ERKEN ERGENL KTE NÖROLEPT K MAL GN SENDROM: B R OLGU SUNUMU



Benzer belgeler
hükümet tabibi olarak görev yaptıktan sonra, 1988 yılında Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi nde başladığım

BASKIDA. Klozapin Kullanımına Bağlı Nöroleptik Malign Sendrom ve Ardışık Katatoni: Olgu Sunumu

Türk Toraks Derneği. Akut Bronşiyolit Tanı, Tedavi ve Korunma Uzlaşı Raporu Cep Kitabı. Cep Kitapları Serisi.

Okumufl / Mete (Ed.) Anne Babalar için Do uma Haz rl k / Sa l k Profesyonelleri için Rehber 16.5 x 24 cm, XIV Sayfa ISBN

GÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman

ÇOCUKLUK ve ERGENL KTE D YABETLE YAfiAM

Nöroleptik malign sendrom (NMS), antipsikotik

Kent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi!

Antipsikotik ilaçlar

Nöroleptik Malign Sendrom Gelişiminde Demografik ve Klinik Risk Etkenlerinin Araştırılması: Literatürdeki Türkçe Olguların Değerlendirilmesi

Şizofreni tanılı hastada antipsikotiklerletetiklenen nonkonvulsif statusepileptikus olgusu

KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ

BEZMİÂLEM. Horlama ve Uyku. Apne Sendromu VAKIF ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HASTANESİ. Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı.

Hasta Rehberi Say 11. ÇO UL H POF Z HORMONU EKS KL Orta kolayl kta okunabilir rehber

fiekil 2 Menapoz sonras dönemde kistik, unilateral adneksiyel kitleye yaklafl m algoritmas (6)

Psikotrop İlaçların Yaşamı Tehdit Eden Yan Etkileri: Olgu Sunumu

Hasta Rehberi Say 6. KONJEN TAL ADRENAL H PERPLAZ Kolay okunabilir rehber

AFRİKA HASTALIĞI -SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ -LUMPY SKIN DISEASE (LSD)

ÜN TE V SOSYAL TUR ZM

KULLANMA TALİMATI FERICOSE

YAYGIN ANKSİYETE BOZUKLUĞU OLAN HASTALARDA NÖROTİSİZM VE OLUMSUZ OTOMATİK DÜŞÜNCELER UZM. DR. GÜLNİHAL GÖKÇE ŞİMŞEK

LENFOMA NEDİR? Lenfoma lenf dokusunun kötü huylu tümörüne verilen genel bir isimdir.

CO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?

ÇOCUK ve ERGENL KTE GUATR

Hipofiz adenomu; Prolaktin salgılayan hipofiz adenomu;

GENÇ YET fik NLERDE BÜYÜME HORMONU EKS KL

Romatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit

Aripiprazole Bağlı NREM Parasomni Olgusu

Klozapin ve Þizofreni Saðaltýmýndaki Yeri

İNFEKSİYÖZ ENSEFALİTLER: HSV-1 E BAĞLI OLAN VE OLMAYAN OLGULARIN KARŞILAŞTIRILMASI

Hepatit B Virüs Testleri: Hepatit serolojisi, Hepatit markırları

NÖROLEPTİK MALİGN SENDROMDA HEMŞİRELİK BAKIMI: OLGU SUNUMU

ERGENL K ve BÜYÜME HORMONU EKS KL

KULLANMA TALĐMATI. CALCIUM PICKEN %10 Ampul Damar ve kas içine uygulanır.

Pnömokokal hastal klar

KULLANMA TALİMATI. ONDAREN 8 mg/4 ml I.V. enjeksiyonluk çözelti içeren ampul Damar içine uygulanır.

Sosyal Riski azaltma Projesi Kapsamında Şartlı Nakit Transferi Uygulaması Genelgesi 2004 / 64

BOS GLUKOZ DÜġÜKLÜĞÜ ĠLE SEYREDEN TÜBERKÜLOZ MENENJĠT ÖN TANILI VARİCELLA ZOSTER MENENJİTİ OLGUSU

EGZERSİZ TEST SONUÇLARININ YORUMLANMASI. Doç.Dr.Mitat KOZ

Olgu Sunumu Dr. Işıl Deniz Alıravcı Ordu Üniversitesi Eğitim Ve Araştırma Hastanesi

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her bir çiğneme tableti 725 mg (250 mg baza eşdeğer) Pirantel pamoat içerir.

BALIK YAĞI MI BALIK MI?

Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı. Romatoloji Bilim Dalı Olgu Sunumu 28 Haziran 2016 Salı

Bipolar afektif bozukluk nedir?

Nöroleptik Malign Sendrom. Fatih ÖNCÜ*, Aytül HARİRİ**, M. Emin CEYLAN * ÖZET

İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ

TÜBERKÜLOZ EP DEM YOLOJ S

Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar

YOĞUN BAKIM EKĐBĐNDE HEMŞĐRE ve REHABĐLĐTASYON. Yrd. Doç. Dr. Nilay Şahin Selçuk Üniversitesi, Meram Tıp Fakültesi Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon AD.

