Temmuz 2012'de yürürlüğe giren Yeni Borçlar Kanunu ile birlikte işverene işçiyi psikolojik ve cinsel tacizden koruma yükümlüğü getirildi.

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Temmuz 2012'de yürürlüğe giren Yeni Borçlar Kanunu ile birlikte işverene işçiyi psikolojik ve cinsel tacizden koruma yükümlüğü getirildi."

Levent Bilgili
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 YASAL HAKLARIMIZI ÖĞRENELĠM MOBBĠNG NEDĠR? YAZAN: AV.ÖZLEM AYATA İş gücüne katılımlarının zaten çok düşük olduğu ülkemizde kadınların, çalışma hayatında uğradıkları, kadın olmalarından kaynaklı ayrımcılık, sıklıkla psikolojik tacize, diğer adıyla mobbinge de dönüşebiliyor. İntihar eden öğretim üyesi, polis memuru, öğretmen... İşverenini öldüren otel görevlisi, bebeğini düşüren ilaç mümessili gibi trajik haberlerle de gündemimizden düşmüyor mobbing yılında, Başbakanlık tarafından, İşyerinde Psikolojik Tacizin Önlenmesi konulu genelge yayınlandıktan sonra kurulan, Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi Alo 170 hattının bir buçuk yılda tam 4 bin 28 mobbing çağrısı aldığı açıklandı. Mobbing, 2000 li yıllardan önce iş hukuku alanında tartışılan bir konu değilken 2003 yılında iş güvencesi ile ilgili yasal düzenlenmeler yapıldıktan sonra, işçinin kişilik haklarının korunması konusu tartışılmaya başlandığında gündeme geldi ve çeşitli düzenlemeler yapılmaya başlandı. Temmuz 2012'de yürürlüğe giren Yeni Borçlar Kanunu ile birlikte işverene işçiyi psikolojik ve cinsel tacizden koruma yükümlüğü getirildi. Hukukumuzda Mobbingden Söz Edilebilmesi Ġçin; Davranışların sistematik olması; Bu davranışların birbiriyle bağlantılı olması; Bu davranışların mağdurun genel kişilik hakkını, onurunu veya sağlığını ihlal eden bir boyuta ulaşmış olması; Bu davranışların yıldırma, güçlük çıkarma ve ayrımcılığa hizmet etmesi gerekir. Hangi Davranışlar Mobbing Kapsamına Girer?

mobbinge de dönüşebiliyor. İntihar eden öğretim üyesi, polis memuru, öğretmen.

2 Mobbing oluşturan davranışlar değişik biçimde karşımıza çıkmaktadır. Çalışanların kendilerini ifade etmesini önlemeye yönelik saldırılar Çalışanların sosyal ilişkilerine Çalışanların sosyal itibarına Çalışanların yaşamına ve mesleki kariyerine ve Çalışanların sağlığına yönelik saldırılar olarak gruplayabiliriz. Türkiye de genel olarak mobbing uygulayan işverenler, İş Kanunlarının işçiyi koruyan tazminat ve işe iade hükümlerinden kurtulmak ve işçiyi istifaya zorlamak için uygular ve bu süreçte mobbinge maruz kalan işçi çoğu zaman psikolojik açıdan ciddi zararlar görerek istifa edip ayrılır. İşçinin kendini göstermesini ve iletişimini engellemesi; sözünün kesilmesi, yaptığı işin sürekli eleştirilmesi, fiziksel olarak izole edilmesi, orada değilmiş gibi davranılması, hakkında asılsız söylentiler çıkarılması, yeteneğinin çok altında işler verilmesi ya da fiziksel olarak çok ağır işler verilmesi şeklinde ortaya çıkabilir. Mobbingin en belirgin özellikleri nelerdir? DEVAMLILIK Kural olarak tek bir davranışın mobbing oluşturacağı kabul edilmez. Mobbingden söz edebilmek için devamlılık olması gereklidir. Devamlılıktan kasıt bahse konu davranışların en az altı ay sürmüş olmasıdır. Tek bir davranışın mobbing olarak kabul edilmesi mümkün değildir. O davranış tek başına bir suç oluşturabilir ya da iş akdinin işçi tarafından haklı feshine olanak verebilir ama mobbing olarak adlandırılmaz. Mobbingin Etkileri Nelerdir?

sağlığına yönelik saldırılar olarak gruplayabiliriz.

3 İşyerinde psikolojik tacizin sonuçları ve etki alanı oldukça geniştir. Bireyler, böyle bir sorunu bilmekte, yaşamakta, ancak tanımlama ve çözüm konusunda genellikle bir adım atamamaktadır. Genellikle bireyin toplumsal itibarını düşürmeye yönelik saldırgan bir ortam oluşturulmakta ve sistematik olarak baskı yaratılıp işten ayrılması sağlanmaktadır. Bazen özel taktiklerle bazen de kişilerin performansları ve dayanma güçleri yok edilerek, süreç, işe son verilmesi ya da kişinin ayrılması ile tamamlanır. Psikolojik tacizin birey üzerindeki duygusal ve fiziksel etkilerini; Uykusuzluk, Sinir Bozukluğu, Melankoli Hali, Konsantrasyon Bozukluğu, Sosyal İzolasyon, Kendini Küçümseme Ve Aşağılama, Sosyal Uyumsuzluk, Çeşitli Psikosomatik Rahatsızlıklar, Depresyon, Umutsuzluk Ve Çaresizlik Hissi, Sinirlilik, Öfke, Huzursuzluk ve Derin Keder Hali olarak tanımlanmaktadır. İşyerinde psikolojik tacizde en önemli etken iletişimsizlik olup, hem mağdur hem de bireyin ailesi ve çalıştığı kurum da yaşanan mobbing sürecinden olumsuz etkilenmektedir. Dolayısıyla, psikolojik taciz sadece fail veya failler ile mağdur arasında gelişen, bir defada meydana gelip biten bir şiddet türü değil, uzun bir süreçte yavaş yavaş gelişen ve gerek biçimi gerekse sonuçları açısından giderek ağırlaşan bir şiddet biçimidir. Mobbing Mağdurları Neler Yapmalıdır?

