hukuk - yargýtay kararlarý 9. HUKUK DAÝRESÝ ESAS NO : 2003/12442 KARAR NO : 2003/13123 KARAR TARÝHÝ : 08.07.2003 KARAR ÖZETÝ : GEÇERSÝZ NEDENLE FESÝH-ÝÞE ÝADE 1. Talep ve sipariþ azalmasý ve ülkede yaþanan ekonomik kriz nedeniyle iþverence iþ akdinin feshinden önce fazla çalýþmalar kaldýrýlmalý, iþçinin rýzasý ile çalýþma süreleri kýsaltýlmalý, iþ zamana yayýlmalý, kýsaca fesih en son çare olarak düþünülmelidir. 2. 4773 sayýlý Yasanýn 13/D. maddesinde mahkeme feshin geçersizliðine karar verdiðinde, iþçinin iþe baþlatýlmamasý halinde ödenecek tazminat miktarýný da belirler kuralýna yer verilmiþ olup, mahkemece bu tazminat miktarýnýn belirlenmesi ile yetinilmelidir. Ayrýca tahsili yönünde hüküm kurulmasý hatalýdýr. 3. Ýþ güvencesine iliþkin tazminat iþe iadeye dair kararýn kesinleþmesini takiben iþçinin süresi içinde iþverene baþvurmasý ve bir aylýk süre içinde iþverence iþe baþlatýlmamasý halinde muaccel olur, tazminat için dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesi doðru deðildir. Ýþçinin çalýþtýrýlmadýðý süre için kararýn kesinleþmesine kadar hesaplanacak olan en çok dört ayla sýnýrlý ücret alacaðý da, iþçinin iþe iade kararýnýn kesinleþmesinden sonra süresi içinde iþverene baþvurduðu anda muaccel olan bir alacaktýr. DAVA : Davacý, iþ sözleþmesinin davalý iþverence haksýz ve geçerli bir neden olmadan feshedildiðini belirterek feshin geçersizliðine, iþe iadesine, iþ güvencesi tazminatý ve boþta geçen süre için ücret alacaðýna karar verilmesini talep etmiþtir. Yerel mahkeme, istekleri kabul etmiþtir. Hüküm süresi içinde davalý vekili tarafýndan temyiz edilmiþ olmakla dosya incelendi, gereði konuþulup düþünüldü: Davacý iþçi, iþ sözleþmesinin 25.03.2003 tarihinde sendikal nedenlerle davalý iþveren tarafýndan feshedildiðini belirterek bu tarihte yürürlükte olan 1475 sayýlý Ýþ Kanun unun 4773 sayýlý Kanun ile deðiþik 13/A, B, C ve D maddeleri uyarýnca iþe iadesine karar verilmesi, iade kararýna raðmen iþverence süresi içinde iþe baþlatýlmamasý halinde bir yýllýk ücreti tutarýnda tazminat ve en çok dört aya kadar boþta geçen süreye ait ücret istekleriyle bu davayý açmýþtýr. Davalý iþveren feshin ekonomik nedenlerle gerçekleþtirildiðini belirterek geçerli fesih nedeninin bulunduðunu savunmuþtur. Mahkemece istek doðrultusunda karar verilmiþtir. Dosya içindeki bilgi ve belgelerden; davalý iþverenin 15.03.2003 tarihinde yürürlüðe gireceði önceden bilinen 4773 sayýlý Kanun ile 1475 sayýlý Ýþ Kanununa getirilen iþ güvencesine iliþkin hükümleri bertaraf etmek amacýyla, iþçilere belirli süreli iþ sözleþmelerini imzalatmaya çalýþtýðý izlenimi edinilmekte, iþçilerin bu durumu kabul etmemesi üzerine davacýnýn da aralarýnda bulunduðu bir kýsým iþçilerin 17.03.2003 tarihinde sendikaya üye olduklarý görülmektedir. Keza, davalý iþveren temsilcisi