ISSN: 2147-1053 BANKA VE FİNANS HUKUKU DERGİSİ JOURNAL OF BANK AND FINANCE LAW Üç Ayda Bir Yayınlanır This journal is a peer reviewed journal published four times a year. Cilt: 2 / Sayı: 7 Volume: 2 / Issue: 7 Yıl / Year: 2013
Banka ve Finans Hukuku Dergisi Journal of Bank and Finance Law Hakemli Dergidir / Peer reviewed Journal Yayın Sahibi / Publisher: Cilt: 2 / Sayı: 7 Volume: 2 / Issue: 7 Yıl / Year: 2013 Legal Yayıncılık A.Ş. adına Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni/On Behalf of Legal Yayıncılık INC. Publisher and Executive Editor Av./Aal. Lütfürrahman BAŞÖZ Sorumlu Yazı İşleri Müdürü Responsible Manager: Yayın Yönetmeni/Editor Av./Aal. Ramazan ÇAKMAKCI Prof. Dr. Hakan ÜZELTÜRK Yayımcının Adı / Name of Publishing Company: Legal Yayıncılık A.Ş (Sertifika No. / Certificate No. 27563) Tel.: 0 216 449 04 86 Basımcının Adı / Printed by: Net Kırtasiye Tanıtım ve Matbaa San. Tic. Ltd. Şti (Net Copy Center) (Sertifika No./Certificate No. 13723) Tel. 0212 249 40 60 Basıldığı Yer / Place of Publication: İnönü Cad. Beytülmalcı Sk. No: 23/A Gümüşsuyu/Beyoğlu-İstanbul Basım Tarihi / Publication Date: Ağustos/August 2013 Yönetim Yeri / Place of Management: Bahariye Cad. No: 63/6 Kadıköy/İstanbul Tel.: (216) 449 04 85 449 04 86 Faks (Fax): (216) 449 04 87 E-posta / E-mail: URL: legal@legal.com.tr www.legal.com.tr Yayın Türü / Type of Publication: Bu dergi yılda dört sayı olarak yayımlanan yerel, süreli hakemli bir hukuk dergisidir. This journal is a peer reviewed national law journal published four times a year. ISSN: 2147-1053
Derginin Önerilen Kısa (Atıf) Adı: BFHD For citations please use the abbreviation: BFHD Katkıda bulunmak isteyenler için iletişim bilgileri/ All correspondence concerning articles and other submissions should be addressed to: E-mail: akademi@legal.com.tr Telefon / Phone: 0 216 449 04 85 Faks / Fax: 0 216 449 04 87 Posta Adresi / Postal Address: Bahariye Cad. Çam Apt. No: 63 D. 6 Kadıköy İstanbul Bu dergide yayımlanan yazılarda ileri sürülen görüşler yazarlara aittir. Articles published in this journal represent only the views of the contributors. Copyright 2013 Tüm hakları saklıdır. Bu yayının hiçbir bölümü, LEGAL YAYINCILIK A.Ş nin yazılı izni olmadan, fotokopi yoluyla veya elektronik, mekanik ve sair suretlerle kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz, kayda alınamaz. All rights reserved. No part of this publication may be copied, reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by means, without the prior expressed permission in writing of the LEGAL YAYINCILIK A.S. BANKA VE FİNANS HUKUKU DERGİSİ Bahariye Cad. Çam Apt. No: 63 D. 6 Kadıköy İstanbul Tel: (216) 449 04 85 449 04 86 Faks: (216) 449 04 87 İnternet adresi: www.legal.com.tr / E-posta: legal@legal.com.tr
Yayın ve Danışma Kurulu / Editorial and Advisory Board Av. Nilay Acar İhsan Akar-Ernst&Young Yavuz Akbulak-SPK Başkanlık Danışmanı Mustafa Akın-Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu Üyesi Soner Altaş-Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Başmüfettişi Doç. Dr. Sıtkı Anlam Altay-Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Erişah Arıcan-Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Yüksekokulu İlkay Arıkan-TSPAKB Genel Sekreteri Av. Cemil Aygün-Yapı ve Kredi Bankası A.Ş. Hukuk Müşavirliği Prof. Dr. Ahmet Battal-Turgut Özal Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yrd. Doç. Dr. Sinan Bayındır-İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Köksal Bayraktar-Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Av. Gizem Bilgiç-Finansbank A.Ş. Hukuk Müşavirliği Av. Nihat Boz-Albaraka Türk Katılım Bankası A.Ş. Baş Hukuk Müşaviri Yrd. Doç. Dr. Ebru Ceylan-İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Av. Murat Duman-HSBC Bank A.Ş. Hukuk Müşavir Yardımcısı Av. Bora Durmaz-Finansbank A.Ş. Hukuk Müşavirliği Prof. Dr. Nuray Ekşi-Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Sedat Eratalar-Deloitte Yrd. Doç. Dr. Hayati Eriş-Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Yüksekokulu Yrd. Doç. Dr. Muzaffer Eroğlu-Kocaeli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Doç. Dr. Necla Akdağ Güney Av. İbrahim Murat Haznedar-Türkiye İş Bankası Bölge Hukuk Müşaviri Av. Serkan İçtem-Hukuk Danışmanı Prof. Dr. Haluk Kabaalioğlu-Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Turgut Kalpsüz
Av. Mehmet Emin Karaağaç-Vakıfbank Baş Hukuk Müşaviri Prof. Dr. Sami Karahan-Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Mahmut Koca-İstanbul Şehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Av. Hasan Köroğlu-TMSF Başkanlık Hukuk Müşaviri Prof. Dr. Bilsay Kuruç-Emekli T.C. Merkez Bankası Meclis Üyesi Cihat Madanoğlu-TEB Holding Mali İşler Koordinatörü Prof. Dr. Fatih Selami Mahmutoğlu-İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Doç. Dr. Mehmet Çağlar Manavgat-Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Tekin Memiş-İstanbul Şehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Okay Av. Gürhan Okay-TAIB YatırımBank A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Abdurrahman Özalp-Dış Ticaret Danışmanı ve ICC Türkiye Milli Komite Üyesi Doç. Dr. Ömer Özkan-İstanbul Ticaret Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dr. Veysi Seviğ-İTO Müşaviri Prof. Dr. Güzin Üçışık-Doğuş Üniversitesi Hukuk Fakültesi Prof. Dr. Hakan Üzeltürk-Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi Adnan Yayla-CFO, Finansbank Doç. Dr. A. Caner Yenidünya-Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Av. Serap Yılmaz-Bilirkişi-Sermaye Piyasası Faaliyetleri Yetkilisi Prof. Dr. Aynur Yongalık-Doğu Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Bülent Yurdalan-Finansbank Yönetim Kurulu Başkan Danışmanı Av. Tülin Zırhlıoğlu-Garanti Bankası A.Ş. Hukuk Müdürlüğü-Danışman