Bazen özel taktiklerle bazen de kişilerin performansları ve dayanma güçleri yok edilerek, süreç, işe son verilmesi ya da kişinin ayrılması ile tamamlanır.

4 Mağdur yaşadığı olayları, kendisine yönelik fiilleri not etmeli ve bunları yakınları ile paylaşmalıdır. Bu fiillerin yarattığı psikolojik veya fiziksel rahatsızlığı doktora anlatmalı ve belgelemelidir. Mobbing Türk Hukukunda, bu başlık altında tanımlanmamıştır. Ancak farklı suç veya haksız fiil olarak nitelenmekte olan bir olgu olarak karşımızda durmaktadır. Ceza ve tazminat hukuku disiplin alanına girmekle herkes bu durumda sanık veya mağdur olabileceği gibi davacı veya davalı da olabilir. Özellikle, mağdur maruz kaldığı fiilleri not almalı, belge toplamalı veya belge yaratmalıdır. Hukukumuz açısından doktor raporu aksi ispat edilinceye kadar belge delil olduğu için kati delil olarak hak kazandıracaktır. Mobbing Failinin Cezai Sorumluluğu Var Mıdır? Mobbing sürecinde gerçekleştirilen davranışlar, çok yönlü bir görünüş biçimine sahiptir ve bu nedenle Cinsel Saldırı Ve Cinsel Taciz, Kasten Yaralama Yani Yaralama Burada; Fiziki Veya Psikolojik Zarar Verme, İntihara Yönlendirme, Hakaret, Cebir, Eziyet Kötü Muamele İşkence Kişilerin Huzur ve sükûnunu bozma gibi birçok suç tipini gündeme getirir. Mağdur tedavi olmak üzere doktora gittiğinde konulan teşhis, bu fiiller eğer fiziksel bir rahatsızlık yaratmamışsa genellikle ruhsal yönden travma sonrası stres bozukluğu veya depresyon olmaktadır.

Ancak farklı suç veya haksız fiil olarak nitelenmekte olan bir olgu olarak karşımızda durmaktadır.

5 Mobbing Davalarında Manevi Tazminata Hükmedilir Mi? Ġş Kanunu Açısından; İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğini sağlamak için her türlü tedbiri almakla yükümlüdürler. İşverenin veya işveren vekillerinin işçiye mobbing uygulaması veya başka bir işçinin mobbing uygulamasına göz yumması işverenin işçiyi gözetme borcuna aykırılık teşkil eder. Bu durumda işçi sözleşmeye aykırılık nedeniyle maddi ve manevi tazminat hükümlerine başvurabilir. Bu davaların zamanaşımı 10 senedir. Medeni Kanun Açısından; Türk Medeni Kanunu na göre mobbing nedeniyle kişilik hakları saldırıya uğrayan kişi; Saldırının durdurulması davası, Saldırı tehlikesinin önlenmesi davası, Saldırının hukuka ayrılığının tespiti gibi dava yollarına başvurabilir. Türk Medeni Kanunu na göre mobbing nedeniyle kişilik hakları ihlal edilen kişi maddi ve manevi tazminat yollarına da başvurabilir. Bu davaların zamanaşımı süresi 10 yıldır. Borçlar Kanunu Açısından; İşveren, işyerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız bulundurmak; işçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdür.

Bu durumda işçi sözleşmeye aykırılık nedeniyle maddi ve manevi tazminat hükümlerine başvurabilir. Bu davaların zamanaşımı 10 senedir.

6 İşverenin, kanuna ve sözleşmeye aykırı davranışı nedeniyle işçinin ölümü, vücut bütünlüğünün zedelenmesi veya kişilik haklarının ihlaline bağlı zararların tazmini, sözleşmeye aykırılıktan doğan sorumluluk hükümlerine tabidir. Yine borçlar kanununa göre; zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de, bu zararı gidermekle yükümlüdür. Mobbing Nedeniyle Ġş Sözleşmesi Fesih Edilebilir Mi? İş Kanunu açısından Mağdur İşçinin Başvurabileceği Yollar İş görme borcunu ifadan kaçınma Haklı fesih Maddi manevi tazminat Eşit Davranma Borcuna Aykırılık ve Ayrımcılık Tazminatı Gözetme borcunun ihlal eden işveren için öngörülen idari ve cezai yaptırımlar

Yine borçlar kanununa göre; zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de, bu zararı gidermekle

Benzer belgeler

6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU ÇERÇEVESİNDE MOBBİNG. Avukat Ümit Işıl Gültekin Gültekin Hukuk Bürosu

6098 SAYILI TÜRK BORÇLAR KANUNU ÇERÇEVESİNDE MOBBİNG Avukat Ümit Işıl Gültekin Gültekin Hukuk Bürosu 1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek olan 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu, hukukumuzda yeni bir