T.C. BOZOK ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İşletme Anabilim Dalı Hizmet İşletmelerinde Finansal Analiz ve Performans Değerlendirmesi: Borsa İstanbul da işlem gören Türk Hava Yolları A.O. üzerinde bir araştırma (Bilimsel Araştırma Projesi) Yasin RİHAN Danışman Yrd. Doç. Dr. Tuğba ÖZBÖLÜK YOZGAT-2017
T.C. Bozok Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi PROJE BAŞVURU FORMU Projenin Başlığı Proje Yürütücüsü Araştırmacı Proje Türü Hizmet İşletmelerinde Finansal Analiz ve Performans Değerlendirmesi: Borsa İstanbul da işlem gören Türk Hava Yolları A.O. üzerinde bir araştırma Yrd. Doç. Dr. Sümeyra GAZEL Yasin RİHAN Seminer Projesi Proje Grubu ( ) Fen ve Mühendislik Bilimleri ( ) Tıp ve Sağlık Bilimleri ( X ) Sosyal Bilimler 1. AMAÇ / GEREKÇE: Önerilen projenin amacı ve erişilmek istenen sonuçlar açıkça yazılmalıdır. Projenin Amacı Bu projenin amacı; bir örnek hizmet işletmesinin mali tablolarını finansal analiz tekniklerini kullanarak analiz etmek ve hizmet işletmelerinin hedeflerine ulaşmasında ve başarısında finansal analizin önemini irdelemektir. İşletmelerin finansal durumlarıyla yakından ilgilenen çok çeşitli çıkar grupları söz konusudur. İşletme yöneticileri, hisse senedi yatırımcıları, banka ve benzeri kredi kurumları ve hatta vergi daireleri işletmelerin finansal durumlarıyla ilgilenen gruplardan sadece bir kaçıdır. Yatırımcılar için yatırım kararının, kreditörler için ise kredi kararlarının sağlıklı bir şekilde oluşmasında finansal analize konu olan işletmenin karakteri, sektör içindeki yeri, ürünlerinin pazar konumları, finans sektörü ve ilişkide bulunduğu diğer işletmelerle olan ilişkileri vb. bilgilerin yanı sıra, finansal bilgilerinin incelenerek değerlendirilmesi önemli ölçüde etkili olmaktadır. Bu nedenlerle, işletmelerin finansal analizinin yapılması, ilgili gruplar açısından sağlıklı bir yatırım kararının alınmasında elzemdir. Projede öncelikle finansal analiz konusu, temel hatları itibariyle kavramsal olarak incelenmiştir. Daha sonra, örnek olay analizi kapsamında Borsa İstanbul da işlem gören Türk Hava Yolları A.O. nın Kamuyu Aydınlatma Platformu ndan elde edilmiş yıllık genel mali tablolarından yararlanılarak 2016 yılı için Dikey Yüzde ve Oran Analizleri yapılmıştır. Proje İle Erişilmek İstenen Sonuçlar:
1. Proje çalışmasındaki ve benzeri yöntemlerle özellikle ülke ekonomilerinin can damarı olduğuna inandığım küçük işletmeler, muhasebe dönemleri sonunda Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirlerince hazırlanan mali tabloları üzerinden giderek, kendi işletmelerinin hali hazırdaki finansal durumunu ve faaliyet sonuçlarının dününü, bugününü ve yarınını kolaylıkla yorumlayabileceklerdir. 2. İşletmeye fon sağlayan finans kurumları ile işletmeye yatırım yapabilecek kurum ve bireyler, işletmenin finansal yapısını en iyi şekilde onun mali tablolarını izleyerek değerlendireceklerdir. 3. Proje, işletmenin gelecekteki başarısını tahmin etmede önemli bir kaynak teşkil etmektedir. Geleceğe ait planlar hazırlamada işletmeye yardımcı olunacaktır. 4. İşletmenin varlığını tehlikeye düşürmeden, yükümlülüklerini yerine getirip getirememe gücünün olup olmadığı hakkında da fikir edinilecektir. Anahtar Kelimeler: Finansal Analiz, Performans Değerlendirme, Dikey Yüzde Analizi, Oran Analizi. 