BANKA VE FİNANS HUKUKU DERGİSİ YAYIN İLKELERİ PUBLICATION AND SUBMISSION REQUIREMENTS OF JOURNAL OF BANK AND FINANCE LAW 1. Banka ve Finans Hukuku Dergisi, üç ayda bir (yılda dört kez) yayımlanan hakemli bir dergidir. The Journal of Bank and Finance Law is a peer reviewed journal published four times a year. 2. Dergi de yayımlanabilecek yazılar, banka ve finans hukuku alanını ilgilendiren içerikte her türlü makale, karar incelemesi, ve kitap incelemesi ile çevirilerdir. Yazıların dili, Türkçe veya diğer Avrupa dilleridir. This is a journal of law focusing on legal issues concerning bank and finance law. Articles, case notes and comments, discussions of legislative development, book reviews and other similar type of papers which are written in Turkish and in other European languages are welcome. 3. Dergi de yayımlanmak üzere gönderilen yazılar başka bir yerde yayımlanmamış ya da yayımlanmak üzere gönderilmemiş olmalıdır. Articles that will be sent to the editor should not be published elsewhere, nor be submitted to other journals simultaneously. 4. Yazılar Microsoft Word (Microsoft Office 98 ve üzeri versiyonlar) formatında (.doc veya. docx dosya uzantılı olarak) yazılmış olmalıdır. Ayrıca yazılar, aşağıdaki şekil şartlarına uygun olarak kaleme alınmış olmalıdır: Kağıt boyutu: A4 Üst: 2, 5 cm; Alt: 2, 5 cm; Sol: 2 cm; Sağ: 2 cm Metin: Times New Roman, 12 punto, 1.5 satır aralığı, iki yana yaslı Dipnotlar: Sayfa altında, Times New Roman, 10 punto, 1 satır aralığı, iki yana yaslı Articles should be submitted as Microsoft Word (either with. doc or. docx file extensions) documents (Microsoft Office 1998 or higher versions). Articles should be written according to the following style guidelines:
VIII Paper size: A4 Top: 2.5 cm; Bottom: 2.5 cm; Left: 2 cm; Right: 2 cm Text body: Times New Roman, 12 points, at 1.5 line spacing, justified Footnotes: Times New Roman, 10 points, at 1 line spacing, justified 5. Her yazı, kaydedildiği bir CD ile ya da elektronik posta yolu ile Microsoft Word formatında editöre teslim edilmelidir. Yazının basılı olarak teslimi gerekmemektedir. Softcopy of the article either on a CD or as an attached Microsoft Word Document via e-mail should be submitted to the editor. There is no need to submit any hardcopy of the article. 6. Yazıyla birlikte yazarın (veya yazarların) adına, unvanına, çalıştığı kuruma, açık adresine, kolay ulaşım sağlanabilecek telefon numaralarına ve elektronik posta adreslerine ilişkin bilgiler de editöre ulaştırılmalıdır. The name (s), formal position (s), institutional affiliation (s) and contact details (especially e-mail (s)) of the author (s) must be clearly included with the submission to the editor. 7. Dergi ye gönderilen makaleler Türkçe ve İngilizce başlık ile hem İngizce hem de Türkçe özet kısmı içermelidir. Each submission should contain a Turkish and an English Title, as well as an Abstract part in Turkish and English. 8. Dergi ye gönderilen makalelerde, ilgili makaledeki konuyu tanımlayan Türkçe ve İngilizce uygun anahtar kelimeler bulunmalıdır. All articles should be accompanied by a sufficient number of keywords in Turkish and English that reflect the content of the article. 9. Dergi ye gönderilen makalelerde kullanılan kaynaklar, makale sonunda kaynakça olarak alfabetik sırada verilmiş olmalı ve kullanılan kaynaklar dipnotunda veya metin içerisinde kısa olarak yer almalıdır. All references cited in the text should be numbered in the order of mention in the text and should be given in abbreviated form in footnotes. They should be listed in full form at the end of the article in an alphabetically arranged bibliography as well.
10. Dergi ye gönderilen makalelerin yazım bakımından son denetimlerinin yapılmış olduğu ve basılmaya hazır olarak verildiği kabul edilir. All submissions are regarded as ready to publish and already proofread by the author himself. 11. Yayım Kurulu nda ilk değerlendirilmesi yapılan makaleler, anonim olarak hakeme gönderilecek, hakemden gelen rapor doğrultusunda makalenin yayımlanmasına, hakemden gelen rapor çerçevesinde düzeltme istenmesine ya da yayımlanmamasına karar verilecek ve yazar durumdan en kısa zamanda ve genellikle e-posta yolu ile haberdar edilecektir. Tamamlanmış veya düzeltilmiş yazı, Yayım Kurulu nca, tekrar hakeme gönderilebilir. Initial assessment of the articles will be done by the editorial board. After the assessment is completed, the articles will be sent to an anonymous peer reviewer. In accordance with reviewer s report, amendments may be done or the article may be decided not to be published. After the amendments are completed, the article may be sent to peer reviewer again, by the editorial board. 12. Dergi, hakemin yazarı bilmemesi esasına (kör hakemlik) dayanır. Hakeme gönderilecek makalelerde de yazarın kimliğine ilişkin bilgilerin gizliliği sağlanır. All articles submitted are subject to a blind peer review. The identity of the author (s) and reviewer (s) will not be revealed to the other party. 13. Dergi basıldıktan sonra ilgili sayının yazarlarına ve bu sayıda hakemlik yapmış olanlara ücretsiz olarak gönderilir. Free copies of the of the published issue will be sent both to the author (s) and to the reviewer (s). IX BFHD - Volume: 2 / Issue: 7 / Year: 2013
Dergimiz Hakkında / About Our Journal Banka ve Finans Hukuku Dergisi (BFHD), yılda dört sayı olarak yayımlanan, hakemin yazarı bilmemesi esasına dayalı hakemli bir hukuk dergisidir. 2012 yılında yayın hayatına başlayan dergide hakem denetiminden geçmiş makaleler, karar tahlilleri, içtihat ve mevzuat kronikleri ile eser incelemelerine yer verilmektedir. Her sayıda Türk ve yabancı akademisyenler ve hukuk uygulamacıları tarafından kaleme alınan, banka ve finans hukuku ile ilgili değerli eserler yayımlanmaktadır. Okuyucularımızın göndereceği banka ve finans hukuku alanına ilişkin makaleler ve diğer türdeki eserlerle (karar tahlilleri, eser incelemeleri vb.), dergimizin daha da zenginleşeceğine inanıyoruz. Journal of Bank and Finance Law (BFHD) is a peer reviewed academic law journal published regularly four times a year, concentrating on issues of bank and finance law and considers for publication articles, case notes and comments, discussions of legislative developments and book reviews. It s publication life begins at 2012. Each issue contains scholarly works concerning bank and finance law, authored by scholars and practitioners around the globe. We welcome your contributions in the form of articles, notes, comments or reviews on topics reflecting a broad range of perspectives on bank and finance law; with your contributions and support our journal will progress.
