ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI KAYSERİ GELİŞİM PLANI

ORMAN VE SU İŞLERİ BAKANLIĞI KAYSERİ GELİŞİM PLANI (2014-2018)

İçindekiler ÖNSÖZ... 1 1 GENEL BİLGİLER... 3 2 MEVCUT DURUM VE POTANSİYEL... 6 2.1 SU VE SU YAPILARI... 6 2.2 ORMANCILIK VE ÇÖLLEŞMEYLE MÜCADELE... 8 2.3 DOĞA KORUMA VE KORUNAN ALANLAR... 12 2.4 METEOROLOJİ... 23 3 YATIRIMLAR VE HİZMETLER... 24 3.1 SU VE SU YAPILARI... 24 3.2 ORMANCILIK VE ÇÖLLEŞMEYLE MÜCADELE... 38 3.3 DOĞA KORUMA VE KORUNAN ALANLAR... 49 3.4 METEOROLOJİ... 57

Kayseri Gelişim Planı 1 ÖNSÖZ İçinde bulunduğumuz yüzyıl, pek çok imkânı insanlığın hizmetine sunarken diğer taraftan tabii kaynakları ve çevresel değerler üzerindeki baskıyı artırmaktadır. Tabii kaynaklarımızın başında yer alan orman ve su kaynaklarımız koruma kullanma dengesi gözetilerek işletilmekte ve insanlarımızın hizmetine sunulmaktadır. Tabii kaynakların korunması ve geliştirilmesinin yanı sıra projelendirilen yatırımların hızla tamamlanması Kayseri nin yanı sıra bölge açısından büyük önem arz etmektedir. Planlı yatırımlar bir bölgenin, bir ilin gelişimine hız kazandırmaktadır. Bu minvalde planlı, nereye ulaşmak istediğini bilen, hedef ve faaliyetlerini belirlemiş ve bu hedeflere ulaşmak için stratejisini ortaya koymuş bir teşkilat olarak Kayseri ye ve halkına faydalı hizmetler sunmanın gayreti içerisindeyiz. Ağaçlandırmadan erozyon kontrolüne ve çölleşmeyle mücadeleye, sulamadan içme suyu teminine, taşkın koruma tesislerinden dere ıslah projelerine, etkili ve güvenilir meteorolojik verinin sağlanmasına kadar pek çok faaliyet ve yatırımlar Bakanlığımızca gerçekleştirilmekte ve bu hizmetlerin Kayseri nin en ücra köşesine kadar ulaştırılmasına çalışılmaktadır. Bu minvalde Bakanlığımız birimlerinin görev ve sorumlulukları dâhilinde, Kayseri nin potansiyelini ortaya koyan, mevcut ve gelecekte yapılması planlanan iş, faaliyet ve projelerden teşekkül eden 2014-2018 dönemi Kayseri Gelişim Planı nın hazırlanmasında desteklerini esirgemeyenlere ve emeği geçenlere teşekkür eder, Plan ın ülkemize ve milletimize hayırlı olmasını temenni ederim. Prof. Dr. Veysel EROĞLU Orman ve Su İşleri Bakanı

2 Kayseri Gelişim Planı

Kayseri Gelişim Planı 3 1 GENEL BİLGİLER Çeşitli kaynaklara göre, Kayseri de yerleşim tarihinin Neolitik Yeniçağa kadar uzandığı belirtilmektedir. Yerleşim yeri olarak daha kesin kanıtlar Eski Bronz devrine ait olup, Hörcüyük ve Cinniyurt Köyleri o dönemin yerleşim yerleri olarak gösterilmektedir. Kayseri nin 21 kilometre kuzeydoğusunda yeralan Kültepe ise M.Ö. 4000 yıllarından (Kalkolit Çağ) başlayarak Roma Devri sonuna kadar daima yerleşim merkezi olmuştur. Kültepe den başka, Yahyalı nın Eğriköy ve İncesu höyükleri de aynı devir iskânına işaret etmektedir. Anadolu da ilk yazı Asurlulardan kalmış olan çivi yazısıdır. Asurlular, M.Ö. 2000-1750 arasında Kültepe civarında yerleşmiş ve ticaretle uğraşmış bir kavimdir. Kültepe-Kaniş yakınındaki Karum da (Pazar Yeri) bulunmuş olan tabletler arasında Asurlu tüccarlara ait ticari mektup ve senetler vardır. M.Ö. 1750-1450 yılları arasında Mazaku ya da Özebya olarak anılan Kayseri ve çevresi Hitit Devleti nin eline geçmiştir. Hititler den sonra Frig Devleti nin, M.Ö. 683 ten sonra Metlerin, M.Ö. 550 lerde de Perslerin hakimiyetine geçmiştir. M.Ö. 333 yılında Büyük İskender, Pers hakimiyetine son vermiştir. İl daha sonra Kapadokya Devleti nin ve M.S. 17 de de Roma İmparatorluğu nun eline geçmiştir. Bu dönemde Roma nın eyaleti haline gelen Kayseri, Kayseriya adıyla idare edilmiştir. Kayseri nin Türk hakimiyetine girmesi 1072 yılında olmuştur. Bütün bu dönemler boyunca Kayseri bir önceki bölümde de değinildiği gibi önemli bir ticaret merkezi olarak işlev görmüştür. Örneğin, Anadolu nun merkezi bir bölgesinde bulunması dolayısıyla İpek Yolu gibi çok uzun bir dönem boyunca dünya ticaretinde önemli bir yer işgal etmiş olan bir ticaret yolu Kayseri üzerinden geçmiştir. İpek Yolu nun İl deki ticaret ve zenaat faaliyetlerinin gelişmesi açısından önemli bir yeri vardır. Kayseri, Cumhuriyet in ilanıyla birlikte Türkiye Cumhuriyeti nin büyük bir vilayeti olmuş ve hızla büyümüştür. 1926 da Tayyare Fabrikası (şimdiki Hava İkmal Bakım Merkezi) kurulmuş, 1927 yılında Kayseri Tren İstasyonu hizmete girmiştir. 1931de Bünyanda Sarmısaklı Çayı üzerinde kurulan hidroelektrik santralinden şehre elektrik verilmeye başlanmış ve 1953 te Sümerbank Kayseri Bez Fabrikası açılmıştır. Kurulan bu işletmeler Kayseri İli nde bir eğitim merkezi olarak da hizmet etmişler ve sanayinin gelişmesini sağlamışlardır. Bu gelişmeler sonucunda Kayseri, köyden kente göç olgusuyla (özellikle 1940 ların sonlarında) karşı karşıya kalmıştır. 1945 yılında ilk şehir imar planı yapılmış ve böylece, Kayseri

4 Kayseri Gelişim Planı ülkemizdeki diğer illere göre daha planlı bir gelişme gösterebilmiştir. 1950 den sonra ise nüfus hızla artmaya başlamıştır. Aynı yıl Şeker Fabrikası devreye girmiştir. Bu yıl özel sektör için de bir dönüm noktası olmuş ve kamu yatırımlarının yanısıra, özel sektör yatırımlarında da büyük artışlar görülmeye başlamıştır. Fakat, bu dönemde kurulmaya başlayan özel sektör yatırımları genellikle küçük ölçekli işletmelerdir. Şehrin dışında kurulan Şeker Fabrikası, Tayyare Fabrikası ve Sümerbank gibi kuruluşlar şehir yerleşimini de etkilemiş ve bu fabrikalar civarında, çalışanlar tarafından yaptırılan kooperatif evleri ilin görünümünü değiştirmiştir. Benzeri etkiler, Eski Sanayi (1956) ve Yeni Sanayi Siteleri ve ayrıca Birlik Mensucat (1951) ve Orta Anadolu Mensucat (1955) Fabrikalarının kurulmasıyla da görülmüştür. Birinci (Kayseri) Organize Sanayi Bölgesi de günümüzde aynı şekilde şehir yerleşimini büyük ölçüde etkilemektedir. 1966 yılında şehirdeki gelişmeye bağlı olarak Anadolu Fuarı açılmış, 1963 yılında açılan Erkilet Havaalanı 1967 yılından itibaren sivil ulaşıma hizmet vermeye başlamıştır. Görülüyor ki, şehrin yerleşim planı olarak gelişmesinde, ana etken yerel sanayileşme dinamikleri olmuştur. İç Anadolu nun yukarı Kızılırmak bölgesinde 340 56 ve 360 59 doğu boylamlarıyla 370 45 ve 380 18 kuzey enlemleri arasında yer alan Kayseri İli 16.917 kilometrekarelik yüzölçümüyle ülke topraklarının yüzde 2,2 lik bir bölümünü kaplamaktadır. İl merkezinin denizden yüksekliği 1054 metredir. İl alanı kuzeybatı ve kuzeyden Yozgat ın Çayıralan ve Boğazlıyan; kuzey ve kuzeydoğudan Sivas ın Gemerek, Şarkışla, Kangal ve Gürün; doğudan Kahramanmaraş ın Afşin ve Göksun; güneyden Adana nın Tufanbeyli, Saimbeyli Feke ve Karaisalı; güneybatıdan Niğdenin Merkez ve Çamardı; batıdan ise Nevşehir in Derinkuyu, Ürgüp ve Avanos ilçeleriyle çevrilidir. İli, güneyden ve doğudan Orta Toroslar ın uzantıları;

Kayseri Gelişim Planı 5 kuzeyden ve batıdan ise geniş bir lav platosu sınırlar. Kayseri il topraklarının yüzde 36,1 i dağlarla, yüzde 14,8 i ovalarla, yüzde 49,1 i gibi büyük bir bölümü ise platolarla kaplıdır. Toprakların yüzde 53,4 ü tarım arazisi olan İlin toprak kullanımında en küçük payı, yüzde 6,23 ile orman ve fundalık alan oluşturmaktadır.