tarafýndan sendika üyeliðinden çekilme konusunda baskýlar yapýldýðý iþçilerin kabul etmemesi üzerine bu kez 25.03.2003 tarihinde iþ sözleþmelerinin feshi yoluna gidildiði anlaþýlmaktadýr. Diðer taraftan bu fesihlerden sonra çoðunluðunu sendika üyeliðinden çekilenlerin oluþturduðu bir kýsým iþçiler tekrar iþe alýnmýþtýr. Davalý iþverenin iþ güvencesine iliþkin hükümlerin yürürlüðe girmesinden önce tazminatlarý ödenmek suretiyle iþçilerin iþ sözleþmelerini fesih 30
çimento iþveren hakký olduðu halde bu yola gitmeyerek belirli süreli iþ sözleþmesi imzalatmaya çalýþtýðý þeklindeki davacý iddialarý, davalý iþverenin baþlangýçta fesih amacý taþýmadýðýný göstermektedir. Ancak davacýnýn sendikaya üye olmasýný müteakip, istifaya davet edilmesi üzerine kabul etmemesi nedeniyle iþ sözleþmesinin feshedilmesi yoluna gidildiði görülmüþtür. Davalý iþveren talep ve sipariþ azalmasý, ülkede yaþanan ekonomik kriz gibi iþyeri dýþýndan kaynaklanan sebeplere dayanmýþtýr. Belirtmek gerekir ki; söz konusu Yasanýn gerekçesinde de açýklandýðý üzere, bu uygulamaya giderken öncelikle fazla çalýþmalar kaldýrýlmalý, iþçinin rýzasý ile çalýþma süreleri kýsaltýlmalý, iþ zamana yayýlmalý, kýsacasý fesih en son çare olarak düþünülmelidir. Somut olayda iþverenin bu tür uygulamalara baþvurmadýðý aksine, üretimde ve fazla mesailerde artýþa gittiði belgelerden anlaþýlmýþtýr. Yukardaki açýklamalara göre, mahkemece iþveren tarafýndan yapýlan feshin sendikal nedene dayandýðý gerekçesiyle iþçinin iþe iadesine ve iþe iade kararýna raðmen iþverence iþe baþlatýlmamasý durumunda bir yýllýk ücreti tutarýnda tazminata ve yine boþta geçen süre ile ilgili ücretin kabulüne karar verilmesi, 1475 sayýlý Ýþ Kanununun 13/D ve 2821 sayýlý Yasanýn 31/6. maddesi hükümleri uyarýnca isabetlidir. Ancak, anýlan Yasanýn 13/D. maddesinde mahkeme feshin geçersizliðine karar verdiðinde, iþçinin iþe baþlatýlmamasý halinde ödenecek tazminat miktarýný da belirler kuralýna yer verilmiþ olup, mahkemece bu tazminat miktarýnýn belirlenmesi ile yetinilmelidir. Ayrýca tahsili yönünde hüküm kurulmasý hatalýdýr. Öte yandan, bu tazminat iþe iadeye dair kararýn kesinleþmesini takiben iþçinin süresi içinde iþverene baþvurmasý ve bir aylýk süre içinde iþverence iþe baþlatýlmamasý halinde muaccel olur. Böyle olunca bu tazminat için dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesi de doðru deðildir. Ýþçinin çalýþtýrýlmadýðý süre için kararýn kesinleþmesine kadar hesaplanacak olan en çok dört ayla sýnýrlý ücret alacaðý da, iþçinin iþe iade kararýnýn kesinleþmesinden sonra süresi içinde iþverene baþvurduðu anda muaccel olan bir alacaktýr. Bu alacak için de faize karar verilmesi hatalýdýr. Açýklanan nedenlerle, mahkemece feshin geçersizliðine ve davacýnýn iþe iadesine iliþkin verilen hüküm yerinde olup, buna yönelik