GÜNDEM/AGENDA Yorumsuz Mahfi Eğilmez, Ekonomide Yapısal Reformlar, www.mahfiegilmez.com Türkiye nin son on yılı birçok değişikliğe karşılık, bankacılık alanında yapılanlar dışında, yapısal reformlardan uzak durulmasıyla geçti gitti. Oysa bu dönemde elde edilen geçici gelirler yapısal reformları yapabilmek için hem maddi imkân hem de zaman kazandırmıştı. Ne yazık ki bu büyük fırsatı kullanamadık ve mevcut durumu parlak göstermeyi temel sorunları çözmeye tercih ettik. Yapısal reform, bir sistemin daha verimli çalışabilmesi ve şoklara karşı daha dayanıklı hale getirilebilmesi için o sistemin yeniden yapılandırılması olarak tanımlanabilir. Ekonomi dışındaki alanlardan yapısal reforma ihtiyaç duyulanların bir bölümünü sıralayıp geçeyim: (1) Yargının, siyasetin etkisinden tümüyle uzaklaştırılarak tam anlamıyla bağımsız hale getirilmesi. (2) Eğitimin ezber yönteminden çıkarılarak analitik düşünme çerçevesine oturtulması. (3) Azınlıkta kalanların haklarını koruyan gerçek demokrasinin yerleştirilmesi. (4) Düşünce özgürlüğünün oturtulması. (5) Basın özgürlüğünün tümüyle geçerli kılınması. (6) İnsan haklarının yükseltilmesi. (7) Hayvan haklarının en üst düzeyde korunması. (8) Çevrenin korunması. (9) Sporda kalitenin artırılması. (10) Siyaseten temsilin en az oy hakkını da kapsayacak biçimde sağlanması. (11) Üniversitelerin gerçek anlamda bilimsel ve idari özerkliğe kavuşturulması. Bunlara daha pek çok ekleme yapılabilir. Yapısal reformların bir bölümü yasal değişiklikleri, bir bölümü zihniyet ve yaklaşım değişikliklerini, bir bölümü ise hem yasal değişiklikleri hem de zihniyet ve yaklaşım değişikliklerini gerektiriyor. Konu çok yönlü olduğu için ben burada ekonomik yapısal reformları ele almakla yetineceğim. Bağımsız olması gereken kurumlara (ki bunlar TCMB ve BDDK gibi kurumlardır) yasaların verdiğinin ötesinde gerçek anlamda bağımsızlıklarını tanımak şarttır. Bunun için yasa maddeleri yeterlidir. Konu zihniyet ve yaklaşım değişikliğini gerektiren bir adımdır. Bu adımı atmak siyasetten bağımsız uygulanması gereken para politikası ve diğer ekonomi politikalarının doğru uygulanmasına ve bilim dışı tartışmalardan kurtulmasına yol açacaktır. Türk vergi sisteminde dolaylı vergilerin ağırlığını dolaysız vergilere kaydırmak gereklidir. Çünkü KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergiler adaletsizdir. Türkiye'de vergilerin yüzde 65'i dolaylı, yüzde 35'i dolaysız vergilerden oluşuyor. Dolaylı vergilerde oran farklılaştırması yapılamadığı için zengin de fakir de aynı oranda vergi ödemektedir. Bu tür vergilerin ağırlıkta olması zaten bozuk olan gelir dağılımını daha da bozucu etki yapmaktadır. Gelir vergisi gibi dolaysız vergiler ise kazançları artan oranlı tarifeyle vergilendirilebildiği için
zenginden daha yüksek, fakirden daha düşük oranla alınabilmektedir. Bu yapısal değişimi yapabilmek için yasal değişiklik yapılması gerekiyor. Türkiye, 1990 ile 2002 arasında düşük cari açık (yüzde 0, 9), yüksek bütçe açığı (yüzde 7, 2) yöntemiyle, 2003 ile 2012 arasında ise düşük bütçe açığı (yüzde 3, 2), yüksek cari açık (yüzde 5, 2) yöntemiyle büyümüştür. Yani sistem iç ya da dış dengede açık vererek dış kaynaklara ulaşma ve onları kullanarak büyüme yöntemi üzerine kuruludur. Son on yılda bütçe açığının düşürülmesinde özelleştirme gibi, varlık barışı gibi, milli emlake ait arazilerin satışı gibi geçici gelirler çok etkili olmuştur. Ne var ki bunların sağladığı zaman ve kaynak imkânlarından yararlanıp bir gelir ve harcama reformu yapılarak bütçe disiplini kalıcı hale getirilememiştir. Bugün bütçe hala bu tür geçici gelirlerle ayakta tutulmaktadır. Bu konuda geleceğe dönük yapısal değişim için yasal düzenlemeler gerekmektedir. Vergilerle ilgili düzenlemelerin yanı sıra harcamaların denetim altına alınması da şarttır. Geçici ve kısmi ithal ikamesi uygulamasına geçmek cari açıkta ve sanayileşmede çözüme yardımcı olabilir. Türkiye, sürekli olarak cari açık veriyor. İthalatının ağırlığı sermaye malı, ara malı ve hammaddeden oluştuğu, hammadde içinde ağırlığı petrol ve doğal gaz tuttuğu için büyüme eğilimin arttığı dönemlerde cari açık da artıyor. Özellikle enerji üretiminde kullanılan petrol ve doğalgaz gibi ürünlerin ithalatının kısılması büyümeyi olumsuz etkiliyor. Bu çerçevede cari açığı düşürebilmek için ilk ağızda bunlar dışında kalan ürünlerin ithal mallar yerine daha az ithalata dayalı olan içeride üretilecek mallarla ikame edilmesi düşünülebilir. Bunu yapabilmek için malların, sektörlerin ve üretici kuruluşların seçilerek geçici bir süreyle ve sürekli inceleme altında tutularak teşvik edilmesi yani geçici ve kısmi bir ithal ikamesi modelinin uygulamaya konması gerekiyor. Buna benzer adımların atıldığı, sanayi envanterinin çıkarıldığının söylenmesine, yeni teşvik sisteminin yürürlüğe konulduğunun açıklanmasına karşın bu alanda herhangi bir ilerleme sağlandığına ilişkin bir kanıt ortada yok. Demek ki bu çalışmalar ya yetersiz kaldı ya da amaca hizmet etmekten uzak bulunuyor. Bunların yeniden düzenlenmesi ve cari açığı düşürme amacına yönlendirilmesi gerekiyor. Bunun yolu Bakanlar Kurulu kararıyla bu hedefe dönük düzenlemeler yapmak ya da mevcut düzenlemeleri bu hedef doğrultusunda düzeltmek gerekiyor. Türkiye, gerek yaşamak gerekse de büyümek için ihtiyaç duyduğu enerjiyi önemli oranda ithal etmek zorundadır. Bunun maliyeti oldukça yüksek düzeyde görünüyor. Bunu düşürebilmek için sahip olduğu doğal kaynakları (su, güneş ve rüzgâr gibi) enerji üretimine dönüştürmeye daha fazla çaba göstermesi gerekiyor. Bu konularda çalışma yapanları daha fazla teşvik etmek bu yolla enerji üretenlere destek olmak gerekiyor. Bunu yapabilmenin bir yolu mevzuat düzenlemelerinden, bir yolu da idari düzenlemelerden geçiyor. Nükleer enerji de çözüm yollarından birisi olmakla birlikte Türkiye bu konuda