Tarifname PARKĠNSON HASTALIĞININ SEMPTOMATĠK TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK BĠR FORMÜLASYON

Girifl Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) Ecz. Neslihan Güleno lu

KOOPERAT FLERDE MAL B LD R M NDE BULUNMA YÜKÜMLÜLÜ Ü( 1 )

fiekers Z D YABET (Diyabet nsipit)

SB Sakarya E itim ve Araflt rma Hastanesi Asinetobakterli Hastalarda DAS Uygulamalar ve yilefltirme Çabalar

SERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN. GYODER ZİRVESİ nde YAPTIĞI KONUŞMA METNİ 26 NİSAN 2007 İSTANBUL

Olgularla Antibiyotikler ve Yan Etki Yönetimi Şanlıurfa Toplantısı 20 Kasım 2015

Süreç Verimliliğinde Araç ve Yöntemler

KULLANMA TALİMATI. Etkin madde: Her saşe1200 mg asetilsistein içerir. Yardımcı maddeler: Beta karoten, aspartam, sorbitol ve portakal aroması içerir.

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ

İlk defa 1960 larda Delay ve Deniker (1) tarafından. Tek Doz Olanzapin İle Gelişen Ölümcül Nöroleptik Malign Sendrom: Bir Olgu Sunumu

Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

Hasta Rehberi Say 14. NTRAÜTER N BÜYÜME GER L Orta kolayl kta okunabilir rehber

Dünyada ve Türkiye de Güncel Verilerle HIV/AIDS. Hacettepe Üniversitesi AIDS Tedavi ve Araflt rma Merkezi (HATAM)

BÜYÜME HORMONU EKS KL

Beyin Omurilik Sıvısında Myelin Basic Protein Testi; CSF myelin basic protein; BOS da myelin basic protein;


Tarifname. MADDE BAĞIMLILIĞININ TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK OLUġTURULMUġ BĠR FORMÜLASYON

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1

Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi

Olgu Sunumlar /Case Reports C. Cerit, M. Y ld z, S. Candan

EOZİNOFİLİK ÖZOFAJİT ANTALYA 2016 DR YÜKSEL ATEŞ BAYINDIR HASTANESİ ANKARA

Tarifname BÖBREKÜSTÜ BEZĠ YETMEZLĠĞĠNĠN TEDAVĠSĠNE YÖNELĠK BĠR FORMÜLASYON

Ekstrapiramidal Belirtiler: Belirlenmesi, Önlenmesi ve Tedavisi. Pazartesi Buluşmaları #2

Araştırma Notu 15/177

KULLANMA TALİMATI. Bu ilacı kullanmaya başlamadan önce bu KULLANMA TALİMATINI dikkatlice okuyunuz, çünkü sizin için önemli bilgiler içermektedir.

Selülit ile mücadelede son nokta. Cellulaze.

CROSSMATCH (ÇAPRAZ KARŞILAŞTIRMA TESTİ)

KDV BEYAN DÖNEM, TAKV M YILININ ÜÇER AYLIK DÖNEMLER OLAN MÜKELLEFLER

İnfantil Kolik. Dr. Sevtap Güney Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Sosyal Pediatri Bilim Dalı

Derece Bölüm/Program Üniversite Yıl. Tıpta Doktora Farmakoloji Marmara Üniversitesi 1989

Emzirme Döneminde İlaç Kullanımına Dair Kanıta Dayalı Bireysel Risk Değerlendirme Raporu

Kadın İdrar İnkontinansı. Dr. M.NURİ BODAKÇİ

Tarifname KRONİK YORGUNLUK SENDROMUNUN TEDAVİSİNE YÖNELİK BİR KOMPOZİSYON

TULAREMİ KONTROL ve KORUNMA. Dr. Kemalettin ÖZDEN

VİTAMİN D VE İMMÜN SİSTEM VİTAMİN D

OYUNCU SAYISI Oyun bir çocuk taraf ndan oynanabilece i gibi, farkl yafl gruplar nda 2-6 çocuk ile de oynanabilir.

T bbi Makale Yaz m Kurallar

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI ANTALYA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ SAĞLIK YATIRIMLARI

KULLANMA TALİMATI HEKSA DERİ MERHEMİ. Deriye lokal olarak uygulanır. Etkin madde:

Tam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber

ORHAN YILMAZ (*) B SAYILI YASADA YAPILAN DE fi KL KLER:

Nöroleptik Malign ve. Dr. Mehmet OKUMUŞ KSÜTF Acil Tıp AD. Kahramanmaraş

4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari

KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ

Ergenlik Döneminde Bafllayan Bipolar Bozuklu u Olan ki Olguda Uzun Süreli Olanzapin Kullan m. görülen bipolar bozukluk (BB), yetiflkinlerden

Venöz Tromboembolizmin Önlenmesinde Antitrombotik Tedavi (Birincil Koruma)

Karmaþýk Bir Katatoni Olgusu

OTİZM NEDİR? becerilerinin oluşmasını etkileyen gelişim bozukluğudur.

