Finansal Krizden Bu Yana Dünya Ticaretinin En Kötü Yılı : 215 The Economist Intelligence Unit, Haziran 216 Küresel ticaret finansal krizden bu yana, 215 te en zayıf yılını yaşadı. Ekonomi Politikaları Analiz Bürosu na göre; Aralık 215 te ticaret hacmindeki büyüme %,6 yavaşladı. Özellikle gelişmekte olan ülkelerin ticareti düşük ithalata bağlı olarak geriledi. Bu yıl da küresel ticaretin zayıf kalması bekleniyor. Ticarette önemli göstergelerden olan ve kuru yük navlun bedelleri hakkında bilgi veren Baltık Kuru Yük Endeksi, 216 Şubat ayında 37 puan ile en düşük değerine ulaştıktan sonra toparlansa da, 27/28 de görülen yüksek seviyesinin çok altında kaldı. Bu durum, taşımacılık sektöründe arz fazlalığına işaret ederken, aynı zamanda in mal ithalatındaki gerilemenin etkilerini de yansıtmaktadır. in tek başına dünya ticaretinin %1 unu karşıladığı göz önünde bulundurulursa, bu gerilemenin küresel ticaretteki küçülmede kritik bir faktör olduğu açıktır. Bu durumun sebepleri arasında in GSYİH artışındaki yavaşlama ve üretim fazlası gösterilmektedir. dış ticaretinde en yüksek büyüme oranları 23 te yaşanmış ve ithalatta %3, ihracatta da %26 seviyesinde gerçekleşmişti. 216 2 döneminde ise in mal ve hizmet dış ticaretinin yıllık ortalama %3 büyümesi beklenmektedir. Bu durum da 22 de %3,3 e gerilemeden önce, 217 de hacim açısından %3,6 ya kadar toparlanması beklenen küresel ticaretin büyümesine yol açacaktır. The Economist Intelligence Unit, elde edilen güncel verileri dikkate alarak 216 da küresel ticaretteki büyümeyi de %2,9 olarak öngörmektedir. Küresel ticarette gün geçtikçe daha fazla kafa yorulan bir konu da yerli ekonomilerin nasıl korunacağıdır. Dünya Ticaret Örgütü nün, Kasım ayında ticareti kolaylaştırmak adına (sınırlardaki gereksiz bürokrasileri azaltan, gümrükler için bağlayıcı standartlar koyan ve uluslararası mal hareketliliği sağlayan) anlaşmalar yapmış olmasına ve bölgesel ticaret antlaşmaları yapmaya devam etmesine rağmen, halen korumacı söylemler ve politikalar yükseliştedir. 18. Global Trade Alert raporuna göre; 215 yılında çeşitli devletler tarafından dünya genelinde 538 tane ticarete zarar veren yasal düzenleme yapılmıştır ki, bu rakam şimdiye kadar kaydedilen en yüksek değerdir. 216 ABD başkanlık seçim kampanyalarında sürekli olarak korumacı ekonomi politikalar ile alakalı konuşmalar yapılmakta, iki aday da birbirine zıt ticaret konumu sergilemektedir. Örneğin; Cumhuriyetçi lerin favorisi Donald Trump ve için ticaret karşıtı söylemlerde bulunmuştur. Demokrat ların olası adayı Hilary 1
Clinton da önceden desteklediği, Pasifik Okyanusu nu çevreleyen dünya GSYİH sinin neredeyse %4 nı oluşturan 12 ülkeyi kapsayan Trans Pasifik Ortaklığı nı desteklemeyi bırakmıştır. Bu durum ekonomistlerde gelecek adına ciddi endişeye yol açmıştır. ABD Ticaret Departmanı yakın zamanda den gelen elektrikli aletlerde, inşaatlarda ve motorlu araçlarda kullanılan soğuk haddelenmiş çelik panellerine %5 ü aşan aşırı yüksek cezai ithalat vergileri uygulamaya başlamıştır. Buradaki cezai ithalat vergisi aslında bir ürün için olması gerekenin çok üzerinde uygulanan vergileri tanımlamak amacıyla kullanılan bir kavramdır. The Economist Intelligence Unit, Kasım seçimlerine kadar bu yıl ABD ticaretinde bir gelişme beklemiyor. Bu durum da Başkan Barack Obama nın ticaret