çindekiler fi DÜNYASI YEN B R fi BULMALIYIM? 1 1.1 Yeni Bir fl Bulmal y m 1.2 fl Yerinde 1.3 Baflar n n S rlar Sayfa: 18-30 fl dünyas ve çal flma yaflam ile ilgili sözcükler Gereklilik Kipi -mel Gereklilik (hikaye) Kipi -mel yd (<mel i-di) Gereklilik (rivayet) Kipi -mel ym fl (<mel i-mifl) Meslekler, mesleki terimler ile ilgili bilgi verebilme/sorabilme -mel, -mel yd, -mel ym fl gereklilik (hikaye, rivayet) kipi eklerini kullanarak do ru tümceler Süre: normal kurs: 8 saat yo un kurs: 6 saat fi MD SPOR ZAMANI B RAZ HAREKET! 2 2.1 Biraz Hareket! 2.2 Dünden Bugüne Spor 2.3 En Büyük Kim? Sayfa: 31-46 Spor dallar, spor terimleri ve sportif etkinlikler ile ilgili sözcükler fltefllik birbiri Dönüfllülük kendi Pekifltirme kendi birbiri ifltefllik ad l n kullanarak ifltefl anlam içeren tümceler kurabilme kendi dönüfllülük ad l n kullanarak dönüfllü anlam içeren tümceler kurabilme Spor terimlerini kullanarak ilgi duydu u spor dal hakk nda bilgi verebilme Süre: normal kurs: 12 saat yo un kurs: 10 saat HAYALLER GERÇEK OLSA B R D LEK TUT 3 3.1 Bir Dilek Tut 3.2 Ne Yaz k ki mkans z 3.3 Hayal Et Olsun Dilek, hayal, umut, piflmanl k anlam aktaran sözcükler, deyimler Dilek Kipi -se Dilek kipi ekini kullanarak do ru tümceler Süre: normal kurs: 10 saat yo un kurs: 9 saat Sayfa: 47-61
fi YER NDE BAfiARININ SIRLARI fl dünyas ve çal flma yaflam ile ilgili sözcükler Çal flma yaflam yla ilgili kal p sözler Gereklilik -mek/-me + iyelik gerek(-)/laz m Meslekler, mesleki terimler ile ilgili bilgi verebilme/sorabilme -mek/-me + iyelik gerek(-)/laz m eklerini kullanarak do ru tümceler Süre: normal kurs: 11 saat yo un kurs: 9 saat fl dünyas ve çal flma yaflam ile ilgili sözcükler ZORUNLULUK -mek zorunda/mecburiyetinde, -meye mecbur ZORUNLULUK kal- Meslekler, mesleki terimler ile ilgili bilgi verebilme/sorabilme -mek zorunda/-mecburiyetinde, -meye mecbur yap lar n kullanarak do ru tümceler Süre: normal kurs: 11 saat yo un kurs: 9 saat DÜNDEN BUGÜNE SPOR EN BÜYÜK K M? Spor dallar, spor terimleri ve sportif etkinlikler ile ilgili sözcükler Dönüfllü çat -( )n- Dönüfllü çat eklerini kullanarak do ru tümceler üretebilme Spor dallar, spor terimleri ve sportif etkinlikler ile ilgili sözcükler fltefl Çat -( )fl fltefl çat eklerini kullanarak do ru tümceler NE YAZIK K MKANSIZ HAYAL ET OLSUN Dilek, hayal, umut, piflmanl k anlam aktaran sözcükler, deyimler D LEK (hikaye) K P (keflke) -seyd (<se i-di) Dilek kipi (hikaye) ekini kullanarak do ru tümceler Süre: normal kurs: 11 saat yo un kurs: 10 saat Dilek, hayal, umut, piflmanl k anlam aktaran sözcükler, deyimler ULAÇLAR -(y)ken (<i-ken) -(y)ken ulac n kullanarak do ru tümceler Süre: normal kurs: 13 saat yo un kurs: 11 saat
çindekiler BU YIL MODA NE? MODANIN DÜNÜ, BUGÜNÜ 4 4.1 Modan n Dünü, Bugünü 4.2 Vitrinde Neler Var? 4.3 Bu Benim Tarz m Sayfa: 62-75 Giyim-kuflam ile ilgili sözcükler, deyimler ve moda terimleri LGEÇLER -DEn beri / -D r Giyim-kuflam ile ilgili tercihleri hakk nda bilgi verebilme, moda ile ilgili konularda tart flmalara kat labilme -DEn beri / -D r eklerini kullanarak do ru tümceler Süre: normal kurs: 12 saat yo un kurs: 10 saat E T M fiart DERS BAfiLIYOR 5 5.1 Ders Bafll yor 5.2 Asla Geç De ildir 5.3 Ö renmenin S n r Yok Sayfa: 76-91 E itim-ö retim / ö renim ve okul yaflam ile ilgili sözcükler KOfiUL K P zaman + -(y)se (< i-se) E itim-ö retim / ö renim ve okul yaflam ile ilgili düflüncelerini aktarabilme, tart flmalara kat labilme Koflul kipi ekini kullanarak tümceler aras nda do ru koflul iliflkileri Süre: normal kurs: 8 saat yo un kurs: 6 saat ESTET K VE YARATICILIK SANAT HAYATTIR 6 6.1 Sanat Hayatt r 6.2 Sanat Her Yerde 6.3 Sahnede Neler Oluyor? Sayfa: 92-104 Sanat dallar yla ilgili sözcükler, terimler, deyimler ETT RGEN ÇATI ( )t-/-d r-/-er-/- r- Herhangi bir sanat dal yla ilgili düflüncelerini, görüfllerini aç klayabilme, görüfl sorabilme Ettirgen çat eklerini do ru kullanarak tümceler Süre: normal kurs: 8 saat yo un kurs: 7 saat