Çocukta Analjezik Antipiretik Kullanımı

Transkript:

ERKEN ERGENL KTE NÖROLEPT K MAL GN SENDROM: B R OLGU SUNUMU Nursu ÇAKIN MEM K*, Ifl k KARAKAYA**, Ayflen COfiKUN***, Belma A AO LU*** ÖZET Nöroleptik Malign Sendrom (NMS) genelde antipsikotik kullan m sonras geliflen, rijidite, akinezi, diskinezi gibi nörolojik belirtilerle bafllayan, yüksek vücut s s, de iflken kan bas nc ve taflikardi gibi belirtilerin efllik etti i mortalitesi yüksek bir bozukluktur. Bu bozuklukta yüksek kreatin fosfokinaz düzeyi, lökositoz, bilinç de iflikli i, idrar inkontinans görülebilmektedir. Bu yaz da tek doz yüksek potensli antipsikoti in kas içi enjeksiyonundan sonra, NMS geliflen onüç yafl nda olan bir olgu bildirilmifltir. Olgumuza destekleyici tedavinin yan s ra bromokriptin uygulanm fl olup, klinik tablonun düzelmesi sonucu tedavi üç hafta içinde sonland r lm flt r. Anahtar sözcükler: Nöroleptik malign sendrom, tedavi yaklafl mlar, antipsikotik SUMMARY: NEUROLEPTIC MALIGNANT SYNDROME IN EARLY ADOLESCENCE: A CASE REPORT Neuroleptic malignant syndrome (NMS) is a complication of antipsychotic drugs characterized by rigidity, akinesia, dyskinesia, high body temperature, variable blod pressure and tachycardia which may lead to mortality. High creatinine phosphokinase levels, leucocytosis, alterations in level of conciousness, urinary incontinence may be observed in this syndrome. In this case report, a thirteen year old girl in whom NMS developed after a single intramuscular injection of a high potency antipsychotic is described. Supportive therapy and bromocriptine were applied to the patient which were stopped after symptom improvement was obtained. Key words: Neuroleptic malignant syndrome, therapeutic approaches, antipsychotic G R fi Nöroleptik malign sendrom (NMS) nöroleptik ilaçlar n nadir ama en korkulan ve acil tedavi gerektiren ölümcül bir komplikasyonudur. Yüksek atefl, bilinç de iflikli i, rijidite, taflikardi, de iflken kan bas nc, terleme, akinezi, diskinezi tan koyduran özellikleridir. Yüksek kreatin fosfokinaz (CPK) düzeyi, lökositoz, özgül olmayan EEG de ifliklikleri, yutma güçlü ü, idrar kaç rma, konuflamama da tabloya efllik etmektedir (Yüksel 1998, Amerikan Psikiyatri Birli i 1994, Ünal ve ark. 1996). bildirimleri son y llarda art fl göstermifltir (Hanft ve ark. 2004, Abu-Kishk ve ark. 2004, Leibold ve 2004, Chungh ve ark. 2005, Silva ve ark. 1999). NMS s kl kla nöroleptik kullanmaya baflland ktan sonra ilk 20 gün içinde ortaya ç kmaktad r. Ancak tedavinin herhangi bir aflamas nda hatta tek doz nöroleptik uygulanmas ndan hemen sonra dahi görülebilmektedir (Gelder ve ark. 1996). Oral nöreleptik al m n n kesilmesinden 10-20 gün, depo nöroleptik uygulanmas ndan ise aylar sonra da NMS'un görülebilece i bildirilmifltir (Levenson 1985). NMS nöroleptik kullan m sonras nda her yaflta görülebilmesine ra men genç eriflkinlikte riskin artt bilinmektedir (Amerikan Psikiyatri Birli i 1994). Çocuk ve ergenlerde NMS olgular n n daha az oranda görülmesi, bu yafl grubunda nöroleptik kullan m n n eriflkinlere göre daha az olmas na ba lanm flt r (Hillis ve Lee 2003). Ancak yine de olanzapin, ketiyapin, ziprasidon, risperidon, alimemazin gibi ilaçlar n kullan m sonras nda çocuk ve ergenlerde NMS geliflmifl olgu *Uzm. Dr., Kocaeli Üniv. T p Fak. Çocuk Ruh Sa l ve Hastal klar Anabilim Dal, Kocaeli. **Yrd. Doç. Dr., Kocaeli Üniv. T p Fak. Çocuk Ruh Sa l ve Hastal klar Anabilim Dal, Kocaeli. ***Prof. Dr., Kocaeli Üniv. T p Fak. Çocuk Ruh Sa l ve Hastal klar Anabilim Dal, Kocaeli. Çocuk ve Gençlik Ruh Sa l Dergisi : 13 (3) 2006 124 NMS yüksek potensli nöroleptik kullan m sonras nda ortaya ç kabilece i gibi düflük potensli nöroleptik kullan m sonras nda da görülebilmektedir (Silva ve ark. 1999). Daha az s kl kta görülüyor olmas na ra men olanzapin, ketiyapin, alimemazin, aripiprazol, risperidon, ziprasidon, klozapin ve perospiron gibi atipik nöroleptiklerle de NMS geliflti i bildirilmifltir (Srephichit ve ark. 2006, Mane ve ark. 2005, Borovicka ve ark. 2006, Skarpathiotakis ve Westreich 2005, Nakagawa ve ark. 2005, Hanft ve ark. 2004, Abu-Kishk ve ark. 2004, Leibold ve 2004, Chungh ve ark. 2005). Yan s ra NMS venlafaksin, lityum, fluoksetin, metilfenidat ve metaklopromid gibi nöroleptik olmayan ilaçlar n kullan m ile de gelifle-

