HEDEFLER İÇİNDEKİLER JOOMLA İÇERİK EKLEME JOOMLA İçerik Ekleme Kategori ve Alt Kategori Oluşturma Makale Ekleme ve Makale Yöneticisi Ortam Yöneticisi İÇERİK YÖNETİM SİSTEMİ Okt. Mustafa AKBUĞA Bu üniteyi çalıştıktan sonra; Joomla için bölüm ve kategorileri oluşturabilecek, Oluşturulan kategoriler içerisine yeni makaleler ekleyerek yayınlayabilecek, Makale yöneticisini kullanarak makaleleri yayından kaldırıp arşivleyebilecek, Ortam yöneticisini kullanarak joomlaya dosya ekleyebileceksiniz. ÜNİTE 4
GİRİŞ Joomla İle yeni bir makale eklemek ve eklenen makale ya da içerikleri yönetmek çok kolaydır. İçerikler web sitelerinin oluşturma nedenlerinden biridir. Büyük sitelerde içeriği organize edebilmek için Joomla veya bir başka içerik sistemi gereklidir. Joomla nın kurulumunu tamamladıktan sonra web sitelerinde en çok içerik eklemek vakit alır. Ancak Joomla sitenize makaleler ya da içerik eklemeye başlamadan önce sitenize girecek materyallerin nasıl organize edileceğini iyi planlamanız gerekir. İyi düzenlenmemiş bir Joomla sitesi, tüm dosyaları tek bir klasöre atılmış bir sabit disk gibidir. Bu şekilde organize edilmiş bir sitede aradığınız bir şeyi bulmanız zorlaşır. Doğru bölüm ve kategorileri önceden oluşturarak içeriğinizi hiyerarşik bir şekilde organize ederseniz hem siz hem de siteyi kullananalar, aradığı içeriğe kolaylıkla ulaşabilir. Bu ünitede, Joomla ile yönetilen bir web sitesine katagori ve içeriklerin nasil eklendiği ve içerik eklemekte kullanılan araçların neler olduğu anlatılacaktır. JOOMLA İÇERİK EKLEME Joomla ile yönetilen web sistelerine içerik eklemeden önce Joomla nın içeriği nasıl organize ettiğini anlamak gereklidir. Joomla nın sınırsız seviyede kategoriler (klasör içinde klasör gibi) oluşturabilen açık bir yapısı yoktur. Onun yerine hiyerarşi iki seviyeyle kısıtlanmıştır. Ancak bölüm ve kategori adını alan bu hiyerarşik seviyelerin çok büyük siteler dışında hemen hemen her türlü site için yeterli olacağı söylenebilir. Joomla ayrıca statik içerikler için kategorize edilmemiş içerik oluşturmaya da izin vermektedir. Statik içerik, site hiyerarşisine uymayan bazı makaleleri içerir ve bu makaleler diğer benzer içeriklerle birlikte sınıflandırılmaz. Kategorize edilmemiş içerik, bir makalenin istenen konumu henüz belirlenmemişse geçici olarak kaydetmek üzere de kullanılır. Joomla gelişmiş bir içerik yönetim sistemidir. Bu nedenle makaleleriniz web sunucusunda klasörler hâlinde barındırılmaz. Bunun yerine her makale bir veritabanı tablosunda saklanır ve hiyerarşi içindeki konumu da veritabanına kaydedilir. Bu yöntem, içeriği yeniden organize etmenizi kolaylaştırır. Çünkü bir makalenin konumunu değiştirmek için dosyaları bir klasörden başka bir klasöre taşımak yerine Joomla da tek bir ayarı değiştirmeniz yeterli olur. Bir Joomla web sitesindeki tüm içerikler, iki seviyelidir. Bir hiyerarşi içinde organize edilir. Üst seviyeye bölüm, alt seviyeye de kategori denir. Joomla ile yönetilen web sistelerine çeşitli içerikler eklemekte kullanılan araçlar, İçerik Menüsünde yer alır. Bu Menü yardımıyla siteye Makaleler, Katagoriler, Resim veya videolar kolayca eklenebilir. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 2
