KIST AMORT SMAN UYGULAMASININ ULUSLARARASI F NANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI VE TÜRK MUHASEBE S STEM AÇISINDAN KARfiILAfiTIRILMASI THE COMPARISON OF PRO-RATA DEPRECIATION APPLICATIONS IN TERMS OF INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARDS (IFRS) AND TURKISH ACCOUNTING SYSTEM Doç.Dr. Cemal EL TAfi* Yrd.Doç.Dr. Y lmaz AKYÜZ** Ö r.gör.dr. Handan BULCA*** Öz Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar ile Türk Muhasebe Sistemi amortismanlar aç s ndan karfl laflt r ld nda, standartlarda k st amortisman uygulamas n n maddi duran varl klar n tümü için kabul gördü ü anlafl lmaktad r. Oysa ülkemizdeki mevcut uygulamada k st amortisman hesaplamas sadece iflletme aktifine kay tl binek otomobillere uygulanmaktad r. Bu durum, * Afyon Kocatepe Üniversitesi,..B.F. flletme Bölümü * Uflak Üniversitesi,..B.F. flletme Bölümü *** Uflak Üniversitesi, Uflak MYO 17
Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar na uygun raporlama yapan iflletmelerde ticari kâr ve mali kâr sonuçlar üzerinde etkili olacakt r. Anahtar Sözcükler: Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar, Amortisman, K st Uygulama. Abstract Comparasion between International Financial Reporting Standards (IFRS) and Turkish Accounting System shows that Pro-rata Depreciation Application is accepted for all tangible assests in standards. However, today in Turkey, Pro-rata Depreciation accounting is only applied to cars in assets. This case will have impact on accounting profit and taxable profit for firms which conduct reports according to International Financial Reporting Standards (IFRS). Key Words: International Financial Reporting Standards (IFRS), Amortization, Pro-rata Depreciation Application. 1. G R fi Amortismana tabi duran varl klar n maliyetlerinin hizmet ömürlerinin dikkate al narak y llara da t lmas nda farkl amortisman yöntemleri kullan lmaktad r. Duran varl klarla ilgili maliyet bedeli, hizmet süresi, hurda de eri gibi konularda gerekli çal flmalar yap ld ktan sonra çeflitli yöntemlerle amortisman paylar n n hesaplanmas mümkün olmaktad r. Ayn aktif de ere sahip duran varl klar n maliyetlerinin da t m nda farkl amortisman yöntemlerinin kullan lmas, mali tablolara yans yan amortisman paylar n n da farkl olmas - na neden olmaktad r. Bununla birlikte ayn yöntem kullan lmas na ra men amortisman hesaplamada tüm duran varl klarda k st uygulaman n esas al nmas, ayn maliyet bedeline sahip duran varl klarda dahi varl n aktife girdi i ilk y l ve hizmet 18
ömrünün son y l itibariyle farkl amortisman tutarlar n n hesaplanmas sonucunu do uracakt r. 2. AMORT SMAN YÖNTEMLER Muhasebe literatüründe ad geçen ve farkl ülkelerde farkl flekillerde uygulanan çeflitli amortisman yöntemleri bulunmaktad r. Amortisman yöntemi, amortismana tabi varl n maliyetinin dönemlere da t m ile ilgilidir. Seçilen amortisman yöntemi, o y l n amortisman gideri tutar n belirleyici olacakt r (Süer ve fienyi it, 2006: 209). Mevcut muhasebe sistemimizde ise Vergi Usul Kanunu (VUK) taraf ndan belirlenen amortisman yöntemleri flöyle s - ralanmaktad r: Normal amortisman yöntemi (VUK madde 315) Azalan bakiyeler üzerinden