geç kalmış bulunuyor. Nükleer enerji aleyhinde artık öyle güçlü bir muhalefet var ki bunu aşıp da nükleer enerji santralı yapabilmek kolay değil. O halde elimizde enerjiyi elde etme yollarını mümkün mertebe dışa bağımlı olmaksızın çeşitlendirmeye çalışmak ve enerjiyi elden geldiğince tasarruflu kullanmak seçenekleri kalıyor. İç tasarrufları artırmak şart. Türkiye nin cari açık vermesindeki en önemli etkenlerden birisi iç tasarrufların yetersizliğidir. 2000 lere gelinceye kadar Türkiye de iç tasarrufların GSYH ya oranı yüzde 20, yatırımların GSYH ya oranı ise yüzde 22 dolayındaydı ve dolayısıyla cari açık yüzde 2 3 dolayında kalıyordu. Bu da Türkiye ye yüzde 4, 9 dolayında yıllık büyüme ortalaması getiriyordu. 2000 ler sonrasında faizlerdeki gerilemenin de etkisiyle iç tasarrufların oranı gerilemeye başladı. Bugün tasarrufların GSYH ya oranı yüzde 14 dolayındadır. Buna karşılık yatırımlar gerilemedi. Aradaki açılan fark ise zorunlu olarak dış tasarrufların ithali yoluyla karşılandı. Dış dünyada likidite bolluğu yaşandığı sürece dış tasarruf ithali nispeten kolaydı. Artık herkes biliyor ki Fed, yavaş yavaş bu bolluğu azaltacak. Dolayısıyla bundan sonra yüksek oranlı büyümeyi yüksek cari açıkla sağlayıp bu açığı dış finansmanla karşılamak eskisi kadar kolay olmayacak. Bu durumda iki seçenek var önümüzde: Ya büyümeyi potansiyel düzeyi olan yüzde 5 düzeyine indireceğiz ya da cari açığın yapabildiğimiz kadarını iç tasarruflarımızla finanse edeceğiz. Bu yolda atılmış tek adım olan bireysel emeklilik sistemini geliştirmek çözüm için bir adım olsa da yeterli görünmüyor. Bu konularda yasal düzenlemelerden çok ekonomi politikası uygulamasını elden geçirmek gerekiyor. Türkiye nin yüz yıldan fazla emek, zaman ve sermaye harcadığı ama marka yaratamadığı tekstil sektöründe marka yaratabilmek için çaba göstermesi gerekiyor. Bunun için gereken neyse (teşvik, tanıtım, devlet desteği vb) yapılması gerekiyor. İlk ağızda aklıma gelenler bunlar. Ama biraz daha ayrıntılı çalışılırsa bunlara eklenebilecek istihdamdan sosyal güvenliğe kadar uzanan birçok alan ve konuda yapılması gereken yapısal değişiklikleri sıralamak mümkün olacaktır diye düşünüyorum. XV Prof. Dr. Hakan Üzeltürk Banka ve Finans Hukuku Dergisi Yayın Yönetmeni BFHD - Volume: 2 / Issue: 7 / Year: 2013
BANKA VE FİNANS HUKUKU DERGİSİ Cilt: 2 / Sayı: 7 Yıl: 2013 İÇİNDEKİLER Makaleler... 1 Küresel Finansal Krizin Gemi Finansmanına Etkileri Yard. Doç. Dr. Hacı KARA... 3 Kefalet Hukuku nda Kefilin Sorumluluğunun Kapsamı Av. N. İlker KARAOĞLAN... 27 Uzman Görüşü... 37 Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair Ülkemiz Düzenlemeleri Yavuz AKBULAK (SPK Başkanlık Danışmanı)... 39 Raporlar... 59 Haberler... 127 Yargıtay Kararları... 343 Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı... 345 Yargıtay Hukuk Daire Kararları... 350 Yargıtay Ceza Daire Kararları... 372 Danıştay Kararları... 377 Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu Kararı... 379 Danıştay Daire Kararı... 382 Uygulamaya İlişkin Bilgiler... 397 Bankalar ve Finans Kuruluşlarınca Gözönünde Bulundurulması Gereken Düzenlemeler... 399 Önemli Bilgiler... 403 Yeni Yayınlar... 441 LEGAL HUKUK DERGİLERİ SİPARİŞ FORMU... 443 LEGALBANK ABONELİK FORMU... 444
JOURNAL OF BANK AND FINANCE LAW Volume: 2 / Issue: 7 Year: 2013 CONTENTS Articles... 1 Impact of the Global Financial Crisis on the Ship Finance Asst. Prof. Dr. Hacı KARA... 3 Scope of Bailman's Liability in Terms of Suretyship Law Aal. N. İlker KARAOĞLAN... 27 Expert Opinion... 37 Local Regulations on Preventing Terrorism Financing Yavuz AKBULAK (Capital Markets Board of Turkey Advisor)... 39 Reports... 59 The News... 127 Court of Cassation Decisions... 343 Court of Cassation Assembly of Civil Chambers Decision... 345 Court of Cassation Civil Chambers Decisions... 350 Court of Appeal Criminal Chamber Decisions... 372 Council of State Decisions... 377 Plenary Session of the Administrative Law Chamber Decision... 379 Council of State Chamber Decision... 382 Practical Informations... 397 Major Informations... 403 New Publications... 441 ORDERING FORM FOR THE LEGAL LAW JOURNALS... 443 SUBSCRIPTION FORM FOR THE LEGALBANK LEGAL DATABASE... 444
MAKALELER ARTICLES * Küresel Finansal Krizin Gemi Finansmanına Etkileri Impact of the Global Financial Crisis on the Ship Finance Yard. Doç. Dr. / Asst. Prof. Dr. Hacı KARA * Kefalet Hukuku nda Kefilin Sorumluluğunun Kapsamı Scope of Bailman's Liability in Terms of Suretyship Law Av. / Aal. N. İlker KARAOĞLAN
H KÜRESEL FİNANSAL KRİZİN GEMİ FİNANSMANINA ETKİLERİ (IMPACT OF THE GLOBAL FINANCIAL CRISIS ON THE SHIP FINANCE) Yard. Doç. Dr./Asst. Prof. Dr. Hacı KARA * ÖZET ABD de başlayan finansman krizi, kısa sürede küresel çapta etkisini göstermiştir. Finansal krizle birlikte, dünya ticaretini etkileyen oldukça önemli değişiklikler meydana gelmiştir. Kriz tüm dünya farklı sektörler ve bölgelerde değişik şekillerde, az veya çok etkisini göstermiştir. Denizcilik sektörüne kredi veren bankaların büyük çoğunluğunun Avrupa menşeli olması ve bu krizden doğrudan etkilenen aktörler konumunda olmaları nedeniyle, sermaye yoğun bir sektör olan denizcilik sektörü de krizden oldukça etkilenmiştir. Kriz öncesi müreffeh zamanda birçok armatör iyi planlanmamış ve maliyeti yüksek kredi veya finansmanla gemi sipariş etmiştir. Taksitlerin ödenme zamanı geldiğinde ise navlun fiyatlarındaki düşüş ve taşıma sayısındaki azalma nedeniyle, yeterli özkaynağı olmayan armatörler taahhütlerini yerine getirememiş, oldukça güç duruma düşmüşlerdir. Bu likidite sıkışıklığı nedeniyle, nakit baskısı altında kalan bazı denizcilik firmaları, gemilerin tesliminde gecikmelere ve sipariş iptallerine neden olmuştur. Anahtar kelimeler: Gemi Finansmanı, Küresel Finansal Kriz, AB ve Denizcilik Sektörü, Finansal Krizin Gemi Finansmanına Etkileri ABSTRACT Starting financial crisis in the USA had an impact on a global scale in a short time. World trade effecting significant changes have occurred with the arising financial crisis. This crisis had shown more or less its different impact over the world in different ways. The most of the given credit to the maritime industry had resulted from the vast majority of European origin Banks, which were the primary actors affected H Hakem denetiminden geçmiştir. * Kırklareli Üniversitesi, İİBF, İşletme Bölümü, Ticaret Hukuku Anabilimdalı
4 Küresel Finansal Krizin Gemi Finansmanına Etkileri directly by the world financial crisis, and due to that consequence the maritime industry, which is a capital-intensive industry had been heavily influenced by the financial crisis. In the pre-crisis prosperous time, many owners ordered the ship well not planned and with the high cost of credit or lease financing. When it comes the time for payment of instalments, the owners, which did not have enough equity for the Liability on their commitments, fell into a very difficult financial situation, due to the decrease in the amount of freight and fall of transport prices. By the reason of this liquidity crunch, shipping companies, which remain under the pressure of cash have caused delays on delivery of the ordered ships or even ship order cancellations. Keywords: Ship Finance, Global Financial Crisis, the EU and the Maritime Sector, Effects of the Financial Crisis on Ship Financing ***... Euro Bölgesinde meydana gelen kriz Amerika da başlayarak dünyaya yayılan küresel finansal krizin devamıdır. Kriz dünyada birçok sektörü