İZMİR YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜ MİMARLİK FAKÜLTESİ ŞEHİR VE BÖLGE PLANLAMA BÖLÜMÜ LİSANS EĞİTİM PLANINDA YER ALAN ZORUNLU DERSLER 1. - 2. YARIYIL AR 101 TASARIMA GİRİŞ (4-8) 8 Farklı tasarım araç ve ortamlarının tanıtılması. Tasarım öğeleri ve bu öğelerle oluşturulan kompozisyonların temel (görsel) algı prensipleri; Üç boyutlu kurguya temel oluşturacak iki boyutlu tasarım kompozisyonları; Mekanı oluşturan biçimsel öğeler; Mekansal örnek inceleme ve bunların temel tasarım prensiplerinin çıkarsanması. Görsel algı ve analitik düşünce arasında köprü kuran kısa süreli atölye uygulamaları. AR 102 MİMARİ TASARIMA GİRİŞ (4-8) 8 Ön Şart : AR 101 Mimari mekana ilişkin kavramlar ve tanımlara giriş; Mimari mekanı oluşturan ve tanımlayan temel fiziksel öğelerin niteliklerinin anlaşılması; Basit kullanımlar ve mekan organizasyonlarına dair ilişkinin ölçek ve oran konuları dikkate alınarak kurgulanabilmesi; Strüktür ve fiziksel çevre özelliklerine ait faktörlerin genel olarak kavranması. CP 111 ŞEHİRLEŞME VE ŞEHİR PLANLAMA (3-0) 3 Kentleşme. Kentsel yerleşme türleri. Kentsel ekonomi. Kentsel arazi. Kentsel morfoloji. Kentleşme ve doğal çevre. Arazi kullanış, kentsel altyapı ve ulaşım. Kent planlaması. Türkiye'nin kent planlaması sorunlarına genel bakış. Kentsel tasarım ve planlama süreci. Plan hiyerarşisi, gelişme planları, koruma, sağlıklaştırma ve yenileme. Kent planlamada idari ve yasal yapı. MATH 141 TEMEL ANALİZ I (3-2) 4 Fonksiyonlar. Limit ve süreklilik. Türev ve uygulamaları. Belirsiz integral. Logaritmik, Üstel, Ters Tirigonometrik ve Ters Hiperbolik Fonksiyonlar. İntegral ve uygulamaları. MATH 142 TEMEL ANALİZ II (3-2) 4 Kutupsal koordinatlar. Konik kesitleri. Parametrik eğriler ve düzlemde vektörler. Uzayda eğri ve yüzeyler. Seri ve diziler. Katlı integraller ve uygulamaları. Vektör analizi. AR 161 MİMARİ İLETİŞİM TEKNİKLERİ (2-2) 3 Temel çizim ve görsel iletişim becerileri. Farklı türde kağıtlar, kurşun kalem, mürekkepli çizim aletleri ya da boyalar gibi çizim malzemeleri ve araçları ya da t-cetveli, gönye, pergel gibi çizim aletlerini kullanma. Ortografik çizim ve projeksiyon, eskiz ve perspektif çizme gibi iki ve üç boyutlu çizim teknikleri.model yapma, gölgeleme, tarama, pafta organizasyonu gibi temel sunum becerileri. CP 152 PLANCILAR İÇİN YAPI TEKNOLOJİSİ VE BİLİMİ (2-2) 3 Ön Şart : AR 161 Plancılar İçin Yapı Teknolojisi ve Bilimi dersi öğrencilere yapıların temel özellikleri, altyapıları, zemin çatı ve arazileri ile ilgili detaylı bilgi sunmayı amaçlamaktadır. Bu bilgilerin temel çizim ve modellemelerle desteklenerek, dönem sonunda öğrencilerin yapıların teknik özelliklerini analiz etmeye yetecek kadar bilgi sahibi olmaları hedeflenmektedir. 1
CP 166 PLANCILAR İÇİN BİLGİSAYAR DESTEKLİ TASARIM (2-2) 3 Ders Şehir ve Bölge Planlama alanıyla ilgili çizim ve tasarım için bilgisayar destekli tasarım tekniklerinin etkili biçimde biçimde kullanımını sağlar. Bu kapsamda, öğrenciler 2 boyutlu ve 3 boyutlu güncel CAD yazılımlarını (Autodesk AutoCAD, Trimble SketchUP, Graphisoft ArchiCAD) kullanarak teknik çizim yapma, çizimlerin yeniden düzenlenme, sayısal harita üretiminin temellerini anlama, 2 ve 3 boyutlu geometrik tasarım ve modelleme becerisini kazanır. SP 191 YAZ STAJI 1: RÖLEVE (2 hafta) kredisiz SP 192 YAZ STAJI 2: ÖLÇME VE HARİTA BİLGİSİ (4 hafta) kredisiz ENG 101 OKUMA VE YAZMA BECERİSİNİN GELİŞTİRİLMESİ I (3-0) 3 ENG 102 OKUMA-YAZMA ALIŞTIRMALARI II (3-0) 3 2