amortisman yöntemi (VUK mükerrer madde 315) Bunlar n d fl nda çeflitli özel uygulamalar söz konusudur ve VUK bu uygulamalar flöyle s ralamaktad r: Madenlerde amortisman (VUK madde 316) Fevkalade amortisman (VUK madde 317) K st amortisman uygulamas (VUK madde 320) Anlafl ld üzere VUK da normal (do rusal veya eflit oranl ) amortisman yöntemi ve azalan kalanlar yöntemi olmak üzere iki yöntemden bahsedilirken di er say lanlar özel uygulamalar olarak kanunda yerlerini almaktad rlar. Normal amortisman yöntemi, zaman n fonksiyonunu, kullan m n fonksiyonunun yerine koymakta ve basit olmas nedeniyle uygulamada yayg n olarak kullan lmaktad r ( Kieso ve Weygant, 1992: 547). Azalan kalanlar yöntemi, maddi duran varl klar n hizmet süresi boyunca veriminin giderek düflece i, ayr ca artan bak m-onar m giderleri nedeniyle kullanma maliyetinin de y llar itibariyle yükselece i gerçe inin dikkate al nd bir yöntem olup (Sevilengül, 2001: 364) ilk y llarda daha fazla, sonraki 19
y llarda ise daha az amortisman ayr lmas esas na dayan r (Çonkar, Ulusan ve Öztürk, 2006: 228). VUK a göre iktisadi ve teknik aç dan bir bütünlük arzeden maddi duran varl klar için ad geçen yöntemlerden yaln zca birisinin kullan labilece i ifade edilmektedir. VUK da ayr ca çeflitli nedenlerle de eri düflen, normalden fazla afl nma ve y pranmaya maruz kalan veya k smen kullan lmaz hale gelen maddi duran varl klara Maliye Bakanl na baflvuru sonucu belirlenen oranlarda fevkalade ekonomik ve teknik amortisman uygulanabilece i aç klanmaktad r. Maddi duran varl klar n de erlemesinden amortisman na ve raporlanmas na kadar ilgili tüm konular 16 Nolu Maddi Duran Varl klar Standard nda (UMS-16) düzenlenmektedir. Standard n 61. paragraf nda, kullan labilecek amortisman yöntemleri; Do rusal (normal) amortisman yöntemi, Azalan bakiyeler yöntemi Üretim miktar yöntemi olarak s ralanmaktad r. Mevcut muhasebe sistemimizde yer almayan üretim miktar yönteminde, varl n beklenen kullan m ya da üretim miktar esas al nmaktad r. Bu yöntem, amortisman zaman n de il, kullan m ve verimlili in bir fonksiyonu olarak varsaymaktad r. Amortisman n, etkinli in yerine zaman n fonksiyonu olarak kabul edildi i durumlarda bu yöntemin kullan lmas n n do ru olmayaca- yöntemin en büyük s n rland rmas d r (Kieso ve Weygant, 1992: 546). Standartta, ad geçen bu yöntemlerin d fl nda baflka yöntemlerin kullan - lamayaca gibi bir s n rlama getirilmemekte ve bir varl a uygulanan amortisman yönteminin en az ndan, her hesap döneminin sonunda gözden geçirilece i belirtilmektedir. UMS 16. paragraf 60 da ise uygulanacak yöntemin varl n kendisinden gelecekte elde edilecek ekonomik yararlar n n kullan lma biçimine göre seçilece i ve bir dönemden di erine ekonomik yararlar nda bir de ifliklik olmad sürece tutarl olarak uygulanaca ifade edilmektedir. Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar fevkalade amortisman ta- 20
