MUHASEBE STANDARTLARI VE FĠNANSAL TABLOLARIN ANALĠZĠ. HÜSEYĠN PERVĠZ PUR (YEMĠNLĠ MALĠ MÜġAVĠR)

MUHASEBE STANDARTLARI VE FĠNANSAL TABLOLARIN ANALĠZĠ HÜSEYĠN PERVĠZ PUR (YEMĠNLĠ MALĠ MÜġAVĠR)

MUHASEBE STANDARTLARI VE FĠNANSAL TABLOLARIN ANALĠZĠ Hüseyin Perviz Pur Yeminli Mali MüĢavir Bu yazımızda Muhasebe Standartları ile Finansal Tabloların Analizi arasındaki ilişkiyi irdeleceğiniz. İlk anda iki kavram arasında bir ilişkinin olabileceğine ihtimal verilmemektedir. Ancak Standarda uygun düzenlenmemiş Finansal Tabloların mukayese etme olanağı yoktur. Şüphesiz Muhasebe Standartları Finansal Tabloların doğru ve güvenilir bilgi vermesi amacı ile oluşmuştur. Muhasebe ilke ve kurallarının geçerliliği genel kabul görmüş olması halinde uygulanabilir. Evrensel olan bu kurallar her ülkeye göre değişim göstermezler. Muhasebe bilgilerini disipline eden bu kurallar muhasebe uygulamalarına yön verir. Muhasebe bilgilerinin doğru güvenilir ve anlaşılabilirliği muhasebe ilke ve kuralları ile ölçülür. Genel Kabul görmüş muhasebe ilke ve kurallarına göre hazırlanmış finansal tablo raporları, ilgili kişilere bilgi aktarmadığı sürece hiçbir değeri yoktur. O zaman muhasebe kime hizmet edecektir. Muhasebe; işletme sahiplerine, işletme yönetimini, sendika ve işletme personeline, yatırım ve finansman kuruluşlarına, diğer işletmeler ve halk ile devlete hizmet edecektir. Finansal tablolarda kişi ve kuruluşlardan belli bir bölümü veya herhangi birimi ilgilendiren bilgilerin bulunması, ilke ve kuralların dışında tanzim edilmiş finansal tablolar olarak kabul edilir. Ancak, tabloların saydığımız kişi ve kuruluşlara üzerinde ek bilgi ve düzeltme yapılmaksızın bilgi verdiğine kabul edilebilirliği sağlanmış olacaktır. Bu tablolar, o ülkede kabul edildiği gibi ilke ve kuralları uygulayan diğer ülkelerde de aynı şekilde değerlendirileceklerdir. Bir ülkede ve ülkelerin oluşturduğu politik topluluklarda, örneğin Avrupa Birliğinde yer alan teşebbüslerin finansal tablolarının uyumlu olmasına çalışılmaktadır. Bu çalışmada öncelikle ülke muhasebe standartları yapılmakta, bu oluşumda topluluğun koyduğu kriterleri uyularak genel bir uyum sağlanmaktadır. Muhasebeye gelen rakamsal veriler standartlara göre finansal tabloların hesaplarında yer almaktadırlar. Tek düzende yapılan değerlendirmelerin beraberliği önce ülkede, sonra toplulukta ve daha genişletilerek dünya devletlerinin finansal tablolarında üçüncü şahıslara yani tablolardan yararlanacaklara doğru ve güvenilir bilgi aktarma birliği sağlanacaktır.

Muhasebe standartları veya diğer tanımla ilke ve kuralları değişmez değildir. Ekonomik koşullar ile değişen amaçlar, kuralların sürekli gözden geçirilmesi ve geliştirilmesini gerektirir. Bu değişimler muhasebe uygulamaları ile ortaya çıkarılmaktadır. Muhasebeyi geliştiren ve yaşatan uygulamadır. Yatırımcılar, ortaklar, finans kuruluşları, kamu kurumları, vergi idareleri ve kamu oyu düzenli standart tablolara göre düzenlenmiş finansal tablo analizlerinin değerlendirilme ve mukayeselerini büyük kolaylıkla yapacaklardır. Bu maksatla, dünyada ve ülkemizde standartların oluşumu ile bu standartlara göre oluşmuş tabloların finansal analizlerini yazımızda sunmaya çalıştık. 1- Uluslararası Muhasebe Standartları ÇalıĢmaları: 1929-1930 Ekonomik krizi sonrası Batı Ülkelerinde "Sermaye Piyasası Kurulları", "Muhasebe Standartları Komiteleri" ile Muhasebe Meslek Odaları ve Birlik'leri süratle kurulmuştur. Muhasebe standartlarının geliştirimesi ve yaygınlaştırılmasında en etkili çalışmaları Amerika Birleşik Devletlerinin kurumları yapmıştır. Uluslararası Genel Kabul Görmüş Muhasebe Standart'ları birçok değişimler göstererek 1939 yılından günümüze dek varlığını sürdürmektedir. 1937 yılında "Amerika Yeminli Muhasebe Uzmanları Enstitüsü (AICPA) kurulmuş ve enstitüye bağlı Muhasebe Usulleri Komitesi 1939-1959 yılları arasında 51 bülten, 1959 yılında bu komitenin yerini alan Muhasebe İlkeleri Kurulu 1959-1973 yılları arasında 31 bülten yayınlanmıştır. Ekim 1972 yılında Sidney'de toplanan Onuncu Uluslararası Muhasebe Kongresinde" Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesinin kurulması önerisi dokuz ay sonra 29 Haziran 1973'de dokuz kurucu üyeden oluşan (Avustralya, Kanada, Fransa, Almanya, Japonya, Meksika, Hollanda, İngiltere ve İrlanda ile Amerika Birleşik Devletleri (İngiltere ve irlanda tek ülke olarak kabul edilmiştir.) Uluslararası Muhasebe Standartları Komitesini (IASC) kurmuşlardır. Türkiye bu kurula, 1974 yılında Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneğince katılma isteminde bulunmuş ve kurucu üyelerin oybirliği ile "Ortak Üyeli"ğe kabul edilmiştir. O tarihten günümüze kadar bu standartlar Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneğine yollanmıştır. Komitenin evvelce yayınlananları iptal ederek yeniden yayınladığı standartlar 1977 yılından bugüne değin İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Muhasebe Enstitüsü dergisinde yayınlanmıştır. Komitenin tesbit ettiği 26 standarttan (21, 24, 26 hariç) 23 tanesi Türkiye'de de yayımlanmıştır. Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği böylece, İşletme Fakültesinin katkıları ile

