Konut Sektörü Genel Değerlendirme Ocak 2015

Konut Sektörü Genel Değerlendirme Ocak 2015

KONUT SEKTÖRÜNÜN TÜRKİYE EKONOMİSİNDEKİ YERİ 2

İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN GSYH DEKİ PAYI % (SABİT FİYATLARLA) 7,0% 6,4% 6,5% 6,0% 5,0% 5,8% 5,8% 5,7% 5,0% 5,4% 5,5% 5,8% 5,8% 5,9% 5,2% 5,7% 5,8% 5,7% 5,9% 5,8% 4,0% 3,0% 2,0% 1,0% 0,0% 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014Q3 İnşaat Sektörünün GSYİH'deki Payı Kaynak: TÜİK 3

İKTİSADİ FAALİYET KOLLARI VE GSYH (CARİ FİYATLARLA) 300 000 000 000 25.000 250 000 000 000 18.914 20.580 20.000 17.549 200 000 000 000 13.370 13.221 15.051 15.000 150 000 000 000 10.929 12.009 100 000 000 000 6.801 8.255 9.464 10.000 5.310 50 000 000 000 3.688 5.000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 - Tarım, ormancılık ve balıkçılık (%7.4) İmalat Sanayi (%15.3) İnşaat (%4.4) Toptan ve perakende ticaret (%12) Ulaştırma, depolama ve haberleşme (%12) Finans ve sigorta faaliyetleri (%3.4) Gayrimenkul faaliyetleri (%10) Kişi Başına GSYH (TL) (Cari Fiyatlarla) Kaynak: TÜİK 4

İKTİSADİ FAALİYET KOLLARI VE GSYH (CARİ FİYATLARLA) İktisadi Faaliyet Kolu 2001 2013 (Milyon TL) (Milyon TL) Değişim Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler (%3.1) 4,049 48,915 1108% Eğitim (%3.6) 6,021 55,579 823% Gayrimenkul faaliyetleri (%10) 21,555 155,839 623% Ulaştırma, depolama ve haberleşme (%12) 26,553 187,127 605% Konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri (%2.5) 5,867 39,412 572% Toptan ve perakende ticaret (%12) 28,905 188,391 552% GSYH (Alıcı fiyatlarıyla) 240,224 1,565,181 552% İnşaat (%4.4) 10,702 68,996 545% Kamu yönetimi ve savunma; zorunlu sosyal güvenlik (%4.2) 11,405 65,997 479% Bilgi ve iletişim (%2) 5,445 31,117 471% Tarım, ormancılık ve balıkçılık (%7.4) 21,235 115,658 445% İmalat Sanayi (%15.3) 45,415 240,201 429% Finans ve sigorta faaliyetleri (%3.4) 20,717 52,483 153% Not: 2013 yılı itibarıyla GSYH içindeki payları %2 nin üstünde olan iktisadi faaliyet kollarına tabloda yer verilmiştir. Kaynak: TÜİK 5

KAMU - ÖZEL SEKTÖR İNŞAAT HARCAMALARI (CARİ FİYATLARLA) Yıl Toplam İnşaat Harcamaları (Milyon TL) Kamu İnşaat Harcamaları (Milyon TL) Özel Sektör İnşaat Harcamaları (Milyon TL) Kamu Payı Özel Sektör Payı 2001 19,397 7,559 11,838 38.97% 61.03% 2002 28,503 10,858 17,645 38.09% 61.91% 2003 35,164 11,652 23,512 33.14% 66.86% 2004 46,415 12,469 33,946 26.86% 73.14% 2005 55,239 16,364 38,875 29.62% 70.38% 2006 72,313 21,194 51,119 29.31% 70.69% 2007 82,662 23,705 58,957 28.68% 71.32% 2008 90,293 30,071 60,222 33.30% 66.70% 2009 74,073 29,113 44,960 39.30% 60.70% 2010 92,482 36,751 55,731 39.74% 60.26% 2011 117,967 41,728 76,240 35.37% 64.63% 2012 127,108 45,000 82,108 35.40% 64.60% 2013 141,822 61,593 80,229 43.43% 56.57% 2014 / 9 122,227 49,957 72,270 40.87% 59.13% Kaynak: TÜİK 6