temyiz itirazlarý isabetli görülmemiþ, tazminat ile boþta geçen süre ücreti ve diðer konularda verilen hükmün bozulmak suretiyle ortadan kaldýrýlmasý ve fesih tarihinde yürürlükte olan 1475 sayýlý Ýþ Kanununun 13/C maddesinin son cümlesi uyarýnca aþaðýdaki gibi Dairemizce karar verilmesi gerekmiþtir. SONUÇ : Yukarda gösterilen nedenlerle; 1- Asliye Hukuk (Ýþ) Mahkemesinin 06.06.2003 gün ve 2003/ Esas 2003/ Karar sayýlý kararýnýn bozularak ORTADAN KALDIRILMASINA, 2- Ýþverence yapýlan FESHÝN GEÇERSÝZ- LÝÐÝNE ve davacýnýn ÝÞE ÝADESÝNE, 3- Davacýnýn yasal sürede baþvurusuna raðmen iþverenin süresi içinde iþe baþlatmamasý halinde ödenmesi gereken tazminat miktarýnýn iþçinin bir yýllýk ücreti tutarý olan brüt 3.856.245.648 TL olarak belirlenmesine, 4- Davacý iþçinin iþe iadesi için iþverene süresi içinde müracaatý halinde hak kazanýlacak olan ve kararýn kesinleþmesine kadar en çok dört aya kadar ücretin taleple baðlý olarak 50.000.000 T L nin davalýdan alýnarak davacýya verilmesine, 5- Harç peþin alýndýðýndan yeniden alýnmasýna yer olmadýðýna, 6- Davacý kendisini vekille temsil ettirdiðinden karar tarihinde yürürlükte olan tarifeye göre 31
hukuk - yargýtay kararlarý 200.000.000 TL vekalet ücretinin davalýdan alýnarak davacýya verilmesine, 7- Davacýnýn yaptýðý yargýlama gideri 20.200.000 TL nin davalýdan alýnýp davacýya verilmesine, davalý tarafýndan temyiz gideri olarak yapýlan 9.150.000 TL nin davacýdan alýnarak davalýya verilmesine, 8- Peþin alýnan temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine kesin olarak 08.07.2003 günü oybirliðiyle karar verildi. 10. HUKUK DAÝRESÝ ESAS NO : 2002/7972 KARAR NO : 2003/2222 KARAR TARÝHÝ : 18.03.2003 KARAR ÖZETÝ : YURT DIÞINDA BULU- NAN TÜRK VATANDAÞLARININ YURT DIÞINDA GEÇEN HÝZMET SÜRELERÝNÝN SOSYAL GÜVENLÝKLERÝ BAKIMINDAN DEÐERLENDÝRÝLMESÝ 3201 sayýlý Kanunun, borçlanmanýn geçerliliði için yurda kesin dönüþü þart kýlan 3. maddesinin Anayasa Mahkemesinin 12.12. 2002 gün ve 36/198 sayýlý Kararý ile iptal edilmesi üzerine, Yargýtay Hukuk Genel Kurulunun 05.02.2003 gün ve 21-790/61 sayýlý kararý ile, borçlanmanýn geçerliliði için yurda kesin dönüþün zorunlu olmadýðýna ve yurda kesin dönüþ koþulu yerine getirilmeksizin yapýlan borçlanmalarýn geçerli olduðuna, ancak yurda kesin dönüþ yapýlýncaya kadar borçlanma hukuken askýya alýnarak 3201 sayýlý Yasanýn 6. maddesine göre yurda kesin dönüþ yapýlmadýkça yaþlýlýk aylýðý baðlanamayacaðý ve giderek aylýðýn baþlatýlmamasýna, þayet baðlanmýþsa aylýðýn kesilerek fuzulen ödenen yaþlýlýk aylýklarýnýn Kurumca geri istenmesinin mümkün bulunduðu, hukuken askýya alýnan yaþlýlýk aylýðýnýn yurda kesin dönüþün gerçekleþtiði tarihi takip eden aybaþýndan itibaren yeniden ödenmeye devam olunmasý gerektiði kararlaþtýrýlmýþtýr. Anayasa Mahkemesi kararý ve Hukuk Genel Kurulu