önemli bir yurt hizmetini yerine getirmeye devam etmektedir. Dernek bu standartların 1992 yılında bir kitap halinde derleyerek basmıştır. Bu kitapta 1992 yılı dahil yayınlanmış otuzbir standart yer almıştır. Muhasebe ilke ve kurallarını uygulayan ülkelerde de uyum ve arayış çalışmaları, henüz bitmemiştir. (Roma-Franca-Germen) kıta Avrupası ile (Anglo-Amerikan) ABD ve İngiltere arasında vergi sistemlerinde olduğu gibi muhasebe standartlarında da görüş farklılıkları vardır. Kıta Avrupasında finansal tablolarda Vergi İdaresine yönelik ek açıklayıcı tablolarda daha az bilgi verilmektedir. Hükümet ve vergi politikaları ağırlıkta olduğundan vergi muhasebesi ile finansal muhasebe arasında fark yok denecek kadar azdır. Nitekim AET'nin 10 Kasım 1971 yılında ilk taslağı hazırlanan "Bilanço Yönergesi" yıllık hesapların düzenlenmesi, değerleme metodları, yıllık raporların içeriği, hesapların yayınlanması ile ilgilidir. "Dördüncü Yönerge" denilen bu direktif üye devletlerin muhasebe sistemlerinde uyum sağlama amacını gütmektedir. Dördüncü yönerge 27.07.1978'de tekrar gözden geçirilmiş ve kabul edilmiştir. Almanya; 14 yıl sonra 19.12.1985 tarihinde Ticaret Kanununda değişiklik yaparak dördüncü yönergeye uyum sağlama yasası, uzun tartışmalar sonucu kabul edilmiştir. 2- Türkiye'de Muhasebe Standartları ÇalıĢmaları: 1929 Ekonomik krizinin etkileri Ülkemiz'de de görülmüştür. 1926 yılında yürürlüğe giren Kazanç Vergisi Kanunu 1934 yılında 2395 sayılı kanunla tadil edilmiştir. Tadil sonucu kanunda önemli iki değişiklik gözlenmektedir. Bunlardan birincisi beyan usulü, ikincisi ise yeminli muhasebe uzmanlığının kabul edilmiş olmasıdır. Yeminli muhasebe uzmanlığı maalesef müstakil bir kanunla kurulamamış üstelik 1950 Vergi reformunda da kaldırılmıştır. Kazanç Vergisi Kanununun 12.maddesi Bilanço düzenlenmesine ilişkindir. İzahname kitabında günümüze dek kullanılan, pek az değişikliğe uğrayan "Tek tip Bilanço" örneği verilmiştir. Hesaplar hakkında açıklamalar ve Ticaret Bilanço ile mali bilanço ayırımı yapılmıştır, şu izahat dikkati çekicidir. "Ticari Bilanço ile mali bilançonun aynı olması imkanı yoktur. Ticaret ve muhasebe usulleri itibariyle, bilançonun muhtelif hesaplarına girecek bazı masraflar vardır ki, bunların mali bilançoda iraesi (gösterilmesi) ve kabulü caiz değildir mükellefler ticari bilançolarını istedikleri gibi tanzim etmek selahiyetini haiz olmakla beraber varidat tahakkuk idaresine verecekleri bilançolarını, kazanç vergisi kanunu hükümleri dairesinde tadil etmeğe mecburdurlar."

Bu standartların bazıları şunlardır; Maddi kıymetler (maliyet esası) Kuruluş masrafları (5 yılda amorti edilecektir) Yabancı paralar (Son gündeki borsa rayici) Stoklar (maliyet fiatı) Alacak ve Borçlar (Reeskonta tabi) Muhtemel Zararlar (Karşılık ayrılabilir) Yukarıdaki standartlar değerleme standardı olarak halen günümüzde yayınlanmış olanlardan pek farklı değildir. 10-13 Eylül 1958 yılında Ankara'da Siyasal Bilgiler Fakültesi, İstanbul Yüksek Ticaret Okulu ile Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneğinin müştereken tertip ettikleri ikinci Türkiye Muhasebe Kongresinde çalışan altı komiteden iki tanesi Muhasebe mesleğinin teşkilatlandırılması komitesi ve muhasebe standartları komisyonu olarak çalışmışlardır. 1960 yılında 154 sayılı kanunun 17.maddesi gereğince "Tek düzen muhasebe sistemi"nin KİT'lerde uygulanması ilkelerini saptaması görevi İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İşletme İktisadı Enstitüsüne verilmiştir. Prof.Dr.Mehmet Oluç, Prof.Dr.Feridun Özgen, Prof.Dr.Mustafa A.Aysan, Prof.Dr.Rasim Saydar, Osman Nuri Torun, Howard R.Nickerson (OECD) Clarence B.Nickerson (Harward Üni.) den kurulu komite 20.04.1962 tarihinde "Kamu İktisadi Teşebbüslerinin temel muhasebe teklif ve Tavsiyeler" adlı raporunu Maliye Bakanlığına sunmuştur. 1964 yılında 440 sayılı İktisadi Devlet teşekkülleriyle müesseseleri ve iştirakleri hakkında kanun yürürlüğe konulmuştur. Bu kanunun birinci maddesi iktisadi devlet teşekküllerinin mali yapı ve muhasebe sistemlerinin de ele alınıp bir düzene sokulmasını öngörmüştür. Bu komitede üniversite öğretim üyeleri, Maliye ve Gümrük Bakanlığı KİT temsilcileri ile yabancı uzmanlar görev almışlardır. Prof.Dr.Mustafa A.Aysan, Prof.Dr.Cumhur Ferman, Prof.Dr.Yüksel Koç Yalkın, Cahit Eran (Mal. ve Güm. Bak.) Celal Şardan (Mal. ve Güm. Bak.) Özerdem Dibel (Mal. ve Güm. Bak.) Orhan Kutlubay (Mal. ve Güm. Bak.) Mehmet Ali Dinçer (MKE) İsmail Coşkun (TEK) Hilmi Ekitmen (TEK), Kemal Başar (TEK), Süleyman Vaner, Suzan Yıldırım, Max T.Schmith (ABD'li uzman) Diere Lanzel (Fransız uzman) dan teşekkül eden heyet 4 yıl süre ile 1968 Haziran ayına kadar çalışarak "Mali İşler ve Muhasebe Grubu" olarak 8 kitap hazırlamışlardır. 4 yıl gibi uzun sürede tam gün çalışmaları ile meydana getirilen eserlerin ilerideki Meslek Birliğine bağlı Enstitülere büyük kaynak teşkil edecektir. Bu eserler şunlardır.