SEKTÖRLERİN İSTİHDAMDAKİ PAYI 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0% 7% 7% 7% 7% 6% 6% 6% 7% 6% 6% 5% 4% 5% 5% 25,0% 20,0% 15,0% 22%22%22%22% 18% 19% 18% 20% 20% 21%21%20%21%21% 3,0% 2,0% 1,0% 10,0% 5,0% 0,0% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Ekim 0,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% 38% 35%34% 2001 2002 2003 29% 26% 23%22%22% 23%23%23% 22%21%21% 2004 2005 2006 İnşaat 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Ekim 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% Sanayi 40% 42%43%46%47%49% 50%50%50% 49%49%50%51%51% Tarım Hizmetler Kaynak: TÜİK 7

GSYH VE İNŞAAT SEKTÖRÜ GENEL VE KONUT SEKTÖRÜ BÜYÜME RAKAMLARI 2001 2008 DÖNEMİ : TOPLAM BÜYÜME : %49 İNŞAAT SEKTÖRÜ : %76 KONUT YAPI RUHSATI ADETLERİ : %79 2009 2014Q3 DÖNEMİ : TOPLAM BÜYÜME : %24 İNŞAAT SEKTÖRÜ : %23 KONUT YAPI RUHSATI ADETLERİ : %122 Kaynak: TÜİK 8

GSYH VE İNŞAAT SEKTÖRÜ GENEL VE KONUT SEKTÖRÜ BÜYÜME RAKAMLARI 2001 2008 Dönemi 2009 2014Q3 Dönemi 250 250 200 200 150 150 100 100 50 50 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014Q3 GSYİH İnşaat Sektörü Konut Yapı Ruhsatı GSYİH İnşaat Sektörü Konut Yapı Ruhsatı Kaynak: TÜİK 9

ARZ TALEP AÇISINDAN KONUT SEKTÖRÜ TÜRKİYE 10

TÜRKİYE KONUT ARZI (ENDÜSTRİNİN ÜRETİMİ) 1.200.000 1.112.489 1.000.000 902.645 835.285 800.000 764.103 647.710 600.000 545.346 597.797 581.030 501.020 516.234 400.000 279.616 329.777 200.000 161.431 202.239 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014(T) Konut Yapı Ruhsatı Kaynak: TÜİK, Konutder Tahminleri * 2014 yılı için ilk dokuz aylık veriler kullanılarak yılsonu tahmini yapılmıştır. 11

TR GENEL: YILLARA GÖRE RUHSAT SAYILARI VE ARTIŞ ORANLARI 1.200.000 1.000.000 800.000 647.710 764.103 835.285 1.112.489 33% 50% 45% 40% 35% 30% 600.000 25% 400.000 200.000 18% 9% 20% 15% 10% 5% 0 2011 2012 2013 2014 (T)* Konut Yapı Ruhsatı Büyüme * 2014 yılı için ilk dokuz aylık veriler kullanılarak yılsonu tahmini yapılmıştır. 0% Kaynak: TÜİK, Konutder Tahminleri 12

TRENDİN GÖSTERDİĞİ GELECEK YILLARA AİT TAHMİNİ RUHSAT SAYILARI 2.500.000 2.000.000 1.606.191 1.929.959 1.500.000 1.000.000 647.710 764.103 835.285 1.112.489 1.336.739 500.000 0 2011 2012 2013 2014(T) 2015(T) 2016(T) 2017(T) Konut Yapı Ruhsatı Doğrusal (Konut Yapı Ruhsatı) Kaynak: TÜİK, Konutder Tahminleri 13

KENTSEL DÖNÜŞÜMDE MALİKLER İÇİN YAPILAN KONUTLARIN DÜŞÜLMÜŞ HALİYLE ARZ TAHMİNİ 1.800.000 1.693.440 1.600.000 1.400.000 1.200.000 980.000 1.176.000 1.411.200 1.000.000 835.285 800.000 600.000 400.000 647.710 764.103 200.000 0 2011 2012 2013 2014(T) 2015(T) 2016(T) 2017(T) Konut Yapı Ruhsatı Doğrusal (Konut Yapı Ruhsatı) Kaynak: TÜİK, Konutder Tahminleri 14