6 Kayseri Gelişim Planı 2 MEVCUT DURUM VE POTANSİYEL 2.1 SU VE SU YAPILARI İl yüzölçümü 16.917 km², Nüfus yoğunluğu 75,3 kişi/km² Rakım 1.068 m Yıllık ortalama yağış 394,2 mm Akış verimi ortalaması 2,98 l/s/km² Yerüstü suyu potansiyeli 3.733 milyon m³ Yeraltı suyu potansiyeli 827 milyon m³ Toplam su potansiyeli 4.560 milyon m³ Tarıma elverişli arazi 670.584 hektar Sulanabilir arazi 607.316 hektar Etüt edilen arazi (dsi) 332.018 hektar Ekonomik olarak sulanabilir arazi 153.436 hektar (%100) İşletmeye açılan 51.477 hektar (%34) Yatırım programında bulunan 89.504 hektar (%59) Proje aşamasındaki saha 5.899 hektar (%3) Planlama aşamasındaki saha 6.556 hektar (%4) Kayseri genelinde 514.770 dekarı kurumumuz tarfından olmak üzere Toprak ve Sulama Kooperatiflerince (YAS) 193.440 dekar, İl özel idaresince 270.560 dekar ve halk sulamaları olarakta 40.500 dekar olmak üzere toplam 1.019.270 dekar tarım alanı sulu tarıma kavuşturulmuştur. Ayrıca bu güne kadar ikmal edilen 133 adet Taşkın Koruma Projesi ile 88.230 dekar tarım arazisi ve 116 meskun mahal taşkın hasarlarından korunmuştur. İlin Develi ilçesi sınırları içerisinde 172.000 dekar alanı kapsayan Sultan Sazlığı Sulak Alanı mevcuttur. Tamamlanan tesisler ile 244.568 milyon m³ suyun depolanması, 146.670 dekar tarım arazisinin sulamaya açılması ve 136.980 dekar tarım arazisinde de yenileme yapılarak daha iyi şartlarda sulanması sağlanmıştır.ayrıca tamamlanan 49 adet taşkın koruma projesi ile 42 yerleşim yeri ve 10.330 dekar tarım arazisi taşkın hasarlarından korunmuştur.

Kayseri Gelişim Planı 7 Kısa Vadede 2014 yılında; - 1 adet baraj, - 3 adet sulama, - 2 adet taşkın koruma, - 5 adet gölet ve 6 adet gölet sulaması işlerinin tamamlanması planlanmaktadır. Bu işlerle; -187.690 dekar arazi sulanacak, -4 köy taşkınlardan korunacaktır. Kayseri ilinde yapılacak 17 adet proje için toplam yatırım tutarı 202.733.000 TL dir. Orta Vadede 2015-2018 yılları arasında; - 8 adet sulama, - 28 adet taşkın koruma, - 3 adet gölet ve 4 adet gölet sulaması işlerinin tamamlanması planlanmaktadır. Bu işlerle; - 676.470 dekar arazi sulanacak, - 3 belde ve 13 köy ile 13.505 dekar arazi taşkınlardan korunacaktır. Kayseri ilinde yapılacak 43 adet proje için toplam yatırım tutarı 1.002.855.000 TL dir. Kayseri İli'nin de içerisinde yer aldığı Ceyhan, Seyhan ve Kızılırmak Havzalarında tespit edilen kirlilik kaynaklarının daha detaylı incelenmesi, özellikle mevcut durumda meydana gelen kirliliğin önlenmesi ve gerekli tedbirlerin alınması, kısa, orta ve uzun vadede kirliliğin azaltılmasına yönelik tedbirlerin belirlenmesi amacı ile Havza Koruma Eylem Planları (HKEP) hazırlanmıştır. Kayseri İli'nde Kızılırmak Havzasında, faal halde 3 adet AAT, inşaat halinde 3 adet AAT bulunmaktadır. Kayseri İli'nde Seyhan Havzasında faal halde 1 adet AAT, inşaat halinde 2 adet AAT bulunmaktadır. Havza İzleme ve Referans Noktalarının Belirlenmesi Projesi ile havzalardaki nehir, göl, geçiş ve kıyı sularında Su Çerçeve Direktifi (SÇD) nin (2000/60/EC) 8. Maddesi ve Ek-5 ine uygun fiziko-kimyasal, kimyasal, biyolojik ve hidromorfolojik kalite parametrelerinin izlenmesi ve biyolojik izleme sonuçlarının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Kayseri ilini kapsayan Kızılırmak Havzasında söz konusu proje çalışmaları Kasım 2013 tarihinde başlamıştır.

8 Kayseri Gelişim Planı 2.2 ORMANCILIK VE ÇÖLLEŞMEYLE MÜCADELE İL ADI ORMAN ALANI Normal Bozuk TOPLAM İlin Genel Alanı Orman Alanı SERVET Koru ha ha ha ha % Bin m 3 K.T./B. Bin Ster Koru ARTIM K.T./B. Bin m 3 Bin Ster KAYSERİ 22.982 84.955 107.937 1.742.530 6 2.325 507 48 40 - Kayseri ilinin ormanlık alanı 1.079.370 dekar olup, yüzölçümünün % 6 sı ormanlık alandır. Kayseri ilinin ormanlarının %21 i normal, %79 u bozuk ormanlardan oluşmaktadır. Bitki örtüsü; ilin 75.374 hektar orman alanında sarıçam, sedir, ardıç ve meşe türleri bulunmaktadır. Çayır mera alanları da geniş yer kaplamaktadır. 2003-2013 Yılları arasında yapılan işler ve bunlarla ilgili bilgiler; - Kayseri İli ne 2003-2013 yılları arasında; 5 km yeni yol, 2 km büyük onarım, 5 km üst yapı, 5 km sanat yapısı olmak üzere 17 km yol yatırım faaliyeti yapılmıştır. - ORKÖY çalışmaları kapsamında 2003-2013 döneminde; Sosyal nitelikli kredilerden 1.424 aileye 1.802.249 TL, ekonomik nitelikli kredilerden 247 aileye 2.157.625 TL olmak üzere toplam 1.671 aileye 3.959.874 TL kredi desteği sağlanmıştır. - 2003-2013 yılları arasında; 1 adet şehir ormanı, 2 adet mesire yeri açılmıştır. - 2003-2013 yılları arasında; yakacak odun üretimi 75.992 Ster, endüstriyel odun üretiminin ise 49.228 m 3 gerçekleşmiştir.

Kayseri Gelişim Planı 9-2013 yılında, Erozyonla Mücadele Eylem Planı (2013-2017) gereği, Ağaçlandırma ve Toprak Muhafaza Projesi kapsamında yapılacak çalışmalar; Ağaçlandırma tesis: 16.000 dekar, Ağaçlandırma bakım: 43.200 dekar, Rehabilitasyon tesis: 6.180 dekar, Rehabilitasyon bakım: 21.450 dekar, 2003-2013 Yılları arasında yapılan işler ve bunlarla ilgili bilgiler; - 23 milyon 101 bin adet fidan, 103,2 ton tohum üretilmiştir. Fidan üretimi; 5,95 hektar alanda kurulmuş olan ve toplamda 3 milyon adet/yıl kapasiteli, Kayseri fidanlığı olmak üzere 1 adet orman fidanlığında yapılmaktadır. - 2013 yılı bitimine kadar; gelir getirici türlerle, 10 köyde, 440 dekar sahada 22.890 adet ceviz, badem ve mahlep fidanı dikilmesi planlanmıştır. - 2014 yılı içerisinde Kayseri ilinde Orman Genel Müdürlüğünce yürütülen ağaçlandırma ve toprak muhafaza projesi kapsamında; 1.500 hektar Ağaçlandırma, 5.184 hektar Ağaçlandırma bakım, 618 hektar Rehabilitasyon, 1.775 hektar Rehabilitasyon bakımı çalışmaları yapılacaktır. - Ceviz Eylem Planı (2012-2016) kapsamında; 280 dekar sahada ceviz fidanı dikilmesi planlanmıştır.