1- Muhasebe Usulleri Islahı ve Yeknesaklaştırılması, 2- Muhasebenin Temel Kavramı ve Prensipleri, Genel Kabul Görmüş Gelir (Kar-Zarar) Prensipleri, Genel Kabul Görmüş Bilanço Prensipleri, 3- Tek Düzen Genel Hesap Planı ve Açıklamaları, 4- Rapor Sistemi, 5- Mali İşler Muhasebe ve Kontrol dairesinin organizasyonu, 6- Terimler ve Açıklamaları, 7- Teşebbüs Bilançolarının yeniden değerleme yoluyla düzeltilmesi, 8- Bilançoların yeniden değerlemesi ile ilgili özel raporlar, Bu eserlerden (4.Kısmına ait kitap) 1968 yılında "Tek Düzen Genel Hesap Planı ve Açıklamaları" yayınlanmıştır. Ancak, kitapta dört yıl süre ile yoğun şekilde çalışarak eserleri meydana getirenleren bahsedilmemiştir. Yukarıda bu görevi yerine getirerek eksikliği tamamlamak arzusundayız. T.C Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatınca basılarak 07.07.1971 tarih 7/2767 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Tek Düzen Muhasebe Hesap Planı "KİT'lerde uygulamaya konulmuştur. Tek düzen Muhasebe sisteminin uygulanmasında karşılaşılacak meseleleri çözümlemek, değişiklikleri yapmak üzere "Ekonomik İşler Yüksek Koordinasyon Kurulunca Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulunun bünyesinde "Tek Düzen Muhasebe Koordinasyon Devamlı İhtisas Komisyonu" kurulması Başbakanlık Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğünün 22.02.1986 tarih 1986/3 sayılı genelgeleri ile oluşmuştur. Komisyonca 1987 yılında "Tek Düzen Genel Hesap Planı ve Açıklamaları" kitabı hesap planlarının kanuni mevzuatlar KDV - Dahili Tevkifata uygunluğu ve diğer önemli değişiklikler yeniden yayınlanmıştır. Muhasebenin temel kavram ve prensiplerinin tesbitine ilişkin çalışmalarda özellikle Amerika, İngiltere, Fransa, Almanya'daki teori mevzuat ve uygulamanın geniş bir şekilde incelenmesi sonucunda bilhassa Amerika Yeminli Mali Muhasipler Derneğinin görüşlerine yakın tutulduğu belirtilmiştir. 1979 yılından günümüze üniversitelerimizce her yıl tertiplenen "Muhasebe eğitimi sempozyumlarında genellikle meslek yasasının çıkarılması ve muhasebe sistemi arayışı üzerinde özellikle durulmuştur. Uygulamacıların da katıldığı bu sempozyumların tebliğ ve tartışmalarını içeren kitapları yayınlanmıştır. Sermaye Piyasası Kurulu, 1983 yılında "Standart Mali Tabloları ve Raporları" yayınlanmış 1984 yılında da standart hesap planları hazırlanmıştır. Ayrıca 1988 yılında Denetim Standartları yayınlanmış, aynı yıl başında kurulan "Muhasebe Standartları" için hazırlanan Feridun Özgen (SPK denetleme kurulu Bşk.) Müslim Demirbilek (SPK denetleme kurulu Bşk.

Yard.) Prof.Dr.Yüksel Koç Yalkın, Dr.Mazhar Hiçşaşmaz, Hüseyin Perviz Pur ile bağımsız denetim şirketlerinden zaman zaman katılan biri Türk diğeri yabancı 2 uzmandan kurulu "Özel Komite" çalışmaları bitirmiş ve standartlar 29.01.1989 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanmıştır. SPK Standartları tetkik edildiğinde dünyada uygulanan "Genel Kabul Görmüş Muhasebe Standartları" ile arasındaki farkı kısa sürede kapatacak seviyede olduğu görülecektir. Ayrıca Türk Standartları Enstitüsünce de Denetim ve Muhasebe Standartları çalışmaları yaptığı gözlenmekle beraber yaptırım gücünün olmaması dolayısıyle iyi niyetli girişimin başarılı olacağı görüşünde olmayanlar çoğunluktadır. Buna rağmen her türlü çalışma bir araştırma ve emek ürünü olup, ülkemizdeki büyük bir boşluğun doldurulması amacını taşıdığı ve bu çalışmalardan doğacak fikirlerden faydalanılacağı şüphesizdir. Maliye ve Gümrük Bakanlığında 1988 yılında başlatılıp önce Bakanlık bünyesinde, sonra 13.06.1989 da 3568 sayılı meslek kanunu ile oluşturulan Geçici Kurulda rahmetli Prof.Dr.Latif Çakıcı, Celal Şardan ve Hüseyin Perviz Pur'dan müteşekkil heyet bir yıllık çalışma yaparak kıta Avrupasının 4.yönergesine uygun hazırlanan tek düzen hesap planı taslağını Anglo-Sakson ülkelerince kabul edilen hesap Planı ve kurallarına uygun hale getirmiş son düzeltmeleri yaparak Maliye Bakanlığına teslim etmiştir. TÜRMOB'un kurulmasından sonra Tek Düzen Hesap Planı çalışmaları Maliye Bakanlığı ve TÜRMOB tarafından tekrar ele alınmış sonunda 26.12.1992 tarihinde Resmi Gazete'de ilan edilerek 1994 yılında uygulamaya geçilmiştir. Bütün bu çalışmaların ülkemizde; Meslek Birliğinin bünyesinde oluşacak "Standartlar Enstitüsünde" birleştirilmesi ve değerlendirilmesinin zamanı artık gelmiştir. Ülkemizde muhasebe sistemi arayışı ile ilgili çalışmaları içeren oldukça yeterli kaynak mevcuttur. Muhasebe uygulamacı ve teorisyenlerince karar verilmesi gereken en önemli konu: Muhasebe Standartları, yazılı hukuk çerçevesinde mi yer almalıdır; (Almanya, İsviçre, Fransa modeli) yoksa değişimlerde esneklik sağlamak amacıyla Batı ülkelerinde olduğu gibi "Genel Kabul Görmüş" standartlar mı geçerli olmalıdır. Bu tartışmanın en uygun çözümü ekonomik olaylar geliştikçe standartlarda değişiklik yapacak "Resmi hukuku bir kurul"un bu görevi üstlenmesidir. Bu kurul tartışmasız meslek birliğine bağlı "Muhasebe Standartları Enstitüsüdür" Yoksa Almanya'da olduğu gibi, 5 kitaptan müteşekkil Türk Ticaret Kanununa altıncı kitap ilavesi gelecekte tıkanıklıklar yaratacaktır. Cumhuriyetimizin ilk yılları ve sonraları hazırlanan Ticaret ve Vergi Kanunlarımız ülkemize Nazizmden kaçan Alman ilim adamlarının önerileri ile olmuştur. Osmanlı döneminden kalma Almanya'ya yakınlık ve hayranlık duyguları kanunlarımızın temel yapısının "Kıta Avrupası"nın katı kuramcı modeline dayandırılmasına neden olmuştur.