etkisi altına almıştır. Kriz öncesinde, deniz taşımacılığı dünya çapında taşınan yükte meydana gelen hızlı bir artışla en karlı sektörlerden biri haline gelmiştir. Artan yük hacmiyle birlikte her yıl daha büyük yeni gemiler inşa edilmeye başlanmıştır. Bu arada liman kapasiteleri artırılmış ve yeni tarifeli hatlar hizmete alınmıştır. Dünya kombine konteynır kargo kapasitesi de bu artıştan payını almıştır. Bunun neticesinde özellikle gemi sahipleri, bankalar ve yatırımcıların kazançlarında patlamalar yaşanmış, zenginlikleri önemli artış göstermiştir. Ancak küresel finans krizi çok kısa bir sürede denizcilik sektörü ve piyasalarını etkisi altına almıştır. Ekonomideki yavaşlama doğal olarak dış ticareti olumsuz yönde etkilemiş, dünya tüketiminin azalması nedeniyle birçok işletmenin stokları artmıştır. Yeni ürün talebinin sınırlı kalması veya durma noktasına gelmesi nakliye hizmetlerinin de azalmasına neden olmuştur. tarafları herhangi bir endişe yaşamayacaktır. Makalenin devamına, dergimizin 2013 yılı 2. Cilt 7. sayısından ulaşabilirsiniz BFHD - Cilt: 2 / Sayı: 7 / Yıl: 2013
H KEFALET HUKUKU NDA KEFİLİN SORUMLULUĞUNUN KAPSAMI (SCOPE OF BAILMAN'S LIABILITY IN TERMS OF SURETYSHIP LAW) Av. / Aal. N. İlker KARAOĞLAN * ÖZET Şahsi teminat sözleşmeleri içinde yer alan, kefalet sözleşmesi, kefilin alacaklıya karşı borçlunun borcunu ifa etmemesinin sonuçlarından kişisel olarak sorumlu olmayı üstlendiği sözleşmedir. Kefalet sözleşmesinin fer i özelliği gereği; kefil, her durumda kefalet sözleşmesinde belirtilen azamî miktara kadar;asıl borçtan, borçlunun kusur veya temerrüdünün yasal sonuçlarından, dava ve takip masraflarından, sözleşme faizlerinden sorumlu olacaktır. Anahtar kelimeler: Kefalet sözleşmesi, kefilin sorumluluğu, azami miktar, asıl borç. ABSTRACT Under the bailment contracts, which are amongst personal guarantee contracts, the bailsman undertakes and warrants to the creditor that he/she shall be personally liable from any kind of default of the debtor. Due to the secondary nature of the bailment contract; the bailsman shall in any case be liable from the total debt, any and all fault, omission or default of the Debtor and any legal claims, legal charges and fees, contract expenses and interest thereof up to the maximum amount stated in the bailment contract. Keywords: Bailment Contract, Liabilities of the Bailsman, Maximum Amount, Total Debt *** H Hakem denetiminden geçmiştir. * Hatay Barosu Üyesi
6 Kefalet Hukuku nda Kefilin Sorumluluğunun Kapsamı... 818 sayılı BK nın, 6098 sayılı TBK ile yapılan en önemli değişiklerinden biri de şüphesiz kefalet sözleşmesi alanındaki değişiklikler olmuştur. Geçerli olarak kurulan kefalet sözleşmelerinde kefilin sorumlu olduğu kısmın, TBK md 589 ile kefil tarafından kefalet belgesinde mutlaka el yazısı ile yazılması zorunluluğu getirilmiştir. Böylelikle kefil en baştan sorumlu olduğu tutarı bilecektir. TBK 589. maddede, 818 sayılı yasanın aksine Kefilin, asıl borç ilişkisinin hükümsüz hâle gelmesinin sebep olduğu zarardan ve ceza koşulundan sorumlu olacağına ilişkin anlaşmaları kesin olarak geçersiz saymıştır. TBK 589 maddesi, 818 say. BK nın aksine, akdi faizlerden ayrıca, gerektiğinde tahvil karşılığında ödünç verilen anaparanın işlemiş bir yıllık ve işlemekte olan yıla ait faizleri ne değinerek, kefilin sorumluluğunu düzenlemiştir. 6098 sayılı TBK, açısından yapılan en önemli değişikliklerden bir tanesi de, 818 sayılı BK nın 490.maddesinde yer alan kefilin sorumluluğunu muayyen bir miktar ile sınırlandırmış bulunmaktaydı. 6098 sayılı yasanın 589.maddesi ile kefilin sorumlu olacağı miktarın açıkça belirtilmesi şartı getirilmiş ve her halde kefil kefilin sorumluluğunun kapsamı açık bir şekilde belirlenmiş olup, kefilin sorumluluğun kapsamına dahil olan, alacaklar toplamının kefalet sözleşmesinde gösterilen azami miktarı aşması halinde kefil bu aşan kısımdan sorumlu tutulamayacağı hüküm altına alınmıştır. Ticari ve ekonomik hayatta sıklıkla karşılaşılan kefalet sözleşmelerinin kefilin sorumluluğunun kapsamına ilişkin sorunlar, kefilin korunmasına yönelik yapılan değişiklerle uygulamada oluşan sorunlara çözüm bulmuştur. Makalenin devamına, dergimizin 2013 yılı 2. Cilt 7. sayısından ulaşabilirsiniz BFHD - Cilt: 2 / Sayı: 7 / Yıl: 2013
UZMAN GÖRÜŞÜ EXPERT OPINION * Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair Ülkemiz Düzenlemeleri Local Regulations on Preventing Terrorism Financing Yavuz AKBULAK (SPK Başkanlık Danışmanı/Capital Markets Board of Turkey Advisor)
TERÖRİZMİN FİNANSMANININ ÖNLENMESİNE DAİR ÜLKEMİZ DÜZENLEMELERİ * (LOCAL REGULATIONS ON PREVENTING TERRORISM FINANCING) Yavuz AKBULAK (SPK Başkanlık Danışmanı/Capital Markets Board of Turkey Advisor) 1. 6415 SAYILI KANUN DA YER ALAN ESASLAR 1.1. Giriş 1 Artan terör eylemleri ile birlikte terörizmin kaydettiği gelişmeler ve almış olduğu küresel görünüm, ülkemiz ve Dünya bakımından uluslararası barış ve güvenliğe yönelik çok ciddi bir tehdit ve güvenlik sorunu haline gelmiştir. Küresel terörizmin ulaştığı uluslararası boyutlar göz önüne alındığında, terör örgütlerinin varlıklarının devamı ve faaliyetlerinin yürütülmesi için, büyük tutarlarda finansmana gereksinim duydukları ve bu ihtiyacı yasal ve yasal olmayan birçok faaliyet ve yöntemle elde etmeye çalıştıkları görülmektedir. Terörle etkin mücadelede terörizmin finansmanıyla mücadelenin ve terörün finansmanının önlenmesinin önemi çok açıktır. Bu amaçla, terör örgütlerine ait mali kaynakların ve bu kaynakların akışının tespiti, izlenmesi ve önlenmesi konusu, terör örgütlerinin yapısı ve faaliyetlerinin tespiti ve izlenmesi bakımından son derece önemli bir terörizmle mücadele yöntemi olarak ön plana çıkmakta ve her geçen gün önemini daha da arttırmaktadır. Terörizmin yerel bir sorun olmaktan çıkıp küresel bir tehdit haline dönüşmesinin ardından, sorunun büyüklüğünü gören uluslararası toplum bu alandaki çalışmalarına hız vermiş, terörün sebepleri ve alınacak önlemler konusunda yoğun akademik tartışmalar, diplomatik temaslar ve ulusal ve uluslararası yasal düzenleme çalışmalarına odaklanmıştır. Terör tehlikesine karşı, tüm ülkelerin ortak bir eylem platformunda birleşmelerinin sağlanması ve terörle mücadelede insanlığın bugüne kadar sağladığı sosyal ve ekonomik kazanımlardan taviz verilmeden uluslararası işbirliğinin artırılması amacıyla, başta Birleşmiş Milletler olmak * Bu yazıda yer alan görüşler yazarına ait olup çalıştığı kurumu bağlamaz, yazarın çalıştığı kurum veya göreviyle ilişki kurulmak suretiyle kullanılamaz. Yazıdaki tüm hata ve eksiklikler yazarına aittir. 1 Bu konuda 6415 sayılı Kanun un genel gerekçesinden yararlanılmıştır.