10 Kayseri Gelişim Planı -Badem Eylem Planı (2013-2017) kapsamında; 960 dekar sahada badem fidanı dikilmesi planlanmıştır. KAYSERİ İLİ NDE 2003-2013 YILLARI ARASINDA YAPILAN SİLVİKÜLTÜREL ÇALIŞMALAR Ormanların Gençleştirilmesi (hektar) 1.175 Ormanların Bakımı (hektar) 25.735 YARDOP (hektar) 0 Rehabilitasyon (hektar) 19.451 2003-2013 YILLARI ARASINDA YAPILAN TOPRAK MUHAFAZA TESİSİ ÇALIŞMALARI Toprak Muhafaza Tesis Ha 18.935 Mera Islahı Tesis Ha 3207 2014-2018 Yılları arasında Yapılacak Çalışmalar Toprak Muhafaza Tesis Ha 15.000 Mera Islahı Tesis Ha 2.400 SEL EYLEM PLANI KAPSAMINDA ÇALIŞILACAK HAVZALAR İLÇE ADI ALT HAVZA SEL HAVZASI SEL HAVZASI SEL ADI ADI MİKRO HAVZA SAYISI HAVZASI ALANI (Ha.) Sarıoğlan Sarıoğlan Düzencik Çayı 1 10.293,00 Akkışla Sarıoğlan Kestuyan 1 15.529,00 Deresi Gemicik Çubuksu Seyidinali 1 14.927,20

Kayseri Gelişim Planı 11 BARAJ HAVZASI YEŞİLKUŞAK EYLEM PLANI PROGRAMI HAVZA ADI 2013 2014 2015 2016 2017 Yeşilırmak Havzası 1 1 1 2 Kızılırmak Havzası 2 1 5 4 5 Dicle-Fırat Havzası 1 1 1 Konya Kapalı Havzası 1 1 1 Seyhan Havzası 1 1 1 BARAJ HAVZASI YEŞİLKUŞAK EYLEM PLANI 2013 YILI ÇALIŞILAN BARAJ VE GÖLETLER İli Havza Adı Baraj-Gölet Adı Kayseri/Kocasinan Kızılırmak Yamula

12 Kayseri Gelişim Planı 2.3 DOĞA KORUMA VE KORUNAN ALANLAR Kayseri İli nin Doğa Koruma Açısından Potansiyeli Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Alanı, 24.523 Ha büyüklüğünde, adını Osmanlı İmparatorluğu döneminde sultanların avlak yeri olmasından alan Sultan Sazlığı jeolojik devirlerde volkanik dağ olan Erciyes Dağının yükselişiyle birlikte oluşan Develi, Yahyalı ve Yeşilhisar İlçeleri arasında kalan 319.000 ha'lık kapalı su toplama havzasının ortasında yer almaktadır. Kayseri nin 90 Km güneyindedir. Nadir olarak bir arada bulunan tatlı ve tuzlu su ekosisteminin bir arada bulundurması, 428 doğal bitki türünün bulunması, bu türlerden 48 tanesinin endemik olması, 301 adet kuş türüne beslenme ve üreme konaklama alanı olarak ev sahipliği yapması, havza bazında yer altı su kaynak rezervini düzenlenmesi, Afrika, Avrupa ve Asya arasında her yıl göç eden göçmen kuşların kullandığı göç yolu üzerinde bulunması nedeniyle önem arz etmektedir. Aladağlar Milli Parkı, Kayseri, Niğde ve Adana illeri dâhilinde kalan 54.524 Ha. lık alanda kurulmuştur. Derin vadileri, eşsiz zirveleri, dik ve sarp buzul kayalıkları, mağaraları, görkemli kanyonları, yüksek platoları, doğal manzarası, yaban hayatı, yaylaları ile alpin bitki kuşağı içinde kalan Aladağlar, bitki türleri bakımından zengin ve ilgi çeken bir yöredir.

Kayseri Gelişim Planı 13 Sulak Alanlar Sultan Sazlığı Sulak Alanı, Step ekosistemi içerisinde tatlı ve tuzlu su ekosistemini bir arada sahip olması nedeniyle Temsilci Veya Nadir Sulak Alanlar İçin belirtilen kriterlere, kayda değer miktarda nadir, nesli tehlikeye düşebilir veya tehlike altındaki bitki ve hayvan türlerine barındırması; sahip olduğu flora ve fauna özellikleri ile step ekosistemi içerisindeki bu sulak alanın ekolojik ve genetik çeşitliliğini sürdürebilecek değere sahip olması; endemik bitki ve hayvan türlerini barındırması nedeniyle Bitki ve Hayvanlar Temelinde Getirilen Genel Kriterlere, 20.000 nin üzerinde su kuşunu düzenli olarak barındırması ve popülasyonları hakkında veri edinmenin mümkün olması nedeniyle de Su Kuşları Temelinde Getirilen Özel Kriterlere uyması nedeniyle Sultansazlığı RAMSAR Sözleşmesi kapsamında Uluslar arası Öneme Sahip Bir Sulak Alandır. Tespit edilen 48 endemik tür içerisinde yer alan Puccinellia bulbosa (Grossh.) subsp. Caesaria Kit Tan türünün ise dünyadaki tek yayılış alanının Sultansazlığı olması bu alanın önemini daha da artırmaktadır. Sultansazlığı, her yıl Afrika-Avrupa-Asya arasında göç eden göçmen kuşlar tarafından kullanılan ve ülkemizden geçen iki önemli ana kuş göç yolunun kesişim noktasında

14 Kayseri Gelişim Planı bulunmasının yanında sahip olduğu ekosistem çeşitliliği ile kuşlar için farklı kuluçka, beslenme, üreme, konaklama ve sığınma yeri sağlamakatadır. Afrika, Asya ve Avrupa kuş göç yollarının üzerinde önemli bir yeri olan Hürmetçi Sazlığı, başta kuşlar olmak üzere yaban hayatı için önem taşımaktadır. Alanda dünya ölçeğinde nesli tehlikedeki karaleylek, angıt, kaşıkçı, bıyıklı sumru, sürmeli ve mahmuzlu kızkuşu gibi türlerden bazıları göç, bazıları da üreme döneminde bölgede görülmektedir. Ayrıca Kayseri nin 40 km kuzeydoğusunda bulunan Tuzla Gölü Sulak Alanı, nesli tehlike altında bulunan toy, büyük cılıbıt, angıt, mahmuzlu kızkuşu, küçük kerkenez gibi kuş türlerini barındırmaktadır. Tuz Gölü İç Anadolu da insanoğlunun olumsuz etkilerinden kısmen kurtulmayı başaran tek tuz gölüdür. İl sınırları içerisinde yer alan sulak alanları tehdit eden faktörler kirlenme, habitat tahribi, su rejimine yapılan müdahaleler, sazlık ve göl çevresinde ekim yapılan alanlarda kullanılan gübre ve pestisitler, sanayi ve evsel atıklardır. Anız yakma ve kaçak avlanma da ilde biyolojik çeşitlilik üzerindeki en büyük tehditlerdir.

Kayseri Gelişim Planı 15 Tabiat Varlıklarını Koruma Çalışmaları Derebağ Şelalesi Tabiat Parkı 17,00 Ha lık bir alanı kaplamaktadır. Saha üç tarafı dağlarla çevrili bir vadi içerisinde yer almaktadır. Sınırları ormanlık ve sarp kayalık araziyle çevrilidir. Tabiat parkı; Kayseri nin güneyinde kurulmuş olan Yahyalı ilçesinin Derebağ Kasabası Çağlayan Mahallesinde bulunmaktadır Orta Toroslar ın Orta Anadolu ya uzandığı mevkide bulunan Derebağ Kasabası nın üç tarafı dağlarla çevrilidir. Bu yönü ile Derebağ Kasabası, Akdeniz bölgesinin bittiği İç Anadolu Bölgesinin başladığı yerlerden birisidir. Tabiat parkı yeri mevki olarak Yahyalı ilçesinin 10 km güneybatısında yer almaktadır. Saha üç tarafı dağlarla çevrili bir vadi içerisinde yer almaktadır. Sınırları ormanlık ve sarp kayalık araziyle çevrilidir. Aladağlar da oluşan kar suları, mesire yerinin güneyinde sarp kayalıklardaki iki mağara içinden çıkan ve 30 m yükseklikten şelale şeklinde dökülen temiz ve berrak kaynak sularına dönüşmektedir. Şelaleden alınan kaynak suları çevre yerleşimlerde içme, kullanma ve sulama suyu olarak temin edilmekte olup, önemli bir su kaynağıdır.

