TÜRKİYE DEMİRYOLU ULAŞTIRMASININ SERBESTLEŞTİRİLMESİ HAKKINDA KANUN Halkla İlişkiler Başkanlığı
TA K D İ M Değerli; Ana Kademe, Kadın Kolları, Gençlik Kolları MKYK üyemiz, Bakan Yardımcımız, Milletvekilimiz, Ana Kademe, Kadın Kolları, Gençlik Kolları İl Başkanımız ve Belediye Başkanımız; AK Parti Genel Merkez Halkla İlişkiler Başkanlığımız bünyesinde faaliyet gösteren AKOFİS Asistan Programı, iktidarımızın devrim niteliğindeki çalışmalarını bilgi notu formatına dönüştürerek sizlere gönderen bir programdır. Halkla ilişkiler çalışmalarınızda sizlere yardımcı olacağı düşüncesiyle bugüne kadar sizlere çeşitli konularda dokümanlar gönderen AKOFİS, TÜRKİYE DEMİRYOLU ULAŞTIRMASININ SERBESTLEŞTİRİLMESİ HAKKINDA KANUN konusunda hazırladığımız bilgi notunu da bilgi ve dikkatinize sunmaktadır. AKOFİS in bilgi ve hatırlatma şeklindeki hizmetleri bundan sonra da devam edecektir. Sizlere daha iyi hizmet vermek amacıyla kendisini süreklilik ilkesi içinde geliştirmeyi ilke edinen AKOFİS le ilgili soru, görüş ve değerlendirmeleriniz bizlere yol gösterecektir. Bu düşüncelerle son çalışmamızı bilgi ve dikkatlerinize sunar, başarılı çalışmalarınızın devamını dilerim. Salih KAPUSUZ Ankara Milletvekili Genel Başkan Yardımcısı Halkla İlişkiler Başkanı
GİRİŞ Bu kanun tasarısı demir yolu ulaşımının serbestleşmesi düzenlemesidir.157 yıllık geçmiş tarihi bulunan, Osmanlıya hizmet etmiş, Cumhuriyetimizin kurulması öncesinde kurtuluş savaşımızın en önemli alt yapısını, lojistiğini temin etmiş ve Cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte, Türkiye'nin zor yıllarda, gelişmesine fedakarca hizmet etmiş, bir buçuk asırlık kuruluşumuz ile ilgili bu düzenleme sadece ekonomimizin büyümesine hizmet etmeyecektir.çünkü demir yolları Türkiye'de sadece bir taşıma alt yapı sektörü değildir. Demir yolları aynı zamanda bu ülkenin kültürüdür, bu ülkenin folklorudür, bu ülkenin bağımsızlığının da timsalidir. Bilindiği üzere Osmanlı da 14 bin kilometrenin üzerinde demir yolumuz bulunmaktaydı. Misakımillî sınırlarımıza çekildiğimizde, elimizde 4.136 kilometre yol kaldı.savaştan çıkmış, insan kaynağını, parasal kaynaklarını tüketmiş genç Türkiye Cumhuriyeti, refahın demir yollarıyla ancak mümkün olacağını ve demir yollarının bu ülkenin kalkınmasında en büyük lokomotif olacağı düşüncesiyle demir yolu seferberliğini başlattı. 1946 yılına kadar başlanan projelerin birçoğu tamamlanmış, bu süre içerisinde yapılan toplam yol miktarı 3.764 kilometreye ulaşmıştı yani 4.136 kilometre üzerine 3.764 kilometre demir yolu yapılmıştır. 1950 de demir yolu sektöründe bir makas değişikliği olmuştur. Dünyada otomotiv rüzgarları esiyor, otomotiv sektörü kasırga gibi bütün dünyayı kasıp kavuruyor ve dolayısıyla, kara yolu taşımacılığı ön plana çıkıyor. Bu arada da demir yolları unutuluyor. Otomotiv sektörü 1950 de sadece Türkiye de değil, dünyada da var ancak dünyanın gelişmiş ülkeleri bir yandan kara yolu altyapısına yatırım yaparken bir yandan da dengeyi sağlamak için demir yollarına da yatırıma devam ediyor. Bizde ise durum farklıdır Cumhuriyetin kuruluşundan 1946 ya kadar devam eden seferberlik, 1950 den sonra devam ettirilememiştir; 1950 yılı ile 2000 yılı arasındaki toplam yapılan yol miktarı sadece 975 kilometredir.