ÇAKIN MEM K VE ARK. bilmektedir (Lu ve ark. 2006, Nimmagadda ve ark. 2000, Gupta ve Racaniello 2000, Ehara ve ark. 1991, Nachreiner ve ark. 2006). Baklofenin h zl kesilmesi, ekstazi ve LSD kullan m, herbisid zehirlenmesi sonucunda da NMS'un görülebilece i bildirilmifltir (Çe ve Gedizlio lu 2005, Lin ve ark. 1999, Turner ve Gainsborough 2001, Demirkiran ve ark. 1996). NMS ilk kez 1960'l y llarda Delay ve Deniker taraf ndan (1968) tan mlanm flt r. Çok say da yay nlanan olgu sunumlar ve çal flmalara dayanarak NMS'nin dopamin azalmas ya da blokaj na ba l santral termoregülasyon sisteminin etkilenmesine ba l geliflti i düflünülmektedir (Stoudemire ve Luther 1984). Bu düflünce D2 reseptörlerine yüksek afinitesi olan nöroleptiklerin D2 reseptörlerine düflük afinitesi olan atipik nöroleptiklere oranla daha s k NMS'ye yol açmalar ndan köken al r (Mann ve ark. 2000). Parkinson hastal tedavisinde kullan lan dopamin ve dopamin agonistlerinin kesilmesiyle NMS'nin ortaya ç kt - n n gösterilmesi bu düflünceyi desteklemektedir (Toru ve ark. 1981). Dopaminin etkisini art ran Bromokriptin ve amantadinin NMS tedavisinde etkili olmas bunu destekleyen di er bir bulgudur (Mc Carron ve ark. 1982, Bond 1984). Öte yandan D2 reseptörlerine düflük afinitesi olan klozapin, olanzapin ve risperidon gibi atipik nöroleptiklerin ya da venlafaksin, amoksapin, metaklopropamid ve metilfenidat gibi çeflitli ilaçlar n da NMS'ye yol açabilmeleri NMS'nin geliflimini yaln zca dopamin azalmas ya da blokaj na ba lamay engellemektedir (Do an ve ark. 2003, Berry ve ark. 2003, John ve ark. 1993, Huang 2001, Fink 2001, Nimmagadda ve ark. 2000, Gupta ve Racaniello 2000, Ehara ve ark. 1998, Herken 1998, Sharma ve ark. 1996, Amore ve ark. 1997, Gleasson ve Conigliaro 1997). NMS oluflumu ile ilgili bir baflka görüfl ise nöroleptiklerin kas hücrelerinde anormal kalsiyum birikimini tetikledi i ve rijidite, rabdomiyoliz ve yüksek atefle yol açt d r (Takagi 1981). NMS'nin tedavisinde dantrolen sodyum gibi santral etkili kas gevfletici ilaçlar n etkili olmas bu durumu düflündürmektedir (Tollefson 1982). NMS da 40 yafl n alt nda olma, nöroleptiklerin yüksek doz ve uzun süre kullan m, nöroleptiklerle lityum kullan m, beslenme bozukluklar, antiparkinson ilaçlar n ani kesilmesi, dehidratasyon, organik beyin sendromu, beyin hasar, efllik eden ekstrapiramidal bozukluklar, demir eksikli i, katatoni, hastalar n öykülerinde EKT uygulamas n n varl ve alkolizm risk faktörleri olarak gösterilmifltir (Naganuma ve Fujii 1994, Addonizio ve ark. 1987, fleri ve Selekler 2005, Turan ve Kucur 2001). NMS'un erkek cinsiyette yaklafl k 2 kat daha s k görüldü ü ve eriflkinlerde çocuklara oranla çok daha fazla bildirildi i görülmüfltür (Hillis ve Lee 2003, Addonizio ve ark 1987, Numa 1991, Silva ve ark. 1999). Klinik prati imizde az rastlanan tek doz nöroleptik uygulanmas ndan sonra NMS geliflen erken ergenlik döneminde olan bir k z hastan n tan ve tedavi süreci yaz ndaki bilgiler fl nda tart fl lm flt r. NMS'nin tan nmas ve erken müdahalenin önemi vurgulanmaya çal fl lm flt r. Olgu sunumu 13 yafl 4 ayl k k z hasta, son 1 ayd r uyuyamama, sorulara uygun yan t verememe, korku hissi ve arkas ndan konufluldu unu düflünme flikayetlerinin olmas nedeniyle amcas taraf ndan poliklini imize getirildi. Aile öyküsünde baban n 5 y l önce kalp krizi sonucu öldü ü, annenin ise bipolar bozukluk nedeniyle tedavi gördü ü ö renildi. Sosyal destek sistem zay fl, tan ve tedavisinin planlanmas için psikiyatri servisine yat fl uygun görüldü. Al nan hikaye ve belirtiler sonucunda hasta DSM IV'e göre baflka türlü adland r lamayan bipolar bozukluk ön tan s ile takip alt na al nd. Hastan n yat fl ndan 1 gün sonra yo un ajitasyonunun, psikomotor eksitasyonunun olmas, korku ve perseküsyon sanr lar nedeniyle yerinde durmakta güçlük çekmesinden ötürü kas içi 25 mg klorpromazin, 5 mg haloperidol ve 5 mg biperiden yap ld. Enjeksiyondan 1 gün sonra gün içerisinde vücut s s 36.0 0 C ile 37.5 0 C, kan bas nc 102/68 ile 150/100 mmhg, kalp tepe at m ise 104 ile 155/dk aras nda de iflti i saptand. Nörolojik muayenesinde bilincinin aç k ancak zaman zaman uykuya meyilli, apatik ve çevreye ilgisiz oldu u görüldü. Koopere oldu u ancak zamana, kifliye ve yere yöneliminin bozuldu u görüldü. Nistagmus saptanmad, kas gücü tamd. Kurflun boru rijiditesi fleklinde kas tonusunda yayg n art fl vard. DTR normoaktif, babinski refleksi yoktu ve klonus negatifti. Meninks irritasyon bulgular yoktu. Kranial sinir muayenesi do ald. Yat fl yap lmadan önce zaman zaman idrar inkontinans olan hastan n idrar kontinans tamamen bozuldu. Laboratuvar Laboratuvar tetkiklerinde açl k kan flekeri, üre, BUN, kreatinin, serum protein düzeyleri, tiroid 125