2. LİTERATÜR ÖZETİ: Proje konusu ile ilgili alanda ulusal ve uluslararası literatür taranarak, özet bir literatür analizi verilmelidir. Bu analiz, önerilen araştırma konusunun literatürdeki önemini ve doldurulması gereken boşluğu ortaya koymalıdır. Dikkate alınan literatür kaynak gösterilmeli ve listelenmelidir. Bu proje ile Borsa İstanbul da işlem gören Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı na ait 2016 yılı bağımsız denetimden geçmiş finansal verileri araştırılacaktır. Bu odak noktasından başlayarak giderek genişleyen halkalarda literatür taranmış ve inceleme sonunda literatür özetindeki kaynaklar dışında konu ve yöntemle ilgili diğer kaynaklar da listelenmiştir. Araştırma boyunca literatür zenginleştirilmeye çalışılacaktır. Konu ile ilgili daha önce yapılan çalışmalar genelde 4 başlıkta sınıflandırılabilir. Bunlar: Karşılaştırmalı Tablolar Analizi, Trend Analizi, Dikey Analiz ve Oran Analizi. Karşılaştırmalı Tablolar Analizi: Birden fazla yıla ait bilanço ve gelir tablosu verilerini karşılaştırarak oluşan değişimleri saptamak amacıyla yapılan dinamik bir analizdir. Karşılaştırmalı tablolar analizinin formülü aşağıdaki şekildedir (Çabuk, 2013, s. 39). Trend Analizi (Eğilim Yüzdeleri Yöntemi ile Analiz) : Finansal tablolarda yer alan finansal kalemlerde yıllar itibariyle meydana gelen değişimlerin izlenmesi ve bu kalemlerin göstermiş oldukları eğilimlerin nasıl bir yön izlediğinin analiz edilerek yorumlanması işlemi eğilim yüzdeleri yöntemi ile analiz şeklinde tanımlanabilmektedir (Kahiloğulları, 2012, s. 36). Dikey Analiz (Yüzde Yöntemi ile Analiz) : Dikey analiz tekniğinde finansal tablolarda yer alan her kalem, aynı tabloda yer alan belirli bir kaleme veya toplama
oranlanmakta ve bulunan yüzdelere göre ifade edilmektedir. Dikey analiz tekniğinin diğer adı, yüzde yöntemi ya da ortak paydaya indirgenmiş tablolardır. Bu teknikte, finansal tablolarda yer alan kalemin belirli bir toplam içindeki oranı hesaplanmaktadır. Örneğin, bilançonun yüzde yöntemine göre analizinde, bilanço toplamı 100 kabul edilerek her bir kalemin toplama olan oranı hesaplanmaktadır. Ayrıca her kalemin ait olduğu grup içindeki payı da hesaplanabilir (Çabuk, 2013, s. 21). Oran Analizi: İşletmenin mali tablolarında yer alan unsurlar arasında matematiksel ilişkiler kurulmasını sağlayarak işletmenin çeşitli açılardan analiz edilmesinde kullanılmaktadır. Örneğin, dönen varlık ve kısa vadeli yabancı kaynak büyüklükleri bilançoda yer alıyor olmasına karşın birlikte değerlendirildiklerinde tek başlarına verdikleri bilgiden çok daha fazla bilgi vermektedirler. Dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklara oranlanması, işletmenin kısa vadeli borçlarını ödeme gücü ve net çalışma sermayesi ile ilgili bilgiler sunmaktadır (Çabuk, 2013, s. 63). Literatürde farklı sektörlerde faaliyet gösteren işletmelerle ilgili olarak çeşitli finansal analiz çalışmaları olduğu görülmektedir. Bu çalışmalardan bazılarının temel sonuçları şunlardır; Karadeniz, Koşan ve Kahiloğulları nın 2014 yılında "Borsa İstanbul da İşlem Gören Spor Şirketlerinin Finansal Performansının Oran