İŞ GÜVENLİĞİ Öğr. Gör. Mustafa ÖCAL

İş Kazaları Ve Meslek Hastalıklarında İşverenin Hukuki Sorumluluğu Ünite 7 Bilgisayar Programcılığı Önlisans Programı İŞ GÜVENLİĞİ Öğr. Gör. Mustafa ÖCAL 1

Ünite 7 İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTA- LIKLARINDA İŞVERENİN HUKUKİ SORUMLULUĞU Öğr. Gör. Mustafa ÖCAL İçindekiler 7.1. SORUMLULUĞUN HUKUKİ DAYANAĞI... 3 7.2. SORUMLULUK KAVRAMI... 3 7.2.1. Akdi (Sözleşmeden Doğan) Sorumluluk... 4 7.2.2. Akit Dışı Sorumluluk... 4 7.2.3. Hukuka Uygun Müdahaleden Doğan Sorumluluk (Fedakârlığın Denkleştirilmesi İlkesi)... 5 7.3. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNUN NİTELİĞİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLER... 6 7.3.1. Kusura Dayanan Sorumluluk Görüşleri... 6 7.3.2. Kusursuz Sorumluluğa Dayanan Görüşler... 6 7.3.3. Sorumluluk İle İlgili Yargıtay Görüşleri... 7 7.3.4. Tbk İşverinin Sorumluluğuna İlişkin Düzenlemeler... 7 7.3.5. Tbk İşverenin Hukuki Sorumluluğunun Koşulları... 7 7.4. İŞVEREN SORUMLULUĞUNUN DİĞER SORUMLULUK HALLERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI... 8 7.4.1. İşverenin Haksız Fiil Sorumluluğu... 8 7.4.2. Adam Çalıştırma Sorumluluğu... 9 7.4.3. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu... 9 7.4.4. Yapı Malikinin Sorumluluğu... 9 7.4.5. Yardımcı Kişilerin Fiillerinden Sorumluluk...10 7.5. İŞVERENİN GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ...10 7.6. İŞÇİLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ...10 7.7. KAYNAKÇA...11 2

İş Kazaları Ve Meslek Hastalıklarında İşverenin Hukuki Sorumluluğu Ünite 7 7.1. SORUMLULUĞUN HUKUKİ DAYANAĞI İşveren, işçiyi koruma ve gözetme borcu gereği işyerinde iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almakla yükümlüdür. İşverenin işçiyi koruma ve gözetme borcunun hukuki dayanağı, iş sözleşmesinin kişisel ilişki kuran niteliği gereği işçinin sadakat borcunun karşısında işverenin de koruma yükümlülüğüdür. İş sözleşmelerinden doğan koruma ve gözetme borcu işverenin, işçinin hayat ve sağlığı ile vücut bütünlüğünün korunması için gerekli önlemleri almakla yükümlü kılar. İş Sağlığı ve Güvenliği açısından işverenin sorumluluğunu doğuran düşünce, değişik düşüncelerden hareketle tek bir noktada buluşmaktadır. Bu düşünceler aşağıda belirtildiği gibi sıralanabilir: Tehlike unsuru ile sorumluluk unsuru eşanlamlıdır. Üretimden yararlanan kişi işveren olduğuna göre, sorumlulukta ona ait olmalıdır. İşçi, ekonomik açıdan işverenden daha zayıf olduğuna göre, işverenin karşısında korunmalıdır. İşçi, İşverene göre sosyal açıdan da güçsüz durumdadır, bu nedenle işverene karşı korunmalıdır. Bu düşünceler doğrultusunda İş Güvenliği konusunda sorumluluğun işverene ait olduğu kabul edilmektedir. Koruma ve gözetme borcuna ilişkin olarak getirilen kanuni düzenlemelerin bir kısmı özel hukuk bir kısmı da kamu hukuku niteliklidir. Özel Hukuk Niteliği Taşıyan TBK m 417 Kamu Hukuku : Anayasada, 4857 sayılı İK,6631 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği, 5510 Sayılı (SSGSSK), 1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu, 593 sayılı Belediye Kanun unda düzenlenmiştir Örneğin: Anayasa m.2 de yer alan sosyal devlet ilkesi gereği iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almak devletin görevidir. Madde 17 de, herkesin, yaşama ve maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğunu düzenlemiştir. Madde 50 de ise kimsenin, yaşına cinsiyetine ve gücüne uygun olmayan işlerde çalıştırılamayacağı, küçükler ve kadınlar ile bedeni ve ruhi yetersizliği onların çalışma şartları bakımından özel olarak korunacağı ifade edilmiştir. 7.2. SORUMLULUK KAVRAMI Sorumluluk, kişinin kendine ve başkalarına karşı yerine getirilmesi gereken yükümlülüklerini zamanında yerine getirmesi zorunluluğudur. 3