Ergen Olguda Nöroleptik Malign Sendrom fonksiyon testleri normaldi. CPK: 945 U/L, BK: 11.5K/ul, HGB:11.7g/dl, AST: 41 U/L saptand. Demir düzeyinin 17 mcg/dl olmas na ra men demir ba lama kapasitesi artmam fl ve transferin satürasyonu ve ferritin düzeyleri normal s n rlarda bulundu. Tam idrar tetkiki normaldi. Kompleman düzeyleri, ASO ve CRP' si normal s n rlar içerisindeydi. ANA negatifti. Metabolik tarama testi negatif, kan amonyak düzeyi normaldi. Beyin MR ve EEG' si ola and. Tan Tek doz haloperidol, klorpromazin ve biperiden enjeksyonundan sonra h zla ortaya ç kan kurflun boru rijiditesi fleklinde kas tonusunda yayg n art fl, vücut s s nda yükselme, CPK ve beyaz küre miktar nda belirgin artman n olmas bize bu hastada NMS'yi düflündürdü. Hastam zda terleme, konuflma zorlu u, idrar inkontinans, bilinç düzeyinde de ifliklik, taflikardi ve de iflken kan bas nc n n olmas tan y destekledi. zlem Hastaya NMS tan s konduktan sonra psikiyatri servisinden pediatri servisine aktar larak gerekli tedaviye baflland. S v replasman yap ld. Dopamin agonisti olarak bromokriptin 7.5 mg/gün üçe bölünmüfl dozda baflland. Laboratuvar tetkikleri günlük olarak takip edildi. CPK pediatri servisine al nd ktan sonra 1320 U/L de erine yükseldi, befl gün içinde azal p normal de ere (97U/L) indi. Hastada yak n takip sonucu NMS'de s k görülebilecek komplikasyonlardan olan akut tubüler nekroz ve böbrek yetmezli i, pulmoner emboli, solunum yetmezli i gibi klinik durumlar geliflmedi. Hastan n taburcu edildi i on birinci günde tüm laboratuvar tetkikleri normal düzeyde idi. Kas tonusundaki yayg n art fl, terleme, konuflma zorlu u, bilinç düzeyindeki de iflim, taflikardi ve kan bas nc ndaki art fl gibi fiziksel belirtileri ortadan kalkm flt. Vücut s s 36.0 0 C ile 36,7 0 C kan bas nc 105/55 ile 110/75 mmhg, kalp tepe at m ise 94 ile 126/dk aras nda de ifliklik gösterdi. Bromokriptin tedavisi yaz n bilgisi de göz önüne al narak ve NMS belirtilerinin de ortadan kalkmas nedeniyle 3 hafta sonra kesildi. TARTIfiMA Nöroleptik tedavisi ard ndan görülebilen NMS'nin her yaflta olabilece i gibi genç eriflkinlik döneminde geliflme s kl n n artt bildirilmifltir (Amerikan Psikiyatri Birli i 1994). Sunulan olgu erken ergenlikte geliflmifl olan bir NMS olgusudur. Bizim olgumuzda oldu u gibi NMS'nin özellikle yüksek potensli nöroleptik kullan m sonras nda meydana geldi i ve özellikle kas içi enjeksiyonlarda riskin art bilinmektedir (Naganuma ve Fujii 1994, Yüksel 1998). Bu nedenle genç yafltaki hastalarda yüksek potensli nöroleptik kullan m nda dikkatli olmak gerekmektedir. Nöroleptik kullan m n n bafllad ilk iki haftada NMS görülme oran n n %80 oldu u bildirilmifltir (John ve ark. 1993). Olgumuzda NMS'un nöroleptik uyguland ktan bir gün sonra ortaya ç kmas bu bilgi ile uyumludur. NMS çocuk ve ergenlerde atefl, taflikardi ve rijidite üçlüsünü kapsayan eriflkinlere benzer bir klinik tablo ile ortaya ç kmaktad r (Silva ve ark 1999, Chungh ve ark. 2005). Çocuklarda eriflkinlere oranla daha düflük oranda tremor görüldü ü, daha yüksek oranda ise distoninin ortaya ç kt bildirilmifltir (Silva ve ark 1999). Chung ve arkadafllar n n bildirdi i bir ergen NMS olgusunda ise yüksek atefl ve rijidite olmadan terlemenin ana belirtiler oldu u görülmüfltür (2005). Hastam zda tremor ve distoni görülmemifl olmas na ra men vücut s s nda art fl ve terleme saptanm flt r. NMS gelifliminde risk etkenleri olarak birçok etken tan mlanm flt r (Naganuma ve Fujii 1994, Addonizio ve ark. 1987, fleri ve Selekler 2005, Turan ve Kucur 2001). Hastan n genç yaflta olmas ve kan demir düzeyinin düflük bulunmas NMS geliflimine zemin haz rlam fl olabilir. Hastam zda EEG ve kraniyal MR' n normal olmas ensefalit, epilepsi ve Akut Dissemine Ensafalomiyelit tan s ndan uzaklaflmam za neden olmufltur. Hemogram, sedimentasyon ve CRP düzeylerinin normal s n rlarda olmas, enfeksiyon olas - l n azaltm flt r. Tiroid fonksiyon testlerinin normal s n rlar içerisinde olmas ve tiroid antikorlar n n negatif olmas Haflimato tiroiditini d fllamam z kolaylaflt rm flt r. Gözlenen belirtiler nedeniyle sistemik lupus eritematozis gibi kollojenöz hastal klar da düflünülmüfl olup ANA, dsdna ve kopleman düzeyleri incelenmifltir ve de erler normal bulunmufltur. Amonyak ve metabolik hastal k tetkikleri yap lm flt r. Bu tetkik sonuçlar n n da beklenen de erlerde olmas bizi NMS tan s na yaklaflt rm flt r. NMS gelifltikten sonra nöroleptik tedavisi hemen 126

