Prof. Dr. Atike NAZİK Jeoloji Mühendisliği Bölümü

Transkript

1 Prof. Dr. Atike NAZİK Jeoloji Mühendisliği Bölümü

2 Evrim kavramını ve canlılardaki değişimi fosil kanıtlarla anlaşılmasını sağlamak.

3 Giriş, kavramlar Evrimin tarihsel gelişimi Evrim Teorileri Evrim Mekanizmaları (Mutasyon, Varyasyon) Evrim Mekanizmaları (Doğal Seçilim, mikro ve makro evolusyon) Tür (Biyolojik, coğrafik ve morfolojik türler) Yaşamın başlangıcı Jeolojik Zamanlarda Karakteristik Fosiller Evrim göstergesi fosiller (Omurgasızlar) Toplu yok oluşlar.

4 Evrim Kavramını öğrenir, Evrim Teorilerini öğrenir, Yaşamın başlangıcı hakkında bilgi sahibi olur, İlk hayvan ve bitki fosillerini öğrenir, Tür kavramı hakkında bilgi sahibi olur, Jeolojik zaman ve karakteristik fosiller hakkında bilgi sahibi olur, Fosillerle zaman içinde canlıların nasıl değiştiğini anlar, Evrimin değişen bir mekanizma olduğunu kavrar.

5 Prof.Dr. Ali DEMİRSOY, Kalıtım ve Evrim, Palme Yayınevi, Ankara Steven M. Stanley, Zaman içinde yeryuvarı ve yaşam, 1989, W.H. Freeman and Company, USA Evrim, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları, Ankara Prof.Dr. Cazibe SAYAR, Paleontoloji, İTÜ Kütüphanesi, Sayı: 1435, İSTANBUL

6 Ara sınav (%40) Yarıyıl Sınavı (%60) Sınav Tipi (Çoktan Seçme, Kısa yanıtlı sorular ve boşluk doldurma)

7 Bir prosestir. Yeryüzünde, yaşamın ilk formundan bugüne kadarki büyük değişimi karakterize eder. Evrim zaman içinde organizmalarda kalıtsal değişiklikler içerir. Genlerdeki değişimdir.

8 Biyoloji ve Paleontoloji 1. Fosil kayıtlarının incelenmesi - Paleontoloji 2. Canlı organizmalarının genlerinin incelenmesi Moleküler genetik

9 Evrim kavramı özünde üç alt kavramı içine alır. 1. Anorganik Evrim 2. Organik Evrim 3. Sosyal Evrim

10 Kimyasal Evrim (1 milyar yıl) Yer yuvarında ilk kabuk ve atmosferin şekillenmesi Denizlerde küçük organik moleküllerin oluşumu Denizlerde büyük organik moleküllerin (biyopolimer) oluşumu Denizlerde birinci hücrenin (protocell) oluşumu Biyolojik Evrim (3.7 milyar yıl) Denizlerde tek hücreli prokaryotların (çekirdeksiz) oluşumu Denizlerde tek hücreli ökaryotların (çekirdekli) oluşumu Önce denizlerde, daha sonra karalarda çok hücreli organizmalarda çeşitlenme

11 Age of reptiles Insects and amphibians invade the land Plants invade the land Age of mammals Modern İnsan (Homo sapiens) Gece yarısına 2 saniye kala ortaya çıkmıştır. Yaşamın başlangıcı ( milyar yıl önce) Fossils become abundant Fossils present but rare Evolution and expansion of life

12 Canlıların bugünkü ve geçmişteki yapılarını karşılaştırmalı olarak inceleyerek, morfolojik ve biyokimyasal benzerliklerini ve farklarını ortaya koymak suretiyle, belirli genelleştirmelere gidilmesi organik evrimin çalışma alanını oluşturur.

13 Evrim kavramının kendisi de sabit değildir. Zaman süreci içerisinde yeni bilimsel çalışmaların ışığı altında değişmek zorundadır. Çünkü kendini zaman süreci içerisinde değiştiremeyen, yeni bilgilerin ve gelişimlerin etkisi altında yenileyemeyen her şey ve her kavram yok olmak zorundadır.

14 Organik Evrim bugün de devam etmektedir. Hatta bugün tarihin birçok evrelerindekinden daha hızlı olmaktadır. Son birkaç yüz bin senede yüzlerce yeni bitki ve hayvan türü meydana gelirken, yüzlercesi de yeni tür oluşumları için ayrılmaya başlamıştır. Fakat bu ayrılma ve türleşme o kadar yavaş yürümektedir ki, gözlemek yalnız tarihsel belgelerin bir araya getirilmeleriyle karşılaştırmalarıyla mümkün olacaktır.