Yöntemiyle Analizi" başlıklı çalışmasında 2011-2013 yılları arasında işletmelerin oran analizi yapılmıştır. Çalışmanın sonucunda likidite oranlarının genel kabul görmüş standartların altında olduğu saptanmış ve net çalışma sermayeleri negatif olarak çıkmıştır. Bu sonuçlar, işletmelerin kısa vadeli yükümlülüklerini karşılamakta zorluk çektiğini göstermektedir. Karadeniz ve İskenderoğlu tarafından 2011 yılında yapılan "İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda İşlem Gören Turizm İşletmelerinin Aktif Kârlılığını Etkileyen Değişkenlerin Analizi" başlıklı çalışmasının sonucu olarak kaldıraç oranının aktif karlılık üzerinde negatif; ölçek, pazar payı, net işletme sermayesi devir hızı ve aktif devir hızının ise pozitif etkili olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca alacak devir hızı ile stok devir hızının aktif karlılık üzerinde anlamlı bir etkisine ulaşılamamıştır. Akın ve Ece nin 2013 yılında yayınlanan çalışmalarında, 2006-2010 yılları arasında İMKB de işlem gören sigorta şirketlerinin finansal performans analizi yapılmıştır. Bu çalışmada İMKB de işlem gören 7 sigorta şirketinin finansal tabloları karşılaştırmalı analiz ve oran analizi kullanılarak değerlendirilmiştir. Bu analizin sonucu olarak, şirketlerin likit kalmayı tercih ettikleri, bununla birlikte bu analize tabi tutulan dönemde şirketlerin olumsuz büyüme gösterdikleri görülmektedir. "Basın İşletmelerinin Finansal Sorunları ve Bir Finansal Analiz Uygulaması" başlıklı çalışmada (Gürkan, 2009) Türkiye'de sektörde büyük payı olan iki basın işletmesinin
2007-2009 yılları arasında finansal tablolarını kullanarak yüzde ve oran analizlerini kullanarak analiz etmiştir. Yapılan araştırmada çıkan önemli bir sonuç, bu işletmelerin öz sermayeleri ve toplam cirolarına kıyasla karlılık oranlarının çok düşük olduğudur. Literatür Listesi Çabuk, A. (2013). Mali Analiz. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi. Kahiloğulları, S. (2012). Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Finansal Analiz Tekniklerinin Kullanımı. Yyaınlanmış Yüksek Lisan Tezi. Mersin: Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kaplan, H. (2002). Özel Finans Kurumlarının Finansal Analizi ve Performans Değerlendirilmesi. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Özyürek, H., & Erdoğan, E. (2011). Finansal Kurumlarda Mali Analiz ve Bir Uygulama. Ekonomi Bilimleri Dergisi, 3(2), 229-238. Saraç, M. (2012). Finansal Yönetim. Sakarya: Sakarya Yayıncılık. Şen, L. M., Zengin, B., & Yusubov, F. (2015). Otel İşletmelerinde Finansal Analize İlişkin Bir Örnek Olay İncelemesi. İşletme Bilimi Dergisi, 3(1), 64-85. Vural, A. (2017). Müşteri Deneyimi Yönetimi ve Hava Yolu Taşımacılığı. Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 3. ÖZGÜN DEĞERİ: Araştırmanın dayandığı hipotez/ler açıkça ortaya konulmalı ve proje konusunun bilgi birikimi içindeki yeri, hangi boşluğu dolduracağı belirtilmelidir. Önerilen yeni teknoloji, yöntem veya kuramın literatüre nasıl bir katkı sağlayacağı açıklanmalıdır. Küresel rekabetin neredeyse her yerde işletmeler açısından normal sayıldığı çağımızda işletmeler performanslarını sık sık ölçmek ve karşılaştırmak mecburiyetindedir. Performans; bir