ÇAKIN MEM K VE ARK. kesilmeli, hasta destekleyici tedavi için hastaneye yat r lmal ve semptomatik tedaviye hemen bafllanmal d r (Herken ve ark. 1998, Caroff 1980). Olgumuzda NMS düflünüldükten sonra psikiyatri servisinden pediatri servisine al nm fl, nöroleptik tedavi kesilmifl, s v ve elektrolit dengesini kapsayan destekleyici tedavi uygulanm flt r. NMS tedavisinde bromokriptin, dantrolen, levadopa, nifedipin ve amantadine gibi ajanlar kullan lmaktad r (Caroff ve Mann 1993, Meterissian 1996, Guze ve Baxter 1985, Zubenko ve Pope 1983, Sakkas ve ark. 1991). EKT'nin de etkin oldu u bildirilmektedir (Gelder ve ark 1996). Dantrolen gibi kas gevfletici ilaçlar kas rijiditesi ve yüksek atefl üzerine etkili olup NMS'un süresini k saltmaktad r (Sakkas ve ark. 1991, Turk ve Lask 1991). Dantrolenin etki göstermeye bafllamas iki gün sürebilmekte ve etkinli i önceden tahmin edilememektedir. Dantrolenin çocuklarda istenen etkiyi göstermedi i ve daha yeni olan nöromusküler blokaj yapan ajanlar n etkili olabilece i bildirilmifltir (Sakkas ve ark. 1991, Turk ve Lask 1991, Silva ve ark. 1999). Silva ve arkadafllar 0.9-18 yafllar aras nda bildirilmifl olan NMS olgular n de erlendirmifller ve inceleme sonucunda çocuklarda antikolinerjikler, L-dopa ve özellikle bromokriptinin etkili oldu unu ancak dantrolen ve EKT'nin eriflkinlerde etkili olmas na ra men 18 yafl alt ndaki çocuklarda yarar sa lamad n aktarm fllard r (Silva ve ark. 1999). Bu bilgiler fl nda hastam za nöroleptik enjeksiyonundan bir gün sonra dopamin agonisti olan bromokriptin 7.5 mg/gün üçe bölünmüfl dozda baflland. Tedavinin ard ndan 10 gün içinde hem klinik bulgularda hem de laboratuvar tetkiklerinde belirgin bir düzelme görüldü. NMS ile ölümlerin giderek azald ancak çocuklarda NMS sonras geliflebilen sekellerde art fl n oldu u belirtilmifltir (Silva ve ark. 1999). NMS'un önemli komplikasyonlar renal yetmezlik, ciddi solunum sistemi bozuklu u, kardiyovasküler sistem bozukluklar, epileptik nöbet ve dekübitis ülserleridir (Herken ve ark. 1998, Shalev ve ark. 1989, Nishioka ve ark. 2002, Keck ve ark.1992). Olgumuzda herhangi bir komplikasyon ve komplikasyona ba l herhangi bir sekel geliflmemifltir. Yay nlanm fl olan 18 yafl alt ndaki NMS olgular n n incelendi i bir çal flmada; çocuklarda ateflin ve EEG bozuklu unun olumsuz prognoz ile iliflkili oldu u gösterilmifltir (Silva ve ark. 1999). Hastam z n 37.5 0 C'yi geçen bir vücut s s n n olmamas ve EEG'sinin normal olmas prognozu olumlu etkilemifl olabilir. Sonuç olarak nöroleptik ilaçlar n erken ergenlik döneminde dikkatli kullan lmas, yüksek potensli nöroleptik ilaçlar n kas içi enjeksiyonunda ve özellikle hastada risk etkenleri de varsa NMS'un geliflebilece inin düflünülmesi bu sendromun geliflimini engellemede ya da erken tan konmas nda yard mc olacakt r. Atefl, rijidite gibi bulgular olan ve nöroleptik ilaç kullan m öyküsü olan hastada NMS'nin akla getirilmesi ve h zl ca tedavisinin bafllanmas mortaliteyi azaltacakt r. KAYNAKLAR Abu-Kishk I, Toledano M, Reis A ve ark. (2004) Neuroleptic malignant syndrome in a child treated with an atypical antipsychotic. J Toxicol Clin Toxicol 42: 921-925. Addonizio G, Susman VL, Roth SD (1987) Neuroleptic malignant syndrome: a review and analysis of 115 cases. Biol Psychiatry 22: 1004-1020. Amerikan Psikiyatri Birli i (1994) Mental Bozukluklar n Tan sal ve Say msal El Kitab, Dördüncü bask (DSM-IV), (Çev. Ed.:E.Köro lu) Ankara, Hekimler Yay n Birli i, 1995. Amore M, Zazzeri N, Berardi D (1997) Atypical neuroleptic malignant syndrome associated with clozapine treatment. Neuropsychobiol 35: 197-199. Berry N, Pradhan S, Sagar R ve ark. (2003) Neuroleptic malignant syndrome in an adolescant receivingolanzapinelithium combination therapy. Pharmacother 23: 255-259. Bond WS (1984). Detection and management of neuroleptic malignant syndrome. Clin Pharmacol 3: 302-307. Borovicka MC, Bond LC, Gaughan KM (2006). Ziprasidoneand lithium-induced neuroleptic malignant syndrome. Ann Pharmacother 40: 139-142. Caroff SN (1980) The neuroleptic malignant syndrome. J Clin Psychiatry 41: 79-83. Caroff SN, Mann SC (1993) Neuroleptic malignant syndrome. Med Clin Am 77: 185-202. Çe P, Gedizlio lu M (2005) Neuroleptic malignant-like syndrome due to herbicide intoxication. J Neurol Sci [Turk] 22: 101-103. Chungh DS, Kim BN, Cho SC (2005) Neuroleptic malignanat syndrome due to three atypical antipsychotics in a child. J Psychopharmacol 19: 422-425 Delay J, Deniker P (1968) Drug induced extrapyramidal syndromes. n: Viniken PJ, Bruyn GW, eds. Handbook of Clinical Neurology: Diseases of the Basal Ganglia. Vol 6. Amsterdam: Elsevier, s.248-266. Demirkiran M, Jankovic J, Dean JM (1996) Ecstasy intoxication: an overlap between serotonin syndrome and neuroleptic malignant syndrome. Clin Neuropharmacol 19: 157-164. 127