15 Evrim için beş büyük kanıt vardır. Fosil Kayıtları Biyocoğrafya Karşılaştırmalı Anatomi Karşılaştırmalı Embriyoloji Moleküler Biyoloji

16 Genetik Mutasyon Gen Akışı Genetik Sürüklenme Doğal Seçilim

17 JEOLOJİK ZAMANLAR

18 J E O L O J İ K Z A M A N L A R D A Ö N E M L İ O L A Y L A R EON ERA PERYOD EPOK F A N E R O Z O Y I K S E N O Z O Y İ K M E S O Z O Y İ K P A L E O Z O Y İ K Kuvaterner Tersiyer Neojen Paleojen Holosen.01 Pleyistosen 1.8 Pliyosen 5 Miyosen 23 Oligosen 38 Eosen 54 Kretase 146 Jura 208 Triyas 245 Permiyen 286 Karbonifer Milyon Yıl Önce Önemli Olaylar Ziraat ve Uygarlığın yükselmesi. Kuzey Yarımkürede büyük memelilerin yokolması/ Modern İnsanın çıkışı. 4 büyük buzullaşma, ekolojik toplulukların hızla yerdeğiştirmesine neden olmuştur/ Memelilerin ve çiçekli bitkilerin geniş alanlara yayılması. İlk insanların çıkışı/ Böceklerin ve çiçekli bitkilerin birlikte evolusyonu. Köpeklerin ve ayıların ortaya çıkışı/ Tüm dünyada tropikal yağmur ormanları. Domuzlar, kediler ve gergedanların ortaya çıkışı. Okyanuslarda gastropod ve pelesipodların baskın olması/ İlk memeliler bol. Kemirgenler, ilkel denizel memeliler (balina) ve otlar/ Paleosen 65 İlk plasentalı memelilerin ortaya çıkışı, ilk primatlar, modern kuşlar Pensilvaniyen 325 Missisipiyen 360 Devoniyen 410 Siluriyen 440 Ordovisiyen 505 Kambriyen 543 PROTEROZOYİK EON 570 Keseliler, karıncalar, arılar, kelebekler, çiçekli bitkiler ortaya çıktı. Birçpk bitki ve büyük hayvanların toplu yok oluşu/ Karalarda Dinosorların ve gymnospermlerin (çıplak tohumlu-çam gibi) hakimiyeti. Tüylü dinosorların ve kuşların ortaya çıkışı. Denizel sürüngenlerde açılım/ Memelilerin, dinosorların ve ilk uçucuların ilk görünümü. Denizel faunada az çeşitlilik. Gymnospermler ve kurbağalar hakim. Denizel türlerin %95 i ve bütün hayvan familyalarının %50 si yok oldu. İlk sürüngenler, hamamböceği ve mayıssineği ortaya çıktı. Bataklık kömürlerini oluşturan ormanlar yaygın. Sünger resifleri. Echinodermler ve bryozoanlar, okyanuslarda hakim. İlk kanatlı böcekler. İlk bataklık kömür bitkileri. İlk kurbağalar. Kara bitkileri ve balıklarda yayılma. Birçok mercan, brakyopod ve ekinodermler. İlk örümcek, akrep, kırkayak, ilk böcek, damarlı bitkiler, çeneli balıklar ve büyük resiflerin oluşumu. İlk kara bitkileri, ilkel mantarlar, deniz bitkileri ortaya çıktı. Denizel yaşamda çeşitlenme: mercan, mollusk, pelesipod, ekinoderm vb. Büyük hayvan gruplarının artışı. Çok hücreli yaşam bol, trilobitler hakim. Karasal yaşam bilinmemektedir. Çok hücreli organizmaların kökeni. İlk süngerler, koloni oluşturan algler ve yumuşak vücutlu omurgasızlar. ARKEEN EON 2,500 Fotosentetik organizmaların sonucunda Oksijen seviyesinde artış. İlk çekirdekli hücreliler (tek hücreli alg): 1.4 milyar yıl yaşlı. İlk yaşam, aneorobik prokaryotların kökeni (çekirdeksiz) (bakteri, arkealar): 3.5 milyar yıl önce HADEAN EON 3,800-4,600 Yaşam bilinmemekte. Yeryuvarı kabuğunun katılaşması ve soğuması.

19

20 JEOLOJİK ZAMANLARDA TOPLU YOKOLUŞLAR

21

22 YARARLANILAN KAYNAKLAR greatneck.k12.ny.us/.../evolution.ppt w3.gazi.edu.tr/web/skiyak/evrim.ppt