işi yapan bir bireyin, bir grubun ya da bir teşebbüsün o işte amaçlanan hedefe yönelik olarak, nereye varabildiği, neyi sağlayabildiğinin nicel ve nitel olarak anlatılması (Karasoy, 2000: 1; Akal, 2002: 1) şeklinde açıklandığı için rekabetin üst düzey olduğu teknoloji şirketlerinin finansal performanslarını hesaplaması ve karşılaştırma yapması çok önemli görülmektedir. Finansal performansı ortaya koyan Oran Analizi sayesinde işletmelerin Likidite, Finansal Yapı, Faaliyet ve Karlılık oranlarını değerlendirmeleri ve kontrol altında tutmaları, hedeflerini
gerçekleştirebilmeleri açısından vazgeçilmezdir. Çünkü teknoloji şirketleri ancak yeni fikirler üretip, üretilen bu fikirleri uygulamaya koyabildiği takdirde rekabet üstünlüğü elde edebilir. Şirketlerin finansal performansını değerlendirilmesinde birçok çalışma mevcuttur. Dumanoğlu ve Ergül (2010); İstanbul Menkul Kıymetler Borsası nda işlem gören 11 teknoloji şirketinin mali performansını ölçmek amacı ile 2006-2009 yıllarını kapsayan dört döneme ait mali tabloları kullanarak, oran analizi ile finansal oranları her bir şirket için ayrı ayrı hesaplamışlardır. Hesaplanan oranlar; TOPSIS yöntemi kullanılarak genel şirket performansını gösteren tek bir puana çevrilmiş ve elde edilen sonuçlara göre 11 şirket kendi arasında başarılıdan başarısıza doğru sıralanmıştır. Aşıkoğlu ve Öğel (2006); Türkiye de meydana gelen 2001 krizinin imalat işletmelerini nasıl etkilediğini ölçmek amacı ile İMKB de işlem gören işletmelerin 1997-2003 yılları arasındaki bilanço ve gelir tablosu kalemlerini oran analizine tabi tutmuşlardır. Buna göre; 7 sektörde yer alan 72 imalat işletmesinin hesaplanan oran analizi sonuçlarında kriz döneminde işletmelerin kısa vadeli yabancı kaynak yüklerinin arttığı, sermayenin toplam kaynaklar içerindeki payının azaldığı, ayrıca işletmenin likidite oranlarında düşüş, alacak ve stok devir hızlarında artış olduğu sonucu çıkarılmıştır. Birgili ve Düzer (2010); Finansal oranlar ile firma değeri arasında ilişki olup olmadığını ve bu oranlar vasıtasıyla likidite durumunun, mali yapının, varlıkların etkin kullanımının, kârlılığın, borsa performansının firma değeri üzerindeki etkisini panel veri analizi yöntemi kullanmak suretiyle inceledikleri çalışmalarında oran analizi verilerinin büyük bir kısmı ile firma değeri arasında bir ilişkinin var olduğu sonucuna ulaşmışlardır. Uyar ve Okumuş (2010); İMKB'de işlem gören üretim şirketlerinin küresel ekonomik krizden nasıl etkilendiklerini oran analizi aracılığı ile açıkladıkları çalışmalarında; likidite oranlarının düşmesi ile kısa vadeli borç ödeme kabiliyetinin zayıfladığını, varlıkların devir hızlarının düşmesi sonucu şirketlerin gelir üretme kapasitelerinin düştüğünü, karlılık oranlarının negatif olması neticesinde şirketlerin çoğunluğunun kriz döneminde zarar ettiğini ve mali yapı oranlarına göre şirketlerde genel anlamda borçlanmanın arttığını gözlemlemişlerdir. Doğan, Hatipoğlu ve İskenderoğlu (2011); Basel II'nin öngördüğü kullanılan kredi miktarına göre işletmelerin kurumsal ve perakende çalışan KOBİ olarak ayrılması standardı çerçevesinde, kurumsal ve perakendeci KOBİ'lerin finansal yapılarının benzerlik ya da farklılık gösterip göstermediğini inceledikleri çalışmalarında 2005 2009 dönemleri arasında hisse senetleri İMKB'de işlem gören kurumsal ve perakende KOBİ'lerin likidite, mali yapı, varlık kullanım, karlılık, büyüme ve borsa performans oranlarını hesaplamışlardır. Türkiye de daha önce ulaştırma hizmet işletmeleri üzerinde bu yöntemin uygulandığı