Ergen Olguda Nöroleptik Malign Sendrom Do an N, Kürflad H, Erdem AF ve ark.(2003) Nöroleptik malign sendromda etyolojik faktörler ve klinik seyir. AÜTD 35: 23-26. Ehara H, Maegaki Y, Takeshita K (1998) Neuroleptic malignant syndrome and metylphenidate. Pediatr Neurol 19: 299-301. Fink M (2001) Catatonia:syndrome or schizophrenic subtype? J Neurol Transm, 108:637-644. Gelder M, Gath D, Mayou ve ark. (1996) The Neuroleptic Malignant Syndrome. Oxford Texbook of Psychiatry, Third edition. M Gelder, D Gath, R Mayou ve ark. (ed), Oxford University Press, s.554-555. Gleasson PP, Conigliaro RL (1997) Neuroleptic malignant syndrome with risperidon. Pharmacother 17: 617-621. Guze BH, Baxter LR (1985) Current concepts. Neuroleptic malignant syndrome. N Eng J Med 313: 163-166. Gupta S, Racaniello AA (2000) Neuroleptic malignant syndrome associated with amoxapine and lithium in an older adult. Ann Clin Psychiatry 2:107-109 Hanft A, Eggleston C, Bourgeois JA (2005) Neuroleptic malignant syndrome in adolescent after brief exposure to olanzapine. J Child Adolesc Psychopharmacol 14: 481-487. Herken H, Kaya N, Aflk n R ve ark. (1998) Nöroleptik malign sendrom: 5 olgu sunumu. Klinik Psikiyatri 2:120-124. Hillis RE, Lee DA (2003) Viral encephalitis complicated by neuroleptic malignant syndrome in a 7-year-old girl. Pediatr Emerg Care 19: 99-100. Huang TL (2001) Neuroleptic malignant syndrome associated with long term clozapine treatment. Chang Gung Med J 24: 522-525. fleri P, Selekler M (2005). Nöroleptic malign sendrom. Türkiye Klinikleri J Int Med Sci 1: 39-42. John M, Davis MD, Philip G ve ark. (1993) Neuroleptic malignant syndrome. Current Psychiatric Therapy, DL Dunner (ed) Philadelphia, Harcourt Broce Jovanich Inc, s.170-175. Keck PE, Poe HG, McElroy SL (1992) Frequency and presentation of neuroleptic syndrome: A prospective study. Am J Psychiatry 144:1344-1346. Levenson JL (1985) Neuroleptic malignant syndrome. Am J Psychiatry 142:1137-1145 Leibold J, Patel V, Hasan RA (2004) Neuroleptic malignant syndrome associated with ziprasidone in an adolescent. Clin Ther 26: 1105-1108. Lin TJ, Hung DZ, Hu WH ve ark. (1999) Acute basagran poisoning mimicking neuroleptic malignant syndrome. Hum Exp Toxicol 18: 493-494. Mane A, Baeza I, Morer A ve ark (2005) Neuroleptic malignant syndrome associated with risperidone in a male with early-onset schizophrenia. J Child Adolesc Psychopharmacol 15: 844-845. Mann SC, Caroff SN, Friccihione G (2000) Central dopamine hipoactivity and the pathogenesis of neuroleptic malignant syndrome. Psychiatr Ann 30:363-374. Mc Carron MM, Boettger ML, Peck JL (1982) A case of neuroleptic malignant syndrome successfully treated with amantadine. J Clin Psychatry 43: 381-382. Meterissian GB (1996) Risperidon induced neuroleptic malignant syndrome: A case report and review. Can J Psychiatry 41: 52-54. Nachreiner R, Balledux J, Zieger M ve ark.(2006). Neuroleptic malignant syndrome associated with metoclopramide in a burn patient. J Burn Care Res 27: 237-241. Naganuma H, Fujii I (1994) Incidence and risk factors in neuroleptic malignant syndrome. Acta Psychiatr Scand 90: 424-426. Nakagawa M, Matsumura T, Kato D ve ark (2005) Neuroleptic malignant syndrome induced by perospirone. Int J Neuropsychopharmacol 29: 1-2. Nishioka Y, Miyazaki M, Kubo S (2002) Acute renal failure in neuroleptic malignant syndrome. Ren Fail 24: 539-543. Nimmagadda SR, Ryan DH, Atkin SL (2000) Neuroleptic malignant syndrome after venlafaxin. Lancet 355: 289-290. Numa A (1991). Neuroleptic malignant syndrome in children. Med J Aust 155: 417-419. Pearlman CA (1986), Neuroleptic malignant syndrome: a review of the literature. J Clin Psychopharmacol, 6: 257-273. Pelloreno AL, Levenson JL, Pandurangi AK (1998) Neuroleptic malignant syndrome: A review. Psychiatric Ser 49:1163-1172. Skarpathiotakis M, Westreich N (2005) NMS after clozapine initiation. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 44: 1101-1102. Sakkas P, Davis JM, Janicak PG (1991) Drug treatment of neuroleptic malignant syndrome. Psychopharmacol Bull 27: 381-384. Srephichit S, Sanchez R, Bourgeois JA (2006) Neuroleptic malignant syndrome and aripiprazole in an antipsychoticnaive patient. J Clin Psychopharmacol 26: 94-95. Shalev A, Hermesh H, Munitz H (1989). Mortality from neuroleptic malignant syndrome. J Clin Psychiatry 50: 18-25. Sharma R, Trappler B, Ng YK ve ark. (1996) Risperidoninduced neuroleptic malignant syndrome. Ann Pharmacother 30: 775-778. 128