Kararý çerçevesinde yeniden inceleme ve araþtýrma yapýlarak hasýl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekir. DAVA : Davacý ve karþý davalý, borçlanmasýnýn geçerli olduðunun ve aylýðýn kesildiði tarihten itibaren yeniden baðlanmasýný gerektiðinin tespitine, davalý ve karþý davacý ise fazlaya dair haklar saklý kalmak kaydýyla, 13.870.619.252 liranýn yasal faiziyle birlikte tahsiline, karar verilmesini istemiþlerdir. Mahkeme, ilamýnda belirtildiði þekilde davacý ve karþý davalýnýn davasýnýn reddine, diðer davanýn ise kabulüne karar vermiþtir. Hükmün, davacý ve karþý davalý Avukatý tarafýndan temyiz edilmesi üzerine temyiz isteðinin süresinde olduðu anlaþýldýktan ve Tetkik Hakimi tarafýndan düzenlenen raporla dosyadaki kaðýtlar okunduktan sonra iþin gereði düþünüldü ve aþaðýdaki karar tespit edildi: 14.09.1996 tarihinde yurda kesin dönüþ yaptýðýný beyan ederek 3201 sayýlý Kanun hükümleri uyarýnca borçlanma isteminde bulunan ve bu istemi kabul edilerek 01.01.1972-14.09.1996 tarihleri arasýnda Almanya da gerçekleþen 8893 günlük borçlanma tutarýný 22.10.1996 tarihinde ödeyerek, 15.05.1997 tarihinde tahsis talebinde bulunan ve kendisine 01.06. 1997 tarihinden geçerli olmak üzere yaþlýlýk aylýðý baðlanan, ancak 01.01.1972-16.12.1995 tarihleri arasýnda yurt dýþýnda fiilen çalýþtýðýnýn, 17.12.1995-31.12.2000 tarihleri arasýnda iþsizlik yardýmý aldýðýnýn belirlenmesi üzerine, borçlanmasý iptal edilerek yaþlýlýk aylýðý baðlandýðý tarihten geçerli olmak üzere kesilen ve 01.06.1997-22.02.2002 tarihleri arasýnda ödenen 32
çimento iþveren yaþlýlýk aylýklarý kendisinden geri istenilen davacý, borçlanmanýn geçerli olduðunun ve yaþlýlýk aylýðýnýn iptaline dair Kurum iþleminin iptali ile yaþlýlýk aylýðýnýn; baðlandýðý tarihten itibaren ödenmeye devam olunmasý gerektiðinin tespitine karar verilmesini istemiþ, Sosyal Sigortalar Kurumu ise fuzulen ödendiðini iddia ettiði aylýklarýn istirdadýný dava etmiþ, birleþtirilerek görülen davalarýn yargýlamasý sonucunda Mahkemece; dava tarihinde yürürlükte bulunan yasal düzenleme ve borçlanmanýn geçerliliði için yurda kesin dönüþü zorunlu kabul eden Yargýtay kararlarý çerçevesinde yapýlan inceleme ve araþtýrma sonucunda davacýnýn yurda kesin dönüþ koþulunu yerine getirmediði, tahsis talep tarihinden sonra dahi yurt dýþýndaki çalýþmasýný sürdürüp, iþsizlik yardýmý aldýðý gerekçesiyle davacý tarafýndan açýlan davanýn reddine, Kurum un isteminin ise kabulüne karar verilmiþtir. 3201 sayýlý Yurt Dýþýnda Bulunan Türk Vatandaþlarýnýn Yurt Dýþýnda Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakýmýndan Deðerlendirilmesi Hakkýnda Kanunun, borçlanmanýn geçerliliði için yurda kesin dönüþü þart kýlan 3.maddesinin Anayasa Mahkemesinin 12.12.2002 gün ve 36/198 sayýlý Kararý ile iptal edilmesi üzerine, Yargýtay Hukuk Genel Kurulunun 05.02. 