Kendi başına yemek yemeye doğru Türkisch Anne ve babalar için danışmanlık, St. Gallen Versiyon 02.2005 Layout Fiza Balic 2005 Mütter- und Väterberatung, St. Gallen
Bilgilendirme/Başvuru Bayan Sandra Keller Pfister sizlere memnuniyetle bilgi verecek ve danışmanlık yapacaktır Sekretariat Ostschweizerischer Verein für das Kind Rosenbergstrasse 82, 9000 St. Gallen Tel. 071 / 227 11 77 Email: s.kellerpfister@ovk.ch Danışmanlık ve Kurs Merkezi, St. Gallen Beratungs- und Kurszentrum St. Gallen 19
Kurslarımız: Tay tay süreci, geçiş dönemleri için yer ve zaman PEKIP Oyuna ve harekete teşvik (1. yaşam yılında) Oyuna ve harekete teşvik (18 ay-3 yaş) Oyun ve hareket yoluyla denge yeteneğini geliştirme (18 ay-3 yaş) Oyun ve hareket yoluyla denge yeteneğini geliştirme (3 yaşın üstünde) Ormanı hissetme: çocuklar ve anababalar için serüven dolu bir gün Anne ve baba olmaya hazırlık kursu Harmonik çocuk masajı Çocuk masajına giriş Çocuk masajı Derinleştirilmiş Çocuğum doğru yemek yemeyi öğreniyor 1 (3-6 ay) Çocuğum doğru yemek yemeyi öğreniyor 2 (9-18 ay) Đlk iki yılda oyun oynama Büyüleyici resimli kitaplar ve hikayeler (masallar) Kardeşler birbirleriyle çekişmeyi sever Đnatlaşma Sınır koyma Nihayet kendime fazla zaman ayırabiliyorum Gugelhuus ta kahve sohbeti Kendi başına yemek yemeye doğru - neler yardımcı olabilir? 5-6 ay sonrası Gereğinden erken püre vermeye başlamayın, çocuğunuzun sindirim yolu kaslarının gelişimini bekleyin. Çocuklar genellikle 5-6 aylık olduklarında bu gelişimlerini tamamlamış olurlar. Dikkat: çocuğunuz o sırada bir hastalık geçiriyorsa püre vermeye başlamayın. Beslenme planı: Ayda sadece bir püre çeşidi. Sebze ya da meyve püresiyle başlayın. Yeni besinleri tek tek ve çocuğun daha once alışık olduğu besinlere az miktarda karıştırarak verin. Yeni sebze ya da meyve pürelerini tek tek verirseniz, bu besinlerin çocuğa dokunup dokunmadığını daha kolay anlarsınız (alerji, ihsal, kusma, kabız olası tepkilerdir). Yeni besinler azar azar başlanarak verilir. Çocuğunuzun yeni besine ve tadına alışması gerekir. Püre yedirdikten hemen sonra meme ya da biberon verin. Yavaş yavaş arttırabileceğiniz püre miktarına göre anne sütü ve biberon öğünlerini azaltabilirsiniz. Çocuğunuz süte artık gereksinim duymuyorsa, kendisine su ya da şekersiz çay verin. Ancak sıvıya gereksinimi olup olmadığını ve miktarını çocuğunuzun kararına bırakın. Vereceğiniz püre miktarı çocuğun vücut büyüklüğüne ve besinin yararına göre değişebilir. Emin olmadığınız durumlarında ve yalancı tokluk söz konusu olduğunda danışmanınıza başvurmalısınız. Yemek yemek çocuk için sadece beslenmek anlamına gelmez. Yemek sırasında hem ilgi ister hem yeni şeyler keşfeder. Çocuğunuzun yemek yeme hızına ayak uydurun. Sabırlı olun! Yeni tadlara ve ağzındaki yeni duyulara alışması için, çocuğunuzun zamana gereksinimi vardır. Çocuğunuza püreyi mümkünse ailenin birlikte yemek yediği sırada yedirin. Tokluk belirtilerine dikkat edin, eğer çocuk son kaşıkta yuttuğundan fazlasını dışarı çıkarıyorsa / ağzını kapıyorsa / başını çeviriyorsa yemek yedirmeye son verin. 18 3