İş Güvenliği Hukuki sorumluluk, Bir kimsenin sözleşmeye aykırı davranış veya hukukun yazılı veya yazısız kurallarına aykırı hareketi nedeniyle başkasına vermiş olduğu zararı tazmin etme borcudur (Kaplan, 2009, s.124). Sorumluluk Türleri 1. Akdi Sorumluluk 2. Akit Dışı Sorumluluk Kusur Sorumluluğu Sebep Sorumluluğu 3. Hukuka Uygun Müdahaleleden Doğan Sorumluluk 7.2.1. Akdi (Sözleşmeden Doğan) Sorumluluk Borçlunun alacaklıya karşı borçlanmış olduğu edinimi ifayla yükümlü olması akdi sorumluluktur. Akdi sorumluluk taraflar arasında var olan sözleşmeden kaynaklanan, sözleşmenin gereği işverenin koruma ve gözetme borcunu yerine getirmemesinden kaynaklanan sorumluluktur Birinci koşulu: Taraflar arasında bir borç ilişkisinin olmasıdır yani sözleşmenin olmasıdır. İkinci Koşulu: Borcun ifa edilmemiş olmasıdır. Üçüncü Koşulu: Borcunu gereği gibi ifa etmemiş olmasıdır. Dördüncü Koşulu: Borçlunun sözleşmeden doğan borcunu hiç veya gereği gibi ifa edilmemesi neticesinde alacaklının bu nedenle zarara uğramasıdır. 7.2.2. Akit Dışı Sorumluluk Bir kimsenin hukuka aykırı fiili sonucu ortaya çıkan sorumluluk ise akit dışı sorumluluktur. Hukuka aykırı fiiller, hukuk düzeninin tasvip etmediği fiillerdir. Akdi sorumluluk ve akit dışı sorumluluk durumunda ortaya çıkan zararı, buna neden olan kimsenin tazmin yükümlülüğü doğar. Akit dışı sorumluluğa TBK m.49 a göre failin haksız fiilden doğan zararı, TBK m.66 ya göre adam çalışranın sorumluluğu, TBK m.67 ye göre hayvan bulunduranın sorumluluğu ve TBK m.69 a göre yapı malikinin sorumluluğu kapsamında kişinin başkalarına verdiği zararı tazmin yükümlülüğü örnek verilebilir. İkiye ayrılır. 7.2.2.1. Kusur Sorumluluğu Sorumluluk hukukunda kusur, sorumluluk türlerinin içinde en çok üzerinde durulan türüdür. Kusur sorumluluğunda kusur, en önemli unsurdur. Kusur sorumluluğ esasına göre kusur olmadan sorumlulukta olmaz Buna göre zarar veren kimsenin, sorumluluğunun doğ- 4