2003 gün ve 21-790/61 sayýlý kararý ile, borçlanmanýn geçerliliði için yurda kesin dönüþün zorunlu olmadýðýna ve yurda kesin dönüþ koþulu yerine getirilmeksizin yapýlan borçlanmalarýn geçerli olduðuna, ancak yurda kesin dönüþ yapýlýncaya kadar borçlanma hukuken askýya alýnarak 3201 sayýlý Yasanýn 6.maddesine göre yurda kesin dönüþ yapýlmadýkça yaþlýlýk aylýðý baðlanamayacaðý ve giderek aylýðýn baþlatýlmamasýna, þayet baðlanmýþsa aylýðýn kesilerek fuzulen ödenen yaþlýlýk aylýklarýnýn Kurumca geri istenmesinin mümkün bulunduðu, hukuken askýya alýnan yaþlýlýk aylýðýnýn yurda kesin dönüþün gerçekleþtiði tarihi takip eden aybaþýndan itibaren yeniden ödenmeye devam olunmasý gerektiðinin kararlaþtýrýldýðý ve Anayasa Mahkemesinin iptal kararýnýn, elde bulunan ve kesinleþmemiþ tüm davalarda uygulanmasýnýn zorunlu bulunduðu hukuksal gerçeði de dikkate alýnarak, Anayasa Mahkemesinin iptal kararý ve yukarýda özetlenen Hukuk Genel Kurulu Kararý çerçevesinde yeniden inceleme ve araþtýrma yapýlarak hasýl olacak sonuca göre bir karar verilmesi gerekirken dava tarihinde yürürlükte bulunan mevzuata göre karar verilmiþ olmasý usul ve yasaya aykýrý olup bozma nedenidir. O halde davacýnýn bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlarý kabul edilmeli ve hüküm bozulmalýdýr. SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarýda açýklanan nedenlerle BOZUL- MASINA, temyiz harcýnýn istek halinde ilgiliye iadesine, 18.03.2003 gününde oybirliðiyle karar verildi. 21. HUKUK DAÝRESÝ ESAS NO : 2003/ 4721 KARAR NO : 2003/4643 KARAR TARÝHÝ : 14.05.2003 KARAR ÖZETÝ : ANAHTAR TESLÝMÝ ÝÞÝN DEVRÝ - ÝÞ KAZASINDAN DOÐAN SORUMLULUK Gayrimenkul satýþ vaadi ve kat karþýlýðý inþaat sözleþmesinden davalý M in arsasý üzerinde kat karþýlýðý inþaat yapma iþinin tamamen davalý A ya verildiði böylece iþin anahtar teslimi suretiyle devrinin söz konusu olduðu ortaya çýktýðýndan aralarýndaki hukuki iliþki iþveren-aracý olarak nitelendirilemez. Ýþin bir bölümü yerine, tümüyle devrolunduðu durumda iþi devreden kiþinin iþverenlik sýfatý ortadan kalkacaðýndan, iþ kazasý nedeniyle sorumluluðuna gidilemez. 33
hukuk - yargýtay kararlarý DAVA : Davacý iþ kazasý sonucu maluliyetinden doðan maddi ve manevi tazminatýn ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. Mahkeme ilamýnda belirtildiði þekilde, isteðin kýsmen kabulüne karar vermiþtir. Hükmün davalýlardan M vekili tarafýndan temyiz edilmesi üzerine temyiz isteðinin süresinde olduðu anlaþýldýktan ve Tetkik Hakimi tarafýndan düzenlenen raporla dosyadaki kaðýtlar okunduktan sonra iþin gereði düþünüldü ve aþaðýdaki karar tespit edildi: Uyuþmazlýk iþ kazasý nedeniyle maddi ve manevi tazminatýn davalýlara ödetilmesine iliþkindir. Mahkemece, davacýnýn geçirdiði iþ kazasý nedeniyle kararda yazýlý manevi tazminatýn