16 Kayseri Gelişim Planı İl sınırları içerisinde 31.358 ha büyüklüğünde Aladağlar Milli Parkı, 24.523 ha büyüklüğünde aynı zamanda Ramsar Alanı olan Sultan Sazlığı Milli Parkı, 7567 ha büyüklüğünde Aladağlar Yaban Hayatı Geliştirme Sahası, 17 ha büyüklüğünde Derebağ Şelalesi Tabiat Parkı, 15.600 ha büyüklüğünde Hürmetçi Sazlığı Sulak Alanı ve 2900 ha büyüklüğünde Tuzla (Palas) Sulak Alanı olmak üzere toplam 81.965,5 ha büyüklüğünde korunan alan bulunmaktadır. Korunan alanların il yüzölçümüne oranı % 4,8 dir. Ayrıca il sınırları içerisinde yer alan 3 tane sulak alanın 2 tanesi uluslararası öneme sahip sulak alan konumundadır. İlde bulunan korunan alanlar en önemli biyolojik çeşitlilik rezervleridir. KORUNAN ALANLARLA İLGİLİ İSTATİSTİKİ BİLGİLER Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Alanı Yüzölçümü: 24.523 Ha Milli Park alanı, 17.200 Ha Ramsar Alanı İlan Tarihi: 17.03.2006 tarihli Resmi Gazete ile Milli Park, 1994 yılında Ramsar Alanı Canlı Envanteri: Sultan Sazlığı Milli Parkı İç Anadolu Bölgesi ndeki en büyük ikinci göl-step karışımı habitatlara ev sahipliği yapar. Bu sebeple, İç Anadolu tuzcul steplerine özgü pek çok önemli bitkinin de

Kayseri Gelişim Planı 17 aralarında bulunduğu oldukça zengin bir bitki örtüsünü içinde barındırır. 48 ü Türkiye ye endemik olmak üzere, kayıtlı olan yaklaşık 428 taksondan 10 u Küresel Ölçekte Tehlike Altında bulunan türlerdir. Puccinellia bulbosa(grossh.) subsp. Casesaria Kit Tan türünün ise dünyadaki tek yayılı alanı Sultan Sazlığı dır. Büyük kısmı sazlarla kaplıdır. Yer yer kamış, kafa otu ve kındıra bulunur. Açık alanlarda nilüfer ve süsen görülür. Bitki çeşitliliği kuşlar için önemli beslenme kaynağıdır. Sultan Sazlığı nda, her yıl Afrika-Avrupa-Asya arasında göç eden göçmen kuşlar tarafından kullanılan ve ülkemizden geçen iki önemli ana kuş göç yolunun kesişim noktasında bulunmasının yanında sahip olduğu ekosistem çeşitliliği ile kuşlar için farklı kuluçka, beslenme, üreme, konaklama ve sığınma yeri sağlamaktadır. Kuş türü ve sayısı, sulak alan ekosistemindeki su seviyesinin değişimine ve aylara göre değişiklik göstermektedir. Avrupa da turna, flamingo, akbalıkçıl, kaşıkçı kuşlarının bir arada kuluçkaya yattığı tek alan oluşu kaynak değerlerini oluşturmaktadır. Milli Parkta, 21 memeli türü, 10 sürüngen türü, 3 İki yaşamlılar türü, 119 Böcek türü, 22 Omurgasızlar türü, 7 balık türü ve 27 fitoplankton, 43 zooplanktonik türü tespit edilmiştir. Kuş popülasyonu daha ziyade ilkbahar ve sonbahar ayları üzerine toplanmıştır. Şubat, Temmuz ve Ağustos aylarında en düşük seviyededir. Kışı burada geçiren kuşlar da bulunur. Kesif sazlarla kaplı, besin bakımından oldukça zengin, tatlı sulu küçük göller su kuşlarının yemlenmesi ve barınmaları için ideal bir alan oluşturur. Tatlı su göllerinde kurbağa ve semender larvaları ve küçük balıklar bol miktarda mevcuttur. Buralarda sazlar boylu ve sıktır. Pelikanlar, karabataklar, su tavukları, ördekler, kazlar, balıkçıllar, kaşıkçı kuşlar yuva yapacak yer ve malzemeyi kolayca bulurlar. Sultan Sazlığı, nesli tehlike altında olan küçük karabatak, dikkuyruk ve yaz ördeğinin ülkemizdeki önemli üreme alanından biridir. Tuzlu su yaşama ortamı olan Yay Gölü ise flamingoların, martıların, kılıçgagaların ve bazı çullukların alanıdır. Yaşama ortamının geçiş bölgesinde alanlarda yağmurcunlar, turnalar ve pelikanlar kuluçka yapar. Alanda kuluçkaya yatan diğer önemli kuş türleri ; Alaca Balıkçıl, Kaşıkçı, Çeltikçi, Boz Ördek, Kılıçgaga, Macar Ördeği, Paspaş Patka, Akça Cılıbıt, Büyük Cılıbıt, Bataklık Kırlangıcı, Mahmuzlu Kız Kuşu, Gülen Sumru, Küçük Sumru, Bıyıklı Sumru, Bahri, Küçük Balaban, Boz Kaz, Çamurcun, Yeşilbaş, Çıkrıkçın, Elmabaş Patka, Sakarmeke, Sumru,Bağırtlak ve Ak Kuyruklu Kız Kuşu, Karabaş Martı, İnce Gagalı Martı ve Uzun bacaktır.

18 Kayseri Gelişim Planı Yaban yaşamı türleri, endemik hayvan türleri ve yılın çeşitli zamanlarında geleneksel olarak kullandıkları yaşam ortamlarındaki populasyonları (memeliler, sürüngenler, amfibiler, kuşlar, balıklar) envanter çalışmalarına dayandırılarak belirtilmelidir. Populasyonların göç yolları üzerindeki konaklama noktaları, kışlama yerleri mevsimler veya aylar itibariyle belirtilip, türler bilimsel ve yöresel adlarıyla verilmelidir. Önemli hastalık ve zararlılar ile bunların mücadelesi hakkında da bilgi verilmelidir. Sultan Sazlığı nda bol miktarda bulunan büyük sarı kuyruksallayan sazlıkta yerleşik bir yaşam sürdürüp yılın her ayında rastlanmaktadır. Sazlık habitatının en bol bulunan üyelerinden olan dağ sıçanı, doğal besin zincirinin önemli bir halkasını oluşturmaktadır. Sulak alan ekosisteminde ve alanı çevreleyen geniş step alanlarında yapılan araştırmalar sonucunda Hymenopterlerden 35, Odonatalardan 6, Molluskalardan 19, Pisceslerden 3, Amphibialardan 3, Reptililardan 10, Mammalialardan 21 tür tespit edilmiştir. Alanda görülen başlıca memeliler; kirpi, bataklık sivri faresi, yarasa, kurt, tilki, gelincik, alaca sansar, tavşan, kör fare, orman sıçanı, yüce dağ sıçanı, dağ sıçanı, koşar fare, su faresi, adi tarla faresidir. Göl ve sazlıklarda kuşların beslenmesi için bol miktarda kurbağa ve semender larvaları ileküçük balıklar bulunmaktadır. Aladağlar Milli Parkı Yüzölçümü: 54.524 hektar (10,750 hektar ormanlık alanı ve 20,608 hektar ormansız alanı olmak üzere toplam 31,358 hektarlık kısmı Kayseri İli dâhilinde kalmaktadır.) İlan Tarihi: 1995 Canlı Envanteri: Aladağlar Milli Parkı,730 rakamından 3756 rakıma kadar yaklaşık 3000 metrelik rakım farkına bağlı olarak ortaya çıkan farklı yaşam ortamlarında yaşayan bitki ve hayvan türleri ile muazzam bir biyoçeşitliliğe sahiptir. Flora: Belli başlı türler; Karaçam, ardıç, göknar, titrek kavak, meşe, sedir ağaç türeleri ile yabani yonca, ayrık, keven, papatya, sütleğen, sığırkuyruğu, kekik, menekşe, devedikeni gibi otsu bitkilerdir. Aladağlar Milli Parkını orman açısından çok zengin olmamakla birlikte, Emli vadisindeki ormanı oluşturan hakim türler Karaçam ve Kızılçamdır. Karaçamın yayılış alanındaki güney bakılı kesimlerde Sedir ve nem bakımından daha elverişli kuzey bakılı yerlerde de göknarlara da rastlanmaktadır. Alanda toplam 101 endemik takson ve tehlike altındaki takson 68 (66 endemik) bulunmaktadır.