n mlamas yapmam flt r. Fakat maddi duran varl klar n gerçe e uygun de erle de erlenmesi sonucu ortaya ç kan de er düflüklü ünün amortisman mant - ile kaydedilmesi fevkalade amortisman uygulamas na benzetilebilir. Maddi duran varl n niteli i ne olursa olsun, hangi amortisman yöntemi kullan l rsa kullan ls n Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar na göre k st uygulama söz konusu olup, ülkemiz muhasebe sisteminden daha farkl anlay flla gerçeklefltirilmektedir. 3. KIST AMORT SMAN UYGULAMASI 01.01.1995 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere 06.07.1994 gün ve 21892 say l Resmi Gazete de yay mlanan 4008 say l Kanunla, 213 say l VUK un baz maddeleri de ifltirilmifl ve kanuna baz maddeler ilave edilmifltir. lgili kanunla VUK un 320. maddesine eklenen f krada amortismana tabi iktisadi k ymetlerin, aktife girdi i ilk hesap döneminde k st amortisman uygulamas n n getirildi i aç klanm flt r. Fakat k st amortisman uygulamas binek otomobiller ile s n rland r lm flt r. VUK un 320/2 maddesine göre, faaliyetleri k smen veya tamamen binek otomobillerin kiralanmas veya çeflitli flekillerde iflletilmesi olanlar n bu amaçla kulland klar binek otomobilleri hariç olmak üzere iflletmeye kay tl binek otomobiller aktife girdi i hesap dönemi için ay kesri tam ay say lmak suretiyle kalan ay süresi kadar amortisman hesaplanmakta, ilk y ldan hesaplanmayan tutar ise son y l n amortisman tutar na ilave edilmekte ve afla daki gibi formüle edilmektedir. [ y ll k amortisman tutar ] lk y l n amortisman x kullan lan ay say s 12 K st amortisman uygulamas, bir amortisman yöntemi olmay p aktife kay tl binek otomobiller için normal veya azalan kalanlar üzerinden amortisman yöntemleri içerisinde yap lan özel bir uygulamad r. 21
Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar nda ise varl klara iliflkin amortisman hesaplamada k st uygulaman n bütün maddi duran varl klar için geçerli oldu unu görmekteyiz. VUK da binek otomobiller için geçerli olan k st amortisman uygulamas ile Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar ndaki anlay fl aras nda da farkl l k bulunmaktad r. VUK daki uygulamada faaliyet ömrü yine y l olarak ele al nmakta, standartlarda ise ay hesab tam anlam yla uygulanmaktad r. fiöyle ki; VUK a göre ilk y lda hesaplanmayan amortisman tutar son y l n amortisman tutar na ilave edilirken, standarda göre ilk y ldan kalan aylara ait hesaplanmayan amortisman tutar, son tam y ldan sonraki y l n ilgili aylar için kayda al n r. K st amortisman uygulamas ndaki anlay fl farkl l klar iflletmelerin faaliyet sonuçlar n etkilemektedir. 4. KIST AMORT SMAN UYGULAMASININ VERG ETK S Standartlarda yer alan amortisman hükümleri ile vergi mevzuat nda yer alan amortisman hükümleri aras ndaki farkl l klar, ticari kâr ve mali kâr olarak ifade etti imiz iki farkl kâr oluflumuna sebep olan etkenlerdendir. Muhasebe standartlar na göre hesaplanan dönemin amortisman giderleri, vergi mevzuat na göre ayr lmas gerekenden az veya fazla olabilir. Bu durum duran varl a iliflkin de erleme ve/veya amortisman hesaplama yöntem ve anlay fl farkl l ndan kaynaklanabilmektedir. Mali kâr üzerinden hesaplanan vergi tutar ile ticari kâr üzerinden hesaplanan vergi tutar aras ndaki farkl l klar, geçici farklar olarak isimlendirilmektedir. Geçici farklar, varl n veya yükümlülü ün muhasebede defter de eri ile vergi mevzuat uyar nca belirlenen vergiye esas de eri aras nda ortaya ç - kan ve sonraki dönemlerde vergi matrah n n hesab nda dikkate al nacak farklard r. Geçici farklar; vergilendirilebilir geçici fark veya indirilebilir geçici fark olarak ortaya ç kmaktad r (Akdo an, 2006: 3). Vergilendirilebilir geçici fark ertelenen vergi borcu (yükümlülü ü) do- 22