TÜRKİYE 1. EL KONUT TALEBİ (SATIŞLARI) (2013 2014) Ay 2.013 2.014 Fark 1 39.163 40.155 2,5% 2 39.521 38.074-3,7% 3 43.052 41.983-2,5% 4 41.233 37.555-8,9% 5 46.049 41.456-10,0% 6 43.345 42.620-1,7% 7 49.224 39.373-20,0% 8 38.817 48.828 25,8% 9 46.778 53.039 13,4% 10 35.363 44.499 25,8% 11 48.255 48.128-0,3% 12 58.329 65.844 12,9% Toplam 529.129 541.554 2,3% 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0 39.163 40.155 39.521 38.074 43.052 41.983 41.233 37.555 46.049 41.456 43.345 42.620 49.224 39.373 38.817 48.828 46.778 53.039 35.363 44.499 48.255 48.128 58.329 65.844 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 2013 2014 Kaynak: TÜİK 15

2013-2014 E BAKILDIĞINDA TRENDİN GÖSTERDİĞİ 1. EL KONUT TALEBİ (SATIŞLARI) 620.000 608.195 600.000 594.241 580.000 567.286 580.607 560.000 554.271 540.000 520.000 529.129 541.554 500.000 480.000 2013 2014 2015(T) 2016(T) 2017(T) 2018(T) 2019(T) Birinci El Konut Satışları Kaynak: TÜİK, Konutder Tahminleri 16

2008 YILINDAN İTİBAREN ARTIŞA BAKILDIĞINDA TRENDİN GÖSTERDİĞİ 1. EL KONUT TALEBİ (SATIŞLARI) 1.200.000 1.000.000 914.663 1.042.716 800.000 600.000 529.129 541.554 617.372 703.804 802.336 400.000 200.000 0 2013 2014 2015(T) 2016(T) 2017(T) 2018(T) 2019(T) Birinci El Konut Satışları Kaynak: TÜİK, Konutder Tahminleri 17

2015-2019 KONUT TALEP VE ARZINA YÖNELİK TREND 1.800.000 1.693.440 1.600.000 1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 Talep Artış Trendi: % 14 Arz Artış Trendi: % 20 764.103 835.285 647.710 529.129 541.554 617.372 980.000 703.804 1.176.000 802.336 1.411.200 914.663 1.042.716 400.000 200.000 0 Konut Yapı Ruhsatı Doğrusal (Konut Yapı Ruhsatı) Birinci El Konut Satışları Doğrusal (Birinci El Konut Satışları) 2014 arzı 1.12 milyon adet iken Kentsel Dönüşüm den gelen düzeltme yapılarak 980 bin adet olarak düzenlenmiştir. Kaynak: TÜİK, Konutder Tahminleri 18

2017 YILINA KADAR TRENDİN GÖSTERDİĞİ STOK ANALİZİ 400.000 32% 35% 350.000 300.000 29% 26% 28% 276.196 373.664 30% 25% 250.000 18% 222.549 217.913 20% 200.000 150.000 100.000 118.581 15% 10% 50.000 5% 0 2013 2014 2015(T) 2016(T) 2017(T) Stok Stok % 0% Kaynak: TÜİK, Konutder Tahminleri 19

ARZ TALEP AÇISINDAN KONUT SEKTÖRÜ İSTANBUL 20

İSTANBUL GELİR DAĞILIMI TÜİK'in Açıkladığı 5 Kademeli Gelir Dağılımı Konutder'in Türettiği 15 Kademeli Gelir Dağılımı Gelir Grubu Yıllık Gelir 1 12.817 2 19.870 3 26.604 4 36.453 5 79.523 Gelir Grubu Yıllık Gelir 1 10.510 2 12.817 3 15.124 4 17.684 5 19.870 6 22.056 7 23.677 8 26.604 9 29.530 10 32.078 11 36.453 12 40.827 13 48.509 14 79.523 15 110.537 Kaynak: TÜİK, Konutder Tahminleri 21