10 Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair Ülkemiz Düzenlemeleri üzere ilgili birçok uluslararası organizasyon terörle mücadeleye yönelik çalışmalar yürütmektedir. Bu çalışmalarda terörizmin finansmanı boyutu gündeme getirilmiş, terörün finans kaynaklarının kesilmesi yoluyla faaliyetlerinin engellenmesinin ve varlıklarının sona erdirilmesinin, terörle mücadelede önemli bir yöntem olarak kabul edilerek, terörizmin finansmanıyla mücadele öncelikli konular arasına alınmıştır. Bu çalışmalar sonucunda, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından 09.12.1999 tarihinde Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme terörizmin finansmanıyla mücadele konusundaki ayrıntılı düzenlemeleri içeren ilk ve en önemli Uluslararası Sözleşme olarak kabul edilmiş ve ülkelerin imzasına açılmıştır. Sözleşme, 17.01.2002 tarihli ve 24643 sayılı Resmi Gazete de yayımlanan 10.01.2002 tarihli ve 4738 sayılı Terörizmin Finansmanının Önlenmesine İlişkin Uluslararası Sözleşmenin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun ile uygun bulunmuş ve 01.03.2002 tarihli ve 2002/3801 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile onaylanarak 01.04.2002 tarihli ve 24713 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmak suretiyle iç hukukumuzun bir parçası haline gelmiştir.... 6415 sayılı Kanun ile 09.12.1999 tarihinde Birleşmiş Milletler Genel Kurulu nca çıkartılan, 10.01.2002 tarihinde TBMM tarafından uygun bulunan, 01.03.2002 tarihinde Bakanlar Kurulu Kararıyla onaylanarak 01.04.2002 tarihli Resmi Gazete de yayımlanmak suretiyle de iç hukukumuzun bir parçası haline dönüştürülen Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme hükümleriyle ilgili uyumun sağlanması amaçlanmakta ve bu Kanun, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi ile yabancı devletler ve ülkemiz tarafından terörizmin finansmanının önlenmesi amacıyla malvarlıklarının dondurulması yönünde alınan kararların ve bu yöndeki taleplerin yerine getirilmesine ilişkin oldukça ayrıntılı bir şekilde usul ve esaslar belirlemektedir. Söz konusu Kanun ile birlikte iç hukukumuza terörizmin finansmanı başlıklı ayrı bir suç girmekte ve anılan suça ilişkin çeşitli yaptırım ve cezalar öngörülmektedir. 6415 sayılı Kanun un ve anılan Kanun un uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenleyen mezkur Yönetmelik in, küresel temelde terörizmin finansmanının önlenmesine dair önemli katkılar sağlayabileceği düşünülmektedir. Yazının devamına, dergimizin 2013 yılı 2. Cilt 7. sayısından ulaşabilirsiniz BFHD - Cilt: 2 / Sayı: 7 / Yıl: 2013
RAPORLAR REPORTS * Türk Bankacılık Sektörü Genel Görünümü General View of Turkish Banking Sector * Türkiye de Bankacılık Sistemi Banka Grupları Bazında Sermaye Yapısı Turkish Banking System and Capital Structure as of Bank Groups * IMF Heyetinin Değerlendirmesi Evaluation of IMF Committee Raporların tam metinlerine, dergimizin 2013 yılı 2. Cilt 7. sayısından ulaşabilirsiniz
HABERLER THE NEWS * Portföy Saklama Hizmetine ve Bu Hizmette Bulunacak Kuruluşlara İlişkin Esaslar Tebliği (III-56.1) * Portföy Yönetim Şirketleri ve Bu Şirketlerin Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Tebliği (III-55.1) * Kaydileştirilen Sermaye Piyasası Araçlarına İlişkin Kayıtların Tutulmasının Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ (Seri: IV, No: 28) De Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri: IV, No: 65) * Yatırım Fonlarına İlişkin Esaslar Tebliği (III-52.1) * Aracı Kurumların Sermayelerine ve Sermaye Yeterliliğine İlişkin Esaslar Tebliği (Seri: V, No: 34) nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri: V, No: 134) * Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ III-37.1 * Bankaların Kredi İşlemlerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik * Bankaların İç Sistemleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik * Borsalar ve Piyasa İşleticilerinin Kuruluş, Faaliyet, Çalışma ve Denetim Esasları Hakkında Yönetmelik * Menkul Kıymetler Borsalarının Kuruluş ve Organlarına İlişkin Yönetmeliğin Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Yönetmelik * Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik * Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Birliği Statüsü * Sigortacılık ve Özel Emeklilik Sektörlerinin Gözetim ve Denetimine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik * Sigorta ve Reasürans ile Emeklilik Şirketlerinin Mali Bünyelerine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik
* Türkiye İhracat Kredi Bankası Anonim Şirketi Tarafından Sağlanan Kredi, Garanti ve Sigorta Destekleri Hakkında Kararda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Karar * Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi Üyelerinin Müşterilerinin Risk Merkezi Nezdindeki Bilgilerinin Kendilerine ya da Onay Vermeleri Koşuluyla Belirledikleri Tüzel Kişilere Verilmesine İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik * Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezi Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik * Bireysel Katılım Sermayesi Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik * Sermaye Piyasasında Derecelendirme Faaliyeti ve Derecelendirme Kuruluşlarına İlişkin Esaslar Tebliği (Seri: VIII, No: 51) nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri: Vııı, No: 76) * Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıklarına İlişkin Esaslar Tebliği (III 48.2) * Maliye Bakanlığı ve Hazine Müsteşarlığından: Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirimi Hakkında Tebliğ (Seri No:1) * Bankaların Sermaye Yeterliliğinin Ölçülmesine ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik * Bankaların Özkaynaklarına İlişkin Yönetmelik * Varantlar ve Yatırım Kuruluşu Sertifikaları Tebliği (VII-128.3) * Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca Ödenecek Telif ve İşlenme Ücretleri Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik * Kamu Haznedarlığı Genel Tebliği * Tahsilat Genel Tebliği (Seri: A Sıra No: 1) nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Seri: A Sıra No: 5) * Kredi Kartı İşlemlerinde Uygulanacak Azami Faiz Oranları Hakkında Tebliğ (Sayı: 2006/1) de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (Sayı: 2013/11) * Bankaların Konsolide Finansal Tablolarının Düzenlenmesine İlişkin Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ * Sermaye Şirketlerinin Açacakları İnternet Sitelerine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Haberlerin tamamını dergimizin 2013 yılı 2. Cilt 7. sayısından ulaşabilirsiniz
YARGITAY KARARLARI COURT OF CASSATION DECISIONS * Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararı Court of Cassation Assembly of Civil Chambers Decision * Yargıtay Hukuk Daire Kararları Court of Cassation Civil Chambers Decisions * Yargıtay Ceza Daire Kararları Court of Appeal Criminal Chamber Decisions
YARGITAY HUKUK GENEL KURULU KARARI COURT OF CASSATION ASSEMBLY OF CIVIL CHAMBERS DECISION YARGITAY HUKUK GENEL KURULU Esas No. Karar No. Tarihi: 2013/13-1114 2013/1041 10.07.2013 İlgili Kanun/Madde 818 s. BK/487 6098 s. TBK/586 2004 s. İİK/45, 72 2499 s. SPKK/38/A İCRA TAKİBİNE KARŞI MENFİ TESPİT VE İSTİRDAT DAVALARI REHİN VE İPOTEKLE TEMİN EDİLMİŞ ALACAKLAR MÜTESELSİL KEFALET ÖZETİ: Davalı G... ın 03.07.2000 tarih ve 2904 yevmiye nolu ipotek resmi senedi ile sadece asıl borçlunun sorumluluğu için gayrimenkul ipoteği verdiği, daha sonra ipotekli taşınmazın müteselsil kefillerden asıl davanın davalısı M... e ipotekle yükümlü olarak devir edildiği, asıl davanın davacısı bankanın ise hem kredi sözleşmesine, hem de ipotek senedine dayanarak, asıl borçlu ve müteselsil kefiller hakkında, icra takibi başlattığı uyuşmazlık konusu değildir. Davacı bankanın kefil olan davalılar hakkında her iki takip yolunu da seçmiş olmasında bir usulsüzlük bulunmamaktadır. Bu durumda, İİK.nun 45.maddesinin kefiller hakkında da uygulanması gerektiğinden söz edilemez. Kararların tam metinlerine dergimizin 2013 yılı 2. Cilt 7. sayısından ulaşabilirsiniz
YARGITAY HUKUK DAİRE KARARLARI COURT OF CASSATION CIVIL CHAMBERS DECISIONS YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ Esas No. Karar No. Tarihi: 2013/11831 2013/17406 20.06.2013 İlgili Kanun/Madde 4721 s. TMK/6, 1023 AİLE KONUTU NİTELİĞİNDEKİ TAŞINMAZA İPOTEK KONULMASI TAŞINMAZ SAHİBİNİN İPOTEKTEN HABERİ OLMAMASININ HAYATIN OLAĞAN AKIŞINA AYKIRI OLDUĞU ÖZETİ: Borcuna karşılık lehine ipotek tesis ettirilen dava dışı.. Gıda Şti'nin ortağının tarafların oğlu olduğu, bu nedenle davacının ipotekten haberinin olmamasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda davalı bankanın ipoteğe ilişkin kazanımı iyi niyetli ise korunur. Toplanan delillerden davacı, davalı bankanın kötü niyetli olduğunu kanıtlayamamıştır. Bu durum nazara alınmadan, davanın reddi yerine kabulüne karar verilmesi doğru görülmemiştir. YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ Esas No. Karar No. Tarihi: 2013/11576 2013/17343 20.06.2013 İlgili Kanun/Madde 4721 s. TMK/3, 194 6100 s. HMK/Gç3 1086 s. HUMK/440, 442 BÖLGE ADLİYE MAHKEMELERİNİN GÖREVE BAŞLAMA ZAMANI TAPU KÜTÜĞÜNE AİLE KONUTU ŞERHİ KONMASI TALEBİ KANUNUN İYİNİYETE SONUÇ BAĞLADIĞI DURUMLARDA ASLOLANIN İYİNİYETİN VARLIĞI OLDUĞU ÖZETİ: Davacı, taşınmazı devralan üçüncü kişinin kötüniyetli olduğunu gösteren bir delil getirememiştir. Bu durumda davanın reddi gerekirken yazılı şekilde karar verilmesi doğru olmamıştır. Ancak bu husus ilk inceleme sırasında gözden kaçtığından davalının bu yöne ilişkin karar düzeltme isteğinin Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 440-442. maddeleri gereğince kabulüyle Dairemizin 21.02.2013 tarihli onama ilamının kaldırılarak hükmün, açıklanan sebeple bozulmasına karar verilmesi gerekmiştir.