3. - 4. YARIYIL CP 201 YERLEŞİM PLANI TASARIM STÜDYOSU (4-8) 8 Ön Şart : AR 102 Şehir planlama lisans öğrencilerinin ilk planlama stüdyosu olan bu derste mahalle ölçeğinde bir yerleşim parçasının yerleşim planı ve detay planlamasına dair temel bilgiler uygulamalı tanıtılmaktadır. Bu temeller (i) seçilen bir alanda yerleşimin ve çevresinin coğrafik, topografik ve iklimsel özellikleriyle ve sosyo-ekonomik yapısıyla incelemek; (ii) o alanda gelecekte mahalle büyüklüğünde bir yerleşimin gelişmesi için gereken alan kullanımları, nüfus yoğunlukları, yapı tipleri ve büyüklükleri, ulaşım sistemleri, altyapı ve diğer yapılı çevreye dair özelliklerin dağılımlarını geliştirilecek yerleşim senaryalarına göre planlamak ve tasarlamak; (iii) bu yeni yerleşim için yapı ölçeğinden mahalle ölçeğine kadar farklı ölçeklerde plan ve projeler geliştirmek. CP 202 PLANLAMA TASARIMI I (4-8) 8 Ön Şart: CP 201 Bu planlama dersinde, küçük ölçekli bir kentin planlaması sürecine dair temeller tanıtılmaktadır. Bu temeller (i) seçilen bir alandaki yerleşimin ve çevresinin coğrafik ve topografik özellikleriy ve farklı ölçeklerdeki sosyo-ekonomik yapısıyla incelemek (ii) o alanda alternatif kentsel formları ve alan kullanım, nüfus yoğunlukları, ulaşım sistemleri, altyapı ve diğer kentsel özelliklerin dağılımlarını bir grup kent senaryosu na göre tasarlamak ve (iii) bu yeni kent için farklı ölçeklerde plan ve projeler geliştirmek. CP 231 DÜŞÜNCE VE TEKNOLOJİ TARİHİ (3-0) 3 Teknoloji ve düşüncenin insanlık tarihinin ilerlemesine paralel olarak kültürel ve felsefi çerçevede ele alınması. Felsefenin temel kavramları. Ders kapsamında batı düşünce tarihi üzerinde önemle durulacaktır. Kentsel çevreyi vurgulayacak şekilde teknoloji ve düşünce üzerine tartışmalar. Felsefenin ortaya çıkışı, modern çağ, aydınlanma, sanayi devrimi, 20. yüzyıl. CP 232 YAPILAŞMIŞ ÇEVRE VE TARİH I (3-0) 3 Bu ders, öğrencilerin kentleri anlama ve okuma kapasitelerini arttırmak amacıyla, ders konusu olacak kentlerin tarihsel ve kültürel bağlam ve süreçlerini incelemektedir. Bu inceleme, kentlerin nasıl ve neden o kent formunu aldıklarına yoğunlaşmakta; ve bunun, ilgili kent formu ve süreçlerinin birbirini karşılıklı olarak nasıl etkilediğine dair cevaplar üretebileceğine inanmaktadır. Ders özellikle, Anadolu ve Mezopotamya daki ilk kent medeniyetleri nin kentlerine, İslamiyet dönemi Orta Doğu kentlerine; ve Batı nın sanayi öncesi dönemi nden 20.yüzyıl baş ve ortalarına kadar uzanan dönemlerdeki kent örneklerini tarihsel dönemler üzerinden incelemektedir. CP 241 ŞEHİR SOSYOLOJİSİ (3-0) 3 Kentin sosyal yapısı ve analizi. Kırdan kente göç. Kentleşme süreci. Kentsel toplumun tartışma konuları; işgücü, sosyal sınıflar, konut, kentsel yaşam ve kent kültürü. CP 253 PLANCILAR İÇİN İSTATİSTİKSEL YÖNTEMLER (3-0) 3 Kentsel ve bölgesel planlama çalışmalarında istatistik yöntemlerin yeri ve kullanımı. Ders, temel istatistik, olasılığın uygulanabilir yöntemleri, tanımlayıcı istatistik, kestirim, varsayım, çözümleme, regresyon analizi, ve bilgisayar ile istatistik paket programlarının kullanımını kapsar. 3