V TR NDE NELER VAR? BU BEN M TARZIM Giyim al flverifli ile ilgili sözcükler, deyimler ULAÇLAR -D k + iyelik + -(n)den beri -DEn beri yap s n -D k ekiyle adlaflt rarak do ru tümceler Al flverifl ve moda ile ilgili bilgi verebilme ve sorabilme Giyim al flverifli ile ilgili sözcükler, deyimler ve moda terimleri ULAÇLAR (-D )...-(y)el (D )..(y) EL ulaçlar n kullanarak do ru tümceler Giyim tarz ve tercihleriyle ilgili bilgi verebilme Süre: normal kurs: 16 saat yo un kurs: 14 saat Süre: normal kurs: 14 saat yo un kurs: 12 saat ASLA GEÇ DE LD R Ö RENMEN N SINIRI YOK E itim-ö retim / ö renim ve okul yaflam ile ilgili sözcükler KOfiUL K P (koflaç tümceleri) -(y)se (<i-se) D LEK (hikaye) K P (e er) -se(yd ) (<-se i-di) E itim-ö retim / ö renim ve okul yaflam ile ilgili düflüncelerini aktarabilme, tart flmalara kat labilme Koflul kipi (koflafl tümceleri) ve dilek (hikaye) kipi eklerini kullararak do ru tümceler Süre: normal kurs: 8 saat yo un kurs: 6 saat E itim-ö retim / ö renim ve okul yaflam ile ilgili sözcükler Ba laçlar (neyse, gerek, gerekse, nas lsa, oysa, öyleyse, yoksa, ise) E itim-ö retim / ö renim ve okul yaflam ile ilgili düflüncelerini aktarabilme, tart flmalara kat labilme Tümceleri uygun ba laçlar kullanarak ba layabilme SANAT HER YERDE SAHNEDE NELER OLUYOR? Sanat dallar yla ilgili sözcükler, terimler, deyimler ÇOKLU ETT RGEN ÇATI -( )t-/-d r-/-er-/- r- + -t-/-t r- Herhangi bir sanat dal yla ilgili düflüncelerini, görüfllerini aç klayabilme, görüfl sorabilme Çoklu ettirgen çat eklerini do ru kullanarak tümceler Süre: normal kurs: 8 saat yo un kurs: 6 saat Sanat dallar yla ilgili sözcükler, terimler, deyimler fitefi ÇATI + ETT RGEN ÇATI -( )fl- + -t r- Herhangi bir sanat dal yla ilgili düflüncelerini, görüfllerini aç klayabilme, görüfl sorabilme fltefl + Ettirgen çat eklerini do ru kullanarak tümceler Süre: normal kurs: 8 saat yo un kurs: 7 saat
çindekiler CATLAR MUC TLER BULDUM! 7 7.1 Buldum! 7.2 Onlars z Olmuyor 7.3 cat Edildi Ama... Popüler bilim ve bulufllar ile ilgili sözcükler ED LGEN ÇATI - l- Edilgen çat eklerini kullanarak do ru tümceler Süre: normal kurs: 8 saat yo un kurs: 6 saat Sayfa: 105-118 TAB AT ANA HAYVANLAR ALEM 8 8.1 Hayvanlar Alemi 8.2 Do ayla ç çe Hayvan adlar, do a ve do al yaflam ile ilgili sözcükler ORTAÇLAR (öznesel) -(y)en -(y)ecek/-mekte/ -m fl olan Bir tümceyi uygun ortaç ekleriyle s fat yan tümcesine dönüfltürebilme 8.3 Ne Yapt k Biz? Sayfa: 119-134 S NEMA DÜNYASI BAfiLIYOR!.. BAfiLIYOR!.. 9 9.1 Bafll yor!.. Bafll yor!.. 9.2 Ödüller Sahiplerini Buluyor 9.3 Unutulmayanlar Sayfa: 135-148 Sinema, sinema dünyas ve sinema yap tlar yla ilgili sözcükler, terimler, deyimler ULAÇLAR -D k/-(y)ecek + iyelik + -(n)de -D k/-(y)ecek + iyelik zaman Bir tümceyi uygun ulaç ekleriyle belirteç yan tümcesine dönüfltürebilme Süre: normal kurs: 13 saat yo un kurs: 12 saat