ururken, indirilebilir geçici fark ertelenen vergi alaca (varl ) do urmaktad r. Ortaya ç kan ertelenen vergi varl (alaca ) ve ertelenen vergi yükümlülü ü (borcu) TMS 12 Gelir Vergileri Standard na uygun flekilde muhasebelefltirilmektedir (Örten, Kaval ve Karap nar, 2007: 200). Ertelenen vergi yükümlülü ü (borcu) ve ertelenen vergi varl (alaca ) afla daki gibi formüle edilebilir (Akdo an, 2006: 4). Ertelenen Vergi Yükümlülü ü (Borcu)= Vergilendirilebilir Geçici Farklar x Vergilendirme Döneminde Beklenen Vergi Oran Ertelenen Vergi Varl (Alaca )= ndirilebilir Geçici Farklar x ndirme Döneminde Beklenen vergi Oran Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar ertelenen vergi borcu ve ertelenen vergi alaca n n mali tablolarda raporlanmas n gerekli görürken, Tek Düzen Hesap Plan nda ilgili hesaplar bulunmad ndan 28 GELECEK YILLARA A T G DERLER VE GEL R TAHAKKUKLARI ve 48 GELE- CEK YILLARA A T GEL RLER VE G DER TAHAKKUKLARI hesap gruplar nda tan mlanacak hesaplarla ihtiyac n giderilmesi düflünülmektedir. Bu do rultuda 282 ERTELENM fi VERG ALACA I HESABI ve 482 ERTELENM fi VERG BORCU HESABI ihtiyac n giderilmesi yönünde önerilebilmektedir. Amortismana tabi iktisadi k ymetlerin de erlemesinden ve amortisman anlay fl ndan kaynaklanan, ertelenen vergi yükümlülü ü (borcu) ve ertelenen vergi varl n (alaca ) oluflturan durumlar afla daki gibi s ralanabilir: Faydal ömür, kullan lan amortisman yöntemleri, yöntem de ifltirme hükümleri, hurda de er, k st uygulama anlay fl gibi farkl l klar nedeniyle amortisman paylar ndaki de iflik sonuçlar aç s ndan, Duran varl klar n de erleme hükümleri ve amortisman hesaplama 23
hükümlerinin etkisiyle duran varl klar n sat fl kâr veya zarar sonuçlar ndaki farkl l klardan kaynaklanan ertelenen vergi yükümlülü ü (borcu) ve ertelenen vergi varl (alaca ) oluflmaktad r. Mevcut muhasebe sistemimizde k st amortisman uygulamas n n tüm duran varl klara yay lmas ve Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar ndaki anlay flla hesaplama yap lmas durumunda en az ndan bu sebeple ortaya ç - kan geçici farklar, geçici farklar n neden oldu u mali ve ticari kâr ayr m ortadan kalkacakt r. K st amortisman anlay fl n n ortaya ç kard ve yukar da genel olarak aç klanan farklar n karfl laflt rmal olarak sunuldu u örnek afla da verilmekte, konunun daha iyi anlafl lmas amaçlanmaktad r. 5. UYGULAMA ÖRNE flletme 09 Nisan 2009 tarihinde 80.000 TL ye bir tertip makinesi sat n alm fl olup, faydal ömür 5 y l olarak belirlenmifltir (VUK 333 Say l Tebli e göre de faydal ömür 5 y l, amortisman oran %20 dir). Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar na göre raporlama yapan iflletme varl n hurda de erinin önemsiz oldu una karar vermifltir. VUK a göre Normal Amortisman Yöntemi YILLAR Maliyet Amortisman Y ll k Birikmifl Bedeli oran Amortisman Pay Amortisman 2009 80.000 %20 16.000 16.000 2010 80.000 %20 16.000 32.000 2011 80.000 %20 16.000 48.000 2012 80.000 %20 16.000 64.000 2013 80.000 %20 16.000 80.000 24