Kayseri Gelişim Planı 19 Fauna: Aladağlar da 2000 metreden fazla yüksekliklerdeki alanlar ur kekliğin üreme ve barınma alanları olup aynı zamanda kral kartalın egemenlik alanı durumundadır. Yaban keçisine üreme, barınma ve beslenme zamanlarına göre her yerde rastlanabilmektedir. Yaban keçisi, kurt, yabani tavşan, tilki, gelengi, sincap, porsuk, kuyruksüren, kirpi, oklu kirpi, yaban domuzu, sansar, karakulak, kakım, gelincik, su samuru, köstebek, tarla faresi, cüce yarasa, nalburlu yarasa, sırtlan ve vaşak önemli yaban hayatı üyeleridir. Tuzla (Palas) Gölü Sulak Alanı Yüzölçümü: 2900 ha İlan Tarihi: Tuzla Gölü Kayseri Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunun 26.06.2006 tarih ve 1492 sayılı kararı ile yaklaşık 2720 hektarlık alan 1.Derece Doğal Sit Alanı olarak tescil edilmiştir. Ayrıca Tuzla Gölü Sulak Alanı, ilk defa 30 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren ve 17 Mayıs 2005 tarihinde revize edilen Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ne göre yürütülen bir sulak alandır. 13 Haziran 2007 tarihinde Ulusal Sulak Alan Koordinasyon kararıyla Sulak Alanların Korunması Yönetmeliğince Tuzla (Palas) Gölü nün koruma bölgeleri belirlenmiştir. Canlı Envanteri: Tuzla Gölü, Sultansazlığı ve Hürmetçi Sazlığı ile birlikte; Afrika, Asya ve Avrupa kuş göç yollarının birleştiği Kayseri İli sınırları içerisinde olması nedeniyle, önemli bir kuş alanıdır. Geniş ve farklı ekosistemlerin bir arada bulunmasıyla Tuzla Gölü, zengin bir biyolojik çeşitliliği barındırmaktadır. Tuzla gölü ve çevresinde 232 bitki türü (14 ü endemik), 93 kuş türü, 28 sürüngen türü, 28 memeli türü tespit edilmiştir. Daha sık ve devamlı yapılacak gözlemler ile tespit edilen kuş türü sayısının artacağı tahmin edilmektedir. Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi ve IUCN kırmızı listesine göre nesli tehlike altında olan türler arasında bulunan Toy (Otis tarda), Büyük Cılıbıt (Charadrius leshenaultii), Akça Cılıbıt (Charadrius alexandrinus), Angıt (Tadorna ferruginea), Mahmuzlu Kızkuşu (Hoplopterus spinosus), Küçük Kerkenez (Falco naumanni), gibi kuş türlerinden bazıları bölgede göç döneminde görülmekte, bazıları ise bölgede üremektedir. Bölgeye endemik bir bitki türü olan Işıl Lalesini {TuIipa armena Boiss. var lyrica (Baker) Marais} bölgenin kuzey tepelerinde görmek mümkün. Dünyada sadece Sultansazlığında ve

20 Kayseri Gelişim Planı Tuzla Gölü nde bulunan Elymus elongatus (Host) Runemark ise gölün doğu ve kuzey kıyılarına yayılmış durumdadır. Önemli kuş ve bitki türlerinin yanında Alaca Kokarca(Vormela perefusna), Arap Tavşanı(Allactaga williamsi), Gelengi(Spermophilus xanthoprymnus), Tilki(Vulpes vulpes), Kurt(Canis lupus) gibi memeli hayvan türlerinin bölgede üremesi ve barınması bölgenin yaban hayatı için önemini daha da arttırmaktadır. Hürmetçi Sazlığı Sulak Alanı Yüzölçümü: 15600 Ha Ġlan Tarihi: Mülga Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından 2004 yılında Ramsar krterlerini taşımasından dolayı Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alan olarak tanımlanmıştır. Hürmetçi Sazlığı Sulak Alanı Koruma Bölgeleri sınırları ile Özel Hüküm Alanı şartları 20.06.2006 tarihinde Ulusal Sulak alan Komisyonu Toplantısında oy çokluğu ile kabul edilmiştir. Canlı Envanteri: Avrupa, Asya ve Afrika kuş göç yolu üzerinde bulunmasından dolayı Dünya ölçeğinde küresel öneme sahiptir. BirdLife İnternational tarafından Avrupa Ölçeğinde Korumada Öncelikli Kuşlar sınıflandırmasına ve IUCN Red Data Book sınıflandırmasına göre nesli tehlike altında olan türler arasında bulunan toy, turna, karaleylek, angıt, kaşıkçı, bıyıklı sumru, mahmuzlu ve sürmeli kışkuşu türleri bulunmaktadır. Hürmetçi Sazlığı, Türkiye'nin Önemli Doğa Alanları listesinde yer almaktadır. Yaban hayatı açısından ise; yılkı atı, gelengi, kurt, tilki, porsuk, gelincik, kır tavşanı gibi memelilerin bölgede üremesi ve barınması bölgenin önemini daha da artırmaktadır. Derebağ Şelalesi: Yüzölçümü: 17,00 Ha İlan Tarihi: 31.03.2010 tarih ve B.18.0.DMP.0.04.01-401.05-105/2569 sayılı yazı ile B Tipi Mesire Yeri olarak tescili yapılmıştır. 11.07.2011 yılında tabiat parkı ilan edilmiştir. Canlı Envanteri: Sahanın doğal vejetasyon örtüsünü oluşturan türler dereye yakın kesimlerde Meşe (Quercus spp.), Söğüt (Salix spp.), Çınar (Platanus spp.), Akasya (Pseudoacacia spp.), Ceviz (Juglans spp.) ağaçları ve bazı çalı türleridir. Ayrıca Alıç (Crataegus spp.), İğde (Hippophae rhamnoides) ve Ahlat (Pyrus pyraster) gibi yabani meyveler de eser miktarda bulunmaktadır. Tepelerin yamaçlarında ise Boylu Ardıç (Juniperus excelsa), Katran Ardıcı

Kayseri Gelişim Planı 21 (Juniperus oxycedrus), Adi Ardıç (Juniperus communis sp.) ve daha çok bozkır (step) bitkileri yer yer göze çarpmaktadır. Tepelere yaklaştıkça ve kayalık kesimlerde Geven (Astragalus microcephalus wild.), Mavi Çiçekli Adaçayı (Salvia verticillata), Çoban Yastığı (Acantholimon sp.), Karamuk Çalısı (Berberis crataegina), Sığır Kuyruğu (Verbascum sp.) ve Dağ Yastığı (Draba brunifolia) gibi ot ve çalı formlu dikensi türler hakim olmaktadır. 2003-2013 Yılları Arasında Yapılan İşler ve Bunlarla İlgili Bilgiler Sıra YER İŞİN ADI YILI No 1 Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar İdare ve Ziyaretçi Merkezi 2008 Alanı 2 Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Çevre Düzenlemesi 2010 Alanı 3 Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Aydınlatma 2011 Alanı 4 Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Otopark 2013 Alanı 5 Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Kuş Gözlem Kulesi ve 1060 metre 2012 Alanı ahşap yürüyüş patikası 6 Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Ovaçiftlik Köyünde 1200 metre doğal 2010 Alanı parke taşı döşeme işi 7 Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Develi ilçesi Sindelhöyük Kasabası ile 2013 Alanı Sazdamları mevkii Sultan Sazlığı Ziyaretçi Yönlendirme ve Bilgilendirme Merkezi arasındaki stabilize yola 4 km.lik kilitli parke döşeme işi 8 Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar İnteraktif CCTV Kamera Sistemi 2012 Alanı 9 Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Kuş rehabilitasyon merkezi 2012 Alanı 10 Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Kuş gözlem kulübeleri 2012 Alanı 11 Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Alanı 12 Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Alanı 13 Sultan Sazlığı Milli Parkı ve Ramsar Alanı Soysallı Köyü tarım alanlarına (2000 2012 dekar) basınçlı sulama ana arter sistemi yapım işi Tanıtım ve ikaz levhaları 2012 Doğa Korumanın Ekonomik Sisteme Entegrasyonu için ilgi Gruplarının Eğitimi ve Kılavuz Oluşturma Projesi kapsamında Çalıştay 2012 14 Aladağlar Milli Parkı Tanıtım ve ikaz levhaları 2012 15 Aladağlar Milli Parkı Helikopter iniş alanı yapımı 2012