GELİR GRUPLARININ ALABİLECEĞİ KONUT M2 FİYATI Gelir Grubu Ödeyebi -leceği Taksit Tutarı Alabileceği Konutun Fiyatı Konut İhtiyacı Yıllık Gelir Aylık Gelir Kredi Vade Faiz Oranı Kredi Tutarı m2 Alabileceği m2 Fiyatı 1 8.000 10.510 876 438 120 0,80% 33.699 44.932 100 449 2 8.000 12.817 1.068 534 120 0,80% 41.097 54.796 100 548 3 8.000 15.124 1.260 630 120 0,80% 48.494 64.659 100 647 4 8.000 17.684 1.474 737 120 0,80% 56.705 75.606 100 756 5 8.000 19.870 1.656 828 120 0,80% 63.713 84.951 100 850 6 8.000 22.056 1.838 919 120 0,80% 70.722 94.295 100 943 7 8.000 23.677 1.973 987 120 0,80% 75.921 101.228 100 1.012 8 8.000 26.604 2.217 1.108 120 0,80% 85.304 113.739 100 1.137 9 8.000 29.530 2.461 1.230 120 0,80% 94.688 126.250 100 1.263 10 8.000 32.078 2.673 1.337 120 0,80% 102.858 137.144 100 1.371 11 8.000 36.453 3.038 1.519 120 0,80% 116.884 155.846 100 1.558 12 8.000 40.827 3.402 1.701 120 0,80% 130.911 174.547 100 1.745 13 8.000 48.509 4.042 2.021 120 0,80% 155.543 207.390 100 2.074 14 8.000 79.523 6.627 3.313 120 0,80% 254.988 339.984 100 3.400 15 8.000 110.537 9.211 4.606 120 0,80% 354.434 472.578 100 4.726 120.000 Kaynak: TÜİK, Konutder Tahminleri 22

ÜRETİLEN KONUT ADEDİ VE M2 FİYATLARI m2 Fiyatı Riskli Alanlar Riskli Yapılar Rezerv Alanlar Vizyon Projeler Mevcut Üretim Toplam Arz 449 0 548 0 647 0 756 0 850 0 943 0 1.012 0 1.137 0 1.263 0 1.371 7.000 10.767 17.767 1.558 10.000 10.767 20.767 1.745 15.000 10.767 25.767 2.074 1.000 1.000 10.000 13.891 25.891 3.400 10.000 5.000 0 4.000 48.363 67.363 4.726 4.000 2.000 0 14.000 25.445 45.445 15.000 8.000 42.000 18.000 120.000 203.000 Kaynak: Konutder Tahminleri 23

FİYAT SEGMENTLERİNE GÖRE ARZ TALEP DENGESİ (İSTANBUL) Fiyat Seviyesi (TL/m2) İhtiyaç Arz Arz Açığı/ Arz Fazlası 0-1263 72.000 0-72.000 1263-1371 8.000 17.767 9.767 1371-1558 8.000 20.767 12.767 1558-1745 8.000 25.767 17.767 1745-2074 8.000 25.891 17.891 2074-3400 8.000 67.363 59.363 3400-4726 8.000 45.445 37.445 Toplam 120.000 203.000 83.000 80.000 60.000 40.000 20.000 0-20.000-40.000-60.000-80.000-72.000 0-1263 1263-1371 9.767 12.767 1371-1558 17.767 17.891 1558-1745 1745-2074 59.363 2074-3400 37.445 3400-4726 Arz Açığı / Arz Fazlası İhtiyaç Arz 1263 TL Altı 72.000 0 1263 TL Üstü 48.000 203.000 Kaynak: Konutder Tahminleri 24

GELİR GRUPLARININ ALABİLECEĞİ KONUT M2 FİYATI (RESMİ GELİRİN %50'Sİ KADAR KAYITDIŞI GELİR KABUL EDİLİRSE) Gelir Grubu Kayıtdışı Gelir (%50) Ödeyebi leceği Taksit Tutarı Alabileceği Konutun Fiyatı Konut İhtiyacı Yıllık Gelir Aylık Gelir Kredi Vade Faiz Oranı Kredi Tutarı m2 Alabileceği m2 Fiyatı 1 8.000 10.510 5.255 1.314 657 120 0,80% 50.549 67.399 100 674 2 8.000 12.817 6.408 1.602 801 120 0,80% 61.645 82.193 100 822 3 8.000 15.124 7.562 1.890 945 120 0,80% 72.741 96.988 100 970 4 8.000 17.684 8.842 2.211 1.105 120 0,80% 85.057 113.409 100 1.134 5 8.000 19.870 9.935 2.484 1.242 120 0,80% 95.570 127.426 100 1.274 6 8.000 22.056 11.028 2.757 1.378 120 0,80% 106.082 141.443 100 1.414 7 8.000 23.677 11.839 2.960 1.480 120 0,80% 113.881 151.842 100 1.518 8 8.000 26.604 13.302 3.325 1.663 120 0,80% 127.956 170.608 100 1.706 9 8.000 29.530 14.765 3.691 1.846 120 0,80% 142.032 189.375 100 1.894 10 8.000 32.078 16.039 4.010 2.005 120 0,80% 154.287 205.717 100 2.057 11 8.000 36.453 18.226 4.557 2.278 120 0,80% 175.327 233.769 100 2.338 12 8.000 40.827 20.414 5.103 2.552 120 0,80% 196.366 261.821 100 2.618 13 8.000 48.509 24.255 6.064 3.032 120 0,80% 233.314 311.086 100 3.111 14 8.000 79.523 39.762 9.940 4.970 120 0,80% 382.482 509.977 100 5.100 15 8.000 110.537 55.269 13.817 6.909 120 0,80% 531.651 708.867 100 7.089 120.000 Kaynak: TÜİK, Konutder Tahminleri 25

