ADIM ADIM YGS-LYS 55. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-15 VİRÜSLER
Virüsler Hücresel yapı da dahil olmak üzere canlıların ortak özelliklerini göstermeyen canlılardır. Prokaryotlardan daha küçüklerdir. Hücre zarı, sitoplaplazma, çekirdek ve organelleri olmadığından hücresel yapı göstermezler. Kendi başlarına değil ancak başka bir hücre içerisinde üreme gösterebilirler. Bu nedenle zorunlu hücre içi parazitlerdir. Hücre içerisinde değilken kristal hale geçerler. Metabolizmalarını gerçekleştirecek enzimleri yoktur. Sadece başka bir hücre içerisine girmelerini sağlayan enzimleri vardır. Canlı ya da cansız olmaları tartışılmaktadır bu nedenler sınıflandırmaya dahil edilmemişlerdir.
Virüsler DNA ya da RNA taşırlar. Genetik maddelerine GENOM denir. Genomlarını protein yapılı bir madde çevreler. Buna KAPSİT denir. Genomlarının DNA ya da RNA olmasına göre iki çeşit virüs vardır. DNA virüsleri; uçuk, hepatit B RNA virüsleri; kızamık, grip, kuduz RNA virüsleri genellikle DNA virüslerine göre daha tehlikeli hastalıklara neden olurlar. Antibiyotiklerden etkilenmezler.
Virüsler Virüsler kendilerine özgü hücreler içerisine girerek üreme yaparlar. Virüslere KONAKÇI, kullandıkların canlıya ise KONAK denir. Bakterileri konak olarak kullanan virüslere BAKTERİYOFAJ denir. Bir bakteriyofaj genellikle 3 kısımdan oluşur. 1) Baş: Kapsit ve genomdan oluşur. 2) Boyun 3) Kuyruk: Tutunma iplikleri içerir. Bu ipliklerde konağın hücre zarını delebilen enzimler vardır. Virüsler çok kolaylıkla mutasyona uğrayan canlılardır. Bu nedenle konakçılarını çok kısa bir süre içinde değiştirebilirler ayrıca, hastalıklarının tedavisi için üretilen ilaç ve aşılarda bir süre sonra işe yaramayabilir. ÖR: Domuz Gribi, Kuş Gribi
Virüslerin Çoğalması 1) Bakteriyofaj tutunma ipliklerindeki enzim ile konak hücrenin zarını eritir. Genomunu yollar. 2) Genom konak hücrenin yönetimini ele geçirir. Konağın DNA sı parçalanır. 3) Genom üzerindeki genetik bilgiye göre virüsün kapsidi ve yeni genomu üretilir. Bu üretim sırasında konak hücre içindeki maddeler kullanılır. 4) Virüse ait kapsid ve genom birleştirilir. Oluşan yeni virüsler konak hücreyi parçalayarak konaktan ayrılırlar. Yeni konak bulurlar.
Virüs Hastalıkları AIDS Kuduz Hayvanlardan insanlara bulaşan virüs hastalığıdır. Virüs beyin ve omuriliğe yerleşerek canlının ölümüne neden olur. Özellikle; kedi, köpek, yarasa ve kurt gibi canlılardan bulaşır. Grip Baş ağrısı, ateş, öksürük ve halsizlik gibi belirtiler gösteren çok yaygın bir virüs hastalığıdır. Çok fazla çeşitte grip virüsü vardır. İnsandan insana hava yolu ile bulaşır. Hepatit Karaciğer hastalığıdır. Bu hastalığa yol açan farklı çeşitte virüsler vardır. Bulaşıcı bir hastalıktır. Çeşitlerine göre dışkı ya da kan gibi yollarla bulaşabilir. HIV virüsü ile kan ve cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. Elisa adı verilen bir test ile hastalık tanısı konulur. Bu virüs kişinin bağışıklık hücrelerini konak olarak kullanır. Hastanın bağışıklığını düşürdüğünden hasta, bağışıklıksız kalır ve farklı bir hastalık etkeni canlının ölmesine yol açar. Günümüzde kesin tedavisi yoktur. Uçuk (HERPES) Ciltte bulaşıcı yaralar oluşturan viral bir hastalıktır. Genellikle ağız ve burun çevresinde kendini gösterir. Kesin tedavisi bulunmamaktadır. Sadece çeşitli krem ve ilaçlarla yaralar iyileştirilir.
Bir virüs genomu hidroiz edildiğinde, 1. Fosforik asit 2. Amino asit 3. Adenin bazı 4. Riboz şekeri Moleküllerinden hangilerinin oluşacağı kesindir? A) 1 ve 2 B) 2 ve 3 C) 1 ve 3 D) 1, 2 ve 4 E) 2, 3 ve 4 Bakteri ve virüslerde aşağıda verilen özelliklerden hangisi ortaktır? A) Olumsuz çevre koşullarında endospor oluşturabilme B) Cansız ortamlarda kristalleşme C) Organik besin monomerlerini kullarak metabolik enerji üretebilme D) Zarsız organel içinde kendine özgü makromolekül üretebilme E) Değişen çevre koşullarının etkisi ile mutasyona uğrayabilme Bir bakterinin sahip olduğu bütün pentozlar ve aminoasitler işaretleniyor. Bir süre sonra bu bakteri hücresine bakteriyofaj enjekte edildiğinde; - Bakteriyofajın ürettiği yeni protein kılıflarda işaretlenmiş aminoasitlerin bulunduğu - Yeni bakteriyofaj gemomlarında işaretlenmiş deoksiribozların bulunduğu - Yeni bakteriyofaj genomlarında işaretlenmiş ribozların bulunmadığını gözlemliyor. Buna göre belirtilen sonuçlar dikkate alındığında; 1. Bakteriyofaj genomu DNA dır. 2. bakteriyofaj, protein sentezi için gerekli olan aminoasitleri bakteriden almıştır. 3. Faj proteinlerinin üretimi için gerekli olan bilgi bakteriden alınmıştır. Yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız 1 B) Yalnız 2 C) Yalnız 3 D) 1 ve 2 E) 1, 2 ve 3 Bir bakteriyofaja ait olan ; 1. Protein kılıf 2. Zar parçalayıcı enzim 3. DNA Yargılarından hangileri konak içine girer? A) Yalnız 1 B) Yalnız 2 C) Yalnız 3 D) 1 ve 3 E) 1, 2 ve 3