alanındaki son hamlesi olan Trans Pasifik Ortaklığı nın onaylanmasını erteleyecektir ve bütün bunların sonucu olarak, adayların birbirinden farklı ticaret söylemleri yapması da hükümetler arası faaliyetlerde periyodik bir artışa sebep olacaktır. Yine The Economist Intelligence Unit, ABD ve arasında karşılıklı ticaret akışında önemli bir etki görülmeyeceğini iddia etse de iki ülke arası gerilimler bu konjonktürün sonucu olarak artacaktır. Uluslararası Ticaretteki Yapısal Değişiklikler Küresel Dengesizlikleri Azaltacaktır in, ABD ve AB ile ticaretinde verdiği fazla devam etmesine rağmen, genel ticaretindeki fazla gerilemektedir. 27 de GSYİH nin %1 una ulaşarak zirve yapan cari işlemler fazlası, o zamandan beri sürekli düşmektedir ve The Economist Intelligence Unit 22 yılına kadar kadar GSYİH nin %2,7 sine kadar gerileyeceğini öngörmektedir. Diğer taraftan, düşük petrol fiyatları; fiyatların yüksek olduğu dönemde devasa ticaret fazlası ile çalışan petrol üreticisi konumundaki ülkelerin cari hesaplarına ciddi anlamda bir etki yapmaktadır. Petrol fiyatları düşük kaldıkça bu üretici ülkelerin cari açık verme ihtimalleri de artmaktadır. Sonuç olarak; gelecekteki değişiklikleri öngörebilmek için petrol fiyatları takip edilmelidir. Bütün bu değişikliklerin etkisiyle, 28 9 küresel finansal krizinin sebeplerinden biri olan küresel dengesizlikler gittikçe azalacak ve bununla beraber global para fazlalığı ve döviz rezervlerindeki sermaye birikimi de frenlenecektir. 2
Özetle Dünya Ekonomisinde Rakamsal Gelişmeler (%Değişim) Reel GSYİH Büyüme (Satınalma Gücü Paritesi Döviz Kuru ) 211 212 213 214 215 216 217 218 219 22 Dünya 3,9 3,3 3,2 3,4 3,1 3,1 3,5 3,5 3,1 3,4 OECD 1,9 1,3 1,2 1,9 2,1 1,8 2,1 2,1 1,5 1,9 OECD üyesi olmayan ülkeler 5,9 5,1 5, 4,7 4, 4,1 4,6 4,6 4,4 4,4 Reel GSYİH Büyüme (Piyasa Döviz Kuru) 211 212 213 214 215 216 217 218 219 22 Dünya 2,8 2,2 2,2 2,5 2,4 2,3 2,6 2,7 2,2 2,5 OECD 1,8 1,2 1,2 1,8 2, 1,8 2, 2, 1,4 1,8 OECD üyesi olmayan ülkeler 5,9 5, 4,8 4,4 3,5 3,6 4,2 4,3 4,1 4,1 Kuzey Amerika 1,7 2,2 1,6 2,4 2,3 2, 2,3 2,3 1, 2,1 Avrupa 2,2,1,6 1,4 1,6 1,6 1,8 1,9 1,8 1,9 Euro Bölgesi 1,7 -,8 -,2,9 1,6 1,6 1,6 1,7 1,5 1,6 Asya & Güneydoğu Asya Adaları 4,2 4,4 4,4 4, 4, 4, 3,9 3,7 3,4 3,3 Latin Amerika 4,7 3,1 2,9 1,3,1 -,2 2, 2,8 2,9 3,1 Orta Doğu&Kuzey Afrika 3,2 3,8 1,9 2,3 2,2 2, 2,8 3,6 3,3 3,5 Sahraaltı Afrika 4,6 4,2 4,7 4,4 3, 2, 3,2 3,9 3,7 3,6 Enflasyon 211 212 213 214 215 216 217 218 219 22 Dünya 4,9 4, 3,9 3,6 3,3 3,9 4, 3,7 3, 3, OECD 2,8 2,2 1,6 1,6,5 1, 1,8 1,9 1,5 1,8 OECD üyesi olmayan ülkeler 7,4 6,2 6,8 6,2 6,8 8, 6,9 6, 5, 4,7 Mal ticareti 211 212 213 214 215 216 217 218 219 22 Dünya 7,1 3,4 3,8 4, 2,8 2,9 3,5 3,6 2,7 3,3 OECD 6, 2, 2,4 3,8 4,2 3,2 3,4 3,3 2,3 2,9 OECD üyesi olmayan ülkeler 9,3 4,5 5,2 3,5, 2,1 3,7 4,1 3,5 3,8 Kaynak: The Economist Intelligence Unit, Haziran 216 3
ABD Brazilya Avustralya Rusya Fed. Endonezya Türkiye S. Arabistan 215 Yılında GSYİH Sıralamasında İlk 2 Ülke 18. 16. 14. 1 1. 8. 6. 4. Kaynak: World Development Indicators database, World Bank, 8 Temmuz 216 4
ABD Hong Belçika Singapur Tayvan BAE Türkiye ABD Hong Belçika Singapur Rusya Fed. Tayvan Tayland 215 Yılında En Fazla İhracat Yapan İlk 2 Ülke 2.5 1.5 1. 5 215 Yılında En Fazla İthalat Yapan İlk 2 Ülke 2.5 1.5 1. 5 Kaynak: www.trademap.org 5