Şekil 4.1. Joomla nın yönetim panelinde bulunan içerik yönetim araçları Kategori ve Alt Kategori Oluşturma Joomla da kurulumla gelen Kategorisiz adında bir bölüm vardır. Kategorisiz olarak adlandırılan bu bölüm hiçbir kategoriye dâhil edilemeyen nitelikteki içerikleri eklemek için kullanılır. Joomla ile Site yapılandırma işlemlerinin başında kategori oluşturmak gelir. Çünkü kategori oluşturmadan içerik ekleyebilmek pek mümkün değildir. Sınıflandıracağınız nitelikteki içerikleri eklemek için kategori, menü ögeleri ekleyebilmek için de kategori ve içerik ögelerini birlikte eklemek gerekmektedir. Joomla da kategori ve alt kategorileri eklemek için Şekil 4.1 de Denetim Masası nda yer alan ok işaretiyle gösterilen İçerik yönetim panelini açın ve burada 1 no lu alan ile gösterilen Kategori Yöneticisi linkini tıklayın. Bu durumda Şekil 4.2 de gösterilen kategori yöneticisi açılacaktır. Joomla kurulumunu örnek veri yüklemeden yaptığımız için sayfada sadece kurulumla gelen okla gösterilen Uncategorised adlı bölüm vardır. Yeni bir kategori oluşturmak için üst menüde bulunan Yeni butonuna tıklayınız. Şekil 4.2. Joomla nın Katogori yöneticisi Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 3
Şekil 4.3. Joomla nın yeni makale ekleme sayfası Bu durumda ekrana Şekil 4.3 te gösterilen yeni kategori ekleme sayfası gelir. Bu ekrandan Oyunlar adında yeni bir kategorinin nasıl oluşturulacağı Şekil 4.4 te gösterilmektedir. Yayınlama, İzinler ve Seçenekler tercihe bağlı olduğundan temel bilgi öğrenme aşamasında bu bölümlerde bir şey yapılmasına gerek yoktur. 1.Başlık: Bu bölüme oluşturmak istediğimiz kategorinin adı yazılır (Oyunlar). 2.Takma Ad: Bu bölüme kategorimizin sistem tarafından url lerde kullanılacak olan adı yazılır. (Oyun) 3.Açıklama: Bu bölüme oluşturacağımız kategori ile ilgili bir açıklama yazabileceğimiz gibi boş da bırakabiliriz. 4.Üst: Bu bölümde oluşturacağımız kategorinin bir ana kategori olmasını istersek, Üstyok seçeneğini kullanmak gerekir. Sitemizi yapılandırma aşamasında herhangi bir kategoriye alt kategori eklemek istediğimizde, seçimimizi alt kategori eklemek istediğimiz kategori olarak ayarlarız. 5.Etiketler: Bu bölümde kategoriyi temsilde kullanılan kısa kodlar verilir. 6.Durum: Bu bölümde kategorinin yayınlanma durumu belirlenir. Yayınlanmışı seçtiğimizde, kategori kaydedildiği anda yayınlanmaya başlar. 7.Erişim: Bu bölümde ekleyeceğimiz kategoriye erişebilecek kullanıcı seviyesini belirleriz. Public herkesin erişebileceği anlamını taşır. 8.Site Dili: Kategori için özel bir dil belirlenmeyecek ise tümü seçili olarak bırakılır. 9.Not: Bu bölümde oluşturacağımız kategoriye tanıtıcı bilgi yazabileceğimiz gibi boş da bırakabiliriz. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 4