22 Kayseri Gelişim Planı 16 Aladağlar Milli Parkı Hacer Ormanı Soğukpınar durak 2012 noktası çevre düzenlemesi ve Kütük Ev yapımı 17 Aladağlar Milli Parkı Yangın Havuzu yapımı 2012 18 Aladağlar Milli Parkı Kapuzbaşı Şelaleleri Günübirlik 2011 Kullanım Alanı içerisindeki su değirmeni yenileme projesi 19 Aladağlar YHGS Yaban hayvanı gözlem yeri 2012 20 Hürmetçi Sazlığı Sulak Alanı Sulak Alan Yönetim Planı 2011 21 Hürmetçi Sazlığı Sulak Alanı Leylekler Yuvasız Kalmasın Projesi 2012 22 Tuzla (Palas) Sulak Alanı Biyoçeşitlilik Araştırma Alt Projesi 2012 23 Aladağlar Mili Parkı Kapuzbaşı Şelaleleri Günübirlik 2008 Kullanım Alanı Peyzaj ve çevre Düzenlemesi Yapım İşi. 24 Aladağlar Mili Parkı Ulupınar Köyü, köy içi yolunun kilitli 2008 parke döşeme işi yapım işi. 25 Aladağlar Mili Parkı Kapuzbaşı Köyünün dere ıslahı peyzaj (onarım) Yapım işi. 2013 DEVAM EDEN VE YAPILACAK İŞLER Sıra No YER İŞİN ADI YILI 1 Sultan Sazlığı Kuş Müzesi Ekipman Alımı 2013 2 Sultan Sazlığı Güvenlik Kamera Sistemi 2013 3 Sultan Sazlığı Yürüyüş ve Bisiklet Parkuru Yapımı 2013 6 Sultan Sazlığı Koruma Amaçlı İmar Planı 2012-2013 7 Sultan Sazlığı Mera Islahı 2014 8 Sultan Sazlığı Güvenlik Kamera Sistemi 2014 9 Sultan Sazlığı Sindelhöyük Tanıtım ve Bilgilendirme 2014 Merkezi Çevre Düzenleme Projesi 10 Sultan Sazlığı Sindelhöyük tarım alanlarında basınçlı 2014 sulama ana arter sistemi yapımı 11 Sultan Sazlığı Koruma Kulübeleri 2014 12 Sultan Sazlığı Sultan Sazlığı Milli Parkı Ziyaretçi 2014 Yönetim Programı hazırlanması 13 Aladağlar Milli Parkı Termal Kamera Sistemi 2014 Bölge Müdürlüğümüzün yatırım ödeneğinin % 70 i İlimiz tarafından kullanılmaktadır. 2013 yılında Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğümüzce Türkiye genelinde yapılacak 55 büyük proje kapsamında İlimizde; - Derebağ Tabiat Parkının Çevre Düzenlemesi

Kayseri Gelişim Planı 23 - Sultan Sazlığı Milli Parkında Kuş Müzesi - Soysallı Pınarları Günübirlik Kullanım Alanı Çevre Düzenlemesi projeleri gerçekleştirilecektir. 2.4 METEOROLOJİ Kayseri İlinde: 16 adet Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu; Develi, Yamula Barajı, Erciyes Kayak Merkezi, Kayseri Bölge, Pınarbaşı, Sarız, Tomarza, Yeşilhisar, Akkışla, Bünyan, Felahiye, İncesu, Özvatan, Sarıoğlan, Ali Dağı, Yahyalı(582.500 TL) 1 adet Havalanı Otomatik Meteoroloji Gözlem İstasyonu; Erkilet Havaalanı (34.500 TL) kurulmuştur.

24 Kayseri Gelişim Planı 3 YATIRIMLAR VE HİZMETLER 3.1 SU VE SU YAPILARI A) KISA VADE 2014 YILINDA SIRA NO İŞİN ADI İŞİN CİNSİ SULAMA FAYDASI Depolama (m³) Sulama (ha) PROJE MALİYETİ 1 Develi Ovası Sağ Sahil Sulaması 1. Kısım Sulama 8,970 31,754,163 2 Gümüşören Barajı Baraj 187.00 55,883,400 3 4 5 6 7 Yamula Barajı Mansap Cazibe ve Pompaj Sulaması Sulama 7,748 69,675,779 Kayseri-Tomarza Kapıkaya, Akmezar ve Güzelce Köyleri Taşkın 900,000 Kayseri-Kocasinan Sarımsaklı Elagöz ve Hasanarpa YAS Sulama Şebekesi Sulama 100 586,305 Kayseri-Felahiye Kayapınar Göleti Sulaması Sulama 637 4,719,174 Kayseri-Bünyan Hazerşah Göleti Sulaması Sulama 250 1,545,802 8 Kaysei-Pınarbaşı Çerkezsöğütlü Göleti Sulaması Sulama 254 2,890,971 9 Kayseri-Felahiye Kepiç Göleti Sulaması Sulama 47 550,000 10 Kaysri-Sarız Çörekdere Göleti Sulaması Sulama 390 2,152,515 11 Kayseri-Bünyan Koyunabdal Göleti Sulaması Sulama 373 1,224,154 12 Kayseri-Kıranardı Göleti Sulama 1.55 11,812,831 13 Kayseri-Pınarbaşı Çerkezsöğütlü Göleti Sulama 1.09 4,618,000 14 Kayseri-Sarız Çörekdere Göleti Sulama 1.12 6,877,490 15 Kayseri-Bünyan Koyunabdal Göleti Sulama 1.30 5,772,104 16 Kayseri-Felahiye Kepiç Göleti Sulama 0.23 1,576,256 17 Kayseri-Kocasinan Doruklu Köyünün Büklüm Deresi Taşkın 194,500 TOPLAM (A) 192.29 18,769.00 202,733,444

Kayseri Gelişim Planı 25 B) ORTA VADE (2015-2018 YILLARI ARASINDA) SULAMA FAYDASI SIRA NO İŞİN ADI İŞİN CİNSİ Sulama PROJE Depolama (m³) (ha) MALİYETİ 1 Develi Ovası Sol Sahil Sulamaları Sulama 17,780 196,628,660 2 Develi Ovası Sağ Sahil YAS Sulamaları Sulama 11,720,000 Develi 1. Merhale Ağcaşar Sulaması Sulama 3 Rehabilatosyonu 4,125 40,824,000 4 Develi 1. Merhale Ağcaşar S2 Sulaması Sulama 5,716 70,308,000 Bahçelik Projesi - Bünyan Sarıoğlan Sulama 5 Sulaması 21,000 270,000,000 Bahçelik Projesi - Bünyan Elbaşı 6 Karadayı Sulaması 8,967 115,000,000 Bahçelik Projesi Köprübaşı-Ekrek Sulama 7 Sulaması 745 79,504,635 8 Bahçelik Projesi Tomarza Sulaması Sulama 7,529 155,000,000 9 Kayseri-Sarıoğlan Ebulhayır Göleti Sulama 1.25 11,000,000 10 Kayseri-Sarız Fettahdere Göleti Sulama 0.80 8,100,000 11 Kayseri-Yahyalı-Derebağ Beldesi ve Kirazlı Köyü Ev ve Arazilerinin Kirazlı Deresi ve Yatının Deresi Taşkın 4,408,696 12 Kayseri Develi Gazi Kasabasının Sırtlan Deresi Taşkın 345,058 13 Kayseri-Develi İncesu Köyünün Yanıkharman Deresi Taşkın 199,049 14 Kayseri-Akkışla Ortaköy Arazileri Tatlıöz, Ak ve İğdeli Deresi Taşkın 240,660 15 Kayseri-Bünyan Topsöğüt Köyü Göz Dere ve Madenyolu Deresi Taşkın 241,800 16 Kayser-Bünyan Sıvgın Köyü Kuru Dere Taşkın 271,000 17 Kayseri-Develi Çataloluk Köyü Zorkum Deresi Taşkın 164,850 18 Kayseri-Felahiye Silahtar Köyü Taşkın 88,200 19 Kayseri-Pınarbaşı Kurbağalık Köyünün Yeraltısuyu Zararlarından ve Kurbağalık Deresi Taşkınlarından Korunması Taşkın 233,100 20 Kayseri-Pınarbaşı Methiye Köyü ve Tavşan Çukuru Deresi Taşkın 101,400 21 Kayseri-Pınarbaşı Ören Şehir Köyü Arazileri Taşkın 151,800 22 Kayseri-Pınarbaşı Altıkesek Köyü Arazileri Tabansuyu Zararları Taşkın 116,100 23 Kayseri-Pınarbaşı Yağlıpınar Köyü Arazileri Tabansuyu Zararları Taşkın 60,100 24 Kayseri-Pınarbaşı Methiye Köy Taşkın 181,700