1961-1972 yılları arası "Vergi Reform Komisyonları" kurduran Maliye ve Gümrük Bakanlığı katı kuramcı modeli Gelir ve Kurumlar Vergisinde kırabilmiş ise de Vergi Usul Kanununda değişiklik yapılamamıştır. Ayrıca ona paralel Türk Ticaret Kanunu değişmezliğini muhafaza etmeye devam etmektedir. Ülkemizde, Muhasebe standartları ve uygulama yöntemlerinin tesbitinde iki modelden birini tercih etmek üzere çalışma ve tartışmalar geç kalınmadan başlatılmalıdır. TÜRMOB ilk hazırlık çalışmalarına başlamıştır. TÜRMOB bünyesinde kurulan "Türkiye Muhasebe ve Denetim Standartları Kurulu" onbeş Muhasebe Standardı yayımlamıştır. Standartların hazırlanması, ilgililere ve yetkililere izahı, kanun değişiklikleri oldukça uzun zaman alacaktır. Hazırlıkların tamalanması Avrupa Topluluğuna uyum açısından da ayrıca kolaylık sağlayacağı şüphesizdir. Mali Bilanço, Ticari Bilanço tanımlarının yerine tek bir finansal tablo ve vergi matrahı tanımlarının yerleştirilmesi için en az 3568 sayılı meslek yasasının uygulamaya konulmasına yakın bir mücadele ve çalışma bizleri beklemektedir. Tek düzen hesap planına göre düzenlenmiş finansal tabloların uluslararası Genel Kabul görmüş muhasebe standartlarına, Sermaye Piyasası Kurulu Standartlarına, Türk Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu değerleme hükümlerine tabi kurallara göre düzenlenmesi mali analizlerin kamuoyuna yanlış yorumlarla yansıtılmasına neden olmaktadır. "Mali analizle saptanna işletme faaliyetlerinin verimini ve karlılığını arttırıcı önlemler, mali kontrolla sağlanır. Kontrolün yapılması ve düzeltici önlemlerin alınması bakımından mali planlama ön koşuldur. Mali plandaki hedeflerle fiili uygulamaların mukayesesi sonucu işletme faaliyetlerinin durumu hakkında bilgi edinilir ve bu bilgiler alınacak önlemlere esas olur. Bir kontrol işlemi, dört evreden meydana gelir: 1. Kontrol kriterlerinin seçimi, yani kontrol ilişkilerinin anlaşılması için hangi değişkenin diğerlerine etki edeceği hususunun belirtilmesi, 2. Standartlarının saptanması, yani fiili uygulamaların ölçüleceği normların gösterilmesi, 3. Uygulamanın değerlenmesi, yani fiili uygulamaya ile normların mukayese edilmesi, 4. Düzeltici önlemlerin alınması, yani yukarıdaki faaliyetlerin daha iyi biçimde yapılmasının sağlanması. Dört evreden meydana gelen kontrol işlemine duyulan gereksinme, günlük faaliyetler sırasında planlardan yavaş yavaş uzaklaşma hususundaki beşeri eğilimini, topyekün planı başarısızlığa götürme hususundaki etkisi ile planların, iş koşullarında meydana gelen değişikliklere göre düzeltilmesi nedenlerinden ileri gelmektedir.

İşletme, kontrol sistemi yoluya, saptadığı amaçlara emin biçimde ulaşmakla faaliyetlerini daha verimli ve karlı yürütme bakımından tehlikeli durumlarla karşılaşmadan önce işletme sorunlarını saptar ve faaliyetlerini düzeltici, geliştirici önlemleri zamanında alır. İşletmenin kontrol fonksiyonunun yürütülmesinde mali yönetici büyük ve önemli bir role sahiptir. Mali yönetici bu rolünün, mali kontrol araçlarıyla yerine getirir. Mali kontrol faaliyetleri bir işletmeye ait kontrol işleminin her evresinde görülür. Bu fonksiyonu yürüten mali yönetici planların hazırlanmasında, standartların saptanmasında, faaliyet raporlarının meydana getirilmesinde en büyük sorumluluğu taşır. Ayrıca faaliyetlerin değerlendirilmesine ve düzeltici önlemlerin alınmasına katılır. Mali kontrol fonksiyonunu yürüten mali yöneticinin sahip olduğu araçlar sırası ile bütçeler, mali raporlar, faaliyet raporları, sanayi ile rakip işletmelere ait standartlar ve oranlar ile mali analizlerdir." (1)

BORÇLANMA RASYOLARI AÇIKLAMASI: Borçtan Yararlanma Katsayısı (Defa): (Özser-YDDA/Akt. Top.-YDDA)xFaaliyet Karı/ Net kar + Finans Gid. Bu katsayı nekadar büyük çıkarsa şirketin borçlarından o derece yararlandığı sonucuna ulaşır. Eksik KarĢılama Oranı=Borçların Topl. Hızlı Aktifler Stoklar Bu rasyo stokların hemen karşılanamayacak borçlara oranını verir ve düşük çıkması iyidir. Finansal Borç/Toplam Borç: Bu rasyo ile borçluluk yapısının ne kadar riskli olduğu ortaya çıkar. Oranın düşük çıkması iyidir. Kısa Vadeli Borç/Toplam Borç: Borçlarının içerisinde bir yıldan önce ödemek zorunda olduğu kısmın oranını verir. Düşük çıkması iyidir. Toplam Borç/Toplam Kaynak: Şirketin borçlarının aktif toplamı içeresindeki payını verir. Düşük çıkması iyidir. Toplam Borç/Özsermaye: Şirketin borçlarının özsermayesi karşısındaki büyüklüğünü verir. Düşük çıkması iyidir. Finansal Borçlar Toplamı/Özsermaye:Şirketin daha tehlikeli olarak nitelendirilen finansal borçlarının özsermayesi karşısındaki büyüklüğünü verir. Düşük çıkması iyidir. Kısa Vadeli Borç/Net SatıĢlar: Şirketin satışlarının tehlikeli olan kısa vadeli borçlara karşı nekadar dirençli olduğunu ortaya koyar. Düşük çıkması iyidir. Hızlı Aktifler=Hazır Değerler+Menkul Kıym.+ Kısa Vadeli Ticari Alacaklar+Diğer Kısa Va- deli Alacaklar