ÇAKIN MEM K VE ARK. Silva RR, Munoz DM, Alpert M ve ark. (1999) Neuroleptic malignant syndrome in children and adolescents. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry 38: 187-194. Stoudemire A, Luther JS (1984) Neuroleptic malignant syndrome and neuroleptic-induced catatonia: differential diagnosis and treatment. Int J Psych in Med 14: 57-63. Takagi A (1981). Chlorpromazine and skletal muscle: A study of skinned single fibers of the guinea pig. Exp Neurol 734: 477-486. Tollefson GA (1982) A case of neuroleptic malignant syndrome: in vitro muscle comparison with malignant hyperthermia. J Clin Psychopharmacol 2: 266-270. Toru M, Matsuda O, Makaguchi K (1981) Neuroleptic malignant syndrome-like stae following a withdrawal of antiparkinsonien drug. J Nervous Mental Dis 169: 324-327 Turk J, Lask B (1991) Neuroleptic malignant syndrome. Arch Dis Child 66: 91-92. Turner MR, Gainsborough N (2001) Neuroleptic malignantlike syndrome after abrupt withdrawal of baclofen. J Psychopharmacol 15: 61-63. Unal F, Hizli S, Ozyurek H ve ark. (1996) Fever and altered consiciousness are not always equal to central nervous system infection: neuroleptic malignant syndrome in a 15-year-old girl. Turk J Pediatr 38: 505-510. Yüksel N (1998) Psikofarmakoloji. Ankara, Bilimsel T p Yay nevi, s. 94-98. Zubenko G, Pope HG (1983) Management a case of neuroleptic malignant syndrome with bromocriptine. Am J Psychiatry 140: 1619-1620. Turan M, Kucur R (2001) Nöroleptik malign sendrom ve mental retardasyon: ki olgu sunumu. Klinik Psikiyatri 4:134-137. 129