Standarda göre Normal Amortisman Yöntemi YILLAR Maliyet Amortisman Y ll k Birikmifl Bedeli oran Amortisman Pay Amortisman 2009 80.000 %20 (9 ayl k) 12.000* 12.000 2010 80.000 %20 16.000 28.000 2011 80.000 %20 16.000 44.000 2012 80.000 %20 16.000 60.000 2013 80.000 %20 16.000 76.000 2014 80.000 %20 (3 ayl k) 4.000** 80.000 Y ll k amortisman pay 80.000 x (%20) = 16.000 Ayl k amortisman pay 16.000 / 12 = 1.333,33 *2009 Y l amortisman tutar 1.333,33 x 9 = 12.000 **2.014 Y l amortisman tutar 1.333,33 x 3 = 4.000 VUK a göre Azalan Kalanlar Yöntemi YILLAR Maliyet Bedeli- Amortisman Y ll k Birikmifl Birikmifl Amortisman oran Amortisman Pay Amortisman 2009 80.000 %40 32.000 32.000 2010 48.000 %40 19.200 51.200 2011 28.800 %40 11.520 62.720 2012 17.280 %40 6.912 69.632 2013 10.368 10.368 80.000 25
Standarda göre Azalan Kalanlar Yöntemi Azalan kalanlar yönteminin k st uygulamas nda; lk y l hesaplanmayan amortisman n devam eden y lda hesaplanm fl olarak kabulü ile amortisman hesab ve ilk y l hesaplanan amortisman n birikmifl amortisman kabulü ile ikinci y l amortisman matrah n n oluflturulmas gerekti i görüflüne göre olmak üzere iki yaklafl m söz konusudur. lk y l hesaplanmayan amortisman n devam eden y lda hesaplanm fl olarak kabulü ile amortisman hesab YILLAR Maliyet Bedeli- Amortisman Y ll k Birikmifl Birikmifl Amortisman oran Amortisman Pay Amortisman 2009 80.000 % 40 (9 ayl k) 24.000* 24.000 2010 80.000-32.000= 48.000 % 40 19.200 43.200 2011 28.800 %40 11.520 54.720 2012 17.280 %40 6.912 61.632 2013 10.368 10.368 72.000 2014 8.000 %40 (3 ayl k) 8.000 80.000 Y ll k amortisman pay 80.000 % 40 = 32.000 Ayl k amortisman pay 32.000 / 12 = 2.666,66 *2009 y l amortisman tutar 2.666,66 x 9 = 24.000 **2014Y l amortisman tutar 2.666,66 x 3 = 8.000 26
lk y l hesaplanan amortisman n birikmifl amortisman kabulü ile ikinci y l amortisman matrah n n oluflturulmas gerekti i görüflüne göre: YILLAR Maliyet Bedeli- Amortisman Y ll k Birikmifl Birikmifl Amortisman oran Amortisman Pay Amortisman 2009 80.000 %40 (9 ayl k) 24.000 24.000 2010 80.000-24.000= 56.000 %40 22.400 46.400 2011 33.600 %40 13.440 59.840 2012 20.160 %40 8.064 67.904 2013 12.096 %40 4.838 72.742 2014 7.258 7.258 80.000 Karfl laflt rma YILLAR Normal Amortisman Yöntemi Azalan Kalanlar Yöntemi VUK Standart VUK Standart(1. durum) 2009 16.000 12.000 32.000 24.000 2010 16.000 16.000 19.200 19.200 2011 16.000 16.000 11.520 11.520 2012 16.000 16.000 6.912 6.912 2013 16.000 16.000 10.368 10.368 2014-4.000-8.000 TOPLAM 80.000 80.000 80.000 80.000 27
Her y l 200.000 TL amortisman öncesi kâr elde edildi i ve vergi oran n n %20 oldu u varsay m yla VUK ve Standarda göre üç amortisman yönteminin kâra ve vergi tutar na etkisi Örne imizde ilgili varl n hem iflletme taraf ndan hem de VUK 333 ve 339 say l uygulama genel Tebli i ile belirlenen faydal ömrü 5 y ld r. 09 Nisan 2009 tarihinde aktiflefltirilen varl n amortisman tutarlar hesaplan rken, standarda uyum çerçevesinde k st amortisman uygulamas yap lm fl olup, varl n faydal ömrü 2014 y l Mart ay itibariyle sona erecektir. lk y l için 9 ay, son y l için ise 