ONLARSIZ OLMUYOR CAT ED LD AMA... Popüler bilim ve bulufllar ile ilgili sözcükler taraf ndan/-ce öbe i Edilgen eylemlerle kurulan tümcelerde eden öbe ini do ru seçebilme Popüler bilim ve bulufllar ile ilgili sözcükler ( fitefi)+(ett RGEN)+(ED LGEN) ÇATI -( )fl-/-t r-/- l- Çoklu çat eklerini kullanarak do ru tümceler DO AYLA Ç ÇE NE YAPTIK B Z? Hayvan adlar, do a ve do al yaflam ile ilgili sözcükler ORTAÇLAR (tümleçsel) -D k/-(y)ecek + iyelik -(y)ecek/-mekte/-m fl ol + -duk + iyelik Bir tümceyi uygun ortaç ekleriyle s fat yan tümcesine dönüfltürebilme Do a, do al yaflam ve çevre kirlili iyle ilgili sözcükler Sözlüksel ortaçlar (akar su, ç kmaz sokak, geçmifl zaman vb.) ORTAÇLAR (sözcüksel) -(E/ )r/-mez/-dik/-(y)ecek/-mifl Sözlüksel ortaçlar farkedebilme/do ru kullanabilme ÖDÜLLER SAH PLER N BULUYOR UNUTULMAYANLAR Sinema, sinema dünyas ve sinema yap tlar yla ilgili sözcükler, terimler, deyimler ULAÇLAR) -D k/-(y)ecek + iyelik s rada, -(y)- nce, -(E/ )r... -mez Bir tümceyi uygun ulaç ekleriyle belirteç yan tümcesine dönüfltürebilme Süre: normal kurs: 12 saat yo un kurs: 10 saat Sinema, sinema dünyas ve sinema yap tlar yla ilgili sözcükler, terimler, deyimler ULAÇLAR) -(y)ene/-(y) nceye kadar/dek Bir tümceyi uygun ulaç ekleriyle belirteç yan tümcesine dönüfltürebilme Süre: normal kurs: 13 saat yo un kurs: 12 saat
çindekiler STER NAN STER NANMA M TOLOJ 10 10.1 Mitoloji 10.2 Bat l nançlar 10.3 Gizemli Olaylar Mitolji (efsane),masal vb. anlat m türleri, ola and fl olaylar ve bat l inançlarla ilgili sözcükler DOLAYLI AKTARIM (bütün zamanlar) -D k/-(y)ecek + iyelik + -(n) söyle Do rudan anlat mlar dolayl anlat ma dönüfltürebilme Sayfa: 149-162 BUGÜN BAYRAM Y BAYRAMLAR 11 11.1 yi Bayramlar 11.2 Kutlu Olsun Milli ve dini bayramlarla ilgili sözcükler, kutlama sözceleri ULAÇLAR -D k/-(y)ecek + iyelik için, -D k/-(y)ecek + -(n)den Uygun yap lar kullanarak sebep sonuç iliflkisi sunan tümceler 11.3 Nice Y llara Sayfa: 163-176 NSANA DA R FARKLILIKLARA RA MEN 12 12.1 Farkl l klara Ra men 12.2 Kime Göre Normal? 12.3 Bana Biraz zin Ver Kiflilik özellikleri ve s rad fl karakterler ile ilgili sözcükler, terimler, deyimler ULAÇLAR -D k/-(y)ecek + iyelik halde Uygun ulaçlar kullanarak tümceler aras nda karfl tl k iliflkisi oluflturubilme Sayfa: 177-190
BATIL NANÇLAR G ZEML OLAYLAR Ola and fl olaylar ve bat l inançlarla ilgili sözcükler DOLAYLI AKTARIM (evet/hay r sorular ) -(y) p...-me + -d k/-(y)ecek + iyelik + -(n) sor- Do rudan anlat mlar dolayl aktar ma dönüfltürebilme Ola and fl olaylarla ilgili sözcükler DOLAYLI AKTARIM (koflaç tümceleri) (olup)...ol (-ma) + -d k + iyelik + -(n) DOLAYLI AKTARIM (kipler) -mek/-me + iyelik gerek-/-iste- Do rudan anlat mlar dolayl aktar ma dönüfltürebilme Süre: normal kurs: 12 saat yo un kurs: 10 saat KUTLU OLSUN N CE YILLARA Milli ve dini bayramlarla ilgili sözcükler, kutlama sözceleri NEDENLEfiT RME dolay /nedeniyle/yüzünden, diye Uygun yap lar kullanarak sebep sonuç iliflkisi sunan tümceler Do um günü, anneler günü vb. özel günlerle ilgili sözcükler, kutlama sözceleri ADLAfiTIRMA (genel) -me/-d k/-(y)ecek + iyelik + -(n)e/-(n)de/-(n)den/-(n) Adlaflt rma (genel) eklerini kullanarak do ru tümceler K ME GÖRE NORMAL? BANA B RAZ Z N VER Kiflilik özellikleri ve s rad fl karakterler ile ilgili sözcükler, terimler, deyimler ULAÇLAR -mes ne ra men/karfl n Uygun ulaçlar kullanarak tümceler aras nda karfl tl k iliflkisi oluflturubilme Süre: normal kurs: 10 saat yo un kurs: 9 saat Kiflilik özellikleri ve s rad fl karakterler ile ilgili sözcükler, terimler, deyimler KARfiITLIK -y)e ra men / karfl n, -se de / bile Uygun ulaçlar kullanarak tümceler aras nda karfl tl k iliflkisi Süre: normal kurs: 10 saat yo un kurs: 9 saat