KANUNU TASARISI İLE GETİRİLEN EN ÖNEMLİ YENİLİK, DEMİRYOLU ALTYAPISINA ERİŞİMİN SERBESTLEŞTİRİLMESİDİR. Ülkemizde 1950 li yıllarda demiryollarının yolcu taşımacılığındaki payı % 42, yük taşımacılığındaki payı ise % 68 düzeylerindeydi. 2012 yılına gelindiğinde ise bu oranlar % 1,5 ile % 4,5 seviyeleri arasında gerçekleşmektedir. Son yıllarda demiryolu sektörüne önemli yatırımlar yapılmaktadır. Ancak, zamanla karayolu lehine oluşan bu dengesiz değişimin demiryolları lehine değiştirilmesi, sektöre yapılan yatırımların artarak sürdürülmesinin yanı sıra, sektörün düzenlenmesi ve TCDD nin yeniden yapılandırılması sonucunda sağlanabilecektir. Bütünleşik ulaştırma sistemi içinde, demiryolu taşımacılık sisteminin avantajlı yönlerinden daha fazla yararlanılabilmesi için alınması gerekli önlemlerin başında demiryolu taşımacılık sektöründeki mevcut tekelin kaldırılması, serbest, şeffaf ve adil koşullarda rekabetin sağlanması gelmektedir. KANUNUN AMACI ; Demiryolu alanındaki mevcut ülke kaynağının daha verimli kullanılması sağlanacak ve atıl kapasite kullanıma açılacaktır. Tekelin kaldırılmasını ve sektörünün serbestleştirilmesi ile AB demiryolu mevzuatına da uyum sağlanmış olacaktır. Demiryollarında serbest rekabetle birlikte, taşımacılık türleri arasındaki pazar paylaşımında demiryollarının lehine birinci seçeneğe göre olumlu yönde değişim olacaktır. Böyle bir değişim, demiryolu taşımacılığının kalitesinin zaman ve maliyet bakımından artmasına bağlı olarak gerçekleşecektir. Özellikle yük taşımacılığı açısından karayolu taşımacılığına olan talepten demiryoluna kaymalar olacaktır. Bu durum, demiryolu yük ve yolcu taşımacılığının artmasını sağlayacaktır. Demiryolu piyasasının canlanmasına bağlı olarak demiryolu sektörü istihdamının artacağı kesindir.
KANUN NELER GETİRİYOR Demiryolu altyapısı ve tren işletmeciliği konusunda girişimde bulunacak yeni özel ve kamu girişimcilerinin değerlendirilmesi, sertifikalandırılması ve yetkilendirilmesiyle ilgili olarak 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı UDH Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Demiryolu Düzenleme Genel Müdürlüğü kurulmuştur. TCDD ile TCDD Taşımacılık A.Ş. arasındaki her türlü devir işlemi tamamlanıncaya kadar, TCDD Taşımacılık A.Ş. ye verilen görevler TCDD tarafından yürütülecektir. Kamu hizmeti yükümlülüğü, beş yıl süreyle TCDD Taşımacılık A.Ş. tarafından yerine getirilecektir. Kamu hizmeti yükümlülükleri için ihtiyaç duyulan ödenek UDH Bakanlığının bütçesine konulacaktır. Kamu hizmeti yükümlülüğü kapsamında desteklenecek demiryolu yolcu taşıma hatları ile kamu hizmeti yükümlüsü tren işletmecisinin belirlenmesine ilişkin usul ve esaslar Bakanlar Kurulu tarafından belirlenecektir. TCDD nin ilgili hizmet birimlerinden TCDD Taşımacılık A.Ş. ye devredilecek personel ile yük ve yolcu taşımalarıyla ilgili hizmetlerinde kullanılan çeken ve çekilen araçlar ve bunlarla ilgili her türlü diğer araç, gereç ve cihazlar TCDD Yönetim Kurulu tarafından belirlenecektir. Personel kadro ve pozisyonlarıyla, araç, gereç ve cihazlar ise hak, alacak, borç ve yükümlülükleriyle birlikte başka bir işleme gerek kalmaksızın TCDD Taşımacılık A.Ş. ye devredilmiş sayılacaktır.devredilen personel ile araç, gereç ve cihazlarla ilgili TCDD ce taraf olunan işlem ve sözleşmelerde TCDD Taşımacılık A.Ş. taraf olacaktır. Bu hususlara ilişkin olarak TCDD leh ve aleyhine açılmış olan davalar ile başlatılmış olan takiplerde TCDD Taşımacılık A.Ş. kendiliğinden taraf sıfatını kazanacaktır. Söz konusu hususlarla ilgili olarak bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce TCDD tarafından yapılmış iş ve işlemler sebebiyle açılacak davalar TCDD Taşımacılık A.Ş. ye yöneltilecektir.