Court of Cassation Decisions 19 YARGITAY 8. HUKUK DAİRESİ Esas No. Karar No. Tarihi: 2012/3754 2012/8357 01.10.2012 İlgili Kanun/Madde 818 s. BK/83 6098 s. TBK/99 1086 s. HUMK/388 6100 s. HMK/297 2004 s. İİK/68, 149, 150 4077 s. TüketiciK/10, 10/A, 10/B 4721 s. TMK/851 5582 s. MarshallPlanıK/24 TÜKETİCİ KREDİSİ KONUT FİNANSMANI SÖZLEŞMELERİ İCRA VE İFLAS KANUNU HÜKÜMLERİNİN TÜKETİCİ KREDİLERİNDE UYGULANAMAYACAĞI ÜST SINIR İPOTEĞİ ÖZETİ: Somut olayda "...bankaya karşı doğmuş doğacak borçları karşılamak üzere 446.400, 00 EURO" limitli ipotek verildiği, takipte gösterilen 550.000 EURO limitli genel kredi sözleşmesi kapsamında kullandırılan alacak nedeniyle asıl borçlu şirkete ihtarname tebliğ edildiği, borçlunun bu ihtara yasada belirtilen süre içerisinde itiraz ettiği görülmektedir. Borçluya İİK nun 150/1. maddesi göndermesi ile aynı yasanın 149. maddesine göre icra emri çıkarılması üzerine borçlu kendisi icra emri gönderilemeyeceği yönündeki şikayeti yanında takip edilen borca ve faize de itirazlarını bildirmiştir. Bu durumda anılan madde uyarınca bilirkişi aracılığı ile inceleme yapılıp varsa borcun varlığı miktarı belirlenip sonucuna göre bir karar verilmesi gerekir. Satış tarihinde belirlenecek ipotek limitine göre takipte limitin asılmış olduğunun anlaşılması durumunda ise borçlunun limiti aşan miktar için süresiz şikayet hakkının bulunduğu da nazara alındığında mahkemenin kredi sözleşmesine dayalı takibin iptali gerekçesi yerinde değildir. Şikayet doğrultusunda yapılacak bilirkişi incelemesi ile sonuca gidilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile takibin iptaline karar verilmesi isabetsizdir. YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİ Esas No. Karar No. Tarihi: 2012/13528 2013/10975 27.05.2013 İlgili Kanun/Madde 818 s. BK/306, 307, 472 6098 s. TBK/386, 387, 570 4389 s. MülgaBankalarK/10 5411 s. BankacılıkKanunu/61 BFHD - Volume: 2 / Issue: 7 / Year: 2013
20 Yargıtay Kararları HESAP SAHİBİNİN TALİMATI OLMAKSIZIN HAVALE YAPILMASI İNTERNET SERVİS SAĞLAYICI KISITLAMASI BANKA HESABININ ŞİFRESİNİN ÜÇÜNCÜ KİŞİNİN ELİNE GEÇMESİ HALİNDE İSPAT YÜKÜ ÖZETİ: Somut olayda mahkemenin benimsediği bilirkişi raporunda davacının bankanın sunduğu muhtelif güvenlik tedbirlerinin kullanımını zorunluluk olmaması nedeniyle tercih etmeyen davacının internet şifresinin 3. kişilerin eline geçmesine neden olduğundan % 25 oranında kusurlu olduğu kabul edilmiştir.oysa davacı ya ait para, davalı bankaya karşı gerçekleştirilen sahtecilik işlemi ile hesaptan bir başka hesaba havale edilmiş olup, bu durum davalı bankayı aldığı mevduatı iade etme yükümlülüğünden kurtarmayacağı gibi ispat yükü kendisinde olan davalı banka davacının şifre ve parolasının davacının kusuru ile ele geçirildiğini kanıtlayamamıştır. Davalı bankanın internet bankacılığında kendisinin ve müşterilerinin güvenliğini sağlayacak güvenlik enstrümanlarının kullanılmasını zorunlu kılmayıp, somut olayda davacının insiyatifıne bırakması zararın doğmasında başlıca etken olup, davalı bankanın zarardan sorumlu olduğu açıktır.tüm kusur davalı bankada olduğu halde yazılı gerekçelerle tarafların birlikte kusurlu olarak kabul edilmesi isabetsizdir. YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİ Esas No. Karar No. Tarihi: 2013/5113 2013/9208 07.05.2012 İlgili Kanun/Madde 2004 s. İİK/68 6098 s. TBK/586 İHTİYATİ HACİZ TALEBİ HESABIN KAT EDİLMESİ KAT İHTARININ BORCU MUACCEL HALE GETİRDİĞİ ÖZETİ: Talep, ihtiyati haciz istemine ilişkin olup, mahkemece asıl borçluya keşide edilen ihtarnamenin tebliğ edilemediğinden bahisle müşterek borçlu müteselsil kefiller yönünden talebin reddine karar verilmiştir. Ancak, alacaklı banka tarafından hesap kat edilerek borçlu ve kefillere ihtarname gönderilmiştir. İİK'nun 68/b maddesindeki düzenlemeye göre kat ihtarının ilgili maddede belirtilen adrese tebliğe çıkarılması yeterli kabul edilmiştir. Buna göre, ihtiyati hacze konu kredi borcuna ilişkin olarak kat ihtarı çıkarıldığı ve borcun muaccel hale gelmiş olduğu anlaşılmakla, yazılı şekilde talebin kefiller yönünden reddine karar verilmesi doğru görülmemiş, kararın ihtiyati haciz isteyen alacaklı yararına bozulması gerekmiştir. BFHD - Cilt: 2 / Sayı: 7 / Yıl: 2013
Court of Cassation Decisions 21 YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİ Esas No. Karar No. Tarihi: 2012/18061 2013/7751 19.04.2013 İlgili Kanun/Madde 2004 s. İİK/68 KAMBİYO SENEDİNE DAYALI İCRA TAKİBİ BANKALARIN AĞIRLAŞTIRILMIŞ ÖZEN YÜKÜMLÜLÜĞÜ OLDUĞU TAKİP SIRASINDA MENFİ TESPİT DAVASININ AÇILMAMASININ NEDENSELLİK BAĞINI ORTADAN KALDIRAN BİR SEBEP OLARAK SAYILAMAYACAĞI ÖZETİ: Bankalar bir güven kurumu olup, ağırlaştırılmış özen yükümlülüğü vardır. Bu nedenle tahsil ettiği bir bononun tekrar tedavüle çıkmasına yol açmış olması halinde, bono cirantası olarak sorumlu tutulan davalı bankanın, kendisi aleyhine yapılan takip sırasında, bono bedelinin tahsil edildiği iddiasıyla davacı tarafça menfi tespit davası açılmaması, bankanın sorumluluğu bakımından nedensellik bağını ortadan kaldıran bir sebep olarak sayılamaz. Bu itibarla yazılı gerekçeyle davanın reddi doğru görülmemiş, davacı yararına bozmayı gerektirmiştir. YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİ Esas No. Karar No. Tarihi: 2009/15074 2011/7765 27.06.2011 İlgili Kanun/Madde 818 s. BK/42, 43, 105 6098 s. TBK/50, 51, 122 MUNZAM ZARAR MADDİ TAZMİNAT VE MANEVİ TAZMİNAT MAHKEMECE MUNZAM ZARARIN TESPİT EDİLMESİ İÇİN UZMAN BİLİRKİŞİYE BAŞVURMASI VE RESMİ KURULUŞLARDAN BİLGİ ALARAK İNCELEME YAPMASI GEREKTİĞİ BFHD - Volume: 2 / Issue: 7 / Year: 2013