herhangi bir çalışmanın bulunmaması nedeniyle, bu proje araştırma yöntemi bakımından özgün bir proje olma özelliği göstermektedir. Oran Analizi ve Dikey Yüzde Analizi Yöntemlerinin geliştirilmesi ve ulaştırma hizmet işletmelerinin kuramsallaşmasına katkı sağlanması; finansal performans ölçümünde ulaştırma hizmet işletmesinin seçilmiş olması, finansal oranların belirlenerek oran analizi yöntemi kullanılarak, belirlenen finansal oranların hesaplanıp yorumlanması konusunda, literatüre yeni bir bakış açısı kazandırması açısından da proje oldukça önemlidir. 4. YAYGIN ETKİ/KATMA DEĞER: Projenin gerçekleştirilmesi sonucunda bilimsel birikime, ulusal ekonomiye ve toplumsal refaha yapılabilecek katkılar ve sağlanabilecek yararlar tartışılmalı, elde edilmesi umulan sonuçlardan kimlerin ne şekilde yararlanabileceği belirtilmelidir. Bu projede, ulaştırma hizmet işletmelerinin performansının ölçülmesinde bilanço, gelir tablosu ve nakit akış tablolarının finansal analiz teknikleriyle analizi ve yorumlanmasının mümkün hale gelmesi için araştırmada yorumsamacı yaklaşım benimsenmiştir. Bu açıdan proje disiplinler arası bir proje olma özelliği göstermektedir. Projenin bilimsel birikime yapabileceği katkılar şunlardır: Disiplinler arası bir yaklaşım ile finansal analiz tekniklerinin kullanımı sonunda elde edilecek bulgular hem finans, muhasebe hem de sosyoloji/antropoloji gibi farklı bilim alanlarında kullanılabilecektir. Proje, nitelikli bir akademik yayın olarak uluslararası indekslere kayıtlı dergilerde makale olarak yayınlanabilecektir. Projenin iş dünyasına yapabileceği katkılar ise şunlardır: İşletme yöneticileri, işletmelerine ilişkin nitelikli finansal bilgi sahibi oldukları takdirde, işletme açısından değer yaratacak yatırım olanaklarını doğru değerlendirebilme imkânı bulacak ve bu sayede ekonomideki kaynaklar en verimli alanlara yatırılmış olacaktır. Doğru ve zamanında sunulan bilgiler sayesinde verilen doğru kararlar, sermaye piyasalarının gelişmesine ve bu sayede ekonomideki kaynak tahsisinin etkin bir şekilde gerçekleşmesine her zaman katkı sağlayacaktır. 5. YÖNTEM: Araştırmanın amaç ve kapsamı ile uyumlu olarak, incelenmek üzere seçilen parametreler sıralanmalıdır. Bu parametrelerin incelenmesi için uygulanacak yöntem ile kullanılacak materyal ayrıntılı bir şekilde tanımlanmalıdır. Yapılacak ölçümler (ya da derlenecek veriler), kurulacak ilişkiler ayrıntılı biçimde anlatılmalıdır.
