Kısa İçerik KISIM I Omurgalıların Çeşitliliği, Fonksiyonu ve Evrimi 1 1 Omurgalıların Çeşitliliği, Sınıflandırılması ve Evrimi 2 2 Omurgalı İlişkileri ve Temel Yapıları 19 3 İlkin Omurgalılar: Çenesiz Omurgalılar ve Çeneli Omurgalıların Kökeni 47 KISIM II Amniyonsuz Omurgalılar: Balıklar ve Amfibiler 71 4 Suda Yaşamak 72 5 Kıkırdaklı Balıkların Çeşitlenmesi 99 6 Sudaki Hakim Yaşam: Balıkların Büyük Yayılışı 122 7 Paleozoyik Zamanın Coğrafya ve Ekolojisi 158 8 Karada Yaşamak 167 9 Tetrapodların Kökeni ve Yayılışı 189 10 Semenderler, Kuyruksuz Kurbağalar ve Sösilyanlar 211 KISIM III Sauropsida: Kaplumbağalar, Lepidozorlar ve Arkozorlar 253 11 Sinapsitler ve Sauropsitler: Karasal Yaşama İki Yaklaşım 254 12 Kaplumbağalar 287 13 Lepidozorlar: Kalakbaşlılar, Kertenkeleler ve Yılanlar 310 14 Ektotermi: Hayata bir Düşük Maliyet Yaklaşımı 349 15 Mezozoyik Zamanın Coğrafya ve Ekolojisi 364 16 Mezozoyik Diapsitleri: Dinozorlar, Timsahgiller, Kuşlar ve Diğerleri 371 17 Kuş Özelleşmeleri 407 KISIM IV Synapsida: Memeliler 447 18 Synapsida ve Memelilerin Evrimi 448 19 Senozoyik Zamanın Coğrafya ve Ekolojisi 471 20 Memeli Çeşitliliği ve Karakteristik Özellikleri 480 21 Memeli Özelleşmeleri 513 22 Endotermi: Hayata bir Yüksek Enerji Yaklaşımı 537 23 Memelilerin Vücut Büyüklüğü, Ekolojisi ve Sosyalitesi 559 24 Primat Evrimi ve İnsanın Ortaya Çıkışı 581 25 İnsanın Diğer Omurgalı Türleri Üzerine Etkileri 614 vi Ek A-1 Sözlük G-1 Atıflar C-1 Dizin I-1
İçindekiler Ön Söz xv Çeviri Editörünün Ön Sözü xvii Türkçe Baskıya Ön Söz xix Yazarın Türkçe Baskıya Ön Sözü xx KISIM I Omurgalıların Çeşililiği, Fonksiyonu ve Evrimi 1 1 Omurgalıların Çeşitliliği, Sınıflandırılması ve Evrimi 2 1.1 Omurgalı Öyküsü 2 1.2 Omurgalıların Sınıflandırılması 8 1.3 Filogenetik Sistematik 8 1.4 Fosillerle İlgili Problemler: Taç ve Kök Gruplar 11 1.5 Evrimsel Hipotezler 12 1.6 Dünya Tarihi ve Omurgalı Evrimi 15 Özet 16 Tartışma Soruları 16 Ek Bilgiler 17 2 Omurgalı İlişkileri ve Temel Yapısı 19 2.1 Omurgalıların Diğer Hayvanlarla İlişkisi 19 2.2 Bir Omurgalının Tanımlanması 24 2.3 Temel Omurgalı Yapısı 25 Özet 45 Tartışma Soruları 45 Ek Bilgiler 46 3 İlkin Omurgalılar: Çenesiz Omurgalılar ve Çeneli Omurgalıların Kökeni 47 3.1 İlk Omurgalıların Biyolojisini Yeniden Oluşturma 47 3.2 Günümüz Çenesiz Balıkları 50 3.3 Eski Omurgalıları Anlamada Günümüz Çenesiz Omurgalılarının Önemi 56 3.4 Paleozoyik Çenesiz Omurgalılarının Yayılışı Ostrakodermler 57 3.5 Temel Çeneli Vücut Planı 57 3.6 Çenesiz Omurgalılardan Çeneli Omurgalılara Geçiş 62 3.7 Nesli Tükenmiş Paleozoyik Çeneli Balıkları 66 Özet 68 Tartışma Soruları 69 Ek Bilgiler 69 vii