10.Sürüm Notu: Bu bölümde kategoriyi oluşturan joomlanın versiyon numarası yazılabileceği gibi boş da bırakabilir. Gerekli alanları doldurduğumuza göre artık kaydet & Kapat butonuna tıklayabiliriz. Oyunlar kategorisine alt kategori olarak Zekâ Oyunları kategorisini eklemek için Başlık ve Takma ad bölümlerine zekâ oyunları yazarız. Üst bölümünün yanındaki seçim butonunu tıklayarak açılan bölümünden Oyunlar ı seçeriz. Böylece Zekâ oyunları kategorisinin, Oyunlar kategorisi paintin bir alt kategorisi olacağını belirleriz. Diğer özellikler yukarıda anlatılan şekilde düzenlenip yeniden Kaydet & Kapat butonuna tıklanır. Şekil 4.4. Joomla ya alt Katogori ekleme sayfası Zekâ Oyunları kategorisine alt kategori olarak Satranç kategorisi eklenir. Bunun için Başlık ve takma ad bölümlerine Satranç yazılır. Üst bölümünün yanındaki seçim butonunu tıklayarak açılan seçim bölümünden Zekâ Oyunları nı seçin. Böylece Satranç kategorisinin Zekâ Oyunları kategorisinin bir alt kategorisi olacağı belirlenir. Şekil 4.4 te gösterildiği gibi düzenleyip Kaydet & Kapat butonuna tıklayın. Şekil 4.5. Joomla nın Kategori yöneticisinde yeni oluşturulan bölüm ve kategoriler Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 5
Butona tıkladıktan sonra Şekil 4.5 te gösterilen kategori yöneticisi sayfası açılır. İlk oluşturduğumuz Oyunlar kategorisine bağlı bir alt kategori olan Zekâ Oyunları kategorisi ile Zekâ Oyunları nın alt kategorisi olan Satranç kategorisi gösterilmektedir. Artık oluşturulan bu kategorilere içerik eklenebilir. Yeni Makale Ekleme ve Makale Yöneticisi Joomla ya içerik ekleyebilmek için önce kategori oluşturulması gerektiğini, Kategori ve Alt Kategori oluşturma işlemini bir önceki bölümde görmüştük. Şimdi kategoriler oluşturulduğuna göre bu katogorilere içerik nasil eklenir görelim. Şekil 4.6. Joomla nın Makale yöneticisi Sitemize henüz içerik eklemediğimiz için makale yöneticisinde sadece Getting Started isimli bir içeriğin Uncategorised kategorisinde yer aldığı Şekil 4.6 da görülmektedir. Bu makaleyi, yeni makale ekledikten sonra çöp botonu kullanarak siliniz. İlk içeriğimizi eklemek için yeni butonuna tıklayın. Bu durumda ekrana Şekil 4.7 de gösterilen Yeni Makale Ekleme sayfası gelir. Şekil 4.7. Joomla ya yeni makale ekleme sayfası Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 6
Şimdi bu sayfadaki ifadeleri anlatmaya çalışalım. youtube videoları Düzenleyiciyi değiştir seçeneğinin HTML moduna alınması ve video linkleri bu alana yapıştırılması sonucunda makaleye eklenebilir. 1.Başlık: Makalenin başlığı bu bölüme yazılır.(örneğimizdeki başlık Satranç ) 2.Takma Ad: Bu bölüm internet adresinde görülecek olan kısmı ayarlar. Genel olarak bu bölüm boş bırakılır. 3.Kategori: İçeriğin hangi kategoride yayınlanması isteniyorsa o kategori seçilir. (Örneğimizdeki kategori Zekâ Oyunları ) 4.Etiket: Makaleyi en iyi açıklayan anahtar sözcükler ve cümlecikler bu alana girilir. Anahtar sözcükler virgülle ayrılır ve cümlecikler tek tırnakla gruplanır. 5.Durum: İçeriğin yayınlanma durumunu belirtir. 6.Öne Çıkan: Makalenin ön sayfada gösterilip gösterilmeyeceğini seçmekte kullanılır. 