davalýlardan tahsiline karar verilmiþ ise de, davalý M hakkýnda kurulan hüküm doðru deðildir. Gerçekten, bir iþ kazasý sonucu zarara uðrayan iþçinin tazminat davasý, iþveren veya kusurlu 3. kiþilere karþý yöneltilir. Bundan baþka aracý olarak nitelendirilen kiþilerce iþe alýnan iþçilerin uðrayacaklarý zarardan dolayý asýl iþverenin aracý ile birlikte sorumlu olacaðý 1475 sayýlý Yasa nýn 1. maddesi gereðidir. Somut olayda, çözümlenmesi gerekli sorun davalý M ile davalý A arasýndaki hukuki iliþkinin iþveren, aracý veya üst-alt iþveren biçiminde olup olmadýðýdýr. 1475 sayýlý Ýþ Kanunu nun 1/son ve 506 sayýlý SSK nun 87/2. maddesindeki açýklamalar ýþýðýnda aracýdan (taþeron) söz edilmek için öncelikle üst iþveren ve bunun tarafýndan ortaya konulan bir iþ olmalý ve görülmekte olan bu iþin bölüm ve eklentilerinden bir iþ, alt iþverene devredilmelidir. Buna karþýn, bir iþin bütünüyle bir iþverene devri durumunda veya anahtar teslimi denilen biçimde iþin verilmesi durumunda artýk üst-alt iþveren iliþkisi söz konusu olamaz. 29.04.1993 tarihli düzenleme þeklinde gayrimenkul satýþ vaadi ve kat karþýlýðý inþaat sözleþmesinden davalý M in arsasý üzerinde kat karþýlýðý inþaat yapma iþinin tamamen davalý A ya verildiði böylece iþin anahtar teslimi suretiyle devrinin söz konusu olduðu ortaya çýktýðýndan aralarýndaki hukuki iliþki iþveren-aracý olarak nitelendirilemez. Ýþin bir bölümü yerine, tümüyle devrolunduðu durumda iþi devreden kiþinin iþverenlik sýfatý ortadan kalkacaðýndan sorumluluðuna gidilemez. O halde, davalý M nin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlarý kabul edilmeli ve hüküm bozulmalýdýr. SONUÇ : Hükmün yukarýda açýklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcýnýn istek halinde temyiz edene iadesine, 14.05.2003 gününde oybirliðiyle karar verildi. 21. HUKUK DAÝRESÝ ESAS NO : 2003/4754 KARAR NO : 2003/5612 KARAR TARÝHÝ : 12.06.2003 KARAR ÖZETÝ : ÝÞ KAZASI SONUCU CÝSMANÝ ZARARA UÐRAYAN KÝÞÝNÝN YAKINLARINA MANEVÝ TAZMÝNAT VERÝLMESÝ 1. Eksik inceleme ve araþtýrmaya dayalý olarak hazýrlanan bilirkiþi raporuna itibar edilmesi yanlýþtýr. 2. Yansýma yoluyla ayný eylem nedeniyle manevi üzüntü duyanlar manevi tazminat isteyemezler. Ancak bir kiþinin cismani zarara uðramasý sonucu onun (ana, baba, karý, koca, çocuk gibi) çok yakýnlarýndan birinin de ayný eylem nedeniyle ruhsal ve sinirsel saðlýk bütünlüðü aðýr þekilde bozulmuþsa 34