BÜYÜME RASYONLARI AÇIKLAMASI: Özsermaye Büyümesi: Şirketin özsermayesinin geçen yılın aynı dönemine göre ne kadar büyüdüğünü gösterir. Yüksek çıkması iyidir. Aktif Büyümesi: Şirketin aktifinin geçen yılın aynı dönemine göre ne kadar büyüdüğünü gösterir. Yüksek çıkması iyidir. Esas Faaliyet Karı Büyümesi: Şirketin ana faaliyet konusundan elde ettiği karın geçen yılın aynı dönemine göre ne kadar büyüdüğünü gösterir. Yüksek çıkması iyidir. Finansal Giderlerdeki ArtıĢ: Şirketin ödediği faiz yükünün geçen yılın aynı dönemine göre ne kadar büyüdüğünü gösterir. Düşük çıkması iyidir. Net Dönem Karı ArtıĢı: Şirketin topyekün faaliyetlerinden elde ettiği dönemsel karın geçen yılın aynı dönemine göre ne kadar büyüdüğünü gösterir. Yüksek çıkması iyidir. Net SatıĢlardaki ArtıĢ: Şirketin satışlarının geçen yılın dönemine göre ne kadar arttığını gösterir. Yüksek çıkması iyidir. Toplam Borçlardaki ArtıĢ: Şirketin borçlarının geçen yılın aynı dönemine göre ne kadar büyüküdüğünü gösterir. Düşük çıkması iyidir. Net ĠĢletme Sermayesi=Dönen Varlıklar- Vadeli Borçlar Net ĠĢletme Sermayesi ArtıĢı: Şirketin net işletme sermayesinin geçen yılın aynı dönemine göre ne kadar büyüdüğünü gösterir. Yüksek çıkması iyidir.

FĠNANSMAN RASYOLARI AÇIKLAMASI: FAALĠYET RASYOLARI AÇIKLAMASI: Finansal Gider/Faaliyet Maliyeti: Finansal giderlerin, gelir tablosundaki toplam maliyet unsurları içinde payını verir. Düşük çıkması iyidir. Özsermaye Devir Hızı: Satışlarının özser- mayesine oranını verir. Yüksek çıkması iyidir. Finansal Gider/Toplam Borç: Borçlarının ne kadar finansal getirdiğini açıklar. Oranın düşük çıkması iyidir. Finansal Gider/Stoklar: Finansal giderlerin şirketin stoklarına bindirdiği yükü açıklar. Düşük çıkması iyidir. Finansal Gider+Dönem Karı/Toplam SatıĢlar: Şirketin o dönem yarattığı değerin satışlar içindeki payını verir. Yüksek çıkması iyidir. Aktif Devir Hızı: Satışlarının aktif toplamına oranını verir. Yüksek çıkması iyidir. Alacak Devir Hızı: Satışlarının alacaklarına oranını verir. Yüksek çıkması iyidir. Stok Devir Hızı: Satışlarının stoklama oranını verir. Yüksek çıkması iyidir. Faaliyet Maliyeti=Satış Maliyeti+Faaliyet Giderleri+ Diğer Faaliyet Giderleri+Finansman Giderleri

KARLILIK RASYOLARI AÇIKLAMASI: LĠKĠDĠTE RASYOLARI AÇIKLAMASI: Özsermaye Karlılığı: Dönem karının özsermaye Cari Oran: Dönem varlıkların kısa vadeli içerisindeki payını verir. Yüksek çıkması iyidir. borçlara oranıdır. Kısa vadeli borçları karşılayabilme gücünü gösterir. Yüksek çık- Aktif Karlılığı: Dönem karının aktif toplamı içeri- ması iyidir. sindeki payını verir. Yüksek çıkması iyidir. Hızlı Aktifler/Net ĠĢletme Sermayesi: Brüt Kar Marjı: Brüt satış karının net satışlar Likit dönen varlıkların net işletme sermayeiçerisindeki payını verir. Yüksek çıkması iyidir. sine oranıdır. Yüksek çıkması iyidir. Esas Faaliyet Kar Marjı: Şirketin asli faaliyet- Likidite Oranı: Hızlı aktiflerin kısa vadeli leri sonucu elde ettiği karın net satışlara oranını borçlara oranıdır. İlk hamlede kısa vadeli verir. Yüksek çıkması iyidir. borçlarının ne kadarını ödeyebileceğini gösterir. Yüksek çıkması iyidir. Faaliyet Maliyeti Oranı= Satış Maliyeti+Faaliyet Gid.+Diğer Faaliyet Gid.+Finansman Gid. Net Satışlar Hızlı Aktifler= Hazır Değerler+Menkul Kıymetler+Kısa vadeli Ticari Alacaklar+ Şirketin topyekün maliyetinin net satışların içerisindeki payını verir. Düşük çıkması iyidir. Net ĠĢletme Sermayesi= Dönen Varlıklar- Kısa Vadeli Borçlar

FĠNANSAL TABLOLARIN GENEL KABUL GÖRMÜġ ANALĠZ VE DEĞERLEME STANDARTLARI I. Bilançoda Belirlenen Olaylar Olası Nedenler 1. Stoklar Bir hesap dönemi içinde * Firma stokları üzerinde spekülasyon aniden yükselmektedir. yapmaktadır. Satışları azaltarak enflasyonist ortamda yararlanmayı beklemektedir. 2. Diğer dönen varlıklar; artmakta, kasa * Firmanın faaliyetlerinin finansmanı hesabı azalmakta veya sabit kalmamak- için gittikçe artan bir oranda kredi tadır. kullanmaktadır. Sakıncalı ortam yaratılmaktadır. Firma riske girmektedir. 3. Diğer dönen varlıklar artarken kasa * Firma faaliyetlerinin finansmanını teazalmaktadır veya sabit kalmaktadır. minen daha fazla krediye ihtiyaç duymaktadır. 4. Diğer dönen varlıklar azalmaya başlarken * Firma nakit durumunu etkili ve olumlu kasa artmaktadır veya sabit kalmaktadır. bir şekilde kullanamamaktadır. Atıl fonlar vardır. Değerlendirilememektedir. 5. Belli bir dönem içerisinde satışlar/stoklar * Daha kısa bir süre içerisinde stoklar oranı artmaktadır. giderek nakde dönüşmektedir. 6. Belli bir dönemde net satışlar azalmakta iken * Firmanın alacakların tahsili yavaşlaticari alacaklar artmaktadır. maktadır. İleride finansal darboğaza girilecektir. 7. Bazı durumlarda net satışlar azalmakta iken * Firmanın stokları yavaşlamaktadır. stoklar artış göstermektedir. 8. Satışlar/alacaklar oranı azalmaktadır. * Firmanın alacakların tahsili yavaşlamaktadır. Veya peşin satışların oranı artmaktadır. 9. Satışlar/alacaklar oranı belli bir dönem içerisinde * Firmanın alacakları giderek daha kısa artmaktadır. bir süre içinde nakde dönüşmektedir.