viii İçindekiler KISIM II Amniyonsuz Omurgalılar: Balıklar ve Amfibiler 71 4 Suda Yaşamak 72 4.1 Sucul Çevre 72 4.2 Su ve Balıkların Duyu Dünyaları 77 4.3 Omurgalıların İç Çevresi 84 4.4 Su ve İyonların Değişimi 84 4.5 Sıcaklığa Cevaplar 90 4.6 Vücut Büyüklüğü ve Yüzey/Hacim Oranı 94 Özet 96 Tartışma Soruları 97 Ek Bilgiler 97 5 Kıkırdaklı Balıkların Çeşitlenmesi 99 5.1 Chondrichthyes Kıkırdaklı Balıklar 99 5.2 Kıkırdaklı Balıkların Evrimsel Çeşitliliği 102 5.3 Paleozoyik Kıkırdaklı Balıklarının Yayılışı 102 5.4 Keski Solungaçlıların Erken Mezozoyik Yayılışı 105 5.5 Keski Solungaçlıların Günümüzdeki Soy Hatları 106 5.6 Batoidea: Vatozlar 116 5.7 Holocephali Az Bilinen Kıkırdaklı Balıklar 118 Özet 119 Tartışma Soruları 119 Ek Bilgiler 121 6 Sudaki Hakim Yaşam: Balıkların Büyük Yayılışı 122 6.1 Kemikli Balıkların Kökeni 122 6.2 Actinopterygii nin Evrimi 126 6.3 Günümüzdeki Actinopterygii Işın Yüzgeçli Balıklar 131 6.4 Suda Hareket 137 6.5 Aktinopterigiyanlarda Üreme 141 6.6 Uyum Sağlayabilen Balıklar Zıt Çevrelerdeki Teleostlar 147 6.7 Balıkların Korunması 150 6.8 Sarcopterygii Lob Yüzgeçli Balıklar 153 Özet 156 Tartışma Soruları 156 Ek Bilgiler 157 7 Paleozoyik Zamanın Coğrafya ve Ekolojisi 158 7.1 Dünya Tarihi, Değişen Çevreler ve Omurgalı Evrimi 158 7.2 Paleozoyik Zamanın Kıtasal Coğrafyası 159 7.3 Paleozoyik İklimleri 162 7.4 Paleozoyik Karasal Ekosistemleri 163
7.5 Paleozoyik Yok Oluşları 165 Ek Bilgiler 166 8 Karada Yaşamak 167 8.1 Karada Destek ve Hareket 167 8.2 Karada Beslenme 175 8.3 Karada Üreme 178 8.4 Hava Soluma 178 8.5 Kanın Yukarı Doğru Pompalanması 178 8.6 Havada Duyu Sistemleri 182 8.7 Kuru Bir Çevrede Suyu Koruma 184 8.8 Değişen bir Çevrede Vücut Sıcaklığını Kontrol Etme 184 Özet 187 Tartışma Soruları 188 Ek Bilgiler 188 9 Tetrapodların Kökeni ve Yayılışı 189 9.1 Tetrapod Kökenleri 189 9.2 Amniyonsuz Paleozoyik Tetrapodlarının Çeşitliliği ve Yayılışı 197 9.3 Amniyonlular 201 Özet 208 Tartışma Soruları 209 Ek Bilgiler 209 10 Semenderler, Kuyruksuz Kurbağalar ve Sösilyanlar 211 10.1 Amfibiler 211 10.2 Amfibilerin Yaşam Öykülerinin Çeşitliği 222 10.3 Amfibi Metamorfozu 237 10.4 Su ve Gaz Değişimi 238 10.5 Zehir Bezleri ve Diğer Savunma Mekanizmaları 243 10.6 Mimikri 246 10.7 Amfibiler Neden Yok Olmaktadır? 246 Özet 250 Tartışma Soruları 250 Ek Bilgiler 251 KISIM III Sauropsida: Kaplumbağalar, Lepidozorlar ve Arkozorlar 253 11 Sinapsitler ve Sauropsitler: Karasal Yaşama İki Yaklaşım 254 11.1 Sürekli Hareket İçin Fırsattan Yararlanmak 255 11.2 Gaz Değişiminin Artırılması: Trake ve Akciğerler 259 İçindekiler ix