Araştırmanın amacı; seçilmiş bir ulaştırma hizmet işletmesinin mali tablolarına finansal analiz tekniklerini uygulayarak örnek hava yolu işletmesinin finansal performansını çözümlemek ve böylece finansal analizin hava yolu işletmeleri dolayısıyla da ulaştırma hizmet işletmeleri için önemini irdelemektir. Örnek olay analizi kapsamında Borsa İstanbul XULAS (Ulaştırma) endeksinde işlem gören, Türk Hava Yolları Anonim Ortaklığı şirketinin Kamuyu Aydınlatma Platformundan 2016 yıllına ilişkin yıllık genel mali tabloları elde edilerek finansal analizleri yapılmıştır. Söz konusu finansal analizler; Trend Analizi, Karşılaştırmalı Tablolar Analizi, Yüzde Yöntemi Analizi, Oran Analizi ve Borsa-Performans analizlerinden oluşmaktadır. İşletmenin temel finansal durumunu ölçmek ve değerlendirmek amacıyla bu finansal analiz teknikleri ele alınmıştır. Araştırmada, şu soruların yanıtı aranmaya çalışılacaktır: Şirketlerin finansal performanslarının ölçülmesinde, değerlendirilmesinde ve piyasa değerinin belirlenmesinde finansal oranlar etkilimidir? Şirketlerin oran analizi sonucundaki durumları doğrultusunda, piyasadaki varlıklarını devam ettirebilme ve rakiplerine göre rekabet avantajı elde etmeleri söz konusu olur mu? Kurumsal performansın ölçülmesinde finansal performans göstergeleri hangi ölçülerde değerlendirilmelidir? Verileri toplamak için Kamuyu Aydınlatma Platformunun www.kap.gov.tr ve Borsa İstanbul a ait http://www.borsaistanbul.com/ internet adreslerinden erişim sağlanmıştır. Veri analizi, veri toplama aşaması ile iç içe ilerleyecektir. Araştırmada kantitatif verilerin analizi ve kategorizasyonu için Eviews 9,5 programı kullanılacaktır. Bu program ile Kamuyu Aydınlatma Platformu ndan elde edilecek veriler detaylıca incelenerek, rasyo ve dikey yüzde eğilimleri analiz edilerek değerlendirilecektir. Son olarak araştırma sürecinde elde edilen verilerin yorumlanması ile araştırma sonuçları rapor halinde sunulacaktır. (*) Doğrudan insan veya hayvanlar üzerinde yapılacak çalışmalar için ilgili birimden etik kurul onay kararının alınması zorunludur. 6. KURUMUN ARAŞTIRMA OLANAKLARI: Bu bölümde projenin yürütüleceği birimlerde ve Üniversitemizde var olup projede kullanılacak olan altyapı olanakları belirtilmelidir. Araştırma süresince, Türkçe ve uluslararası literatürdeki yayınlara ulaşılabilmek amacıyla
Bozok Üniversitesi Kütüphanesi ve veritabanları kullanılacaktır. 7. BAŞARI ÖLÇÜTLERİ: Hangi süreçlerin/işlemlerin, ne ölçüde gerçekleştirilmesi durumunda projenin tam anlamıyla başarıya ulaşmış sayılabileceği belirtilmelidir. Bu ölçütler açık olarak sıralanmalı, her birinin önem derecesi açıklanmalı, tümünün gerçekleştirilememesi durumunda, projenin başarı oranının belirlenmesine yardımcı olabilecek ipuçları verilmelidir. Projenin tam anlamıyla başarıya ulaşabilmesi için, Araştırmanın en az üç yıl sürmesi, Projenin işletme faaliyetlerini yerinde inceleme ve finansal verileri ile faaliyetlerinin karşılaştırılması sonucu etki ölçümleme yapılabilmesi, Projenin uygulama alanına farklı sektörlerinde dâhil edilmesi, Projenin, uygulama alanına katkı yapması ve bu katkıların maliyetinin karşılanabilmesi, Projenin, literatüre ve finansal analiz yönteminin gelişmesine katkıda bulunması, Projenin, uluslararası indekslere kayıtlı dergilerde makale olarak yayınlanabilmesi Proje bazında bulunan göstergelere bir finansal değer atfedilirken, sosyal ve diğer etkilerin değerinin de finansal terimlerle belirtilmesi gerekmektedir. 8. PROJEYİ DESTEKLEYEN DİĞER KURULUŞLAR: Projenin başka bir kuruluş tarafından desteklenip desteklenmediği belirtilmelidir. Proje başka bir kuruluş tarafından desteklenmemektedir.