1 1. fl Dünyas Yeni Bir fl Bulmal y m fl dünyas ve çal flma yaflam ile ilgili sözcükler Dilbilgisi Gereklilik Kipi -mel Gereklilik (hikaye) Kipi -mel yd (<mel i-di) Gereklilik (rivayet) Kipi -mel ym fl (<mel i-mifl) Meslekler, mesleki terimler ile ilgili bilgi verebilme/sorabilme -mel, -mel yd, -mel ym fl gereklilik (hikaye, rivayet) kipi eklerini kullanarak do ru tümceler Yan tlar 1. zam 2. iflveren 3. mesai saatleri 4. ifl yo unlu u 5. maafl 6. eleman 7. terfi 8. tayin 9. mola 10. izin 8 bir ifl yerinin di er bir flubesine geçme 5 ifl karfl l al nan para, ayl k 6 çal flan 7 ifl yerinde yükselme 1 ücret art r m 2 ifl yeri sahibi 9 çal flmaya ara verme 4 ifl fazlal, a rl 3 çal flma saatleri 10 bir kimseye ifl yeri taraf ndan verilen tatil Süre: Normal 8 saat / Yo un 6 saat Ö rencilere ünite girifl foto raflar nda hangi mesleklerin tan - t ld n sorun ve onlar bu mesleklere sahip kiflilerin neler yapmalar gerekti i üzerine bir konuflma yapmalar için yönlendirin. Üniteyle ilgili etkinliklere bafllamadan önce ö rencilere, yi bir ifl bulmak için neler yapmal y z? yi bir ifl deyince ne anlamal y z? Mesle imizde baflar l olmak için neler yapmal y z? gibi sorular sorun. Onlar n verdi i yan tlar tahtaya yaz n ve tümcelerdeki gereklilik kipi eklerinin alt n çizin. Bu eklerin tümcelere katt anlam ö rencilere aç klay n. Siz de farkl durumlar yaratarak gereklilik kipini içeren yeni tümceler oluflturun. 1 Eflleyelim, tamamlayal m Ö rencileri, bilinmeyen sözcüklerin anlamlar n sözlük kullanarak ö renmeleri için yönlendirin. Ard ndan onlardan numaraland r lm fl sözcükleri, karfl lar nda yer alan aç klamalarla efllefltirmelerini isteyin. Ö rencilerden numaraland r lm fl sözcükleri, yandaki etkinlikte yer alan boflluklara uygun biçimde yerlefltirmelerini isteyin. 1. Bugünkü genel kurul toplant s nda maafllara zam konusu gündemdeymifl. 2. Mesai saatleri içinde ofiste bulunmal s n z. Yani, 08:30-17:30 aras nda. 3. Bir mühendislik firmas yeni bir eleman almak üzere gazeteye ilan vermifl. 4. Kemal, baflar l çal flmalar sonucunda terfi ederek müdür yard mc s olmufl. 5. stanbul flubemizde eleman ihtiyac var. Bu nedenle iki çal flan m z oraya tayin etmeliyiz. 6. flverenler verimli sonuçlar alabilmek için öncelikle çal - flanlar n ihtiyaçlar na cevap vermeliler. 7. fiirketteki ifl yo unlu u nedeniyle bir türlü izne ç kamad m. 8. Patron bu ay maafllara %10 zam yapt. 9. Sabah n sekizinden bu saate kadar hiç mola vermeden çal flt m, çok yorgunum. 10. Bu seneki iznimizde arkadafllar m zla gemi seyahatine kat laca z. 2 S ralayal m, iflaretleyelim, eflleyelim Ö rencilere metni bir kez bafltan sona kesintisiz olarak okutun. Onlardan bilinmeyen sözcüklerin anlamlar n sözlük kullanarak bulmalar n ya da metnin ba lam ndan ç karmalar n isteyin. Daha sonra onlar, paragraflar anlaml bir metin oluflturacak biçimde s ralamalar için yönlendirin. Paragraflar s ralad ktan sonra onlara metni bir kez daha okutun ve onlar n metni anlamalar n sa lay n. Gençler fis ZL KTEN, Patronlar " fiç S Z"likten 2 flsizlik, en önemli sorunlardan biridir. Üstelik ifl bulmak her gün daha da zorlafl yor. Otomasyon sistemlerinin yayg nlaflmas ile birlikte vas fs z elemana olan ihtiyaç azal yor, ekonomik krizlerin art k aniden ve fliddetli yaflan- 18
1.1 mas nedeniyle iflletmeler eleman al mlar nda cimri davran yorlar. Sonuçta genel iflsizlik oran da gittikçe büyüyor. 1 Gençler kendilerine uygun ifl bulamamaktan yak n yor, "Bir fakülte diplomas her kap y açmal." diye düflünüyorlar. Oysa art k ekmek aslan n a z nda. Sadece bir diploma al p üniversiteden mezun olmak yetmiyor. Gençler üniversitedeyken kendilerini yetifltirmeli, meslekleriyle ilgili kurslara gitmeli, konferans ve seminerleri izlemelidir. 