II. Gelir Tablosundaki Belirlenen Olaylar Olası Nedenler 1. Net satışlar alacaklara nisbetle daha yavaş * Alacakların tahsil edilebilmeleri yavaş artmakta, alacaklar artmakta veya azalmakta- seyretmektedir. 2. Satışların alacaklara oranlamasında * Muhtemelen alacakların tahsili daha oran yükselmektedir. hızlı gerçekleşmektedir. 3. Satışların alacaklara oranlamasında oran * Alacakların tahsili yavaş bir şekilde azalmaktadır. gerçekleşmektedir. 4. Bir yıl içerisinde satışlar ansızın artmaya baş- * Firmanın stoklarının müşterilerce lamaktadır. spekülasyonu yapılmaktadır. 5. Stokların artmasına karşılık net satışlar düş- * Stokların likitidesi azalmaya başlamekte veya stoklardan daha yavaş bir şekilde maktadır. artmaktadır. 6. Satışların stoklara oranı belirli bir süre içeri- * Stokların likitidesi artmaya başlamaksinde yükselmektedir. tadır. 7. Net satışlar brüt karadan daha hızlı bir * Mamulün birim maliyeti artmış olabilir oranda artış göstermektedir. veya mamülün birim satış fiyatı düşmektedir. 8. Brüt satışlar net satışlardan daha * Firmanın satışlarında giderek artan bir hızlı bir oranda artış göstermektedir. oranda bozuk mal satışı söz konusu olabilir. 9. Firma faaliyet sonucu zarar elde etmesine * Sair gelirler, sair giderlerden daha fazrağmen net kar göstermektedir. ladır ve her ikisi arasındaki fark faaliyet zararından daha büyüktür. 10. Faaliyet karının artışı ile net kar daha hızlı * Sair gelirler sair giderlerden daha fazbir oran ile artmaktadır. ladır. Her ikisi arasındaki fark faaliyet karından daha hızlı artmaktadır. 11. Brüt kar artmakla birlikte faaliyet karı düş- * Firmanın genel satış ve yönetim gidermektedir. leri brüt kardan daha hızlı bir artış göstermektedir.

III. GENEL DEĞERLEMELER a- Dönen Varlıklar # Dönen varlıkların kısa vadeli borçlara göre daha yavaş artması ile cari oran düşer. # Dönen varlıkların kısa vadeli borçlarla aynı miktarda artması ile cari oran düşer. # Dönen varlıkların toplam varlıklardan daha hızlı artışı toplam varlıkların likiditesini arttıracağından firma için müsbet bir durum yaratır. # Dönen varlıkların TL değeri ile kısa vadeli borçların TL değerleri eşit artıyor ise firma için menfi bir sonuçtur. Zira cari oran düşmektedir. # Dönen varlıklar kısa vadeli borçlardan daha yavaş bir oranda artış gösteriyor ise firma için menfi bir durum söz konusu olmaktadır. Bu durumda cari oran düşmektedir. b- Duran Varlıklar # Duran varlıkların artması net çalışma sermayesinin azalışını yaratır bu durum firma için menfi bir sonuçtur. # Duran varlık / özsermaye oranın azalması firma için menfi bir sonuçtur. # Duran varlıklar artarken uzun vadeli borcun ve özsermayenin aynı kaldığı durumda net çalışma sermayesi ve cari oran azalır. # Duran varlıklara ve diğer dönen varlıklara yapılan yatırımın nisbi olarak artması durumunda toplam varlıkların likiditesinin azalması sonucu yaratılır. # Duran varlıklar artış göstermekte ancak net çalışma sermayesi azalmakta ise firma için menfi bir durum sözkonusudur. c- Borçlar # Uzun vadeli borçların artması ile net çalışma sermayesinin azalması firma için menfi bir sonuçtur. # Borçlar/özsermaye oranının artması firma için menfi bir sonuçtur. # Uzun vadeli borçların azalırken özsermayenin artması firma için müsbet bir sonuçtur. # Uzun vadeli borçların duran varlıklardan daha hızlı arttığı ve özsermayenin aynı kaldığı durumlarda net çalışma sermayesi artar. # Uzun vadeli borçlar artmakta iken net çalışma sermayesi azalış gösteriyor ise firma için menfi bir sonuç yaratılmıştır. d- Özsermaye

# Özsermayenin artması firma için müsbet bir sonuçtur. # Özsermaye sabit kalırken uzun vadeli borç alınıldığında ve bu borcun tamamen sabit varlık alımında kullanıldığında, net çalışma sermayesi değişmez sabit kılır, Borç/özsermaye oranı artış gösterir, Sabit varlık/özsermaye oranı artış gösterir. # Özsermaye artış göstermekte ancak uzun vadeli borçlar azalmaktadır. Bu durum firma için müsbet bir sonuçtur. e- Net ĠĢletme Sermayesi # Net çalışma sermayesinin artması firma için müsbet bir sonuçtur. # Net çalışma sermayesinin artışı özsermayede artma, duran varlıklarda azalma, uzun vadeli borçlarda da artmaya neden olur. # Net çalışma sermayesinin azalması ile özsermayede düşme; Duran varlıklarda artma ve uzun vadeli borçlarda düşme sonucu yaratır. f- Toplam Varlıklar # Toplam varlıkların toplam borçlara göre daha yavaş artması firma için menfi bir sonuçtur. # Toplam varlıklar artış gösterirken, dönen varlıklar azalıyor ise firma için menfi bir sonuç doğmaktadır. Zira toplam varlıkların likiditesi azalmaktadır.

ORAN FORMÜLLERĠ A- LĠKĠDĠTE ORANLARI Dönen Varlıklar 1- Cari Oran... Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Dönen Varlıklar-(Stoklar+Gelecek Aylara Ait Giderler+Diğer Dönen Varlıklar) 2- Asit-Test Oranı... Kısa Vadeli Yabancı Kaynak Hazır Değerler + Menkul Kıymetler 3- Nakit Oranı... Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Stoklar 4- Stoklar/Dönen Varlıklar Oranı... Dönen Varlıklar Stoklar 5- Stoklar/Varlık (Aktif) Top. Oranı... Varlık (Aktif) Toplamı Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar-(Hazır Değerler + Menkul Kıymetler 6- Stok Bağımlılık Oranı... Stoklar Kısa Vadeli Ticari Alacalar+Diğer Kısa Vadeli Alacaklar 7- Kısa Vad. Alac./Dönen Varlık. Oranı... Dönen Varlıklar Kısa Vadeli Ticari Alacaklar+Diğer Kısa Vadeli Alacaklar 8- Kısa Vad. Alacak/Varlık (Aktif)... Toplamı Oranı Varlık (Aktif) Toplamı