26 Kayseri Gelişim Planı 25 26 27 Kayseri-Pınarbaşı Aşağıkızılçevlik Köyü Arazileri Taşkın 56,900 Kayseri-Pınarbaşı Aygörmez Köyü Arazileri Taban Suyu Zararlarından Korunması Taşkın 44,100 Kayseri-Pınarbaşı Demircili Köyü 1 Nolu Kurudere Taşkın 31,500 28 Kayseri-Pınarbaşı Panlı Köyü Kuru Dere Taşkın 10,000 29 Kayseri-Pınarbaşı Pazarören Kasabası Oğuzlar Mahallesiini Kanyalı Deresi Taşkın 301,000 30 Kayseri-Sarıoğlan Akin Köyü Taşkın 93,450 31 Kayseri-Tomarza Dadaloğlu(Özlüce) Kasabası Arazileri Taf Deresi Taşkın 328,700 32 Kayseri-Tomarza Arslantaş Köyünün Uzunpınar Deresi Taşkın 170,100 33 Kayseri-Tomarza Cücün Köyü Kuru Dere Taşkın 393,800 Kayseri-Yahyalı Kovalı İle Yeşilhisar Kayadibi ve İçmece Köyleri Arazilerinin 34 Karanlık ve Sellik Dereleri Taşkın 283,500 35 Kayseri-Yahyalı Ulupınar Köyü Kemikli Deresi Taşkın 1,042,000 36 Kayseri-Kocasinan Elagöz, Hasanarpa, Yazır ve Akin Köyleri Yukarı Havza TRK 417,000 37 Kayseri-Melikgazi Cağşak Bağları Kurudere TRK 57,300 38 Kayseri-Hacılar İlçesi Merkezi Yandereleri 3.Kısım(İkmal) TRK 386,000 39 Kayseri-Melikgazi Kıranardı Göleti Sulaması Sulama 324 5,512,500 40 Kayseri-Sarıoğlan Ebulhayır Göleti Sulaması Sulama 396 3,150,000 41 Kayseri-Sarız Fettahdere Göleti Sulaması Sulama 165 1,470,000 Kayseri-Pınarbaşı Aşağıborandere 42 Göleti Sulama 4.22 14,210,000 Kayseri-Pınarbaşı Aşağıborandere 43 Göleti Sulaması Sulama 900 10,009,000 TOPLAM (B) 6.27 67,647.00 1,002,855,658 2014-2018 TOPLAM (A+B) 198.56 86,416.00 1,205,589,102

Kayseri Gelişim Planı 27 C) UZUN VADEDE (2019-2023 YILLARI ARASINDA) SIR A NO 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 İŞİN ADI İŞİN CİNSİ SULAMA FAYDASI Depolama (m³) TAŞKIN FAYDASI Sulama (ha) İLÇE BELDE KÖY HEKTAR PROJE MALİYETİ Bahçelik Projesi Develi Fraktin Sulaması Sulama 6,732 169,000,000 Yamula Barajı Kalaba-Seyfe Grubu Sulaması (Kayseri) Sulama 5,500 102,778,500 Kayseri- Pınarbaşı Panlı Göleti ve Sulaması Sulama 11.22 1,643 21,618,000 Kayseri- Sarız Değirmentaşı Göleti ve Sulaması Sulama 0.58 120 7,022,000 Kayseri-Develi Öksüt Pompaj Sulaması Sulama 166 3,600,000 Kayseri-Pınarbaşı Hilmiye Pompaj Sulaması Sulama 620 29,600,000 Kayseri-Pınarbaşı Şerefiye Pompaj Sulaması Sulama 422 17,260,000 Kayseri-Kocasinan Elagöz, Hasanarpa, Yazır ve Akin Köyleri Taşkın 364 370,000 Kayseri-Kocasinan Boyacı Köyü Arazileri Kurudere ve Samanlık Deresi Taşkın 25 73,000 Kayseri-Melikgazi Konaklar Mahallesi Germir Deresi Taşkın 1 1,077,000 Kayseri-Melikgazi Cağşak Bağları Ev ve Arazileri Taşkın 1 12 530,500 Kayseri-Melikgazi Hisarcık Kasabasının Bahçe Deresi Taşkın 1 463,100 Kayseri-Talas Cebir Köyünün Kurt Deresi Taşkın 1 469,000 Kayseri-Talas Başakpınar Kasabası ve Arazileri Kıyak Deresi Taşkın 1 1,191,000 Kayseri-Talas Yazyurdu Köyü Uzungüney Deresi Taşkın 1 551,250 Kayseri-Talas Koçağız ve Süleymanlı Köyleri Taşkın 2 945,500 Kayseri-Hacılar İlçe Merkezi ve Arazileri 2.Kısım TRK 1 1,620,000 Kayseri-Hacılar İlçesi Beğendik Mahallesi Arazileri TRK 1 246,600 Kayseri-Sarıoğlan Üzerlik Pompaj Sulaması Sulama 1,381 51,800,000 TOPLAM 11.80 16,584.00 5.00 1.00 4.00 401.00 410,215,450

28 Kayseri Gelişim Planı HAVZA İZLEME VE REFERANS NOKTALARININ BELİRLENMESİ PROJESİ KIZILIRMAK HAVZASINDA SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ KAPSAMINDA SU KALİTESİNİN İZLENMESİ İşin Tanımı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama Kızılırmak, Küçük Menderes, Antalya, Marmara ve Konya Kapalı Havzalarında nehir, göl, geçiş ve kıyı sularında belirlenen izleme noktalarında Su Çerçeve Direktifi (SÇD) nin (2000/60/EC) 8. Maddesi ve Ek-5 ine uygun fiziko-kimyasal, kimyasal, biyolojik ve hidromorfolojik kalite parametrelerinin izlenmesi ve biyolojik izleme sonuçlarının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Devam ediyor. İzleme noktalarının uygunluğunu arazide kontrol edilmiştir. Başlama-Bitiş Tarihi 2013-2014 Maliyeti Teknik Özellikleri FAYDALARI Sosyal Faydaları Tabiata Katkısı 493.000 TL Bakanlığımız tarafından belirlenen izleme noktalarında (nehir, göl, geçiş ve kıyı suları) fiziko-kimyasal, kimyasal, biyolojik ve hidromorfolojik parametreler Su Çerçeve Direktifi (SÇD) nin (2000/60/EC) 8. Maddesi ve Ek-5 ine uygun olarak 1 yıl süresince izlenecektir. Örneklemeler fiziko-kimyasal, kimyasal ve hidromorfolojik parametreler için yılda 4 kez olacak şekilde, biyolojik parametreler için ise yılda 3 kez olacak şekilde gerçekleştirilecektir. Elde edilen biyolojik kalite elementlerine yönelik izleme sonuçları proje sonunda değerlendirilecektir. Su kaynaklarının mevcut durumu tespit edilerek önlemler programının oluşturulmasına katkı sağlanacak olup, bu doğrultuda da çevre ve halk sağlığı korunmuş olacaktır. Mevcut durum tespiti yapılarak su kaynaklarının iyileştirilmesinin sağlanması

Kayseri Gelişim Planı 29 HAVZA İZLEME VE REFERANS NOKTALARININ BELİRLENMESİ PROJESİ SEYHAN HAVZASINDA SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ KAPSAMINDA SU KALİTESİNİN İZLENMESİ İşin Tanımı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama Başlama-Bitiş Tarihi Teknik Özellikleri FAYDALARI Sosyal Faydaları Belirlenen izleme noktalarında Su Çerçeve Direktifi (SÇD) nin (2000/60/EC) 8. Maddesi ve Ek-5 ine uygun fiziko-kimyasal, kimyasal, biyolojik ve hidromorfolojik kalite parametrelerinin izlenmesi ve biyolojik izleme sonuçlarının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Planlama aşamasında İzleme noktalarının uygunluğunu arazide kontrol edilmiştir. 2014 ve sonrası Belirlenen izleme noktalarında (nehir, göl, geçiş ve kıyı suları) Su Çerçeve Direktifi (SÇD) nin (2000/60/EC) 8. Maddesi ve Ek- 5 ine uygun olarak fiziko-kimyasal, kimyasal, hidromorfolojik ve biyolojik parametreler izlenecektir. Su kaynaklarının mevcut durumu tespit edilerek önlemler programının oluşturulmasına katkı sağlanacak olup, bu doğrultuda da çevre ve halk sağlığı korunmuş olacaktır.

