İNŞAAT İŞLERİ Yapı İşleri, çalışma şartları bakımından, en riskli sektör olup, iş kazası sayısı ve kaza sonucu meydana gelen ölüm sayısı bakımından, tüm sektörler arasında birinci sırada yer almaktadır. 1 Çalışma şartları bakımından en riskli sektördür. Yapılan çalışmalar sürekli değişim gösterir. Bu nedenle de alınması gerekli önlemler de sık sık değişim göstermektedir. Geçici işlerdir, çalışmalar belirli sürelidir. Diğer taraftan günlük çalışma süreleri uzun veya çalışma saatleri düzensizdir. Bu nedenle çalışanların motivasyonu yeterli olmayabilir. 2 Meydana gelen kazaların % 4 ü ölümle sonuçlanmaktadır. 3 Ölümle sonuçlanan iş kazalarının yaklaşık %30 u yapı iş kolundan meydana gelmektedir.
Yapı İşleri, eğitimsiz ve vasıfsız işçilerin çok sayıda çalıştığı bir sektördür. Çalışanlar sık değişir, işçi sirkülasyonu fazladır. Yapı İşlerinde; Üretim şekli ve kullanılan malzemeler çok çeşitlidir. Çalışma alanı genellikle geniş ve dağınıktır. Bu nedenle çalışanların topluca korunmaları mümkün değildir. Termal konfor şartları bakımından her türlü olumsuzluğa rastlanır. İnşaat iş kolunda meydana gelen iş kazalarının meydana geliş şekilleri; İşçinin düşmesi, Malzeme düşmesi, Çarpma-sıkıştırma-kesme, Kazı göçükleri, Yapının çökmesi, Elektrik kazaları, Makine ve ekipman kazaları, Patlayıcı madde kullanımı sırasında meydana gelen kazalar, Diğerleri. olarak sıralanabilir. İnşaat İşlerinde Kaza Nedenleri % 8 % 11 % 23 % 14 % 44 Düşme Makine Mlz. Düşmesi Elektrik Kasıt unsuru olmadan, beklenmedik bir anda meydana gelen ve arzu edilmeyen bir biçimde sonuçlanan olaya "kaza" denilmektedir. Diğer
HUKUKİ AÇIDAN İŞ KAZASI TANIMI 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 13. maddesine göre; Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla, Sigortalının işveren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden, asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, Emzikli sigortalı kadının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, Sigortalının, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmeleri sırasında meydana gelen ve sigortalıyı hemen yada sonradan bedence veya ruhça arızaya uğratan olaydır. Bir olayın iş kazası olarak nitelendirilebilmesi için dört unsurun gerçekleşmesi gerekir: 1.Kazaya uğrayanın sigortalı olması, 2.Sigortalının yer ve zaman itibariyle 5510/13. maddede sayılan hususlardan birine göre kazaya uğraması 3.Kazada nedensellik illiyet bağının bulunması; yani Sigortalının gördüğü iş ile meydana gelen kaza olayı arasında, kaza olayı ile de uğranılan özür arasında uygun illiyet bağının bulunması gerekir. 4.Kazalının hemen veya sonradan bedenen veya ruhen özre uğramış olması gerekir. 14 Kahramanmaraş'ta inşaat iskelesinin çökmesi sonucu 1 kişi öldü, 3 kişi yaralandı. İstanbul Sarıyerde Vakıf arazisindeki okul inşaatında iş kazası meydana geldi; 3 işçi hayatını kaybetti, bir işçi de yaralandı. Ankara nın Gölbaşı ilçesi Örencik TOKİ konutları inşasında kullanılan bir vinç devrildi. Yaşanan olayda vincin altında kalan üç kişiden ikisi hayatını kaybetti. Rize de bir inşaatta meydana gelen kazada 10 katlı binanın dış yüzeyinde sıva yapan üç işçi, kendilerini taşıyan iskelenin kopması üzerine beton zemine düştüler. Olayda 2 işçi öldü, 1 işçi yaralandı.