İş Kazaları Ve Meslek Hastalıklarında İşverenin Hukuki Sorumluluğu Ünite 7 ması için kusurlu oması koşuldur. TBK m.49 a göre, zarar veren kimsenin sorumlu olabilmesi için kusurun varlığı aranır. Kast: İradenin bilerek ve isteyerek hukuka aykırı sonuca yönelmesidir. İhmal: Hukuka aykırı sonucu istememekle birlikte bu sonucun önlenmesi için gerekli dikkat ve özenin gösterilmemesidir. Sorumluluk hukukunda kusurun tanımı yukarıda bahsedilen kast ve ihmal tanımını birlikte içermektedir. 7.2.2.2. Sebep Sorumluluğu Sebep sorumluluğunda, kusur şartı aranmaz. Yani zararın tazmini için kişinin kusurlu olması aranmaz. Kanunun öngördüğü belirli olay ve olgularla meydana gelen zarar arasında uygun illiyet bağının olması yeterlidir. Sebep sorumluluğunu kuran olay ve olgulara örnek olarak tehlikeli faaliyet veya işletmeye sahip olma, objektif özen borcunun yerine getirilmemesi gösterilebilir. Sebep sorumluluğu ikiye ayrılır: Olağan sebep sorumluluğu Tehlike sorumluluğu Olağan sebep sorumluluğu: Kanunda öngörülen özen yükümlülüğünün yerine getirilmemesine dayanan bir kusursuz sorumluluk halidir. Tehlike sorumluluğu: Sorumluluğun, ağır tehlike taşıyan işletme veya faaliyetin yürütülmesi esasına dayanan bir kusursuz sorumluluk halidir. 7.2.3. Hukuka Uygun Müdahaleden Doğan Sorumluluk (Fedakârlığın Denkleştirilmesi İlkesi) Hukuk düzeni hukuka uygun müdahaleyi kabul etmektedir. Müdahale, bir kimsenin hukuk düzeni tarafından korunan şahıs veya mal varlığının bir başka kimse tarafından ihlâl edilmesidir. Hukuka uygun müdahale neticesinde bozulan menfaat dengesinin korunabilmesi için zarara uğrayan kimseye tazminat hakkı verilmektedir. 5

İş Güvenliği 7.3. İŞVERENİN SORUMLULUĞUNUN NİTELİĞİNE İLİŞKİN GÖRÜŞLER İşverenin sorumluluğunun hukuki niteliği konusunda iki görüş savunulmaktadır. Bazı yazarlar kusur sorumluluğu esasını kabul ederken, bazı yazarlar kusursuz sorumluluk esasını kabul etmektedirler. Yargıtay ise olayın özelliğini dikkate alarak sorumluluğu bazı kararlarında kusur, bazı kararlarında ise kusursuz sorumluluk esasına dayandırmaktadır. 7.3.1. Kusura Dayanan Sorumluluk Görüşleri İşverenin iş kazası ve meslek hastalığından doğan sorumluluğunu kusur sorumluluğuna esasına dayandırılan görüşe göre işveren, iş sağlığ ve güvenliği önlemlerini eksiksiz alır, bu konuda gerekli dikkat ve önemi gösterirse kusurlu sayılmaz ve zarardan sorumlu tutulmaz. İşverenin işyerinde bütün tedbirleri almasına rağmen işçinin kendi kusuru veya dikkatsizliğ ile bir kazaya bebebiyet vermesi durumuda işveren sorumlu olmaz. Kusur sorumluluğunu savunanlar kusursuz sorumluluk ilkesinden daha etkil olduğunu düşünmektedirler. Bunun sebebi olarak; İşveren eğer bütün tedbirleri almasına rağmen ortaya çıkan kazadan yinede sorumlu tutulursa bu tedbirleri almayı ihmal edebilir ve ya isteksiz davranabilir İşverinin sorumluluğu kusur sorumluluğuna dayandırılırsa işveren ekonomik ve psikolojik unsurların etkisiyle dikkatli olmaya özen gösterecektir. Bir diğer görüşe göre borçlar hukukunun temelini kusur sorumluluğu teşkil eder. Bu ilke ancak kanunda öngörülen istisnai hallerde belteraf edilebilir. Kanunda istisnai sorumluluk türü olan kusursuz sorumluluk için bir düzenleme yoktur. Bu nedenle işverenin hukuki sorumluluğunun kusur sorumluluğu olduğunu kabul etmek gerekir. 7.3.2. Kusursuz Sorumluluğa Dayanan Görüşler Kusursuz sorumluluğu kabul eden görüşe göre işverenler, iş kazası nedeniyle oluşan zarardan kusuru aranmaksızın sorumludur. Sorumluluğun ortaya çıkması için uygun illiyet (nedensellik) bağı yeterlidir. İlliyet bağı kesilirse, işveren sorumluluktan kurtulabilir. Bu görüşü savunanlar iş kazası ve meslek hastalığından doğan sorumluluğun kusur sorumluluğu olarak kabul etmenin iş hukukunun iş sözleşmesinin işçiyi koruma görevi ile bağdaşmayacağını belirtmektedirler. İşyerinin arzettiği tehlike, ister az, ister çok olsun kusursuz sorumluluk söz konusudur. Aksi taktirde işçiler arasında objektif olarak bulunması gereken eşitlik ilkesi çiğnenmiş olur (Esener 1978 s 74) Bir diğer görüş ise İK da getirilen düzenlemenin işverene, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli tedbirleri alma yükümlülüğünü getirdiğini ifade ederek kusursuz sorumluluğun varlığını kabul etmektedir (Tandoğan, 1981, s.12). 6