B- FĠNANSAL YAPI ORANLARI Kısa Vadeli Yabancı Kayn. + Uzun Vadeli 1- Yabancı Kay. Toplamı/Varlık (Aktif)... Top. Oranı (Kaldıraç Oranı) Varlık (Aktif) Toplamı Öz Kaynaklar 2- Öz Kaynak./Varlık (Aktif) Top. Oranı... Varlık (Aktif) Toplamı Öz Kaynaklar 3- Öz Kaynak./Yabancı Kay. Top. Oranı... Kısa Vadeli Yabancı Kayn.+Uzun Vadeli Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 4- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar/... Kaynak (Pasif) Toplamı Oranı Kaynak (Pasif) Toplamı Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 5- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar/... Kaynak (Pasif) Toplamı Oranı Kaynak (Pasif) Toplamı Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar 6- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar/... Devamlı Sermaye Oranı Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar + Öz Kaynaklar Maddi Duran Varlıklar (Net) 7- Mad. Duran Varl./Öz Kaynak Oranı... Öz Kaynaklar Maddi Duran Varlıklar (Net) 8- Mad. Duran Varl./Uzun Vadeli... Yabancı Kaynaklar Oranı Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Duran Varlıklar 9- Duran Varlıklar/Yabancı Kaynaklar... Top. Oranı Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar+ Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Duran Varalıklar 10- Duran Varlıklar/Öz Kaynak. Oranı... Öz Kaynaklar Duran Varlıklar 11- Duran Varlıklar/Devamlı Sermaye... Oranı Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar+Öz Kaynaklar

Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar 12- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar/... Yabancı Kaynaklar Top. Oranı Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar+Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Kısa Vadeli Banka Kredilkeri+Uzun Vadeli Kredi Anapara Taksit ve Faizler+Uzun Vadeli Banka Kredileri 13- Banka Kredileri/Varlık (Aktif)... Toplamı Oranı Varlık (Aktif) Toplamı Kısa Vadeli Banka Kredileri+Uzun Vadeli Kredi Anapara Taksit ve Faizleri 14- Kısa Vad. Banka Krd./Kısa Vadeli... Yabancı Kaynaklar Oranı Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Kısa Vadeli Banka Kredileri+Uzun Vadeli Kredi Anapara Taksit ve Faizler+Uzun Vadeli Banka Kredileri 15- Banka Kredileri/Yabancı Kay.... Toplamı Oranı Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar+Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Dönen Varlıklar 16- Dönem Varlıklar/Aktif (Varlık)... Toplamı Oranı Varlık (Aktif) Toplamı Maddi Duran Varlıklar (Net) 17- Maddi Duran Var. (Net)/Varlık (Aktif)... Toplamı Oranı Varlık (Aktif) Toplamı

D-KARLILIK ORANLARI 1) Kar Ġle Sermaye Arasındaki ĠliĢki Gösteren Oranlar Net Kar (VSK) a- Net Kar/Öz Kaynak. Oranı... Öz Kaynaklar-Ödenecek Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülükler Vergiden Önceki Kar b- Vergi Öncesi Kar/Öz Kaynak. Oranı... Öz Kaynaklar c- Finansman Giderleri ve Vergiden Vergiden Önceki Kar + Finansman Giderleri Önceki Kar/Kaynak (Pasif) Top. Oranı... (Ekonomik Rantabilite Kaynak (Pasif) Toplamı Net Kar (Vergi Sonrası Kar) d- Net Kar/Varlık (Aktif) Top. Oranı... Varlık (Aktif) Toplamı e- Faaliyet Kar/Faaliyetin Gerçek Faaliyet Karı Kul. Varlık. Oranı... Varlık (Aktif) Toplamı - Mali Duran Varlıklar Dağıtılmamış Karlar Toplamı (Yedekler) 1- Birikmiş (Kümülatif) Karlılık Oranı... Varlık (Aktif) Toplamı 2) Kar ile SatıĢlar Arasındaki ĠliĢkiler Gösteren Oranlar Faaliyet Karı a- Faaliyet Karı/Net Satışlar Oranı... Net Satşı Tutarı Brüt Satış Karı b- Brüt Satış Karı/Net Sat. Oranı... Net Satışlar Net Kar c- Net Kar/Net Satışlar Oranı... Net Satışlar

C- DEVĠR HIZLARI Satışların Maliyeti (Cari Yıl) 1- Stok Devir Hızı... Önceki Yıl Stoklar+Cari Yıl Stokları/2 Net Satışlar 2- Alacak Devir Hızı... Kısa Vadeli Ticari Alacaklar+Uzun Vadeli Ticari Alacaklar Net Satışlar 3- Çalışma Sermayesi Devir Hızı... Dönen Varlıklar Net Satışlar 4- Net Çalışma Sermayesi Devir Hızı... Dönen Varlıklar-Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Net Satışlar 5- Mad. Duran Varl. Devir Hızı... Maddi Duran Varlıklar (Net) Net Satışlar 6- Duran Varlıklar Devir Hızı... Duran Varlıklar Net Satışlar 7- Öz Kaynak Devir Hızı... Öz Kaynaklar Net Satışlar 8- Aktif Devir Hızı... Varlık (Aktif) Toplamı d- Satılan Malın Maliyeti/Net Satışların Maliyeti Satışlar Oranı... Net Satışlar

Faaliyet Giderleri e- Faaliyet Gid./Net Satış. Oranı... Net Satışlar Finansman Giderleri... 1. Faiz Gid./Net Satışlar Oranı Net Satışlar 3. Kar ile Finansal Yükümlülükler Arasındaki ĠliĢkileri Gösteren Oranlar a- Faiz ve Vergiden Önceki Kar/ Vergiden Önceki Kar+Finansman Giderleri Faiz Giderleri Oranı... Finansman Giderleri b- Net Kar+Faiz Giderleri/Faiz Net Kar+Finansman Giderleri Giderleri Oranı... Finansman Giderleri