çimento iþveren (örneðin kazaya uðrayan yakýn kiþi büyük ölçüde iþ göremez duruma gelmiþse) onlarýn da manevi tazminat isteyebilecekleri kabul edilmelidir DAVA : Davacýlar, murisinin iþ kazasý sonucu ölümünden doðan maddi ve manevi tazminatýn ödetilmesine karar verilmesini istemiþtir. Mahkeme, ilamýnda belirtildiði þekilde, isteðin kýsmen kabulüne karar vermiþtir. Hükmün davacýlar ile davalýlardan... Ýnþ.San.Tic.Ýth.Ýhr.Ltd.Þti. ve... Müh.Ýnþ. San.Tic.Ltd.Þti. vekilleri tarafýndan temyiz edilmesi üzerine temyiz isteðinin süresinde olduðu anlaþýldýktan ve Tetkik Hakimi tarafýndan düzenlenen raporla dosyadaki kaðýtlar okunduktan sonra iþin gereði düþünüldü ve aþaðýdaki karar tesbit edildi. Dava, iþ kazasý sonrasý sigortalý iþçinin kendisi için maddi ve manevi tazminat, halen hayatta olan sigortalý iþçinin eþ ve çocuðunun manevi tazminat istemine iliþkindir. Mahkemece davacý sigortalýnýn kendisine iliþkin istemi kýsmen kabul edilmiþ sigortalý eþ ve 2 çocuðunun manevi tazminat istemi reddedilmiþtir. 1- Mahkeme 21.10.2002 tarihli kusur oranlarýný belirleyen bilirkiþi raporunu hükmüne dayanak yapmýþtýr. Ancak raporda kazanýn meydana gelmesinde davalýlardan TEDAÞ ýn ihmalinin bulunup bulunmadýðý ve böylece sorumluluðu cihetine gidilmesinin olasýlýðý üzerinde durulmamýþ bu konuda ciddi bir açýklamaya yer verilmemiþtir. Oysaki olayýn meydana geldiði yerde adý geçen davalýya ait ve sorumluluðu altýnda bulunan yer altý ve yer üstü enerji hatlarýnýn mevcut olduðu ve kazanýnda bu elektrik akýmýndan kaynaklandýðý ortadadýr. Hal böyle iken, eksik inceleme ve araþtýrmaya dayalý olarak hazýrlanan rapora itibar edilmesi yanlýþ olup bozmayý gerektirir. Yapýlacak iþ, bilirkiþilerden doyurucu nitelikte ek rapor almak, gerekir ise yeniden oluþturulacak uzman bilirkiþi heyeti marifetiyle kusur oranlarýný saptamak, raporlar arasýnda çeliþki olmasý durumunda aykýrýlýðýn giderilmesi suretiyle neticeye gitmek olacaktýr. 2- Uygulamada kabul edildiði üzere, B.K. nun 47. maddesine göre manevi tazminat isteme hakký doðrudan doðruya cismani zarara uðrayan kiþiye aittir. Yansýma yoluyla ayný eylem nedeniyle manevi üzüntü duyanlar manevi tazminat isteyemezler. Ancak bir kiþinin cismani zarara uðramasý sonucu onun (ana, baba, karý, koca, çocuk gibi) çok yakýnlarýndan birinin de ayný eylem nedeniyle ruhsal ve sinirsel saðlýk bütünlüðü aðýr þekilde bozulmuþsa (örneðin kazaya uðrayan yakýn kiþi büyük ölçüde iþ göremez duruma gelmiþse) onlarýn da manevi tazminat isteyebilecekleri kabul edilmelidir. HGK nun 26.4.1995 gün ve E: 1995/11-122 K:1995/430 sayýlý kararý bu doðrultuda olduðu gibi, Dairemizin de giderek B.K. nun 47 maddesine getirdiði yorum bu karar ile paralellik arz etmektedir. Bu açýklamalar ýþýðýnda, kazazede R nin % 81 maluliyet oranýna ve bakýma muhtaç durumda bulunmasýna karþýn, eþ ve çocuklarýna uygun miktarda manevi tazminata hükmetmek gerekirken bundan zuhul olunmasý da ayrýca bozma nedenidir. O halde, taraflarýn bu yönleri amaçlayan temyiz itirazlarý kabul edilmeli ve hüküm bozulmalýdýr. SONUÇ : Hükmün yukarýda açýklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcýnýn istek halinde temyiz edenlere iadesine, 12.06.2003 gününde oybirliðiyle karar verildi. 35