İş Kazaları Ve Meslek Hastalıklarında İşverenin Hukuki Sorumluluğu Ünite 7 Diğer bir görüşe göre ise iş sözleşmesinin taraflar arasında bağımlılık ilişkisi oluşturması, iş sözleşmesinin kişisel niteliği işçinin kişiliğinin de korunmasını gerekli kıldığından, işverenin sorumluluğunun kusursuz sorumluluk olarak kabul edilmesi gerekir (Esener, 1978, s.74). 7.3.3. Sorumluluk İle İlgili Yargıtay Görüşleri İş kazasına uğrayan veya meslek hastalığına tutulan sigortalının ve hak sahiplerinin bu nedenle işveren aleyhine dava açmaları, uğradıkları zararın SGK tarafından tam olarak karşılanmaması halinde söz konusu olur. Yani işverenin sorumluluğu, iş kazasına veya meslek hastalığı neticesinde uğranılan ve 5510 sayılı SSGSK hükümlerince sağlanan haklar ve menfaatler dışında kalan zararların ödetilmesi ilkesine dayanır. Yargıtayın eski tarihli kararlarında kusur sorumluluğu, daha yeni karalarında ise kusursuz sorumluluğu kabul ettiği görülmektedir. Ancak genel olarak şunları söylenebilir. Yargıtay kusursuz sorumluluk ilkesinin kanunlarda net bir şekilde yer bulmamasından ve başka hukuki sebeplerden kaynaklı olarak genel olarak kusur sorumluluğuna yönelik kararların çokluğu görülmektedir. 7.3.4. Tbk İşverinin Sorumluluğuna İlişkin Düzenlemeler Madde 417 de koruma ve gözetme borcu düzenlenmiştir. Getirilen Hükme Göre İşveren hizmet ilişkisinde işçini kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerinde, özellikle psikolojik ve cinsel tacize uğramamalır ve tür tacizlere uğramış olanalrı daha fazla zarar görmemeliri için gerekil önlemleri almakla yükümlüdür TBK m.417/ii de ise işverenin, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak yükümlülüğü düzenlenmiştir. İşçiler de, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uymakla yükümlüdürler. O halde işveren, işçinin hayatı ve sağlığı yani fiziki ve ruhi bütünlüğü için gerekli her türlü önlemleri almakla yükümlüdür. TBK m 417/3, TBK m 112 vb maddelerinde yer alan hükümlere göre işveren kendisine hiçbir kusurun yüklenemeyeceğini ispat etmedikçe alacaklının bundan doğan yani işçinin bundan dogan tazminatını ödemekle yükümlüdür. Karine: Bilinen mevcut olaylara dayanarak bilinmeyen bir olayın varlığının kanun tarafından farz edilmesidir. TBK m 112 de işverenin kusurlu olduğuna dair bir karine vardır. 7.3.5. Tbk İşverenin Hukuki Sorumluluğunun Koşulları İşverenin sorumluluğunun koşulları şunlardır: İşverenin, iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almaması, ve bunu işçinin ispat etmesi, İşçinin, alınmayan önlemler nedeniyle zarara uğraması, Uygun illiyet bağının olması. 7