3 ayl k tutar dikkate al nacakt r. VUK a uygun hesaplamada ise binek otomobiller haricinde k st uygulama yap lamayaca ndan, tam y l dikkate al nacakt r. Her iki uygulaman n karfl laflt r lmas sonucunda y llar itibariyle farkl amortisman tutarlar n n ortaya ç kt görülmektedir. Amortisman tutarlar ndaki farkl l klar iflletmenin gelir tablosuna yans yarak, dönem kâr/zarar sonucunda da farkl l klar olmas na neden olacakt r. Karfl laflt rmay, 2009 y l için ve azalan kalanlar yöntemi (1.durum) rakamlar yla yapt m zda; VUK hükümlerine göre hesaplanm fl y ll k amortisman pay n n 32.000 TL, standarda göre ise 24.000 TL oldu unu görmekteyiz. 28
flletmenin 2009 y l nda (ki tablo di er y llarda da de iflmedi i varsay - m yla haz rlanm flt r) amortisman gideri öncesi 200.000 TL kâr elde etti ini ve vergi oran n n %20 sabit oran oldu unu varsayarsak, VUK a göre mali kâr 168.000 TL olurken, standarda göre ticari kâr ise 176.000 TL hesaplanmaktad r. Amortisman uygulamas n n vergi etkisi 2009 YILI VUK STANDART FARK Amortisman öncesi kâr 200.000 200.000 ------- Amortisman tutar (32.000) (24.000) 8.000 Kâr Mali 168.000 Ticari 176.000 8.000 Vergi 168.000 x (%20) 176.000 x ( %20) 8.000 x (%20) 33.600 35.200 1.600 VUK a göre hesaplanan kâr (mali kâr) standarda göre hesaplanan kârdan (ticari kâr) daha azd r. Dolay s yla % 20 vergi oran varsay m alt nda (33.600 35.200)= 1.600 TL ertelenmifl vergi borcu oluflmaktad r. Ayn durumu varl n net defter de eri ve vergiye esas de eri karfl laflt rmas üzerinden aç klayal m. Daha önce aç kland gibi varl n net defter de eri, vergiye esas de erinden fazla ise vergilendirilebilir geçici fark do maktad r. 2004 y l sonu itibariyle yap lmas gereken kay t flöyle olacakt r. 31.12.2009 691 DÖNEM KARI VERG VE YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARfiILIKLARI 35.200 482 ERTELENM fi VERG BORCU 1.600 370 DÖNEM KARI VERG VE YASAL YÜKÜML. KARfi. 33.600 29
Bu durumda 2009 y l nda varl n standartlara göre hesaplanm fl net defter de eri 56.000 TL (80.000 24.000), VUK hükümlerine göre hesaplanm fl vergiye esas de eri 48.000 TL (80.000 32.000) ve aradaki fark 8.000 TL olup bu fark vergilendirilebilir geçici fark olarak ortaya ç kmaktad r. Vergilendirilebilir geçici farka vergi oran n n uygulanmas (8.000 x %20) ile 1.600 TL ertelenmifl vergi borcuna ulafl lmaktad r. Karfl laflt rmay, 2009 y l için ve azalan kalanlar yöntemi rakamlar yla yapt m zda; VUK hükümlerine göre hesaplanm fl y ll k amortisman pay n n s f r, standarda göre ise 8.000 TL oldu unu görmekteyiz. flletmenin 2014 y l nda (ki tablo di er y llarda da de iflmedi i varsay - m yla haz rlanm flt r) amortisman gideri öncesi 200.000 TL kâr elde etti ini ve vergi oran n n %20 sabit oran oldu unu varsayarsak, VUK a göre mali kâr 200.000 TL olurken, standarda göre ticari kâr ise 192.000 TL hesaplanmaktad r. Amortisman uygulamas n n vergi etkisi 2009 YILI VUK STANDART FARK Amortisman öncesi kâr 200.000 200.000 ------- Amortisman tutar (32.000) (8.000) 8.000 Kâr Mali 200.000 Ticari 192.000 8.000 Vergi 200.000 x (%20) 192.000 x ( %20) 8.000 x (%20) 40.000 38.400 1.600 Dönem sonu itibariyle yap lmas gereken kay t flöyle olacakt r. 31.12.2014 691 DÖNEM KARI VERG VE YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARfiILIKLARI 38.400 282 ERTELENM fi VERG ALACA I 1.600 370 DÖNEM KARI VERG VE YASAL YÜKÜML. KARfi. 40.000 30
