızlığın yaşamın çok erken dönemlerinde ortaya çıktığı, temel belirtilerinin 3-4 yaşlarında aile ya da bakım veren kişiler tarafından fark edilmeye başlandığı, ancak genellikle hekime başvuru ve tedavinin düzenli öğrenim için gerekli dikkat süresi ve yoğunlaşmanın gelişmesinin beklendiği ilkokul çağında 8-9 yaşlarında olduğu görülmektedir.
Zeka düzeyi iyi olan DEHB li çocukların okul başarısı hemen etkilenmeyeceğinden, hastalığın atlanma riski daha fazladır. Ergenlik döneminde hiperaktivite yerini huzursuzluk ya da sıkıntı hissi ve riskli davranışlara bırakır. Unutkanlık şeklinde dikkat dağınıklığı, verilen görevleri yerine getirmeme ya da yetiştirememe, zamanı ayarlayamama, okul başarısında zeka düzeyine uymayan düşüklük, arkadaşlık ilişkilerini uygun biçimde sürdürememe gibi belirtiler görülür.
DEHB tanısı nasıl konur? Özellikle okul öncesi çocuklar, DEHB nin ana belirtileri olan dikkatsizlik, dürtüsellik ve aşırı hareketlilik davranışlarını normal gelişimin doğal seyri içinde de gösterirler. Tüm çocukların hareketlilik düzeyleri ve dikkat becerileri yaş ve gelişim düzeylerine göre farklılık gösterir. DEHB nin değerlendirmesinde ve tanı koymada temel esas klinik değerlendirmedir. Ailelerin ya da bakım verenlerin gözlemleri, çocuğun hekim tarafından ruhsal durum muayenesi ile değerlendirilmesi; hekim, aile ya da çocuk tarafından doldurulan birtakım tarama ve tanı ölçekleri dışında, DEHB tanısı objektif olarak destekleyebilecek ya da öngörebilecek herhangi bir yöntem bulunmamaktadır.
DEHB de tedavi gerekli midir? DEHB nin ergenlikte %75, erişkenlikte %50 oranında devam ettiği saptanmış ve bu bulgu hastalığının kronik sürecini doğrulamıştır. DEHB tanısı ile izlenen çocuk ve ergenlerin yarısında kaygı bozuklukları gibi eşlik eden ek ruhsal zorluklar bulunduğu bilinmektedir. Yapılan kapsamlı izlem çalışmalarında DEHB tanısı alan çocuklarda antisosyal davranışlar geliştirme ve sigara-alkol-madde kullanma riskinin daha fazla olduğu gösterilmiştir.
DEHB tedavisi nasıl olur? DEHB de tedavisinde temel amaç çocuğun sosyal uyumunu artırmaktır. DEHB de tedavi tıbbi, psikososyal, okul ve gelişimsel hikayenin detaylı alınmasıyla başlar ve çocuk, aile ve okul ile işbirliği içinde ilaç seçenekleri değerlendirilerek tedavi yaklaşımı planlanır. Hastaların psikiyatrik, sosyal, bilişsel ve nörolojik açılardan bütüncül olarak değerlendirmeleri ve tedaviye başlanmasından önce; hedeflenen belirtilerin ve gerçekçi beklentilerin saptanması tedavi etkinliğini arttıracaktır. Farklı tedavi yöntemlerinin karşılaştırılmasına yönelik yapılan çalışmalar ve uzun dönem izlemler temel alınarak, en etkin tedavi yönetiminin ilaç tedavisi ile ilaç dışı davranışçı ve destekleyici tedavilerin birlikte yürütülmesi olduğu gösterilmiştir. Gerek tedavi sürecinin bütüncül olarak sürdürülmesi ile hastalığın seyrinin iyileştirilmesi; gerekse eşlik eden sorunların ele alınabilmesi açısından uygun ilaç tedavilerinin çocuk ve ergen psikiyatri uzmanları izleminde uygulanmasının gerekliliği bilinmektedir.
YAŞAMI SİZİN İÇİN KOLAYLAŞTIRIYORUZ kenthospital.com kenttipmerkezi.com internationalkent.com karacigernakli.org bobreknaklikent.com kemikiliginaklikent.com sgkkent.com saglikkenti.com /KentSaglikGrubu /kentsaglikgrubu KENT HASTANESİ 8229/1 Sokak No:56 35580 Çiğli-İZMİR Tel: (0232) 386 70 70 (pbx) Faks: (0232) 386 70 71