ÜRETİLEN KONUT ADEDİ VE M2 FİYATLARI Fiyatı Riskli Alanlar Riskli Yapılar Rezerv Alanlar Vizyon Projeler Mevcut Üretim Toplam Arz 674 0 822 0 970 0 1.134 0 1.274 0 1.414 2.000 2.000 2.000 1.518 10.000 4.000 10.000 1.706 15.000 10.000 15.000 1.894 10.000 15.000 10.000 2.057 5.000 20.000 25.000 2.338 1.000 1.000 20.000 22.000 2.618 2.000 1.000 20.000 23.000 3.111 2.000 1.000 1.000 20.000 24.000 5.100 6.000 3.000 0 3.000 20.000 32.000 7.089 4.000 2.000 0 14.000 20.000 40.000 15.000 8.000 42.000 18.000 120.000 203.000 Kaynak: Konutder Tahminleri 26

FİYAT SEGMENTLERİNE GÖRE ARZ TALEP DENGESİ (İSTANBUL) (RESMİ GELİRİN %50'Sİ KADAR KAYITDIŞI GELİR KABUL EDİLİRSE) Fiyat Seviyesi (TL/m2) İhtiyaç Arz Arz Açığı/ Arz Fazlası 0-1274 40.000 0-40.000 1274-1414 8.000 2.000-6.000 1414-1518 8.000 10.000 2.000 1518-1706 8.000 15.000 7.000 1706-1894 8.000 10.000 2.000 1894-1057 8.000 25.000 17.000 2057-2338 8.000 22.000 14.000 2338-2618 8.000 23.000 15.000 2618-3111 8.000 24.000 16.000 3111-5100 8.000 32.000 24.000 5100-7089 8.000 40.000 32.000 Toplam 120.000 203.000 83.000 40.000 30.000 20.000 10.000 0-10.000-20.000-30.000-40.000-50.000-40.000-6.000 2.000 32.000 24.000 17.000 14.000 15.00016.000 7.000 2.000 Arz Açığı/ Arz Fazlası İhtiyaç Arz 1274 TL Altı 40.000 0 1274 TL Üstü 80.000 203.000 Kaynak: Konutder Tahminleri 27

GELİŞTİRİCİLER AÇISINDAN PAZAR YAPISI 28

KONUT SEKTÖRÜ PAZAR YAPISI 2002-2012 Dönemi Üretilen Konut Sayısı TOKİ Konutları 504.309 9,12% Dar ve Orta 224.695 4,06% Alt-Yoksul 143.335 2,59% Gecekondu 70.033 1,27% Afet Konutu 37.688 0,68% Tarım Köy 5.584 0,10% Kaynak Geliştirme 22.974 0,42% Emlak Konut GYO 84.600 1,53% Konutder Üyeleri 88.766 1,61% Diğer Kurumsal Üreticiler 88.766 1,61% Diğer Küçük Ölçekli Firmalar 4.762.964 86,14% Toplam 5.529.405 100,00% TOKİ Konutları; 9,1% Emlak Konut; 1,5% Konutder Üyeleri; 1,6% Diğer Kurumsal Üreticiler; 1,6% Diğer Küçük Ölçekli Firmalar; 86,1% Kaynak: TOKİ, TÜİK, Konutder Tahminleri 29

İSTANBUL BAŞTA OLMAK ÜZERE BÜYÜK ŞEHİRLERİMİZDE PAZAR PAYLARI FARKLILIK GÖSTERMEKTEDİR Kurumsal üreticilerin Emlak GYO ile birlikte ürettikleri projeleri de dahil edersek büyük şehirlerdeki pazar payları, Türkiye ortalamasının çok üzerindedir. İstanbul : % 23 ün üzerinde Ankara : % 12 nin üzerinde İzmir : % 10 un üzerinde 30