Görüldü ü gibi VUK a göre hesaplanan kâr (mali kâr) standarda göre hesaplanan kârdan (ticari kâr) daha fazlad r. Dolay s yla % 20 vergi oran varsay m alt nda (40.000 38.400) 1.600 TL ertelenmifl vergi alaca oluflmaktad r. 6. SONUÇ Mevcut muhasebe sistemimizde k st uygulamadan ayr ca söz edilmesinin nedeni bütün maddi duran varl klar kapsamay p, sadece iflletmeye kay tl binek otomobiller için kabul görmesinden kaynaklanmaktad r. Oysa Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar nda k st uygulama tüm maddi duran varl klar için ayr m yap lmadan kabul görmektedir. K st uygulaman n kapsam d fl nda uygulama biçiminin de Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar ndan farkl oldu unu görmekteyiz. Gerek mevcut muhasebe sistemimizde gerekse Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar nda ilk y l n amortisman tutar ayn anlay flla hesaplan rken, son y l n amortisman tutar n n hesaplanmas noktas nda farkl laflma sözkonusu olmaktad r. lk y l her iki anlay flta da varl n aktife girdi i ay da dahil olmak üzere y l n sonuna kadar ilgili aylara isabet eden amortisman tutar hesaplanmakta ve muhasebelefltirilmektedir. Farkl laflma amortisman süresinin sonlanmas noktas nda karfl m za ç kmaktad r. lk y l hesaplanmayan amortisman tutar, mevcut muhasebe sistemimizde y l olarak hesaplanan amortisman süresinin son y l n n amortisman tutar na eklenirken, Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar nda ekleme yap lmamakta, bir sonraki y l n amortisman tutar olarak kabul edilmekte ve muhasebelefltirilmektedir. Mevcut muhasebe sistemimizle standartlar aras nda k st amortisman anlay fl ndan kaynaklanan ve dönem sonucuna yans yan bu farkl l klar iflletmeleri mali ve ticari kâr olarak ortaya ç kan iki ayr dönem sonucuna ulaflt rmaktad r. K st amortisman uygulamas n n VUK da duran varl klar na tümüne yay lmas ve Uluslararas Finansal Raporlama Standartlar ndaki anlay flla he- 31
saplama yap lmas finansal tablolar uygulayan ve finansal tablolardan bilgi alan taraflar s k nt dan kurtarmak ad na at lacak önemli bir ad m olacakt r. KAYNAKÇA Akdo an, Nalan (2006). UMS 12-Gelir Vergileri Standart Hükümlerine Göre Dönem Kâr ndan ndirilecek Vergi Giderinin Hesaplanmas ve Ertelenmifl Vergilerin Muhasebelefltirilmesi Muhasebe ve Denetime Bak fl Dergisi, 17 (2006) : 1-18. Çonkar, Kemalettin, Ulusan, Hikmet ve Öztürk, Mehmet (2006). Genel Muhasebe 3. bs. Ankara: Nobel Yay n Da t m. Kieso, Donald E. ve Weygant, Jerry J. (1992). Intermediate Accounting. 7.bs. [y.y.] : John Wiley and Sons. Inc., Örten, Remzi, Kaval, Hasan ve Karap nar, Ayd n (2007). Türkiye Muhasebe ve Finansal Raporlama Standartlar. Ankara: Gazi Kitabevi. Sevilengül, Orhan (2001). Tek Düzen Muhasebe Sistemi le Uyumlu Genel Muhasebe gnflltlmfl 10.bs. Ankara: Gazi Kitabevi. Süer, Ayça Z. ve fienyi it, Yi it B. (2006). Amortisman Uygulamas - n n Ertelenmifl Vergiler Üzerindeki Etkisi ve Finansal Tablolarda Raporlanmas Mali Çözüm Dergisi. 74 (2006) : 199 213. 32