11.3 Kaslara Oksijen Taşınması: Kalbin Yapısı 265 11.4 Enerji Sarfiyatının Avantaja Dönüştürülmesi: Endotermi 266 11.5 Atık Ürünlerin Uzaklaştırılması: Böbrekler ve Mesane 271 11.6 Duyular ve Dünyayı Algılama: Gözler, Kulaklar, Diller, Burunlar ve Beyinler 281 Özet 284 Tartışma Soruları 284 Ek Bilgiler 285 12 Kaplumbağalar 287 12.1 Herkes bir Kaplumbağayı Tanır 287 12.2 Fakat Kaplumbağa Nedir? Kaplumbağaların Filogenetik İlişkileri 290 12.3 Kaplumbağalarda Yapı ve Fonksiyon 291 12.4 Kaplumbağaların Ekolojisi ve Davranışı 298 12.5 Kaplumbağaların Üreme Biyolojisi 300 12.6 Yumurtadan Çıkma ve Yavru Kaplumbağaların Davranışı 302 12.7 Kaplumbağaların Korunması 306 Özet 307 Tartışma Soruları 308 Ek Bilgiler 308 13 Lepidozorlar: Kalakbaşlılar, Kertenkeleler ve Yılanlar 310 13.1 Lepidozorlar 310 13.2 Sfenodontidlerin Yayılışı ve Kalakbaşlıların Biyolojisi 311 13.3 Pulluların Yayılışı 312 13.4 Pulluların Ekolojisi ve Davranışı 321 13.5 Ektotermlerde Vücut Sıcaklığının Davranışsal Kontrolü 338 13.6 Pulluların Sıcaklığı ve Ekolojisi 342 Özet 346 Tartışma Soruları 347 Ek Bilgiler 347 14 Ektotermi: Hayata bir Düşük Maliyet Yaklaşımı 349 14.1 Omurgalılar ve Yaşam Alanları 349 14.2 Kuraklıkla Başa Çıkmak Çöllerdeki Ektotermler 350 14.3 Soğukla Başa Çıkmak Sıfırın Altındaki Şartlarda Ektotermler 356 14.4 Karasal Ekosistemlerde Ektotermik Tetrapodların Rolü 359 Özet 362 Tartışma Soruları 362 Ek Bilgiler 363 15 Mezozoyik Zamanın Coğrafya ve Ekolojisi 364 15.1 Mezozoyik Kıtasal Coğrafyası 365 15.2 Mezozoyik Karasal Ekosistemleri 365 x İçindekiler
15.3 Mezozoyik İklimleri 368 15.4 Mezozoyik Yok Oluşları 369 Ek Bilgiler 370 16 Mezozoyik Diapsitleri: Dinozorlar, Timsahgiller, Kuşlar ve Diğerleri 371 16.1 Mezozoyik Faunası 371 16.2 Diapsitlerin Karakteristikleri 372 16.3 Deniz Soy Hatları 372 16.4 Yarı Sucul ve Karasal Diapsitler: Crocodylomorpha 379 16.5 Uçmanın İlk Evrimi: Pterosauria 382 16.6 Dinozorlar 384 16.7 Karasal Herbivorlar: Ornithischian ve Sauropod Saurischian Dinozorlar 388 16.8 Karasal Karnivorlar: Theropod Dinozorlar 397 16.9 Uçmanın İkinci Evrimi: Kuşlar 401 Özet 404 Tartışma Soruları 404 Ek Bilgiler 405 17 Kuş Özelleşmeleri 407 17.1 İlkin Kuşlar ve Günümüz Kuşları 407 17.2 Kuşların Yapısı 410 17.3 Kanatlar ve Uçma 415 17.4 Bacaklar 422 17.5 Beslenme ve Sindirim 425 17.6 Duyu Sistemleri 429 17.7 Sosyal Davranış 432 17.8 Çiftleşme Sistemleri 434 17.9 Oviparlık 435 17.10 Yuvalar 437 17.11 Yönelme ve Yön Bulma 440 17.12 Göç 441 Özet 444 Tartışma Soruları 445 Ek Bilgiler 445 KISIM IV Synapsida: Memeliler 447 18 Synapsida ve Memelilerin Evrimi 448 18.1 Sinapsitlerin Kökeni 448 18.2 Memeli Olmayan Sinapsitlerin Çeşitliliği 450 18.3 Sinapsitlerde Evrimsel Eğilimler 455 İçindekiler xi