4 Öte yandan, iflverenler kalifiye eleman bulamad klar n söylüyorlar. Eleman al rken k l k rk yarmaya bafllad lar. Üç y ll k ifl deneyimi, 30 yafl n alt nda olmak, bir veya iki yabanc dil bilmek, bilgisayar konusunda yeterli olmak gibi özellikler art k neredeyse standart. Tabii ki lisansüstü e itim, iyi görünüfl, düzgün konuflma, yarat c l k gibi özellikler adaylar n ifli kapma flans n art r yor. 3 flsizlik sorununu çözmek yak n gelecekte hiç kolay görünmüyor. stihdam alanlar yaratmak, do ru yat r mlar yapmak gerekiyor. Genç nüfusun enerjisi iyi yönlendirilmeli, do ru zamanda do ru yerde kullan lmal. Gençler en verimli ça lar nda umutsuzlu a düflmemeli. Genç ve dinamik enerjiyi ifl gücüne çevirerek ülke kalk nmas sa lanabilir. Bu da ancak do ru devlet politikalar yla mümkün olabilir. Bugün geliflmifl pek çok ülkenin baflar s n n arkas ndaki s r budur. Ö rencilerden, okuduklar metindeki bilgiler do rultusunda gün geçtikçe ifl bulman n niçin zorlaflt n nedenleriyle birlikte etkinlikteki bofllu a yazmalar n isteyin. Ard ndan yazd klar n s n fta sesli olarak okutun. fl bulmak her gün daha da zorlafl yor, çünkü 1.. 2.. 3.. Ö rencileri, okuduklar metin do rultusunda eleman alma kriterlerinden hangilerinin standart, hangilerinin tercihen oldu unu bulmalar ve yan tlar n tablodaki her bir sat ra karfl l k gelen sütuna ya da sütunlara yazmalar için yönlendirin. Eleman alma kriterleri Standart Tercihen üç y ll k ifl deneyimi düzgün konuflma 30 yafl n alt nda olmak yarat c l k yabanc dil bilmek bilgisayar kullanabilmek lisansüstü e itim iyi görünüfl Ö rencilere, deyimlerin ço unlukla gerçek anlam ndan ayr anlamlara gelen sözcüklerden oluflan kal plaflm fl sözcük toplulu u ya da tümce oldu u bilgisini tahtaya örnek deyimler yazarak verin. Gece kuflu (Geceleri gezip dolaflan bunu huy edinen kimse) Ö rencilerden, deyimlerin anlamlar n n hangi seçenekte do ru olarak aç kland n bulmalar n ve do ru yan t iflaretlemelerini isteyin. Yan tlar Ekmek aslan n a z nda Çal flma hayat nda baflar l olmak önemli. flçi ve iflveren aras nda çok sorun var. fl bulmak çok zor. Gençler en verimli ça nda. K l k rk yarmak Her fleyi k rk parçaya bölmek Her ayr nt y çok fazla dikkate almak nsanlara çok soru sormak Karars z kalmak Ö rencilerden bilinmeyen sözcüklerin anlamlar n sözlüklerinden bulmalar n ve ard ndan numaraland r lm fl sözcükleri, karfl lar ndaki sözcüklerle efllefltirmelerini isteyin. Yan tlar 1. vas fs z 2. iflletme 3. kalifiye 4. istihdam 5. deneyim 3 nitelikli 4 ifl 5 tecrübe 2 firma 1 niteliksiz GEREKL L K K P Ad l ben sen o biz siz onlar Ad l ben sen o biz siz onlar Eylem konufl üz kullan gel söyle çal fl Eylem inan üz ç k gel söyle çal fl Ek? Kifli Eki Örnekler -ma -me -mal /-meli m GEREKL L K (hikaye) K P Örnekler -ma -me mi Gereklilik -mal /-meli (O) bunu hiç kimseye söylememeliydi. (Ben) bu derse daha çok çal flmal yd m. (Sen) anneni üzmemeliydin. (Biz) daha m erken ç kmal yd k? (Siz) bunlara inanmamal yd n z. Onlar da gelmeliydiler mi? GEREKL L K (rivayet) K P Ad l ben sen o biz siz onlar Örnekler Eylem gel çal fl kullan konufl yap oku -ma -me Gereklilik -mal /-meli - m/-y m/-im/-yim -s n/-sin - z/-y z/-iz/-yiz -s n z/-siniz (-lar/-ler) (Biz) s navda sözlük kullanmamal m ym fl z? (Ben) bu derse daha çok çal flmal ym fl m. Ö retmen söyledi. Sen de bizimle gelmeliymiflsin. (O) Bu ifli yapmamal m ym fl? (Siz) burada yüksek sesle konuflmamal ym fls n z. Onlar da okumal larm fl m? m mi?? m mi -yd -ydi -mel (Siz) burada yüksek sesle konuflmamal s n z. (Ben) bu akflam ders çal flmal y m. (Sen) anneni üzmemelisin. (O) uzun zamand r görmüyorum. stanbul da olmal. (Biz) s navda sözlük kullanmamal m y z? Onlar da gelmeli miler? -mel yd (<mel i-di) Kifli Eki -m -n -k -n z/-niz (-lar/-ler) -mel ym fl (<mel i-mifl) -ym fl -ymifl Kifli Eki - m/-im -s n/-sin - z/-iz -s n z/-siniz (-lar/-ler) 19