7.Erişim: İçeriğimizi görüntüleyebilecek kullanıcı erişim seviyesini belirlememize olanak sağlıyor. Public herkesin görüntüleyebileceği anlamını taşırken Registered sadece üyelerimizin görüntüleyebileceği anlamını taşır. 8.Site Dili: İçeriğin hangi site dilinde yayınlanacağını belirlemekte kullanılır. Herhangi bir dil tercihi yapmıyorsak " tümü " şeklinde bırakılır. 9.Sürüm Notu: Bu bölümde Makleyi oluşturan joomlanın versiyon numarası yazılabileceği gibi boş da bırakabilir. 10.Metin Editörü: Bu bölüm yazı ve resimler de dâhil içeriklerin eklendiği alandır. Bu alanda Microsoft Word gibi metinsel düzenlemeler yapılabilir. İstenirse kopyala/yapıştırla başka metinler de bu alana taşınabilir. 11.Makale: Makale içerisinde daha önce eklemiş olduğumuz makalelerden birinin linkini vermek gerektiğinde kullanır. 12.Resim: İçeriğimize resim eklemek için kullanılır. 13.Sayfa Sonu: Çok uzun olan makaleleri sayfa sayfa şeklinde bölmeye yarar. 14.Devamını Oku: Genellikle anasayfada yayınladığımız yazılara giriş metni oluşturmak için kullanılır. 15.Düzenleyiciyi Değiştir: Yazım editörümüzü kapatmak ve HTML versiyon ile içerik eklememize imkân sağlar. Bu bölümdeki işlemlerden sonra Şekil 4.8 de gösterilen Resimler ve Bağlantılar Seçenekleri tıklanır. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 7
Resimler ve bağlantılar Resimler Şekil 4.8. Yeni eklenen makalenin Resim ve bağlantılar sayfası Joomla 3.6 sürümünde bir makaleye 3 farklı bağlantı adresi eklemek mümkündür. 1.Giriş Metni Resmi: Burada seç butonuna tıklanarak makalenin giriş bölümüne (makale için bir giriş metni oluşturulacaksa) resim ekleyebilir ve hemen altındaki bölümlerden resim özellikleri belirlenebilir. 2.Tam Makale Resmi: Burada seç butonuna tıklayarak makalenin içine resim ekleyebilir ve hemen altındaki bölümlerden resim özellikleri belirtilebilir. Bağlantılar Joomla da bağlantılar özelliği ile kendi sitemizin içine dilersek başka bir siteye bağlantılar ekleyebiliriz. Bağlantının nasıl ekleneceğini kısaca açıklayalım. A Bağlantısı: Bu bölüme görüntülemek istediğimiz sayfanın url adresi yazılır (http.//www.atauni.edu.tr gibi). A Bağlantısı Metni: Bu bölüme bağlantının görünecek adı yazılır (Atatürk Üniversitesinin sayfası gibi). Bağlantı Hedef Penceresi: Burada bağlantının nasıl açılacağı belirlenir (yeni pencerede açılsın gibi). Şekil 4.9. Santranç makalesinin genel görünümü Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 8
Zekâ Oyunları kategorisinde yer alan Satranç makalesinin genel görünümü Şekil 4.9 da gösterilmektedir. Bu bölümdeki işlemleri tamamladıktan sonra Yayınlama Seçenekleri tıklandığında Şekil 4.10 da gösterilen yayınlama seçenekleri ekrana gelir. Bu seçeneklerin ne anlama geldiği aşağıda anlatılmaktadır. Şekil 4.10. Yeni eklenen makalenin yayınlama ayarları 1.Yayınlamayı Başlat: Makalenin yayınlanma tarihinin seçiminin yapılabileceği bu bölüm genellikle makalenin ileri bir tarihte otomatik yayınlanması düşünüldüğünde kullanılır. Diğer durumlarda seçim yapmaya gerek yoktur. Bir makalenin içeriği sık sık güncellenmiyorsa arama motoru ropotları tarafından indekslenmesi istenmez. 