İSTANBUL DA KENTSEL DÖNÜŞÜM ve ARZA ETKİSİ 31

İSTANBUL DA KONUTLARIN BİNA İNŞA YILINA GÖRE DAĞILIMI Adet % 1945 ve öncesi 22,698 0.6 1946-1960 53,236 1.4 1961-1970 187,835 5.1 1971-1980 537,583 14.5 1981-1990 780,626 21.1 1991-2000 1,078,486 29.1 2001 ve sonrası 663,381 17.9 Bilinmeyen 376,085 10.2 Toplam 3,699,930 100.0 Kaynak: TÜİK Nüfus ve Konut Araştırması, 2011 32

33

ÇŞB TARAFINDAN İLAN EDİLEN AFET RİSKLİ ALANLAR 34

RİSKLİ ALAN BÜYÜKLÜKLERİ 62.000 adet yıkılacak. 62.000 + 75.000 = 137.000 adet yapılacak!!! Kaynak: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 35

RİSKLİ ALAN BÜYÜKLÜKLERİ İLÇE PROJE ADI RİSKLİ ALAN (m2) KAMUSAL ALAN İMAR ALANI NET İMAR ALANI (*0.75) ORT. KAT SAYISI BİNA TABAN ALANI MEVCUT YAPI ALANI EMSAL PLANLAN EMSAL PLANLANAN YAPI ALANI EKLENEN YAPI ALANI BAYRAMPAŞA VATAN MH. 226.000 15.042 210.958 158.219 4,00 132.371 529.484 3,35 4,00 632.874 103.390 BAĞCILAR GÖZTEPE MH. KEMALPAŞA MH. DEMİRKAPI MH. EVREN MH. 206.500 0 206.500 154.875 3,50 244.700 1,18 3,00 464.625 219.925 BEYOĞLU ÖRNEKTEPE SÜTLÜCE MH. 25.000 9.173 15.827 11.870 3,00 8.587 25.761 1,63 2,00 31.654 5.893 BEYOĞLU HACIHÜSREV MH. 88.000 37.910 50.090 37.568 2,50 22.230 55.575 1,11 2,00 75.135 19.560 ESENLER HAVAALANI ve TUNA MH. 97.000 11.318 85.682 64.262 3,00 31.653 94.959 1,11 2,50 160.654 65.695 ESENLER ORUÇREİS MH. 72.500 0 72.500 54.375 3,00 163.125 2,25 2,50 181.250 18.125 ESENLER ÇİFTEHAVUZLAR ve ORUÇREİS MH. 129.400 68.080 61.320 45.990 4,00 27.629 110.516 1,80 2,50 114.975 4.459 GOP MERKEZ MAHALLE 49.435 0 49.435 37.076 2,50 25.545 64.611 1,31 2,25 83.422 18.811 GOP SARIGÖL MH. 58.352 0 58.352 43.764 2,00 18.070 21.578 0,37 2,25 98.469 76.891 GOP PAZARİÇİ (KUZEY-GÜNEY) 358.773 0 358.773 269.080 2,50 162.486 410.602 1,14 2,25 605.429 194.827 GOP Y. TABYA MH. (DOĞU-BATI) 566.783 0 566.783 425.087 2,00 160.254 320.508 0,57 2,25 956.446 635.938 GOP BAĞLARBAŞI MH. 166.027 0 166.027 124.520 2,00 46.649 84.324 0,51 2,25 280.171 195.847 GOP FEVZİ ÇAKMAK MH. 594.771 0 594.771 446.078 3,00 110.498 338.774 0,57 2,25 1.003.676 664.902 GOP YENİ MAHALLE 109.788 0 109.788 82.341 3,00 41.423 67.988 0,62 2,25 185.267 117.279 GOP B.HAYRETTİN MH. 1.562.496 0 1.562.496 1.171.872 3,50 525.137 1.347.377 0,86 2,25 2.636.712 1.289.335 GOP MEVLANA MH. 450.978 0 450.978 338.234 5,00 62.898 340.659 0,76 2,25 761.025 420.366 GÜNGÖREN TOZKOPARAN MH. 577.000 67.185 509.815 382.361 5,00 86.573 432.865 0,85 3,00 1.147.084 714.219 KADIKÖY FİKİRTEPE MH. DUMLUPINAR MH. EĞİTİM MH. MERDİVENKÖY MH. 1.340.000 112.282 1.227.718 920.789 3,00 609.761 1.829.283 1,49 4,00 4.910.872 3.081.589 KÜÇÜKÇEKMECE KANARYA MH. 92.000 20.607 71.393 53.545 3,00 42.303 126.909 1,78 3,00 160.634 33.725 KÜÇÜKÇEKMECE FATİH MH. 80.000 22.044 57.956 43.467 4,00 14.762 59.048 1,02 3,00 130.401 71.353 SARIYER DERBENT MH. 281.900 7.369 274.531 205.898 2,00 86.111 172.222 0,63 1,50 308.847 136.625 SARIYER FSM MH. (ARMUTLU) 1.406.200 303.942 1.102.258 826.694 2,50 328.192 820.480 0,74 1,50 1.240.040 419.560 SULTANGAZİ CUMHURİYET MH. 185.000 47.025 137.975 103.481 5,00 29.630 148.150 1,07 3,00 310.444 162.294 ZEYTİNBURNU SÜMER MH. 38.000 0 38.000 28.500 6,00 16.017 96.102 2,53 4,00 114.000 17.898 TOPLAM 8.761.903 8.761.903 6.029.945 7.905.600 16.594.107 8.688.507 EKLENEN BİRİM SAYISI 86.885 8 milyon m2 yıkılacak. 8 + 8 = 16 milyon m2 yapılacak!!! Kaynak: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Konutder Tahminleri 36