1.1 3 Tamamlayal m Etkinli i uygulamadan önce ö rencilere gereklilik kipi, gereklilik (hikaye) kipi ve gereklilik (rivayet) kipi ile ilgili aç klamalar n z yap n. Aç klamalar n zda, gereklilik kipinin hikayesinin olumlu biçimiyle oluflturulmufl tümcelerin gerçekte olumsuzluk içerdi ini (Onun yemek davetini kabul etmeliydim > kabul etmedim) olumsuz yap lar n ise olumlu bir anlam aktard n (Bu kadar çok yememeliydim > yedim.), gereklilik kipi (rivayet) eki -mel ym fl yap s n n konuflucu aç - s ndan yap lmas ya da olmas zorunlu bir durumu, bir olay baflkas ndan duyma, sonradan ö renme veya sonradan farketme bilgisi aktard n (Doktor söyledi. laçlar m düzenli kullanmal ym fl m) vurgulay n. Gereklilik kipi, gereklilik kipinin hikayesi ve gereklilik kipinin rivayeti ile ilgili aç klamalar n z, dilbilgisi kart n da kullanarak yapt ktan sonra ö rencilerden etkinlikteki tümceleri do ru biçimde tamamlamalar n isteyin. Bu süreçte ö renciler taraf ndan yap lacak yanl fllar düzelterek gerekli aç klamalar yap n. Yan tlar 1. Çocuklar televizyon ve bilgisayara çok vakit ay r mamal. 2. Onu çok üzdüm, gönlünü almak için ne yap? mal y m 3. Dedeci im, bu kadar ilac her gün iç? meli misin 4. Bu formlardan ben de doldur? mal m y m 5. A: Babam nerede anne? B: Saat daha 17:00, iflte ol mal. 6. Hakan bizimle sinemaya gelemiyormufl. Doktora git meliymifl. 7. Doktor Han m, röntgen filmi için yar n saat kaçta gel? meliyim 8. Cem Y lmaz n son filmi harika. Mutlaka sen de izle melisin. 9. Her ifl yerinin kendine özgü kurallar vard r ve çal flanlar bu kurallar mutlaka ö ren meliler. 10. Bilgisayar ma virüs bulaflm fl, bilgisayar m mutlaka formatla mal y m. 11. Beyefendi, üzgünüm ama hiç bofl masam z yok. Gelmeden rezervasyon yapt r mal s n z. 12. Seni çok merak ettim. Sinemaya girmeden önce bana haber ver melisin. 13. Biletlerimizi almak için uça n kalk fl ndan iki saat önce havaalan nda ol mal y z. 14. Ne kadar güzel bir tablo bu! Sen bankac de il, ressam ol mal yd n. 4 Eski sekreterden tavsiyeler Ö rencileri, etkinlikteki sözcük gruplar n okumalar ve bilmedikleri sözcüklerin anlamlar n sözlük kullanarak bulmalar için yönlendirin. Daha sonra onlardan etkinlikteki önerilerden hangilerine ifl yerinde uymak gerekti ini nedenleriyle birlikte tart flmalar n isteyin. düzenli ve disiplinli olmak genel yasaklara uymak di er çal flanlarla uyum mesai saatlerine uyma patronun huylar ve al flkanl klar düzgün konuflma 5 Okuyal m, yeniden yazal m Özgeçmifl Haz rlama giyim ve konuflma tarz flirket bilgilerinin gizlili i bilgisayar bilgisini art rmak Ö rencilere belirli bir süre vererek onlardan -mel gereklilik kipi ekinin olumlu / olumsuz biçimini kullanarak etkinlikteki eylemleri yeniden oluflturmalar n ve oluflturduklar yeni eylemleri etkinlikteki boflluklara yazarak çal flmay tamamlamalar n isteyin. Yan tlar Bir ifle kabul edilebilmeniz için öncelikle görüflmeye ça r lman z gereklidir / ça r lmal s n z. Görüflmeye ça r labilmeniz için de iyi bir özgeçmiflinizin olmas flartt r / olmal. Bu yüzden " yi bir özgeçmifl, hayalinizdeki ifle ulaflman n ilk ad m d r." diyebiliriz. Tüm özgeçmifllerin aras nda göze çarpabilmek için, iflveren aç s ndan ilgi çekici, gerekli bilgilerin hepsini içeren bir özgeçmifl haz rlaman zda fayda vard r. flverenler, eleman adaylar n n seçiminde "Niçin bize baflvurdu?", "Bizim için neler yapabilir?", "Bilgi ve yetenekleri ifl için uygun mu?", "Kiflisel özellikleri bizim için uygun mu?" gibi sorulara yan tlar ararlar. Dolay s yla özgeçmifliniz mutlaka bu sorulara yan t versin / vermeli. Bunlar n d fl nda özgeçmiflinizde kiflisel bilgileriniz (isim, adres, e-posta, telefon...), e itim durumunuz, kariyer hedefiniz, iflle ilgili kiflisel özellikleriniz, becerileriniz ve deneyimleriniz mutlaka bulunsun / bulunmal. Kiflisel özelliklerinizi ve deneyimlerinizi yazarken iflle ilgisiz özelliklerinizden asla bahsetmeyin. / bahsetmemelisiniz. Özgeçmiflinizde fazla bilgi vermeyin / vermemelisiniz, sadece gerekli bilgileri sunun / sunmal s n z! 20