KANUN NELER GETİRİYOR TCDD nin ilgili hizmet birimlerinden TCDD Taşımacılık A.Ş. ye devredilecek personel TCDD Yönetim Kurulu tarafından belirlenecek ve bu personel kadro ve pozisyonlarıyla birlikte başka bir işleme gerek kalmaksızın TCDD Taşımacılık A.Ş. ye devredilmiş sayılacaktır. TCDD nin cer, yük ve yolcu taşımalarıyla ilgili hizmetlerinde kullanılan çeken ve çekilen araçlar ve bunlarla ilgili her türlü diğer araç, gereç ve cihazlar; hak, alacak, borç ve yükümlülükleriyle bedelsiz olarak ve devam etmekte olan davaların ilgili olanlarıyla birlikte TCDD Taşımacılık A.Ş. ye devredilecektir. TCDD nin taşınmazlarından ilgili olanlar TCDD Taşımacılık A.Ş. ye bedelsiz olarak on yıl süreyle tahsis edilecektir. Kanunun yürürlüğe girmesinden önce TCDD tarafından gerçekleştirilmek üzere Kamu Yatırım Programına alınmış yatırımlar TCDD tarafından tamamlanacaktır. Kanunun yürürlüğü girdiği tarihten itibaren beşinci yılın yıl sonuyla sınırlı olarak, TCDD nin bakım ve onarım bütçesinde yer alan finansman açıkları, TCDD taşımacılık A.Ş ye yapılan sermaye transferi nedeniyle doğan açıkları, sermayesine mahsuben Hazine Müsteşarlığı tarafından karşılanacaktır. Kanunun yürürlüğü girdiği tarihten itibaren beşinci yılın yıl sonuyla sınırlı olarak, TCDD Taşımacılık A.Ş. nin yatırım programlarında yer alan yatırımlarının finansmanı, işletme bütçesinde yer alan finansman açıkları ve fiili finansman açığı ile işletme bütçesinde öngörülen arasındaki fark sermayesine mahsuben TCDD tarafından karşılanacaktır.
SONUÇ Rekabetin olduğu serbest bir piyasada yük taşımacılığı yapılabilecektir. Tüm nüfusa ekonomik bir şekilde ve eşit koşullarda demiryolu ile seyahat etme imkânı verilebilecektir. Birbirine yakın yerleşim yerleri arasında günlük seyahat amacıyla yapılan demiryolu taşımacılığının tüm nüfusa düşük ücret karşılığında sunulması mümkün olacak ve böylece bölgesel yolcu taşımacılığı gelişecektir. Bölgesel yolcu taşımacılığının gelişmesi ile birlikte yüksek hızlı trenlere erişim imkânları da artacaktır.ülkemiz gelişecek, büyük adımlar atılacaktır.
Görüş ve Önerileriniz için: akofis@akparti.org.tr (0312)204 50 00/2115 Halkla İlişkiler Başkanlığı