CP 254 PLANCILAR VE TASARIMCILAR İÇİN EKONOMİ (3-0) 3 Arz, talep, piyasa dengesi, tuketici davranışı kuramı, üretim ve maliyet kuramı, fiyat mekanizmasında devlet müdahalesi gibi temel ekonomi kavramları tanıtılacaktır. Yine, temel makro ekonomik kavramlara giriş yapılacaktır: Ulusal kalkınma, brüt ulusal üretim, gelir dağılımı, bölgesel eşitsizlikler, kalkınma süreci kuramı (Neoklasik, yapısalcı, ve Marksist yaklaşımlar). Cumhuriyet dönemi boyunca ekonomik yapı ve planlama deneyimi. CP 256 PLANLAMADA NİCELİKSEL TEKNİKLER (3-0) 3 Ders, kentsel ve bölgesel politikaların analizinde kullanılan çeşitli türdeki teknikleri, yöntem ve modelleri inceler ve bu kapsamda karar analizi teknikleri, önceden kestirim teknikleri, yerseçimi ve seyahat davranışlarına ilişkin modeller, arazi kullanımı modelleri, bölgesel gelir ve işgücü kestirimi yöntem ve modelleri. CP 266 COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNE GİRİŞ (CBS) (2-2) 3 Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) günümüz planlama pratiğinde önemli ve kritik rolü olan bir araç konumdadır. Bu ders öğrencilere CBS ile yapacakları çalışmalar için sağlam bir bilgi temeli kazandırmak amacı ile yazılım kullanım düzeyi, mekânsal düşünme ve mekânsal analizler üstünde odaklanmıştır. Teorik anlatımlar, ders içi ve dışı uygulamalar CBS kavramları üstünde yoğunlaşmıştır. Temel kavramların yanısıra ders sosyal bilimlerde mekânsal karar verme ve problem çözme becerisini kazandırmayı amaçlar. CP 290 PLANLAMA STAJI I (4 hafta) kredisiz Yaz süresince şehir içinde arazi çalışması. Kentin sosyal, fiziksel, kurumsal ve ekonomiközelliklerinin araştırılması. Çalışılan kentsel yerleşime yönelik analitik etüt raporunun hazırlanması. Staj süresi en az 6 hafta boyunca tam günlük bir çalışma dönemini kapsar. ENG 201 İLERİ DÜZEYDE İNGİLİZCE (3-0) 3 HIST 201 ATATÜRK İLKELERİ HIST 202 ATATÜRK İLKELERİ II TÜRK 201 TÜRK DİLİ TÜRK 202 TÜRK DİLİ II 4
5. - 6. YARIYIL CP 301 PLANLAMA TASARIMI II (4-8) 8 Ön Şart: CP 202, CP 290 Bir alt-bölgenin gelişiminde mekansal stratejik planlama ilkelerinin uygulanması. Alt-bölge içindeki yerleşimlerin yapısının ve mekansal düzenleme gereksinimlerinin kavranması. Planlama ilkeleri ve tasarım standartları dikkate alınarak sektörel politikaların geliştirilmesi. CP 302 PLANLAMA TASARIMI III (4-8) 8 Ön Şart: CP 301 CP301 Planlama Tasarımı II stüdyosunun devamına yönelik olup aynı bölgedeki yerleşmelerin tasarımı ve uygulama politikalarının geliştirilmesi. Türkiye planlama pratiğine uygun olarak yapısal plan ve eylem planlarının oluşturulması. Eylem planları Toplu konut, Sanayi ve Teknoloji Alanları, Yeni kentsel gelişim, Ulaşım, Kentsel Yenileme, Koruma, kent girişleri, Sağlık, Turizm ve Rekreasyon konuları üzerine projeleri içerebilir. CP 331 PLANLAMA KURAMI VE UYGULAMASI (3-0) 3 Planlama düşüncesinin gelişimi. Çağdaş kenti ve şehir planlamasını anlama çabalarının gözden geçirilmesi. Kentin, konum, büyüklük, biçim ve işlevlerinin açıklanmasında kuramın yeri. Planlamada karar verme sürecine ilişkin alternatif