Afyonkarahisar ın Sandıklı ilçesine bağlı Yayman köyünün yol yapım çalışmasında mıcır yüklü Kamyonun altında kalan işçi hayatını kaybetti. Şanlıurfa'da inşaattan düşen işçi hayatını kaybetti. Konya da oksijen kaynağıyla kesmeye çalıştığı boş binadaki kolon görevi yapan demirin altında ayağı kalan adam 3 saatte kurtarıldı. Manisa da, inşaat halindeki binanın dış cephesine kurulu asansörün içerisindeki 3 işçiyle 7. kattan zemine düşmesi sonucunda yaşanan kazada, 2 işçi hayatını kaybetti. Mersin'in Erdemli ilçesinde inşaat merdiveninden düşerek ayağını kıran işçiyi kurtarmak için itfaiye, 112, polis ekipleri ve vatandaşlar seferber oldu. Ordu'da İş Kazası: 1 Yaralı. Ordu'da bir inşaat işçisi 3.5 metreden yere düşerek ağır yaralandı.
İş Kazasının Nedenleri Güvensiz Davranışlar Güvensiz davranışlar insanın fizyolojik ve psikolojik yapısı ile çevre koşullarından kaynaklanmaktadır. Çalışan insanda genetik bozukluklar, organik yıpranmalar, ergonomik düzen yetersizlikleri ve sağlıksız çevre koşulları güvensiz davranışların nedenlerini oluşturmaktadır. Denge duygusunun az olması, kas gücünün ve bazı beden kısımlarının iyi gelişmemiş olması veya bazı uzuvların dengesiz gelişmesi ya da çeşitli hastalıklar sonucu çalışma yaşamına gelinceye kadar insanın yıpranmış olmasından dolayı yetenek azlığı, el becerisi yetersizliği, sinir sistemi ile yönetilen bütün beden hareketlerinin akıcı çalışmasını engelleyen hatalar ve eksiklikler güvensiz davranışların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Güvensiz Davranışlar Nelerdir? İşi bilinçsiz yapmak Tehlikeli hızla çalışmak Dalgınlık ve dikkatsizlik Görevi dışında iş yapmak Şaşırma, kızgınlık, üzgün olma, ürkme, İş disiplinine uymamak şakalaşma İşe uygun makine kullanmamak Emniyetsiz vaziyet alma Yetkisiz ve izinsiz olarak tehlikeli Emniyetsiz yükleme, taşıma, bölgelerde bulunmak istif yapma Kişisel koruyucuları kullanmamak Tehlikeli yerlerde çalışma Ehliyetsiz ve tehlikeli hızda araç Makine koruyucularını çıkarmak kullanmak Kazaların % 88 ini oluşturur!!!!!! Güvensiz Durumlar Güvensiz davranışların yanı sıra iş kazalarının birinci dereceden genel nedenlerini oluşturan temel etkenlerden birisi de işyerlerindeki güvensiz koşullardır. İşyerindeki güvensiz durumlar; üretim sürecinde kullanılan teknolojinin ve üretim araçlarının niteliğinden, iş düzensizliğine, bakım ve kontrollerin noksanlığından denetim ve yönetim hatalarına, depolama ve istifleme yanlışlıklarından sağlıksız çevre koşullarına kadar birçok etkenden dolayı ortaya çıkmaktadır. Üretim sürecinde kullanılan her türlü alet, araç ve makine; çalışan insanın yeteneklerine uygun nitelikte değilse, makine ve tezgahların koruyucuları bulunmuyorsa, göstergeleri kolay okunur ve anlaşılır özellikler taşımıyorsa, kumanda mekanizmaları güvenli ve kolay kullanılamıyorsa, bakım ve kontrolleri zamanında ve gereği gibi yapılmıyorsa, amacı dışında ve kapasiteleri üzeride kullanılıyorsa güvensiz koşulların ortaya çıkması ve iş kazalarının oluşması kaçınılmaz olmaktadır. Güvensiz Durumlar Nelerdir? Güvensiz çalışma yöntemi Güvensiz ve sağlıksız çevre koşulları Topraklanmamış elektrik makineleri İşe uygun olmayan el aletleri Kontrol ve testleri yapılmamış basınçlı makineler Tehlikeli yükseklikte istifleme Kapatılmamış boşluklar İşyeri düzensizliği (Yetersiz yada fazla aydınlatma, bakımsız bina-makine ve aletler Koruyucusuz makine tezgahları Eğitim ve bilgi noksanlığı İlgisizlik Bedenin işe uyumsuzluğu Meleke noksanlığı Aile düzeni Psikolojik faktörler Beslenme yetersizliği Kazaların % 10 unu oluşturur!!!!!!