2.Yayınlamayı Bitir: Makalenin belirli bir tarihte otomatik olarak yayından kaldırılması düşünülüyor ise bu bölümde yayından kalkacağı tarih belirlenebilir. Herhangi bir seçim yapılmadığında makale sürekli yayında kalır. 3.Oluşturulma Tarihi: Burada makalenin oluşturulma tarihini seçebileceğimiz gibi herhangi bir seçim de yapmayabiliriz. Seçim yapılmaması hâlinde tarih sistem tarafından otomatik olarak oluşturulur. 4.Oluşturan: Bu bölümde Kullanıcı Seçim linkine tıklayarak bir kullanıcı seçileceği gibi herhangi bir seçim de yapılmayabilir. Seçim yapılmaması halinde otomatik olarak Super User olacaktır. 5.Oluşturan Takma Adı: Bu bölüme makaleyi oluşturan için bir takma ad yazılabileceği gibi genellikle boş bırakılır. 6. Site Açıklaması: Bu bölüme makaleyi özetleyen kısa bir açıklama yazısı yazılır. Bu yazı arama motorları tarafından görüntüleneceği için düzgün bir şekilde yazılmalıdır. 7.Site Anahtar Sözcükleri: Bu bölüme makale arama motorlarında hangi kelimeler arandığında görüntülenmesi isteniyorsa o kelimeler virgül ile ayrılarak yazılır. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 9
8.Robotlar: Bu bölümde makalenin arama motoru robotları tarafından indekslenip indekslenmeyeceği belirlenir. 9.Yazar: Bu makaleye katkı sağlayan kullanıcılar bu bölümde eklenir. 10.İçerik Hakları: İçerik hakları ile ilgili bir yazı yazılabileceği gibi bu alanlar boş da bırakılabilir. Seçenekler, Düzenleme Ekranını Yapılandır ve Makale İzinleri bölümlerinin ayarları genel olarak Makale Yöneticisinde bulunan Seçenekler sayfasından yapılır. Bu bölümlerdeki ayarlar, varsayılan olarak Genel Ayarları kullanır. Bu üç bölüm genelde özel durumlarda kullanılır. Makale için özel bir durum söz konusu değilse bu bölümleri kullanmaya gerek yoktur. Gereken tüm işlemleri yaptığımıza göre artık makalemizi yayınlayabiliriz. Bunun için kaydet & Kapat butonu tıklanır. Bu durumda tekrar makale yöneticisi sayfası gelir. Burada makalenin eklendiği mesajı belirtilir ve Zekâ Oyunları kategorisine eklediğimiz Satranç başlıklı ilk makale Şekil 4.11 deki gibi makale yöneticisinde görülür. Şekil 4.11. Yeni eklenen satranç makalesinin makale yöneticisindeki görünümü 1.Yeni: Yeni makale eklemek amacıyla kullanılır. Bir makalenin çöpe gönerilmesi joomla içerisinden kaldırılması anlamına gelmez. İhtiyaç durumunda çöp yöneticisi yardımıyla tekrar kullanılabilir hale getirilebilir. 2.Düzenle: Makale yöneticisi içerisinde yer alan önceden oluşturulmuş makalelerin düzenlenmesinde kullanılır. 3.Yayınla: Önceden hazırlanmış fakat yayınlanmamış makalenin yayınlanmasında kullanılır. 4.Yayından kaldır: Önceden yayınlanmış makalelerin yayından kaldırılması amacıyla kullanılır. 5.Öne çıkan: Makale yöneticisinde yer alan birden fazla makale içerisinden seçilmiş olanların en önde yer alaması amacıyla kullanılır. 6. Arşiv: Makale yöneticisi içerisinde yer alan makaleler yayından kaldırıldığında dosya kirliliğini önlemek amacıyla bu buton sayesinde depolanır. 7.Denetle: Bu bölüm seçilmiş makalelerin yazım ve üzerindeki resimlerin link bilgilerinin denetlenmesi amacıyla kullanılır. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 10