RİSKLİ ALANLARDAN GELECEK KONUT ARZI Riskli Alanlar Toplam m2 BB Sayısı Ort. Büyüklük Yıkılacak Yapılar 8.000.000 62.000 129 Üretilecek Tüm Yapılar (m2) 16.600.000 Toplam m2 BB Sayısı Ort. Büyüklük Eski Mülk Sahiplerine Konut Olarak Verilecek 6.820.000 62.000 110 Pazara Arz Edilecekler (Ticari - %15) 1.467.000 Pazara Arz Edilecekler (Konut - %85) 8.313.000 75.573 110 16.600.000 Ortalama Üretim Süreci (Yıl) 5 Her Yıl Üretilip Eski Mülk Sahiplerine Verilecek Adet 12.400 Her Yıl Üretilip Pazara Arz Edilecek Adet 15.115 Riskli alan ilan edilen bölgelerde her yıl 15.000 adet konut pazara arz edilecek!!! Kaynak: Konutder Tahminleri 37

ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI TARAFINDAN İLAN EDİLEN AFET RİSKLİ YAPILAR Aylık Konut Adedi Eylül 12 315 Ekim 12 311 Kasım 12 1.094 Aralık 12 1.462 Ocak 13 1.685 Şubat 13 1.233 Mart 13 1.468 Nisan 13 2.904 Mayıs 13 2.753 Haziran 13 2.715 Temmuz 13 5.216 Ağustos 13 3.087 Toplam 24.243 Aylık Ortalama 2.020 İmar Artışı 40% Yıkılan Yapı Sayısı (Yıllık) 24.243 İlave Yapılan Sayı (Yıllık) 9.697 Ticaret (%15) 1.455 Konut (%85) 8.243 6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 315 311 Eylül 12 Ekim 12 1.094 1.462 1.685 1.233 1.468 Kasım 12 Aralık 12 Ocak 13 Şubat 13 2.904 2.753 2.715 5.216 3.087 Riskli yapıların yeniden inşası ile her yıl ilave 8.000 adet konut pazara arz edilecek!!! Mart 13 Nisan 13 Mayıs 13 Haziran 13 Temmuz 13 Ağustos 13 Kaynak: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Konutder Tahminleri 38

REZERV ALANLAR Avrupa yakasında rezerv alanlarda 250.000 ünite olacağı açıklanmıştır. Anadolu yakası için de aynı rakam öngörüldüğünde, bunların %85'inin konut olacağı ve bu projelerin 10 yılda hayata geçirileceği varsayıldığında: Rezerv alanlarda her yıl 42.000 adet konut pazara arz edilecek!!! Kaynak: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Konutder Tahminleri 39