İş Güvenliği İlliyet Bağı: Haksız fiil sebebiyle ortaya çıkan zararın tazmini borcunun doğabilmesi için haksız fiil ile zarar arasında bulunması gerekli neden sonuç ilişkisidir İşveren, gerekli iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almazsa ve bu nedenle işçi, kazaya uğrarsa zarar ile olay arasında uygun bir illiyet bağının bulunması gerekir. Diğer taraftan işverenin, meslek hastalığı nedeniyle sorumlu tutulabilmesi için zarara uğranılan meslek hastalığı ile işçinin işyerinde yaptığı iş arasında bağlantı olması gerekir. İlliyet bağını ortadan kaldıran sebepler; Mücbir sebep, Zarar görenin kusuru, Üçüncü kişinin ağır kusurudur. Mücbir Sebep: Sorumlunun faaliyet ve işetmesi dışında oluşan sözleşmeden doğan borcun ihlâline kesin olarak ve kaçınılmaz bir şekilde yol açan, öngörülmesi ve karşı konulması mümkün olmayan olağanüstü bir olaydır. ölüm, iflas, hastalık, tutukluluk, doğal afetler (deprem, sel, seylap, kasırga vb.),sosyal patlamalar (büyük çaplı isyan çıkması, genel grev vb.), mevzuatla getirilen getirilen yasaklamalar ve engellemeler, ablukalar, ambargolar, kişilerin özel mal varlığına büyük çaplı ve tamamen el koymalar, büyük ekonomik krizler, kazalar, hırsızlıklar, yangınlar gibi sayısız türde ve çok değişik şekillerde ortaya çıkabilmektedir 7.4. İŞVEREN SORUMLULUĞUNUN DİĞER SORUMLULUK HALLERİYLE KARŞILAŞTIRILMASI İşverenin iş kazası ve meslek hastalığından sorumluluğunda, sözleşmeden doğan sorumluluğun yanında TBK m.40, m.66, m.67, m.69 ve m.116 da düzenlenen sorumluluk şartları da gerçekleşmiş olabilir. Bu durumda işçi, işvereni hangi maddeye göre sorumlu tutacağı konusunda seçimlik hakka sahiptir. Söz konusu sorumluluk halleri, ispat ve zamanaşıımı süreleri bakımından farklıdır. 7.4.1. İşverenin Haksız Fiil Sorumluluğu İşverenin, TBK m.417 ve ik m.77 e göre almakla yükümlü olduğu gerekli iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini almaması, işverenin koruma ve gözetme borcuna diğer bir deyişle hukuk düzeninin koyduğu kurallara aykırı olduğu için haksız fiildir. Bu durumda işçi, işvereni sözleşmeden doğan sorumluluk yanında haksız fiil sorumluluğuna ilişkin TBK m.49 a göre de sorumlu tutabilir. Zira m.49 da getirilen düzenlemeye göre, kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren bu zararı gidermekle yükümlüdür. 8

İş Kazaları Ve Meslek Hastalıklarında İşverenin Hukuki Sorumluluğu Ünite 7 Haksız fiil sorumluluğunda işçi, işverenin kusurlu olduğunu ispatlamak zorundadır. Sözleşmeden doğan sorumlulukta, işverenin kusurlu olduğu karine olarak kabul edilir. İşveren, sorumluluktan kurtulmak için kusursuz olduğunu ispatlamak zorundadır. Zamanaşımı haksız fiile ilişkin maddeye göre 2 yıl, sözleşmeden doğan sorumlulukta 10 yıldır. 7.4.2. Adam Çalıştırma Sorumluluğu TBK m.66/i e göre, adam çalıştıranran, çalışlanın, kendisine verilen işin yapılması sırasında başkalarına verdiği zararı gidermekle yükümlüdür. Getirilen düzenlemeye göre, işverenin yanında çalıştırdığı kimselerin kendilerine verilen işi yaparken başkalarına verdikleri zararı tazmin etmesi gerekir. Ancak maddenin üçüncü fıkrasında getirilen düzenlemeye göre adam çalıştıran, ödediği tazminat için zarar veren çalışana onun bizzat sorumlu olduğu ölçüde rücu hakkına sahiptir. Adam çalıştıranın sorumluluğunda adam çalışran, işçiye gerekli talimat verirken, gözetim ve denetimde özeni gösterdiğini ispatlarsa sorumluluktan kurtulabilir. Zamanaşımı m/66.i e göre sorumlulukta 2 yıl, sözleşmeden doğan sorumlulukta 10 yıldır. 7.4.3. Hayvan Bulunduranın Sorumluluğu Hayvan bulunduranın sorumluluğunda hayvan bulunduran kimse, bu zararın doğmasını engellemek için gerekli özeni gösterdiğini ispatlarsa sorumluluktan kurtulabilir. TBK m.66 da yer alan adam çalıştıranın sorumluluğunda olduğu gibi objektif özen yükümlülüğünü gerekli şekilde yerine getirmemekten doğan bir kusursuz sorumluluk kabul edilmiştir. Gerek m.66 da gerekse m.67 de zararın meydana gelmesinde gerekli özenin gösterilmemiş olduğu ve zararın bu nedenle oluştuğu karine olarak kabul edilmiştir. Zamanaşımı m/66. göre sorumlulukta 2 yıl, sözleşmeden doğan sorumlulukta 10 yıldır. Hayvan bulunduranın sorumluluğunun şartları şunlardır: Üçüncü kişinin uğradığı bir zarar olması, Bu zararın hayvan tarafından verilmiş olması, Zarar ile hayvan arasında uygun illiyet bağının olması. 7.4.4. Yapı Malikinin Sorumluluğu TBK m.69/i de, Bir binanın veya diğer yapı eserlerinin maliki, bunların yapımındaki bozukluklardan veya bakımındaki eksikliklerden doğan zararı gidermekle yükümlüdür hükmü yer almıştır. TBK m.69 hükmüne göre zararnn tazminini talep edilirse zaman aşımı 2 yıldır. TBK madde 417 ye göre talep süresi 10 yıldır. Yapı malikinin sorumluluğunun şartları şunlardır: Bina veya diğer yapı eserlerinin olması, Bina veya diğer yapı eserlerinin yapımında bozukluk veya bakımında eksiklerin olması, Bina veya diğer yapı eserinin yapımında bozukluk veya bakımında eksiklik ile uğranılan zarar arasında uygun illiyet bağının olması. 9