8.Çöp: Makale yöneticisi içerisinde yer alan ve yayından kaldırılmış fakat arşivlenmesine gerek duyulmayan dosya ve klasörlerin çöp kutusuna gönderilmesi için kullanılır. 9.Toplu: Bu bölüm makale yöneticisindeki yer alan makalelerin tamamı üzerinde dil, erişim seviyesi ve kopyalama işlemleri yapmak amacıyla kullanılmaktadır. 10.Seçenekler: Makale yöneticisinden seçilmiş bir makalenin, makale oluşturulurken girilen bilgilerin web sitesinde görülüp görülmemesini belirler. Ortam Yöneticisi: Ortam Yöneticisi her türlü medyayı yönetmek için kullanılır. Ortam Yöneticisi'ne pek çok dosya formatı yüklenebilir. Ortam yöneticisi tarafından desteklenen dosya uzantıları şunlardır:.bmp,.csv,.docx, xlsx.gif,.ico,.jpg,.pdf,.png,.ppt,.txt, ve..swf. Yüklenebilecek uzantılar, Genel Yapılandırma'nın Sistem sekmesindeki İzin Verilen Uzantılar alanından değiştirilebilir. Ortam yöneticisinin genel görünümü Şekil 4.12 de gösterilmektedir. Varsayılan olarak yeni yüklediğiniz dosyalar images klasörüne yüklenir. Satranç makalesi oluşturulurken kullanılan resimler, önceden ortam yöneticisine yüklenmiştir. Ortam yöneticisinde olmayan ögeler makale içerisinde kullanılamaz. Ortam yöneticisi en fazla 10 Mb lık dosyaları yönetebilir. Bu boyutu aşan dosyalar ya bölümlere ayrılmalı ya da ftp sunucusuna yüklenerek makale içerisinden linkleri verilebilir. Şekil 4.12. Ortam yöneticisinin genel görünümü 1.Ortam Yöneticisine klasör, Dosya yükleme ve Silme: Makaleye eklenmek istenen her türlü dosya bu bölüm kullanılarak ortam yöneticisine yüklenir. Yükle butonu tıklandığında 3 no lu alanla gelen dosya yükleme bölümünü açar. Yeni Klasör butonu, ortam yöneticisine klasör eklerken Sil butonu seçilmiş dosya ve klasörlerin yöneticiden kaldırılmasını sağlar. 2.Görünüm: Bu bölüm ortam yöneticisinde yer alan dosya ve klasörlerin gösterim şeklini ayarlar. Küçük resim, her dosya ve klasörü ikon olarak gösterirken Ayrıntılı Görünüm seçeneği dosyaların isim, boyut gibi ayrıntılarıyla listelenmesini sağlar. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 11
3. Dosya Yükleyici: Bu bölüm ortam yöneticisinde yeni butonuna basıldığında açılır. En fazla 10 Mb lık dosyalar Gözat seçeneği ile bilgisayar ortamından yolu seçilerek Yüklemeye başla butonuna basıldığında joomla oratamına kopyalanır. 4. Gezinti Bölmesi: Bu bölüm ortam yöneticisinde yer alan dosya ve klasörlerin disk üzerindeki hiyararşik yerleşimini gösterir. Bu sayede hangi dosyanın hangi alt klasör içerisinde yer aldığı takip edilebilir. 5. Gösterim Alanı: Bu alan Görünüm bölümünde yer alan seçeneklere göre dosya ve klasörlerin görüntülenme şeklini belirler. Dosya Yükle bölümünü kullanarak sisteme yüklediğiniz dosyaların tümünü makalelerinize ekleyebilirsiniz. Bunun için makale düzenleme kutusunun altındaki Resim düğmesi kullanılır. Atatürk Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi 12