VİZYON PROJELERİ Toplam Alan (m2) Toplam Konut Alanı (m2) Toplam Birim Sayısı Cendere Vadisi 2.300.000 1.800.000 18.000 * Kartal 3.600.000 4.050.000 40.500 ** Maltepe Dragos 315.000 354.375 3.544 Ataşehir Mimar Sinan, Y. Çamlıca, Mevlana Mah. 1.300.000 2.437.500 24.375 *** Ataşehir-Şerifali Çiftliği Kentsel Dönüşüm Projesi 280.000 519.400 4.155 Toplam 7.795.000 9.161.275 90.574 Yıllık Ortalama 1.559.000 1.832.255 18.115 * Toplam alanın %50 oranın konut olacağı ve ortalama emsal değerinin 2,25 olarak öngörülmüştür. ** Toplam alanın %75 oranın konut olacağı ve emsal değerinin yakın çevresindeki (600 kişi/ha yoğunluk ) yoğunluk ile eş değer tutulacağı öngörülmüştür. *** 1290 mevcut konut bulunmaktadır. Hak sahiplerine ortalama 140 m2 büyüklüğünde konut verilecek.2,5 emsal ile 280.000 m2 alanda toplam 700.000 m2 konut üretilecek. 519.400 m2 yeni konut alanı eklenecektir. Diğer konut alanları ortalama birim büyüklüğü 125 m2 olarak hesaplanmıştır. Vizyon projelerde her yıl 18.000 adet konut pazara arz edilecek!!! Kaynak: Konutder Tahminleri 40

2015'TEN İTİBAREN KENTSEL DÖNÜŞÜMÜN ARZA ETKİSİ (İSTANBUL) Konut İhtiyacı 120.000 Mevcut Üretim 120.000 Kentsel Dönüşümle Pazara İlave 83.000 Arz Olunacak Konut Miktarı Afet Riskli Alanlardan Gelen 15.000 Afet Riskli Yapılardan Gelen 8.000 Rezerv Alanlarında Üretilen 42.000 Vizyon Projelerinden Üretilen 18.000 Toplam üretim 203.000 Üretim fazlası 83.000 Kaynak: Konutder Tahminleri 41

KENTSEL DÖNÜŞÜM VE DEPREM HARİTASI 42

43

KENTSEL DÖNÜŞÜM VE VERGİLER 44

HARÇ VE VERGİ MUAFİYETİ KARŞILAŞTIRMASI Riskli Alan Kapsamındaki Proje Alanı Riskli Alan Kapsamı Dışındaki Proje Alanı Harç ve Vergiler Harç ve Vergiler BELEDİYE RUHSAT VE ÖNCESİ HARÇLARI BELEDİYE İSKAN VE ÖNCESİ HARÇLARI DAMGA VERGİSİ VE NOTER HARCI BELEDİYE RUHSAT VE ÖNCESİ HARÇLARI BELEDİYE İSKAN VE ÖNCESİ HARÇLARI DAMGA VERGİSİ VE NOTER HARCI MUAF MUAF MUAF 5.400.000 TL 3.600.000 TL 4.000.000 TL TAPU HARÇLARI (%2 + %2) KDV (%1) RANT VERGİSİ (%50) TAPU HARÇLARI (%2 + %2) KDV (%18) RANT VERGİSİ (%50) YOK 10.500.000 TL 47.250.000 TL MUAF 2.625.000 TL TOPLAM HARÇ VE VERGİLER TOPLAM HARÇ VE VERGİLER 2.625.000 TL 70.750.000 TL YOK

HARÇ VE VERGİ MUAFİYETİ KARŞILAŞTIRMASI Riskli Alan Kapsamındaki Proje Alanı Riskli Alan Kapsamı Dışındaki Proje Alanı Harç ve Vergiler Harç ve Vergiler BELEDİYE RUHSAT VE ÖNCESİ HARÇLARI BELEDİYE İSKAN VE ÖNCESİ HARÇLARI DAMGA VERGİSİ VE NOTER HARCI BELEDİYE RUHSAT VE ÖNCESİ HARÇLARI BELEDİYE İSKAN VE ÖNCESİ HARÇLARI DAMGA VERGİSİ VE NOTER HARCI MUAF MUAF MUAF 8.400.000 TL 5.600.000 TL 6.500.000 TL TAPU HARÇLARI (%2 + %2) KDV (%1) RANT VERGİSİ (%50) TAPU HARÇLARI (%2 + %2) KDV (%18) RANT VERGİSİ (%50) MUAF 17.500.000 TL 78.750.000 TL MUAF 4.375.000 TL 87.500.000 TL TOPLAM HARÇ VE VERGİLER TOPLAM HARÇ VE VERGİLER 4.375.000 TL 204.250.000 TL