BAKTERİLER ALEMİ SELİN HOCA
Prokaryot hücre yapısına sahip olan tek hücreli canlılardır. Gözle göremediğimiz için keşfedilmeleri ancak mikroskobun icadı ile olmuştur. Keşfedilmemiş bakteri çeşidi sayısının keşfedilenden daha fazla olduğu düşülmektedir. Bilinenin aksine bakterilerin çoğu yararlıdır.
BAKTERİLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ Prokaryotik canlılardır. Tüm canlılarda olduğu gibi hücre zarı ve sitoplazması vardır. Sitoplazması içinde RİBOZOM hariç organeli bulunmaz. Sitoplazma içinde inorganik ve organik maddeler bulunur. (DNA,RNA, Ribozom, Yağ tanecikleri, Glikojen, Protein, Enzimler ve su bulunur.) DNAsı halkasaldır. Kromozom ya da kromatid bulunmaz. PLAZMİT denilen kısa, küçük DNA moleküllerine sahiptir. Bunları konjugasyon ile birbirlerine gönderebilirler. Böylece genetik çeşitlilik artar. Hücre zarının dışında yapısı PEPTİDOGLİKANDAN oluşmuş hücre duvarı vardır. Bu duvar bazı bakterilerde kalın bazı bakterilerde incedir. Bazı bakterilerde en dışta KAPSÜL yapısı bulunur. Bu yapı bakteriyi fagositozdan korur. Özellikle hastalık yapıcı olan bakteriler kapsül taşır.
Bakterilerin aktif hareket yapabilenlerinde SİL ve KAMÇI bulunmaktadır. Sil, kısadır ve çok fazladır. Kamçı ise uzundur; sayısı ve yeri bakteri türlerine göre farklılık gösterir. Oksijenli solunum yapabilen bakterilerde hücre zarı içe doğru katlanmalar yaparak MEZOZOM yapısını oluşturur. Bu yapı bir organel değildir. Sadece mitokondri gibi görev yapar. Fotosentez yapabilen bakterilerde sitoplazmada KLOROFİL molekülü bulunur. Bazı bakteriler çevre şartları olumsuzlaştığında metabolizmasını yavaşlatarak ENDOSPOR haline gelirler. Endospor, üreme ile alakalı bir yapı değildir. Bakterinin kendini koruma altına aldığı koruma yapısıdır. Çevre şartları düzelene kadar bu şekilde kalır. Bakterilerde ortak olarak bulunan yapılar DNA, RNA RİBOZOM ENZİMLER HÜCRE ZARI HÜCRE DUVARI PLAZMİT GLİKOJEN Bazı bakterilerde bulunan yapılar KLOROFİL MEZOZOM KAMÇI YA DA SİL KAPSÜL ENDOSPOR OLUŞUMU
Bakteriler ikiye bölünerek ürerler. Genetik maddesini kopyalar ve iki DNA paylaştırılır. Sitoplazma ikiye bölünür böylece iki tane hücre oluşmuş olur. Bakteriler geometrik olarak bölünürler. Bir bölünme yaklaşık 20 dakika sürer. Çevre şartları bakteri üremesi için olumlu olduğunda bakteriler bölünmeye devam edebilir. Çevre şartları olumsuz olduğunda (sıcaklığın artması, besin ve oksijenin bitmesi, atık madde birikmesi gibi ) bakterilerin bölünmesi yavaşlar ya da durur. Konjugasyon olayı ile birbirlerine plazmit aktarımı yaparlar. Böylece genetik çeşitlilik artar ancak bakteri sayısı değişmez.
BAKTERİLERİN SINIFLANDIRILMASI 1. Bakteriler farklı şekillerde olabilir. Bunlar basil (çubuk), coccus (yuvarlak), vibrio (virgül) ve spirillium (spiral) dir.
2. Gram boyası denilen özel bir boyayla boyanabilen bakterilere gram (+); boyanamayanlara ise gram (-) bakteriler denir.
3. Bakterilerin bazıları oksijenli solunum (a) yaparken bazıları oksijensiz solunum (b) yapar. Bazı bakteriler ise normalde oksijensiz solunum yaparken mecbur kalırsa oksijenli solunum (d) yapar. Bazıları ise normalde oksijenli solunum yaparken mecbur kalırsa oksijensiz solunum (c) yapar.
HETEROTROF BAKTERİ OTOTROF BAKTERİ FOTOOTOTROF BAKTERİ 4. Beslenmelerine göre; Besinini kendi üretebilen bakterilere OTOTROF BAKTERİLER denir. Ototrof bakteriler besinini fotosentez ile üretiyorsa FOTOOTOTROF BAKTERİ denir. Bu bakterilerde klorofil pigmenti bulunur. KEMOOTOTROF BAKTERİ Ototrof bakteriler besinini kemosentez ile üretiyorsa KEMOOTOTROF BAKTERİ denir. Bu bakteriler madde döngülerinde çok büyük öneme sahiptir. PARAZİT BAKTERİ Besinini üretme.yip dışarıdan hazır olarak alan bakterilere HETEROTROF BAKTERİ denir. Besinini başka canlı üzerinden sağlayan bakterilere PARAZİT BAKTERİ denir. Sindirim enzimleri gelişmemiştir. Bu bakteriler besinini aldığı canlıya zarar ve hasta yapar. (patojen) SAPROFİT BAKTERİ Organik maddeleri vücudunun dışında parçalayarak yapı taşı haline getirdikten sonra hücresi içine alıp kullanan bakterilere SAPROFİT BAKTERİ denir. Bu bakterilerin çok gelişmiş sinidirim enzimleri vardır. Doğadaki madde döngüsünde rol oynarlar. Yok olmaları halinde canlılık son bulur.