1.1 6 Doldural m Özgeçmifl Formunda Neler Olmal? Ö rencilere Bir özgeçmifl formunda hangi bilgiler olmal? sorusunu sorarak onlar konuyla ilgili görüfllerini aç klamalar için yönlendirin. Aç klad klar görüflleri do rultusunda onlardan, özgeçmifl formunda yer almas gereken bilgileri önem s ras na göre s ralayarak etkinli i tamamlamalar n isteyin. 1. Ad-Soyad 2. Adres 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 7 Tart flal m Hangisinde Ne Eksik? Ö rencilerden bir önceki (6. etkinlik) etkinli i tekrar gözden geçirmelerini isteyin. Ard ndan onlara Etkinlikteki özgeçmifllerde ne tür bilgiler eksik? sorusunu yönelterek onlardan etkinli i ayr nt l olarak incelemelerini ve özgeçmifllerde belirledikleri eksiklikleri yazarak konu üzerinde tart flmalar n isteyin. SERKAN YILMAZ Nergis Cad. 65/2 Levent/ STANBUL Tel: 0535 760 06 03 / e-posta: yilmaz@gmail.com K fi SEL B LG LER Do um Tarihi ve Yeri: 12.11.1967, Ankara Medeni Hali: Bekar Askerlik: Tamamland Hobiler: Da c l k, motor sporlar E T M Ankara Üniversitesi / flletme Bölümü / 1985-1989 Ankara Lisesi / 1982-1985 fi DENEY M REMON LAÇ T CARET LTD. fit 1990-2007 Bölge Sat fl Müdürü / stanbul Avrupa yakas nda, perakende sat fltan sorumlu Bölge Sat fl Müdürü olarak 9 sat fl temsilcisi ile tüm tan t m ve sat fl faaliyetlerini yürütmek. ALDI I KURSLAR Çok boyutlu liderlik / Performans Yönetimi / Hedef Seçimi YABANCI D L ngilizce / leri, Almanca / Orta B LG SAYAR B LG S Word - Excel, Power Point N TEL KLER nsan iliflkilerinde baflar l / Ekip çal flmas na uygun REFERANSLAR Ahmet VARLI / ACL nsan Kaynaklar Müdürü Tel: 0216 554 23 88 e-posta: ahmetv@hotmail.com ECE GÖRGÜN Bülten Sok. 45/5 Çankaya/ANKARA Tel: 0545 457 74 23 e-posta: egorgun@yahoo.com K fi SEL B LG LER Do um Tarihi ve Yeri: 20.08.1975, Eskiflehir Medeni Hali: Bekar E T M Anadolu Üniversitesi / flletme Bölümü / 1994-1998 fi DENEY M ALARA TAT L KÖYÜ 2000-2007 flletme Müdürü YABANCI D L ngilizce / leri Almanca / leri Rusça / leri N TEL KLER nsan iliflkilerinde baflar l Çabuk ve do ru karar verebilme REFERANSLAR Nurten BA CI / GÜNEfi TUR ZM Sat fl Müdürü Tel: 0312 888 45 43 e-posta: bagci@hotmail.com 21
1.2 fl Yerinde fikir vermek akl n kar flt rmak akl na gelmek fikrini de ifltirmek fl dünyas ve çal flma yaflam ile ilgili sözcükler Çal flma yaflam yla ilgili kal p sözler Dilbilgisi Gereklilik -mek/-me + iyelik gerek(-)/laz m Meslekler, mesleki terimler ile ilgili bilgi verebilme/sorabilme -mek/-me + iyelik gerek(-)/laz m eklerini kullanarak do ru tümceler Süre: Normal 11 saat / Yo un 9 saat akl n çelmek çakt rmamak belli etmemek anlatmamak sormamak bakmamak 9 Yorumlayal m Ö rencilerden okuduklar metnin son paragraf nda yazar n ne demek istedi iyle ilgili yorumlar n birkaç tümce ile etkinlikteki bofllu a yazmalar n isteyin. Tüm ö rencilere yazd klar yorumlar okutun ve bu aflamada yap lan yanl fllar düzeltin. 