yaklaşımların tartışması. Meslek pratiğinin politik, organizasyonel ve etiğe ilişkin yönlerinin tartışması CP 333 YAPILAŞMIŞ ÇEVRE VE TARİH II (3-0) 3 Bu ders, yapılı çevre ve kent planlamasının tarihçesini, incelenen tarihsel dönemin felsefi, sosyal, ekonomik, siyasi ve teknolojik bağlamları açısından ele almaktadır. Ders sunuşları ve okumalarıyla 20nci yüzyılın kent planlamasındaki temel akımları incelenirken; öğrencilere, kent planlaması alanında nerede olduğumuzu göstermek dersin ana amaçlarındandır. Ayrıca, 21inci yüzyıl kentlerinde etkili olabilecek yeni ve gelecek gelişmeleri tahmin ederek tartışmak diğer amaçlardandır. CP 343 ŞEHİR EKONOMİSİ (3-0) 3 Kentsel gelişim ekonomisi, kentsel arazi kullanımı tahsisi ekonomisi ve kentin değişik sektörlerinin davranışına etki eden ekonomik faktörler; konut, imalat, ticaret vs. Şehirlerin ekonomik temelindeki değişimler, kentsel işgücü piyasası, bölgesel gelişme modelleri, sermaye ve işgücünün göçü, kamu hizmetleri ve altyapının sunumu. Kentin ekonomik kalkınmasında kamu- özel teşebbüs ortaklığı. CP 353 ŞEHİRLERDE ULAŞIM PLANLAMASI I (3-0) 3 Ders kentsel ulaşım planlamasıyla ilgili çeşitli kavramları ve konuları içermektedir. Dersin ana temaları arasında kentsel yolculuk özellikleri, yolculuk talep ve arz kestirimleri, ulaşım talebi modelleri, maaliyet ve fiyatlandırma, proje değerlendirme ve finansı bulunmaktadır. CP 336 ÇEVRESEL KONULAR VE PLANLAMA (3-0) 3 Ekosistem prensipleri. Kentleşmenin doğal çevre üzerindeki etkileri. Çevresel problemlerden örnekler; atık yönetimi, su temini, ulaşım, enerji üretimi, tarım arazilerinin korunması ve açık alanlar. Hava, su ve arazi üzerinde yarışan talepler. Alan ve kaynak olarak çevre. Çevre yönetiminin problemleri. Çevresel kaynakların planlanması ve kullanımında ulusal ve yerel çabaların değerlendirilmesi. Çevresel politikaların oluşturulmasında halk katılımı. 5
CP 354 ŞEHİRLERDE ULAŞIM PLANLAMASI II (3-0) 3 Bu ders ulaşım arazi sistemleri ile bu sistemlerin fiziksel özellikleri kentsel yol sistemleri, yollar ve kavşaklar,kentsel toplu taşım sistemleri ve planlama özellikleri ve değerlendirilmesi gibi konuları içermektedir. Bu derste ayrıca sürdürülebilir bir geleceğe yönelik ulaşım ve arazi kullanım planlamasını içeren konulara da değinilecektir. CP 356 TAŞINMAZ MAL EKONOMİSİ (3-0) 3 Kentsel alanlarda özel mülk ve yatırım piyasaları. Şehir planlama alanlarında uygulanan başlıca değerlendirme tekniklerinden seçilmiş örneklerin incelenmesi ve kentsel politika analizi: konvansiyonel yöntemler, bedelin güncelleştirilmesi ve güncel değer teknikleri, fayda-maliyet ve ekonomiklik analizi; PPBS, optimizasyon, hedefe ulaşma senaryoları, delphi işlemleri, risk, belirsizlik ve duyarlılık analizi. Rant kontrolü ve kentsel taşınmazın vergilendirmesi. CP 362 ŞEHİR ALTYAPI SİSTEMLERİ (3-0) 3 Kentsel altyapı elemanları, su, kanalizasyon ve katı atık sistemleri. Bölgesel, kentsel ve yerleşim parçalarının ihtiyaçlarına cevap verebilmek için altyapı sisteminin kurulması. Altyapı sistemlerinin planlanmasının şehir planlama sürecine entegrasyonu. Öğrencilerin önceden belirlenmiş alanlardaki altyapı problemlerinin analizi ve çözümüne yönelik alternatiflerin