22 Yargıtay Kararları ÖZETİ: Mahkemece munzam zararın tespit edilebilmesi için yapılacak iş şu olmalıdır. Borçlunun temerrüde düştüğü tarihten veya somut olayda olduğu gibi paranın tahsil edilememesi nedeniyle dava tarihine kadar tahsil ettiği (ve varsa tahsil etmekten imtina ettiği) faiz alacağı bulunup, ardından her yıl itibarı ile gerçekleşen yıllık enflasyon artış oranını, TEFE-TÜFE oranlarını, bir yıllık vadeli mevduat ve Devlet Tahvilleri ne verilen faiz oranları, Türk Lirası karşısında döviz kurlarına ilişkin değişiklik listeleri davacıdan istenmek, gerektiğinde bunları ilgili resmi kurul veya kuruluşlardan araştırmak, bu sahada uzman bilirkişi görüşünden de yararlanılmak suretiyle, bu süre içerisindeki para değerinin düşmesi, alım gücü azalması nedeniyle alacaklının maruz kaldığı zarar miktarının yukarıda değinilen unsurlar toplanıp ortalamaları bulunarak belirlenmesi gerekirse somut olayın özellikle dikkate alınarak bulunacak miktarın mahkemece değerlendirmeye tabi tutulması, ve bu şekilde hüküm kurulması gerekirken, anılan ilkelere aykırı olarak ve hüküm kurmaya elverişli olmayan bilirkişi raporuna dayalı hüküm kurulması doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir. YARGITAY 11. HUKUK DAİRESİ Esas No. Karar No. Tarihi: 2008/3538 2009/7974 29.06.2009 İlgili Kanun/Madde 6762 s. TTK/716 6102 s. TTK/804 ÇİZİLMİŞ ÇEK BANKANIN SORUMLULUĞU ÇEKİN KAMBİYO VASFINI YİTİRMESİ ÖZETİ: Davacı vekili müvekkilinin hamil olduğu bu çeki tahsil amacıyla davalı Banka'ya ibraz ettiği sırada şubede görevli personel tarafından çizildiğini, daha sonra çizgilerin iptal edilerek gerekli iptal kaşesinin vurulduğunu, zarara uğratıldığını iddia etmiştir. Çekin bu şekilde çizilmesi suretiyle kambiyo vasfını yitirdiği iddiasıyla ciranta tarafından icra hukuk mahkemesinde açılan dava kabul edilmiş ve karar kesinleşmiş ise de bu durum, takip hukuku bakımından sonuç doğurur. Davacının çeke dayalı olarak kendi cirantasına karşı alacak davası açmasına engel teşkil etmez. Ayrıca, davacının davalı Banka aleyhine böyle bir dava açabilmesi, çek bedelinin asıl sorumluları bakımından tahsil imkanı bulunmadığı takdirde söz konusu olabilir. O halde, davacının keşideci ve cirantası aleyhine çekten dolayı tüm hukuki yolları kullandığı ve buna rağmen alacağını tahsil etme imkanı kalmadığı takdirde davalıya karşı tazminat davası açma hakkının doğacağı, henüz cirantaya başvurmadığı, tazminat davasının erken açıldığı dikkate alınmadan yazılı gerekçe ile hüküm kurulması doğru görülmemiş, kararın bozulması gerekmiştir. BFHD - Cilt: 2 / Sayı: 7 / Yıl: 2013
Court of Cassation Decisions 23 YARGITAY 12. HUKUK DAİRESİ Esas No. Karar No. Tarihi: 2013/14417 2013/22696 17.06.2013 İlgili Kanun/Madde 209 s. SağlıkDönerSermayeK/5 DÖNER SERMAYE ÜCRETİNİN MAAŞ SAYILIP SAYILMAYACAĞI ÖZETİ: Borçlunun almakta olduğu döner sermaye ücretinin maaş sayılacağına dair 209 Sayılı Yasada bir düzenleme bulunmamaktadır. Anılan Yasanın 5. maddesinin ek fıkrası uyarınca bu ücret borçlunun esas maaşına ek olarak aldığı bir ödeme olup, tümünün haczedilmesine yasal bir engel yoktur. Mahkemece istemin döner sermaye ücreti yönünden reddine karar verilmesi gerekirken yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir. YARGITAY 12. HUKUK DAİRESİ Esas No. Karar No. Tarihi: 2013/7955 2013/17423 07.05.2013 İlgili Kanun/Madde 6762 s. TTK/145, 522, 523 6102 s. TTK/133, 593, 595, 596 6100 s. HMK/297 LİMİTED ŞİRKETTE ORTAKLARIN SORUMLULUĞU ORTAKLIK PAYININ HACZİ ÖZETİ: Alacaklı tarafından 25.07.2012 tarihinde borçlunun su ürünleri Ltd. Şti firmasındaki hisselerinin haczi için Adana Ticaret Sicil memurluğuna haciz müzekkeresi yazılması talep edilmiş, ticaret sicil memurluğu haczin sicil kayıtlarına tescil edildiğini bildirmiştir. Ayrıca 3. kişi şirkete 03.08.2012 tarihli birinci haciz ihbarnamesi ile 28.08.2012 tarihli haciz müzekkeresinin gönderildiği görülmektedir. Yukarıda açıklandığı üzere haciz tarihi itibariyle yürürlükte olan 6102 sayılı TTK nun 133/2.maddesi gereğince, borçlunun limited şirketteki ortaklık payının haczi mümkün olup, mahkemece, şikayetin reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçe ile kabulü yönünde hüküm tesisi isabetsizdir. Öte yandan HMK'nun 297. maddesinin (1). fıkrası gereği hükümde "Türk Milleti Adına" ibaresinin yazılması zorunlu olup, kanunun bu emredici hükmüne aykırı davranılması da doğru bulunmamıştır. BFHD - Volume: 2 / Issue: 7 / Year: 2013