30 Kayseri Gelişim Planı HAVZA İZLEME VE REFERANS NOKTALARININ BELİRLENMESİ PROJESİ SEYHAN HAVZASINDA SU ÇERÇEVE DİREKTİFİ KAPSAMINDA SU KALİTESİNİN İZLENMESİ İşin Tanımı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama Başlama-Bitiş Tarihi Teknik Özellikleri FAYDALARI Sosyal Faydaları Tabiata Katkısı Belirlenen izleme noktalarında Su Çerçeve Direktifi (SÇD) nin (2000/60/EC) 8. Maddesi ve Ek-5 ine uygun fiziko-kimyasal, kimyasal, biyolojik ve hidromorfolojik kalite parametrelerinin izlenmesi ve biyolojik izleme sonuçlarının değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Planlama aşamasında İzleme noktalarının uygunluğunu arazide kontrol edilmiştir. 2014 ve sonrası Belirlenen izleme noktalarında (nehir, göl, geçiş ve kıyı suları) Su Çerçeve Direktifi (SÇD) nin (2000/60/EC) 8. Maddesi ve Ek- 5 ine uygun olarak fiziko-kimyasal, kimyasal, hidromorfolojik ve biyolojik parametreler izlenecektir. Su kaynaklarının mevcut durumu tespit edilerek önlemler programının oluşturulmasına katkı sağlanacak olup, bu doğrultuda da çevre ve halk sağlığı korunmuş olacaktır. Mevcut durum tespiti yapılarak su kaynaklarının iyileştirilmesinin sağlanması

Kayseri Gelişim Planı 31 ÜLKEMİZE ÖZGÜ SU KALİTESİ EKOLOJİK DEĞERLENDİRME SİSTEMİNİN KURULMASI PROJESİ İşin Tanımı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama AB Su Çerçeve Direktifine uygun olarak havza / bölge / Ülke koşullarına uygun biyolojik indekslerin, mevcut tipolojilere özgü referans nokta ve koşulların, sınıflandırma çalışmalarında kullanılacak sınıf sınır değerlerinin ve ekolojik kalite oranlarının belirlenmesi. Plan aşamasında. Kalkınma Bakanlığı 2013 Yatırım Programına alınmış olan projenin teknik şartnamesi tamamlanmış olup, ihale süreci devam etmektedir. Başlama-Bitiş Tarihi 2014-2016 Maliyeti 4,000,000 TL Teknik Özellikleri Proje kapsamında; Ülkemizin 25 havzasını kapsayacak şekilde daha önce yapılmış ve yapılmakta olan tüm izleme çalışmaları derlenerek envanter çalışmasının yapılması, AB Su Çerçeve Direktifi kapsamında Ülkemizin değişik coğrafik ve iklimsel özelliklerini temsil edecek ve 8 havzada (Aşağı Fırat, Batı Akdeniz, Ceyhan, Aras, Doğu Karadeniz, Batı Karadeniz, Kuzey Ege ve Sakarya) nehir, göl, geçiş ve kıyı sularında fizikokimyasal, hidromorfolojik ve biyolojik kalite elementlerinin (balık, bentik makroomurgasız, fitoplankton, fitobentoz, makrofit/makroalg/angiosperm) 1 yıl boyunca izlenmesi, sucul flora ve fauna tür listelerinin 8 havza ve diğer havzalar için hazırlanması, biyolojik indekslerin geliştirilmesi, tipe özgü referans noktaların ve durumun belirlenmesi, tipe özgü sınıf sınır değerlerinin belirlenmesi, ve ekolojik durum/potansiyelin belirlenmesi işleri gerçekleştirilecektir. FAYDALARI Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Türkiye de Su Çerçeve Direktifinin izleme ile ilgili Madde 8 ve Ek 5 hükümlerinin uygulanabilmesi için altyapı oluşturulacak, proje kapsamında geliştirilmesi planlanan biyolojik metrik veya indekslerin uygulanması ile su kalitesi izleme ve değerlendirme konusunda Ülkemizin temel eksikliklerinden biri giderilmiş olacak ve hidrobiyoloji konusundaki bilimsel çalışmalara katkı sağlanacaktır. Projenin ardından tüm ülkede uygulanır ve kullanılır hale getirilecek olan ekolojik değerlendirme sistemi ile su kalitesi izleme konusunda ülkemizdeki en önemli eksiklik tamamlanmış olacak, Ülkede sağlıklı ve düzgün işleyen bir su kalitesi izleme ağının oluşturulması ile önemli mertebede milli ekonomiye katkı sağlanacaktır.

32 Kayseri Gelişim Planı Tabiata Katkısı Su Çerçeve Direktifine göre tasarlanmış izleme ağından gelecek verilerle mevcut su kalitesi belirlenebilecek ve çevresel hedefleri karşılayamama riski bulunan su kütleleri için önlemler alınarak belirli bir süre sonra iyi su durumuna ulaşılabilecektir.

Kayseri Gelişim Planı 33 İşin Tanımı İşin Durumu KIZILIRMAK HAVZASI KURAKLIK YÖNETİM PLANI HAZIRLANMASI PROJESİ İşin Durumu ile İlgili Açıklama Kızılırmak Havzası'nın su bütçesi ve kuraklığa karşı hassasiyeti göz önünde bulundurularak, entegre havza yönetimi yaklaşımı ile kuraklığın ve su kıtlığının üretim kaynaklarına ve sosyoekonomik hayata olumsuz etkilerinin azaltılması ve /veya önlenmesi, havzadaki kısıtlı su kaynaklarının akılcı ve sürdürülebilir kullanımının sağlanması için kuraklık ve su kıtlığı indikatörlerinin ve eşik değerlerinin belirlendiği, buna göre kuraklık öncesinde, esnasında ve sonrasında yapılacak çalışmalar ve alınması gereken tedbirlerin ortaya konduğu kuraklık yönetim planı oluşturulacaktır. İhale aşamasında. Başlama-Bitiş Tarihi 2016-2018 Kızılırmak Havzası Kuraklık Yönetim Planı Hazırlanması Projesinin 2016 yılında başlaması hedeflenmektedir. Maliyeti Teknik Özellikleri FAYDALARI Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı 220,000.00 TL Kızılırmak Havzası 'Kuraklık Yönetim Planı Hazırlanması İşi' doğal kaynakların korunması ve sürdürülebilir kullanımının planlanması için havza sınırları esas alınarak yapılacaktır. Kızılırmak Havzası Türkiye nin 25 nehir havzasından biridir. Kuraklığın oluşturması muhtemel sosyo ekonomik etkilerin, kuraklık öncesi, sonrası ve kuraklık esnasında alınacak önlemlerle azaltılması hedeflenmektedir. Kuraklık olayı başta tarım olmak üzere bir çok sektörde ekonomik kayıplar oluşturmaktadır, bu proje sonunda ortaya konacak olan kuraklık yönetim stratejileri ile kuraklığın ekonomiye getirdiği zarar en aza indirilecektir. Proje kapsamında, yaşanması muhtemel kuraklık sebebiyle meydana gelecek havza yüzey suyu ve yeraltı suyu bütçesindeki değişime bağlı olarak içme-kullanma suyunun, tarımsal sulamanın, enerji üretiminin ve sucul ekosistemin ne şekilde etkileneceği belirlenecek ve alınması gereken tedbirler ortaya konacaktır.

34 Kayseri Gelişim Planı BİTKİ KORUMA ÜRÜNLERİNİN KULLANIMI NETİCESİNDE MEYDANA GELEN SU KİRLİLİĞİNİN TESPİTİ VE MADDE VEYA MADDE GRUBU BAZINDA ÇEVRESEL KALİTE STANDARTLARININ İşin Tanımı İşin Durumu İşin Durumu ile İlgili Açıklama BELİRLENMESİ PROJESİ Proje ile Türkiye'de bitki koruma ürünlerinin kullanımı sonucunda meydana gelen su kirliliği tespit edilecek ve bu maddeler için çevresel kalite standartları geliştirilecektir. Devam ediyor Başlama-Bitiş Tarihi 2012-2014 Proje kapsamında yürütülen envanter ve saha çalışmaları neticesinde taslak aktif madde listesi belirlenmiş olup, pilot havza ve illerde izleme çalışmaları devam etmektedir. Maliyeti Teknik Özellikleri FAYDALARI Sosyal Faydaları Ekonomik Faydaları Tabiata Katkısı 3.811.000,00 TL (KDV hariç) Proje Fırat-Dicle, Seyhan-Ceyhan ve Büyük Menderes Havzaları ile Amasya, Sakarya ve Manisa illerinde 2012-2014 yılları arasında yürütülecektir. Envanter ve aktif madde listesi oluşturulması, izleme çalışmaları yürütülmesi, belirlenen kirleticiler için çevresel kalite standartlarının geliştirilmesi ve proje çıktılarının oluşturulacak tehlikeli maddeler bilgi sistemine girilmesi aşamalarından oluşmaktadır. Proje ile bitki koruma ürünlerinin kullanımı konusunda bilinç geliştirilecek ve iyi tarım uygulamaları/organik tarım teşvik edilecektir. Proje ile olası kaçak bitki koruma ürünü kullanımları tespit edilecek, böylece kaçak kimyasal kullanımının engellenmesi konusunda ilgili kurumların yürüttüğü faaliyetler desteklenmiş olacaktır. Ayrıca, pestisitlerin doğaya zarar verecek düzeyde kullanımları engelleneceğinden dolaylı olarak biyolojik çeşitliliğin korunmasına katkı sağlanacaktır. Su kaynaklarının kalitesini olumsuz yönde etkileyen bitki koruma ürünleri tespit edilecek ve su kaynaklarının bu zararlı etkilerden korunması için standartlar geliştirilecektir. Geliştirilen standartların mevzuatlara aktarılması ile su kaynaklarının kalitesinin korunması ve iyileştirilmesi hedeflenmektedir.