geliştirileceği bir çalışma hazırlamaları istenmektedir. CP 390 PLANLAMA STAJI II (4 hafta) (Kredisiz) Öğrencilerin kamu ve özel planlama kurumları ve büyük inşaat şirketlerinde deneyim elde etmeleri, mesleki iş çevresini ve planlama uygulamalarını tanımalarıo için tasarlanmıştır. Öğrenciler kendi isteklerine bağlı olarak bölümün kabul ettiği bir firmada çalışabilirler. Staj süresi en az 6 hafta boyunca tam günlük bir çalışma dönemini kapsar. Staj sonunda hem öğrenci hem de işveren tarafından rapor teslimi yapılacaktır. 6
7. - 8. YARIYIL CP 401 KENTSEL TASARIM (4-8) 8 Ön Şart: CP 302 Kentsel tasarım problemlerinin çözümünü amaçlayan disiplinler arası stüdyo. Metropolitan alanlarda belli başlı büyük ölçekli geliştirme ve yeniden geliştirme çalışmaları içinde kentsel tasarım kuram, yöntem ve tekniklerinin uygulanması. Kentlerin büyük alanları içerisinde zamanla gelişecek ve farklı aktörleri içerecek değişim stratejilerinin geliştirilmesi. Doğal, yapay, tarihi ve kültürel bakış açılarına yönelik tasarımların geliştirilmesi; Tercih edilen işlevsel yapıların oluşması; Yapılaşmış formun kavramsallaşması. Altyapı ve servis sistemlerinin temini. Şehir planlama ve mimarlık öğrencilerinin ortak çalışmalarının sağlanması. Planlama ve tasarım ilkelerine yönelik bireysel tasarımların istenmesi. CP 402 PLANLAMA TASARIMI IV (4-8) 8 Ön Şart: CP 401 Öğrencilerin seçtiği ve fakültenin kabul ettiği mezuniyet proje konuları.öğrenci fakültenin rehberliği altında bireysel çalışma sürdürecektir. CP 411 KENTSEL YENİLEME KURAMI VE UYGULAMASI (3-0) 3 Giriş; Anahtar Kavramlar; Kentsel Değişimin Dinamikleri; Kullanımda Eskime; Kentsel Yenileme Gereksinimi; Yapıların Ekonomik ve Fiziki Ömrü; Taşınmaz Mal Finansman Teknikleri; Arsa Özelliklerinin Analizi ve Finans Potansiyeli; Yenileme Sürecinde yer alan Esas Katılımcıların (Kamu ve Özel) Eğilimleri ve Rolleri; Kentsel Yenilemede Pazar Ekonomisi Çözümleri; Kent Merkezinde Kentsel Dönüşüm ve İyileştirme; Yenileme ve Yerinden olma ve Büyük Kentlerin Geleceği; Seçilmiş Örneklerle Dersin Değerlendirmesi. CP 471 KENTSEL KONUT (3-0) 3 Dersin temel konuları, konutun finansı, üretim ve pazar analizi, kent arazisinin sağlanması ve politika geliştirilmesidir. Kentsel konut alanlarının gelişme ve yeniden gelişmesindeki kamu ve özel sektör eylemleri. Konut üretimi ve tasarımındaki gelişmeler. Mevcut olan konut tipleri, toplu konut ve politikalar. CP 482 PLANLAMANIN YASAL VE İDARİ YÖNLERİ (3-0) 3 Türkiyenin idari yapısının tartışılması. Yasal sistemin planlama problemlerini nasıl ele aldığına bir giriş. Planlama kanunları konularının politika yönetimi bakışaçısıyla tartışılması. Bu ders planlama ve gelişme konularının kanunlar, yönetmelikler aracılığıyla analizi için tasarlanmıştır. Kıyılar, doğal ve yapılaşmış çevre, kamu arazisinin özelleştirilmesi ve diğer çevre koruma yasalarıyla ilgili planlama mevzuatı üzerine güncel konular ve tartışmalar. CP 488 ŞEHİR MEKANLARININ KORUNMASI (3-0) 3 Kentsel mekanların betimlenmesi, analizi, yorumlanması, değerlendirilmesi ve tarihsel koruma. Tarihi ve çağdaş kent mekanına kuramsal ve eleştirel yaklaşımlar. Bu ders eski ve yeni binalar ve kentsel mekan arasındaki ilişkileri vurgulamaktadır. 7