BĠLANÇO (000) 31.12.1994 31.12.1995 31.12.1996 DÖNEN VARLIKLAR 9.411 0.78 7.931 0.71 9.065 0.80 Kasa ve Banka 1.239 0.10 942 0.09 2.371 0.21 Menkul Değerler 521 0.04 341 0.03 250 0.02 Ticari Alacaklar 3.441 0.29 3.150 0.32 3.893 0.35 Diğer Alacaklar 2.078 0.1. 928 0.09 540 0.05 Stoklar 2.132 0.18 2.220 0.21 2.011 0.18 DURAN VARLIKLAR 2.599 0.22 2.721 0.26 2.217 0.20 Uzun Vadeli Alacaklar 837 0.07 729 0.07 188 0.02 İştirakler 12 0.00 12 0.00 12 0.00 Sabit Kıymetler (net) 1.750 0.15 1.980 0.19 2.017 0.18 TOPLAM AKTĠF 12.010. 1.00 10.652 1.00 11.282 1.00 KISA VADELĠ BORÇLAR 7.281 0.61 6.500 0.61 6.760 0.60 Banka Kredileri 470 0.04 575 0.05 541 0.05 Ticari Borçlar 6.811 0.57 5.925 0.56 6.219 0.55 UZUN VADELĠ BORÇLAR 2.329 0.19 1.416 0.13 1.094 0.10 Ticari Borçlar 2.329 0.19 1.416 0.13 1.094 0.10 Ödenmiş Sermaye 10 0.00 10 0.00 10 0.00 Reservler 500 0.04 500 0.05 500 0.04 Yeniden Değ. Fonu 816 0.07 0.014 0.10 1.602 0.14 Geçmiş Yıl Zararları 0 0.00 0 0.00 0 0.00 Vergi Öncesi Kar (Zarar) 1.074 0.09 1.212 0.11 1.316 0.12 TOPLAM PASĠF 12.010. 1.00 10.652 1.00 11.282 1.00

GELĠR TABLOSU 000 1994 1995 1996 Net Satışlar 10.854 1.00 11.980 1.00 11.065 1.00 Satılan Mal Maliyeti 8.713 0.80 9.400 0.78 11.632 0.83 Brüt Kar 2.141 0.20 2.580 0.22 2.433 0.17 Faaliyet Giderleri 450 0.04 641 0.05 429 0.03 Faaliyet Karı 1.691 0.16 1.936 0.16 2.004 0.14 Faiz Giderleri 417 0.04 721 0.06 688 0.05 Vergi Öncesi Kar (Zarar) 1.274 0.12 1.212 0.10 1.316 0.09 Vergi 434 0.04 479 0.04 562 0.04 Net Kar 840 0.08 733 0.06 754 0.05

FĠNANSAL ORANLAR 1994 1995 1996 Sektör Ortalaması LĠKĠDĠTE ORANLARI Cari Oran (Dönen Varlıklar/Kısa Vadeli Borçlar) 1.29 1.22 1.34 1.00 Asit-Test (Dönen Varl.-Stoklar/Kısa Vadeli Borç.) 1.00 0.88 1.04 0.80 AKTĠF YAPISIYLA ĠLGĠLĠ ORANLAR Stoklar/Aktif Toplamı 0.18 0.21 0.18 0.23 Kısa Vadeli Alacaklar/Aktif Toplamı 0.46 0.41 0.40 0.21 Sabit Kıymetler/Aktif Toplamı 0.15 0.19 0.18 0.26 VERĠMLĠLĠK ORANLARI Stok Devirhızı (Satılan Mal Maliyeti/Stoklar) 4.09 4.23 5.78 6.25 Özvarlık Devirhızı (Net Satışlar/Özvarlıklar) 4.52 4.38 4.10 0.30 Aktif Devirhızı (Net Satışlar/Aktif Toplamı) 0.90 1.12 1.25 1.20 MALĠ YAPIYLA ĠLGĠLĠ ORANLAR Özvarlıklar/Pasif Toplamı 0.20 0.26 0.30 0.30 Kısa Vadeli Borçlar/Pasif Toplamı 0.61 0.61 0.60 0.62 Toplam Borçlar/Pasif Toplamı 0.80 0.74 0.70 0.70 Faizler Karşılama Oranı (Dönem Karı/Faiz Gid.) 3.06 1.67 1.91 1.02 KARLILIK ORANLARI Özvarlık Karlılığı (Dönem Karı/Özvarlıklar) 0.45 0.44 0.38 0.16 Faaliyet Karlılığı (Faaliyet Karı/Net Satışlar) 0.16 0.16 0.14 0.08 Net Kar Marjı (Net Kar/Net Satışlar) 0.08 0.06 0.05 0.02 * Dönem Karı, Vergi Öncesi Karı ifade etmektedir.

FĠNANSAL ORANLARIN OLUMLU KABUL EDĠLEN DEĞERLERĠ: OLUMLU GÖSTERGELER LİKİDİTE ORANLARI YÜKSEK VERİMLİLİK ORANLARI YÜKSEK MALİ YAPIYLA İLGİLİ ORANLAR Özvarlık/Pasif YÜKSEK Kısa Vadeli Borç/Pasif DÜŞÜK Toplam Borç/Pasif DÜŞÜK Faizleri Karşılama Oranı YÜKSEK KARLILIK ORANLARI YÜKSEK

Mali tabloların analizi neticesinde Ģu bulgular elde edilmektedir. ÖZVARLIK YETERLĠLĠĞĠ : Firmanın "özvarlık yeterliliği", sektör genelinde de görüldüğü şekilde düşük seviyede bulunmaktadır. Özvarlıklar, özellikle "kar" ve "yeniden değerleme fonundan" oluşmakta olup, "sermaye" çok düşük seviyede kalmıştır. Ancak firmanın "özvarlıklarının pasif içerisindeki payı" 1994-1996 döneminde artış göstermiştir. BORÇLANMA ORANI : Firmanın "uzun vadeli borç yükünde" azalma olduğu, ancak "kısa vadeli borçların pasif içerisindeki payının" her üç yılda da aynı seviyelerde seyrettiği görülmektedir. "Kısa vadeli borçlar" ağırlıklı olarak" ticari borçlardan" oluşmakta olup; bu durum firmanın faaliyetlerini % 55 oranında "kısa vadeli ticari borçlarla finanse ettiğini" ifade etmektedir. LĠKĠDĠTE : Firmanın "likiditesi" yüksek oranlarda tesbit edilmiştir. KARLILIK : Firmanın "karlılığının", sektör ortalamalarının oldukça üstünde olmasına karşın, azalma trendi içinde olduğu görülmektedir. SATIġLAR GENEL MALĠ DURUM : Tatminkar YARARLANILAN KAYNAKLAR 1) Prof.Dr. Yüsel Koç Yalkın-İşletmelerde Mali Analiz Teknikler-Turhan Kitapevi Ankara 1967 2) Prof.Dr. Muharrem Özdemir. Finansal Yönetim (Gazi Kitapevi/1997) 3) Sermaye Piyasası Kurulu Yayın No:35-36 Finansal Yönetim Robert W.Kol. - Ricardo 5.Radriques (SPK Kurulu - Ankara - Temmuz 1996) 4) Dr.Öztin Akgüç - Kredi taleplerinin değerlendirilmesi - (T.İş Bankası Kültür Yayınları Yonca Matbaası Ankara 1984) 5) Dr. Öztin Akgüç - Mali Tablolar Analizi (Genişletilmiş 3.baskı) 6) Prof.Dr. Kullervo Louhi - İdari Muhasebe ve Kontrol (İTİA-MSU 1996)