9. ÇALIŞMA TAKVİMİ: Projede yer alacak başlıca iş paketleri ve bunlar için önerilen zamanlama, iş-zaman çizelgesi halinde verilmelidir. Gelişme ve sonuç raporu hazırlama aşamaları proje çalışmalarına paralel olarak yürütülmeli, ayrı bir iş paketi olarak gösterilmemelidir. İş Paketi Adı/Tanımı İŞ-ZAMAN ÇİZELGESİ AYLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Araştırma Tasarımının Netleşmesi X Literatür Taraması X X Verilerin Toplanması X X Verilerin Analizi X X X X X X X X X X X X Rapor Yazımı X X X X X Projenin Teslimi X X
10. BÜTÇE VE GEREKÇESİ: Aşağıdaki Genel Bütçe tablosu doldurulmalıdır. Genel Bütçe Tablosu ve online başvuru sistemi üzerinden verilmesi gereken bütçe bilgisi aynı olmalıdır. Olası hataları azaltmak amacıyla, şablon olarak hazırlanan ve BAP Birim web sayfasındaki gerekli dosyalar menüsünden temin edebileceğiniz Excel dosyasından (Butce_taslak.xls) yararlanabilirsiniz. İstenen makine-teçhizat ve gerekli diğer harcama kalemleri için teknik şartname dosyası ile proforma fatura veya teklif mektupları online başvuru sistemine eklenmelidir. Kabul edilen projeler için, sözleşme aşamasında proforma fatura veya teklif mektuplarının asıllarının birime teslim edilmesi gereklidir. 10.1. Genel Bütçe Tablosu Makine/Teçhizat Tanımı/Adı Miktar Birim Fiyat Tutar 1- Taşınabilir Bilgisayar 1 3500,00 TL 3500,00 TL 2- Veri Analiz Programı / Eviews 9,5 Tek Kullanıcı Lisansı 1 2150,00 TL 2150,00 TL 3- Kitap / Mali Tablolar Analizi, Âdem ÇABUK, Ekin Basın Yayın, 2016 1 27,50 TL 27,50 TL 4- Kitap / Eviews ile Temel Ekonometri, DER Yayınları, 2011. 1 75,00 TL 75,00 TL 5-Kitap / Finansal Analiz Uygulamaları, Bekir ELMAS, İmaj Yayıncılık, 2017 1 21,50 TL 21,50 TL 6-Kitap / Finansal Analiz, Aydın KARAPINAR, Gazi Kitabevi, 2016. 1 37,50 TL 37,50 TL KDV DÂHİL TOPLAM TUTAR 5811,50 TL Sarf Malzemesi 1-2- Tanımı/Adı Miktar Birim Fiyat Tutar KDV DAHİL TOPLAM TUTAR Seyahat 1-2- Tanımı/Adı Miktar Birim Fiyat Tutar KDV DAHİL TOPLAM TUTAR Hizmet Alımı 1-2- Tanımı/Adı Miktar Birim Fiyat Tutar KDV DAHİL TOPLAM TUTAR Laboratuar Hayvanı 1-2- Tanımı/Adı Miktar Birim Fiyat Tutar KDV DAHİL TOPLAM TUTAR Genel Bütçe Toplamı 5.811,50 TL 10.2. Bütçe Kalemleri Gerekçesi: Talep edilen parasal desteğin her bir kalemi için ayrıntılı gerekçe verilmelidir.
Taşınabilir Bilgisayar Verilerin taşınması, analizi ve sunum amacıyla kullanılması planlanmaktadır. Veri Analiz Programı / Eviews 9,5: Bu projede nicel bir araştırma yöntemi kullanılacaktır. Nicel araştırma da sonuca ulaşmak için istatistiki veri araçları kullanılır. Ekonometrik tekniklerin zaman içerisinde gelişerek artması ile uygulanacak analizlerin el ile yapılması oldukça güç hale gelmiştir. En basitinden 5 bağımsız değişkene sahip olan bir çoklu regresyon denkleminin parametrelerinin tahmin edilmesi matris yöntemi yardımıyla yapılmaktadır. Fakat böyle bir tahmin için oluşturulacak matrislerin boyutlarının büyüklüğü ve uygulanan işlemlerin karmaşıklığı ekonometrik tahminlerin yapılması aşamasında zorluk çıkarmaktadır. Bunun dışında ekonometrik öngörü için kullanılan modellerin karmaşık cebirsel yapılara sahip olmasından dolayı bu tür denklemlerin çözüm aşamasında büyük sıkıntılar ortaya çıkmaktadır. Bu sıkıntılardan en önemlisi ise insanoğlu açısından çok büyük öneme sahip olan zaman maliyetidir. Eviews 9,5, Windows işletim sistemi için geliştirilen bir istatistik paket programı olup özellikle Ekonometrik analiz için sıkça kullanılmaktadır. Ekonometrik analizlerin hızlı, güvenilir ve az maliyetli olarak yapılabilmesi gerekli olacak program, araştırma sonucunda elde edilen verileri analiz etmede kullanılacaktır. Araştırmacının bu programı edinmesi veri analizini kolaylaştıracaktır.