50 İş Kazalarının 4 Temel Nedeni (4M) İş Kazalarından Doğan Cezai ve Hukuki Sorumluluklar 1. Yazılı mevzuatın gereğini yerine getirme 2. Yazılı olmayan kuralların gereklerine uyma 3. Eğitim 4. Denetim 5. Çalışanların alınacak güvenlik kurallarına uymalarının sağlanması 1. Yazılı mevzuatın gereğini yerine getirme İşverenler işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması için Gerekli her türlü önlemi almak, Araç ve gereçleri noksansız bulundurmak, işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek, İşçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek Gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadırlar. (6331 İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu) 2. Yazılı olmayan kuralların gereklerine uyma (Yargı Kararları) İş Kanunun 77. maddesine göre işveren, yalnızca mevzuatta ön görülen minimum önlemleri değil, insan yaşamına saygı çerçevesinde günümüz bilim ve teknolojisinin öngördüğü önlemleri dahi almakla yükümlüdür. Herhalde, çalışan bir işçinin güvenliği, işçinin kendi dikkatine bırakılamaz. Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 17.04.1984, 2029/2140) Sigortalının, iş güvenliğine aykırı eylem ve davranışlarına karşın buna önleyici tedbir almayan işveren, iş kazasından sorumludur. (Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 20.06.1977, 3327/4516) Emniyet kemeri vermekle yetinip, bunu kullandırmayı sağlamayan işveren, iş kazasından sorumludur. (Yargıtay 10. Hukuk Dairesi 23.11.1982, 4661/5171)
3. Eğitim İşverenler, işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek ve gerekli iş sağlığı ve güvenliği eğitimini vermek zorundadır. (6331 İş Sağlığı ve güvenliği Kanunu) İşverenin; 4. Denetim işyerinde, teknik ilerlemelerin getirdiği daha uygun sağlık şartlarını sağlaması; kullanılan makinelerle alet ve edevattan herhangi bir şekilde tehlike gösterenleri veya hammaddelerden zehirli veya zararlı olanları, yapılan işin özelliğine ve fennin gereklerine göre bu tehlike ve zararları azaltan alet ve edevatla değiştirmesi iş kazalarını önlemek üzere işyerinde alınması ve bulundurulması gerekli tedbir ve araçları ve alınacak diğer iş güvenliği tedbirlerini devamlı surette izlemesi esastır. (6331 Sayılı İSG Kanunu) 5. Çalışanların alınacak güvenlik kurallarına uymalarının sağlanması İşverenler, işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını denetlemek zorundadırlar (iş Kanunu Madde:77) Sigortalının, iş güvenliğine aykırı eylem ve davranışlarını önleyici tedbir almayan işveren, iş kazasından sorumludur. (Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, 20.06.1977, 3327/4516) Taksirle veya kasıt ile ölüme neden olma İş Kazası Meydana Geldikten Sonra Hukuki ve Cezai Durum CEZA HUKUKU Taksirle veya kasıt ile yaralanmaya neden olma İŞ KAZASI Maddi Tazminat İŞ HUKUKU Manevi tazminat SİGORTA HUKUKU Destekten Yoksun Kalma İş Görmezlik Taksirle öldürme İş kazalarından doğan cezai sorumluluklar 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu nda yer almaktadır. Ceza Kanununun amacı MADDE 1. - Ceza Kanununun amacı; kişi hak ve özgürlüklerini, kamu düzen ve güvenliğini, hukuk devletini, kamu sağlığını ve çevreyi, toplum barışını korumak, suç işlenmesini önlemektir. Kanunda, bu amacın gerçekleştirilmesi için ceza sorumluluğunun temel esasları ile suçlar, ceza ve güvenlik tedbirlerinin türleri düzenlenmiştir. MADDE 85. - (1) Taksirle bir insanın ölümüne neden olan kişi, iki yıldan altı yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (2) Fiil, birden fazla insanın ölümüne ya da bir veya birden fazla kişinin ölümü ile birlikte bir veya birden fazla kişinin yaralanmasına neden olmuş ise, kişi iki yıldan onbeş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. (31.03.2005 tarih ve 5328 sayılı yasanın 3. maddesiyle, 85. maddenin birinci ve ikinci fıkralarındaki üç yıldan ibareleri iki yıldan şeklinde değiştirilmiştir.)