8 Okuyal m, iflaretleyelim Ö rencilere metni okutmadan önce onlarla s n fta Okulda ve ifl yerinde pazartesi konulu bir konuflma etkini i yap n. Ard ndan metni okutup onlardan metinde verilen deyimlerin anlamlar n metnin ba lam ndan ç karmalar n isteyin. Pazartesi Sendromu Yonca Tokbafl www.hurriyet.com.tr Pazartesilerden nefret ediyorum! Atlay p sal ya geçmem mümkün mü? Pazardan s k yor beni pazartesinin gelifli. Zaten ad nda hata var! Pazar - ertesi... Cuma - ertesi ne kadar güzel ama bu sözcük de o kadar s k c. Nedense bu ikisine zaten yeni birer isim koymam fllar... kisini de kendinden önceki günün gidifliyle adland rm fllar. Her sinir fley pazartesi mi bafllamak zorunda? Ödemeler, okul, iflbafl... Oysa benim bir sürü hayalim var pazartesilere dair. Erken uyanmamak, bofl bofl oturmak, plans z programs z olmak gibi mesela... Ama bofluna, yapam yorum asla. Mant m diyor; Yürü k z m ifle!, gönlüm diyor; Kalkma yat, yüre inin sesini dinle!. Mant m melek olmufl, yüre im fleytan. Mesela bu sabah... Geldim ifle, tam ofise girece im, fleytan mele in akl n çeldi. Arabaya bindim ve kendimi bir kafeye zor att m. Sakin bir flekilde, sinirimi baflkas na yans tmadan rica ettim; "Günün kahvesinden lütfen Ama içinde ondan m, bundan m olsun? diye sormay n. Hepsi birden olsun istiyorum ben!" Mümkünse hayat mda hep hepsinden kalabal kça olsun, baflka fley istemem! Hayata dair olan her fleyden bende de olsun. Ald m elime her fleyi, bol kar fl k hayat kahvemi, ç kt m soka- a, kald rd m kafam, kapad m gözümü, içime çektim rüzgar, tatl havay. Gözümü açt m; stifa etmem laz m! dedim. Daha fazla klimal bir yerde hayata devam edemeyecegim. dedim. fiirkete geri döndüm, istifa ettim. Tam Oh! diyecekken ö rendim ki müdür istifam kabul etmemifl. E ücretsiz izin verin o zaman! dedim. Olur mu can m! diye dalga geçtiler. Ben de madem öyle iflte böyle dedim, minik saks mla ofisimdeki cam, çakt rmadan kimseye, köflesinden k rd m. K r k penceremden giren tatl esinti içinde kendimi sakinli e davet ettim. Yani... Pazartesi sendromu yaflamamak için siz de k r n bir minik pencere, aç n kendinize bir hava deli i. Çekin içinize hayat n tatl rüzgar n deli gibi. Sa l k olsun da istifa etmeyelim hayattan. Yazar son paragrafta demek istiyor ki 10 Pazartesi Sendromuna Karfl Ne Yapmal? Ö rencilere Pazartesi sendromu yaflamamak için neler yapmal - y z? sorusunu sorarak onlar konuyla ilgili görüfllerini sözlü olarak aç klamalar için yönlendirin. Bu konuflma etkinli ine haz rlanmalar için onlara belirli bir süre verin. Ard ndan her bir ö renciye konuflma olana tan yacak biçimde etkinli i uygulay n. Bu konuflma etkinli i s ras nda ö rencilerin söyledikleri tümceleri, yüklemlerini -me / -mek + iyelik gerek(-) laz m yap s na dönüfltürerek tahtaya yaz n. Bu tümceler üzerinden bu yap yla ilgili aç klamalar n z yap n. O gün için en güzel elbiselerimizi giyelim. Akflama bir konser ayarlayal m. Ö le tatilinde bir arkadafl m zla randevulaflal m. Baflka? GEREKL L K Ad l uy al haz rlan konufl çal fl bekle ol anlat kalk -ma -me Örnekler Ek (+iyelik) -mak -mek -mam/-mem -man/-men -mas /-mesi -mam z/-memiz -man z/-meniz -malar /-meleri Okul bittikten sonra bu kadar çok çal flmam gerekmeyecek. K fl n daha fazla C vitamini almak gerek. Yar n ders yok erken kalkmam gerekmiyor. Bana göre doktorunun tavsiyelerine uyman gerek. Yar n toplant s varm fl, haz rlanmas gerekmifl. Bize bunlar anlatman za gerek yok. Zaten biliyoruz. Küçüklerin büyüklerine karfl sayg l olmalar laz m. Toplu tafl ma araçlar nda sürücüyle konuflmamak gerek. Gençlere karfl daha anlay fll olmam z gerekir. Ali daha çok çal flmas gerek. Daha fazla beklemek gerek yok. Gereklilik gerek(mek)... gerek laz m -mek/-me + iyelik gerek(-)/laz m () (-ma/-maz) (-me/mez) (-mi) Zaman Eki -yor/-iyor -mekte -d /-di/-du/-ti -acak/-yacak -ecek/-yecek -m fl/-mifl/-mufl -ir... m mi mu mü? 22