Bebekler için evde yapılacak besinlerin hazırlanması ve saklanması 7-9 ay sonrası Yavaş yavaş püreleri katılaştırabilirsiniz: çatal ile yiyecekleri ezip küçük küçük parçalar şeklinde yedirebilirsiniz. Çocuğun keşfetme zevkini desteklemeli ve kendisine deneyleri için yeterince zaman vermelisiniz. Yiyecekler, çocukların kolayca ağızlarına alabilecekleri ve elleriyle tutabilecekleri biçimde hazırlanırsa kendi başlarına yiyebilmeleri sağlanır: küçük ekmek kabuğu, armut, hıyar ya da pirinç gofreti ve pişirilmiş sebze parçaları gibi. Yeni deneyeceğiniz yiyecekler küçük porsiyonlar halinde verilmeli. Bununla çocuğunuzun hem yabancı tada, hem de alışık olmadığı katılığa alışması için, kendisine fırsat ve zaman vermiş olursunuz. Korkmayın: açlık duygusu çocuktan çocuğa, öğünden öğüne büyük farklılık gösterebilir. 1. Besinleri günlük taze hazırlama olanağı besinleri az suda ya da düdüklü tencerede hafif kaynatın, kaynatılmış suyla püreyi hazırlayın ve yağ ekleyin 2. Đki gün için pişirme olanağı hazırlama konusunda yukarıdaki 1. maddeye bakınız. Hazırlanan miktarı hemen ikiye bölün. Birinci yarısını çocuğa yedirin, ikinci yarısını buzdolabında ertesi güne kadar saklayın birinci günden çocuğun yiyemediği kalan püreyi, hem kalitesi düşeceğinden, hem sağlık (temizlik) nedenlerinden dolayı ertesi gün çocuğa vermemeli. 3. Buzlukta dondurma olanağı besinleri, tarifeye göre büyük miktarda pişirip püre yaptıktan sonra buzluk için uygun kaplara doldurun ve soğumaya bırakın (vitamin kaybını önlemek için), daha sonra dondurmak üzere buzluğa koyun çocuk henüz küçük porsiyonlar yiyebiliyorsa, dondurma işi için buz küpleri yapmakta kullanılan kaplar, az yer kapladıkları için uygun olabilir. Porsiyonlar çocuğun artacak ihtiyacına göre ayarlanabilir bu olanak, yani buz küpleri yapmakta kullanılan kaplardan yararlanma yöntemi, küçük et porsiyonlarını saklamak için de uygundur. 4 17
Şişe içindeki besinler Yararları hazırlanması kolay zararlı maddeler içerip içermediğine ilişkin kontrol yapılmıştır seyahatlerde hem taşınması hem temiz şekilde korunması kolaydır acil durumlar için iyi bir kumanyadır Zararları karışımları kısmi olarak sorunlu olabilir (alerji yapabilecek maddeler içerebilir) yağ içeriği genellikle yetersizdir pahalıdır artık cam çöpüne yol açar küçük porsiyonlar halinde verme olanağı pek yoktur, 24 saat içerisinde tüketilmesi gerekir Yemek zevkini azaltabilecek şeyler Sabırsızlık çocuğun kendiliğinden ağzını açmasını bekleyememek. Çocuğun kendi başına yemek yemesini engellemek ve yemek sırasında yeni şeyler keşfetmekten aldığı zevki bastırmak Oyun, dikkati başka yöne kaydırma, avutma ve oyalama gibi yöntemlerle, çocuğa kendi açlık ihtiyacının üzerinde fazla yemek yedirmeye çalışmak Çocuğa sadece severek yediği besinler verilirse, belli bir süre sonra bunlardan da bıkmış olacaktır Yemek sırasında aile gerginliği. kaliteyi iyileştirmek için şişeye yapıştırılmış karışım listesini her seferinde yeniden inceleyin yağ ekleyin alerjiye karşı önlemin gerekli olduğu durumlarda sadece şu işareti taşıyan şişeleri kullanın 16 5
Đlk yıl için beslenme (Alerji tehlikesi olmayan çocuklar için) Bunlar genel önerilerdir. Özel bir beslenme kılavuzu için danışmanınız ile görüşmelisiniz. 5-6 aylığa kadar anne sütü ya da Anfangsmilch (bebekler için hazırlanmış inek sütü) 5 aylıktan 6 aylığa kadar bir öğün püre: yavaş yavaş bir püre çeşidine alıştırmak (tarife göre hazırlanacak sebze ya da meyve püresi) geri kalan öğünlerde anne sütü ya da bebekler için hazırlanmış inek sütü bir ay daha geçtikten sonra (6. ve 7. aylarda) iki öğün püre: ilk püre çeşidine ek olarak ikinci bir püre çeşidi verilmeye başlanır günde yaklaşık 3 kez emzirin (anne sütü miktarını koruyabilmek için) ya da 2 kez bebekler için hazırlanmış