Taksirle yaralama MADDE 89. - (1) Taksirle başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. (4) Fiilin birden fazla kişinin yaralanmasına neden olması hâlinde, altı aydan üç yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. (5) Bilinçli taksir hâli hariç olmak üzere, bu maddenin kapsamına giren suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır. İnşaat veya yıkımla ilgili emniyet kurallarına uymama MADDE 176. - (1) İnşaat veya yıkım faaliyeti sırasında, insan hayatı veya beden bütünlüğü açısından gerekli olan tedbirleri almayan kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. BİR İŞ KAZASI TUTANAĞI İddiaya göre bu hikayede anlatılan olay gerçek hayatta olmuş ve basına da yansımış bir olaydır. Belediye kuruluşlarından birinin genel müdür yardımcısı, şantiyelerden birinde meydana gelen bir iş kazasında, kazaya maruz kalan duvarcı ustasından ayrıntılı rapor ister. Duvarcı ustasının yazdığı tutanak şöyledir: İş kazası tutanağına planlama hatası diye yazmıştım. Bunu yeterli görmeyerek, ayrıntılı anlatmamı istemişsiniz. Şu anda hastanede yatmama neden olan olaylar aynen aşağıda anlattığım gibi olmuştur: Bildiğiniz gibi ben bir duvarcı ustasıyım. İnşaatın 6. katındaki işimi bitirdiğim zaman biraz tuğla artmıştı, yaklaşık 250 kg. kadar olduğunu tahmin ettiğim bu tuğlaları aşağıya indirmek gerekiyordu. Aşağıya indim, bir varil buldum, ona sağlam bir ip bağladım, 6. kata çıktım. İpi bir çıkrıktan geçirip ucunu aşağıya salladım. Tekrar aşağıya indim ve ipi çekerek varili 6. kata çıkardım. İpin ucunu sağlam bir yere bağlayıp tekrar yukarı çıktım. Bütün tuğlaları varile doldurdum. Aşağıya indim, bağladığım ipin ucunu çözdüm. İpi çözmemle birlikte birden kendimi havada buldum. Ben yaklaşık 70 kiloyum, 250 kiloluk varil süratle aşağıya düşerken Heyecan ve şaşkınlıktan ipi bırakmayı akıl edemedim. Yolun yarısında dolu varille çarpıştık. Sağ iki kaburgamın burada kırıldığını sanıyorum. Tam yukarı çıkınca iki parmağım iple beraber çıkrığa sıkıştı. Parmaklarım da bu sırada kırıldı. Bu esnada yere çarpan varilin dibi çıktı ve tuğlalar etrafa saçıldı. Varil hafifleyince bu sefer ben aşağıya inmeye, varil yukarı çıkmaya başladı ve yolun yarısında yine varille çarpıştık. Sol bacağımın kaval kemiği de bu sırada kırıldı. beni yukarıya çekti.
Can havli ile ipi bırakmayı akıl ettim. Başımı yukarı kaldırdığımda boş varilin süratle üzerime geldiğini gördüm. Kafatasımın da böyle çatladığını sanıyorum. Bayılmışım, gözümü hastanede açtım. Cenab-ı Hak'tan tüm kullarını böyle görünmez diler, hürmetle ellerinizden öperim!.. kazalardan korumasını İmza: Duvarcı Ustanız Mehmet