İş Güvenliği 7.4.5. Yardımcı Kişilerin Fiillerinden Sorumluluk İşveren, sözleşmeden doğan koruma ve gözetme borcu gereği iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tedbirlerin alınması yükümlülüğünü yanında çalışanlar gibi yardımcı kişilere örneğin işletme şefine, ustabaşıya bırakmış olabilir. İşveren, yardımcı kişilerin işi yürüttükleri sırada diğer tarafa (işçiye) verdikleri zarardan TBK m.116 ya göre sorumludur. 7.5. İŞVERENİN GENEL YÜKÜMLÜLÜKLERİ Görüldüğü üzere gerek İK da gerekse İSGK da getirilen düzenlemelerde işverenin, iş sağlığı ve güvenliği konusunda her türlü önlemi alma, denetleme, işçileri bilgilendirme yükümlülüğü yanında işçilerin de bu önlemlere uyma yükümlülüğü düzenlenmiştir. İK m. 77 de işverenin işçiyi koruma ve gözetme borcunun düzenlendiği TBK m.417 gibi nisbi emredici nitelikte olup, işçi lehine olmadıkça aksine anlaşma yapılması yani değiştirilmesi mümkün değildir İşveren, işyerinde işçilerin karşılaşabileceği işletme tehli kelerine karşı gerekli her türlü önlemi almak ve araç ve gereçleri eksiksiz bulundurmakla yükümlüdür. İşverenin gerekli her türlü önlemi alma yükümlülüğü, işverenin teknolojik gelişmelere uygun önlemleri almasını gerektirir. İşveren, önlemlere uyulup uyulmadığını, araç ve gerecin kullanılıp kullanılmadığını denetlemekle yükümlüdür İşveren, işçilere gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerini vermekle yükümlüdür. 7.6. İŞÇİLERİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ İSK m.19 da, Çalışanların yükümlülükleri başlığı altında getirilen düzenlemeye göre çalışanlar, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak aldıkları eğitim ve işverenin bu konudaki talimatları doğrultusunda kendilerinin ve hareketlerinden veya yaptıkları işten etkilenen diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini tehlikeye düşürmemekle yükümlüdürler. 10

İş Kazaları Ve Meslek Hastalıklarında İşverenin Hukuki Sorumluluğu Ünite 7 7.7. KAYNAKÇA Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Yayınları İş Güvenliği ve Sağlığı Keskin İşverenin, İşçilerin ve Sendikaların Görevleri 11

İş Güvenliği 12