inek sütü Toz püre Yararları küçük porsiyonlar halinde hazırlama olanağı verir hemen hiç çöp çıkarmaz zararlı maddeler içerip içermediğine ilişkin kontrol yapılmıştır seyahat sırasında taşınması kolaydır daha ucuzdur Zararları çok sayıda sebze ve meyve çeşidi karışımı içerir (püre çeşitlerini tek tek verme olanağı yoktur, alerjiye karşı önlem alma pek olanaklı değildir, özel HA-Püreleri dışında) bazıları fazla şekerlidir kaliteyi iyileştirmek için şişeye yapıştırılmış karışım listesini her seferinde yeniden inceleyin (malesef sık sık değişmektedir) saf tahıl tozlarını katıksız kullanın 6 15
Pürenin evde hazırlanması Toz püre mi, şişe ürünü mü? Bir ikinci ay daha geçtikten sonra (7. ve 8. aylarda) sabahları: anne sütü ya da bebekler için hazırlanmış inek sütü Evde pişirmek Yararları ucuz, hatta bio sebze ve meyve bile püreyi hazır satın almaktan daha ucuzdur karışımı iyi tanıyorsunuz karışımı çocuğun durumuna göre kendiniz belirliyorsunuz (hem istenen tadı verme, hem olası allerjileri önleme açısından) büyüklerin yedikleri yemeklere alışmak daha kolay olur (besinlerin tadını ve katılık derecesini yavaş yavaş değiştirebilirsiniz) Zararları zararlı meddeler içerip içermediğini kontrol edemezsiniz hazırlama çok zaman alır besinler iyi hazırlanmaz ve iyi saklanmazsa vitamin kaybı olur kaliteyi iyileştirmek için mevsimlik ve bio ürünler kullanın doğru hazırlama ve saklamaya dikkat edin öğlenleri: sebze püresi ve haftada yaklaşık 100 g et; ilişikteki listeye göre ek sebzelere tek tek alıştırın ikindileri: meyve ve tahıllar (darı, buğday, pirinç ezmesi), gerekirse ek olarak emzirme akşamları: çocuğun emme gereksinimine göre anasütü / bebekler için hazırlanmış inek sütü ya da tahıl püresini (irmik, kızıl buğday, mısır, darı, pirinç, yulaf) sütle karıştırarak ya da hazır satın alınmış püreyi sütle karıştırarak verin ara öğünler: ekmek kabuğu, armut ve hıyar dilimi, pişirilmiş sebze gibi yiyecekler çocukların kendi başlarına yiyebilmeleri için küçük parçalar halinde verilmeli 8 aylıktan sonrası sabahları: anne sütü ya da bebekler için hazırlanmış inek sütü öğlenleri: sebze püresi: Haftada bir iki kez patetes yerine mısır lapası, pirinç ya da darı verilebilir, haftada bir iki kez et yerine yarım ya da bir tane pişirilmiş yumurta sarısı ve bir kez balık verilebilir ikindileri meyve ile tahıl karışımı akşamları: bir iki kez anne sütü ya da bebekler için hazırlanmış inek sütü ya da tahıl püresi 10-12 aylıktan sonrası yavaş yavaş yetişkinlerin yediği besinleri deneyebilir. Buna ilişkin hazırladığımız bilgilendirme ekini bizden isteyebilirsiniz. 14 7
Genel: Sebze püresi evde pişirmek için tarife Besin maddelerinin sindirim üzerindeki etkileri Başlangıçta patates her zaman temel besindir. Đleride patates yerine haftada bir iki kez pirinç, mısır lapası ve darı verilebilir. Fazla sayıda sebze çeşidi vermek illa da gerekli değildir. Mevsimlik sebzeleri kullanın ve tarifeye göre yağ katın. (vücudun belli vitaminleri alabilmesi için taşıyıcı görevindeki yağa gereksinimi vardır. Bu nedenle yemeklerde yeterli yağ alınmalıdır) Çocuk bir bütün püreyi yerse, haftada 100 150 g et buna ek olarak verilebilir. Eti sebzeyle birlikte pişirin ve püre haline getirin Vücudun demir alabilmesini kolaylaştırmak için c vitamini gereklidir, bunun için sebze püresine portakal ya da elma suyu ekleyin Emzirilen bebeklerde tad alma duyusu yetişkinlere göre daha hassas oldugundan