18.4 İlk Memeliler 462 18.5 Mezozoyik Memelilerinin Çeşitlenmesi 466 Özet 468 Tartışma Soruları 469 Ek Bilgiler 469 19 Senozoyik Zamanın Coğrafyası ve Ekolojisi 471 19.1 Senozoyik Kıtasal Coğrafyası 472 19.2 Senozoyik Karasal Ekosistemleri 473 19.3 Senozoyik İklimleri 475 19.4 Senozoyik Yok Oluşları 477 Ek Bilgiler 478 20 Memeli Çeşitliliği ve Karakteristik Özellikleri 480 20.1 Memelilerin Ana Soy Hatları 480 20.2 Memeli Takımlarının Çeşitliliği 481 20.3 Memelilerin Ortak Özellikleri 488 20.4 Memeli Gruplarına Göre Farklı Olan Özellikler 500 20.5 Senozoyik Memeli Evrimi 503 Özet 511 Tartışma Soruları 511 Ek Bilgiler 511 21 Memeli Özelleşmeleri 513 21.1 Memeli Üremesi 513 21.2 Bazı Sıra Dışı Plasentalı Memeli Üreme Özelleşmeleri 518 21.3 Plasentalı Memeliler Üreme Bakımından Keselilerden Üstün müdür? 519 21.4 Beslenme Özelleşmeleri 520 21.5 Lokomotor Özelleşmeler 527 21.6 Sucul Memelilerin Evrimi 530 Özet 535 Tartışma Soruları 535 Ek Bilgiler 536 22 Endotermi: Hayata Bir Yüksek Enerji Yaklaşımı 537 22.1 Endotermik Termoregülasyon 537 22.2 Soğuktaki Endotermler 540 22.3 Soğuktan Kaçınma ve Isıyı Paylaşma 541 22.4 İsteğe Bağlı Heterotermi 543 22.5 Soğuktan Kaçınmak İçin Göç 547 22.6 Sıcaktaki Endotermler 549 Özet 557 xii İçindekiler
Tartışma Soruları 557 Ek Bilgiler 558 23 Memelilerin Vücut Büyüklüğü, Ekolojisi ve Sosyalitesi 559 23.1 Sosyal Davranışlar 559 23.2 Populasyon Yapısı ve Kaynakların Dağılımı 560 23.3 Sosyalliğin Avantajları 564 23.4 Vücut Büyüklüğü, Diyet ve Sosyal Sistemlerin Yapısı 565 23.5 Boynuzlar ve Geyik Boynuzları 570 23.6 Primat Toplulukları 573 Özet 579 Tartışma Soruları 579 Ek Bilgiler 579 24 Primat Evrimi ve İnsanların Ortaya Çıkışı 581 24.1 Primatların Kökenleri ve Çeşitlenmesi 581 24.2 Hominoidea nın Kökeni ve Evrimi 590 24.3 İnsanların Kökeni ve Evrimi 594 24.4 Türemiş Homininler (Homo Cinsi) 600 24.5 İnsan Özelliklerinin Evrimi 605 24.6 İnsan Türlerinin Kaçı Eşzamanlı idi? 610 Özet 611 Tartışma Soruları 611 Ek Bilgiler 612 25 İnsanların Diğer Omurgalı Türleri Üzerine Etkileri 614 25.1 İnsanlar ve Pleistosen Yok Oluşları 615 25.2 İnsanlar ve Yakın Yok Oluşlar 617 25.3 Küresel İklim Değişimi ve Omurgalılar 620 25.4 Organizmal Biyoloji ve Koruma 624 25.5 Esaret Altında Üreme 628 25.6 Koruma Paradoksları 631 Özet 632 Tartışma Soruları 633 Ek Bilgiler 633 Ek 635 Sözlük 657 Dizin 671 İçindekiler xiii