besinleri daha yoğun algılayabilirler. Bu nedenle tuz ya da et suyu gereksizdir, ayrıca bunlar çocuğun daha tam gelişmemiş olan böbreklerine aşırı yükleme yapar sürgüne (sulu kakaya) yolaçanlar: rezene (Fenchel), ıspanak, armut, pişirilmiş elma, darı kabızlık sırasında şunlara dikkat edilmeli: o o yeterince sıvı verilmeli, çocuk şişeden ya da bardaktan sıvı içmiyorsa, püre daha sıvı yapılmalı yeterince hareket: taşıma kuşağı, puset (Babysitter) ya da yürüteç ve oturma yerine, zemin üzerinde bolca hareket etmeli çocuk kabızlığa yol açabilecek yiyecekler: muz, çiğ elma, havuç, pirinç, Weggli, Zopf, beyaz ekmek, pelteleşmiş biberon içeriği Giderek artan sebze porsiyonlarına uygun olarak emzirme ve biberonla besleme miktarı azaltılabilir Çocuğa, hazır satın alınan besinler vermek istiyorsanız, bunlara da yağ ekleyerek verin (sebze püresi tarifesine bakın). Sindirim sorunlarıyla karşılaştığınızda çocuğun özelliklerine ve yaşına uygun çözümler için danışmanınıza başvurmalısınız. 8 13
Meyve püresini evde hazırlama Sebze püresi tarifi (1 porsiyon) Genel: Meyve püresine şeker katmayın! Çocuğunuz meyve püresini şekersiz yemiyorsa, bunun nedeni püreyi vermeye erken başlamış olmanız ya da kullanılan meyvelerin olgunluk derecesi olabilir. Bunlara dikkat edin. Çocuk süte gereksinim duymuyorsa, su ya da şekersiz çay verin kendisine. Ek sıvıya ihtiyacı olup olmadığı ve varsa bunun miktarı konusunda çocuğunuz kendisi karar verebilir. Malzemeler 2 havuç (miktarın yaklaşık 2/3 si kadar) 1-2 Patates (miktarın yaklaşık 1/3 i kadar) Hazırlanması yıkayın, kabuğunu soyun, az suda hafif kaynatın. Passe-vite, Mikser ile ya da çatal ile küçük parçalara ayırın, sebze suyunu da katın. Başlangıçta sadece havuç püresi (3 gün), daha sonra havucu 1/3 kadar azaltın, onun yerine patates koyun Meyve püresi tarifi (1 porsiyon) Malzemeler Hazırlanması 2-3 cm muz muzu ince ince ezin. Miktarı çocuğun iştahına göre yavaş yavaş arttırın en fazla 1/2 muz. Muz ile başlayın ve 3 günden sonra elma katın 1/4 tatlı elma elmayı ince rendeleyip muza katın. Miktarı çocuğun iştahına göre yavaş yavaş arttırın (1-2 bütün elma) 1 yemek kaşığı ayçiçeği yağı, kolza yağı, zeytinyağı, mısır yağı ya da 10 g tereyağı portakal suyu ya da elma suyu yemekten önce püreye katın Daha sonra, mevsimlik sebze katabilirsiniz: 1/3 patates, 2/3 sebze katın. Bir sonraki sayfada yer alan listeye bakınız. Sebze püresinin saklanması gerekirse armut mevsim ve çocuğun iştahına göre katın. Kabızlık durumunda muzu azaltın ya da tamamen kesin Sebzeleri en fazla iki gün için hazırlayın. Bir yarısını hemen soğuttuktan (soğuk su altında tutarak) sonra buzdolabında saklayın. Öteki yarısını çocuğa hemen yedirin. Not: Çocuğun meyve püresine alışmışlık derecesine ve tokluk düzeyine göre 1 ile 3 yemek kaşığı kadar tahıl ezmesi (önce pirinç ve darı, daha sonra yulaf, Dinkel (kızıl buğday), buğday hepsi bebekler için hazırlanmış olmalı) karıştırılabilir. Meyve yeterince sulu değilse, biraz su da eklenebilir püreye. Sebzeler dondurulabilir. Đlk dönemlerde besinleri küçük porsiyonlar halinde saklamak için buz kalıbı torbasını kullanabilirsiniz. Daha sonraları yoğurt kabı, şişe ve plastik kablar ya da buzluk için hazırlanmış plastik torbaları kullanabilirsiniz. Besinlerdeki vitamin kaybının mümkün olduğu kadar az olması için, sıcak sebzeler hemen soğuk su altında tutulup soğutulduktan sonra dondurulmak üzere dolaba konmalı. 12 9