Diyabet Teknolojileri ve Akılcı İlaç Kullanımı Dr. Kamil Başköy NB Kadıköy Hastanesi Endokrinoloji ve Metabolizma Hast. Uzmanı
AKILCI İLAÇ KULLANIMI O Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. O Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre; uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata ve kolayca sağlayabilmeleri olarak tanımlanmaktadır. Conference of Experts on the Rational Use of Drugs, World Health Organization, Nairobi, Kenya, WHO/CONRAD/WP/RI, (25-29.12.1985). 2
SORUMLULUK SAHİBİ TARAFLAR O Hekim O Eczacı O Hemşire O Diğer sağlık personeli O Hasta/ hasta yakını O Üretici O Düzenleyici Otorite O Diğer (Medya, Akademi vb.) 3
UYGUN OLMAYAN İLAÇ KULLANIMI ŞEKİLLERİ (1) O Çoklu ilaç kullanımı O İlaçların gereksiz ve aşırı kullanımı O Klinik rehberlere uyumsuz tedavi seçimi O Piyasaya yeni çıkan ilaçların uygunsuz tercihi O İlaç kullanımında özensiz davranılması (uygulama yolu, süre, doz..) O Uygunsuz kişisel tedavilere başvurulması
UYGUN OLMAYAN İLAÇ KULLANIMI ŞEKİLLERİ (2) O Gereksiz yere antibiyotik tüketimi O Gereksiz yere enjeksiyon önerilmesi O Gereksiz ve uygunsuz vitamin kullanımı O Bilinçsiz gıda takviyesi ve bitkisel ürünlerin kullanımı O İlaç-ilaç etkileşimleri ve besin-ilaç etkileşimlerinin ihmal edilmesi
AKILCI OLMAYAN İLAÇ KULLANIMI Akılcı ilaç kullanımı tanımında yer alan maddelerden herhangi birinin veya birkaçının karşılanamaması durumu, O Hastaların tedaviye uyuncunun azalmasına, O İlaç etkileşimlerine, O Bazı ilaçlara karşı direnç gelişmesine, O Hastalıkların tekrarlamasına ya da uzamasına, O Advers olay görülme sıklığının artmasına, O Tedavi maliyetlerinin artmasına neden olur.
TANI VE TEDAVİ SÜRECİNDE AKILCI İLAÇ KULLANIMI (1) O Hastanın sorununun tanımlanması, O Hekim tarafından doğru tanının konulması, O İlaçlı veya ilaçsız, etkili ve güvenilir tedavinin tanımlanması, O Tedavinin gerçekleşebilirliğinin ve maliyetinin değerlendirilmesi, O Tedavinin başarısı ve hastanın uyuncunun değerlendirilmesi, 7
TANI VE TEDAVİ SÜRECİNDE AKILCI İLAÇ KULLANIMI (2) O Eğer ilaçla tedavi uygulanacaksa uygun ilaçların seçimi, O Çoklu ilaç kullanımlarında etkileşimlerin öngörülmesi, O Her bir ilaç için uygun dozun ve uygulama süresinin belirlenmesi ve uygun reçetenin yazılması gerekmektedir. O Bu aşamada güncel tanı ve tedavi kılavuzları esas alınmalıdır. O Hasta ve hasta yakını tedavi hakkında bilgilendirilmelidir. 8
İş Yükü ve Personel Sıkıntısı Yetersiz ve Eksik Bilgi Ekonomik Etmenler Alışkanlıklar TEDAVİ SEÇENEKLERİ İlaç Endüstrisinin Etkileri Sosyokültürel Etmenler Diğer Etmenler Yasal Etmenler 9
DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ ÖNERİLERİ O Koordinasyonu sağlayacak bir kurum O Kanıta dayalı klinik rehberler O Temel ilaç listesi O İlaç ve tedavi komiteleri O Farmakoterapi ve reçeteleme eğitimi O Sürekli tıp eğitimleri O Sağlık çalışanlarına geri bildirim O Kamuoyunun bilgilendirilmesi ve halk eğitimleri 10
ÜLKEMİZDE O Sağlık Bakanlığı bünyesinde, akılcı ilaç kullanımı ile ilgili çalışmalar, yaklaşık 20 yıldır sürmektedir. O 12 Ekim 2010 tarihinde Bakan Oluru ile, Akılcı İlaç Kullanımı Birimi kurulmuştur. O 19 Mart 2012 tarihinde Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Bünyesinde Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Dairesi kurulmuştur. 11
AKILCI İLAÇ KULLANIMI TEMSİLCİLERİ ve İŞBİRLİĞİ O İllerde koordinasyonu sağlamak amacıyla 81 ilde İl Sağlık Müdürlüklerinde Akılcı İlaç Kullanımı İl Temsilcisi bulunmaktadır. O Hastane Hizmet Kalite Standartları gereğince, hastanelerde planlama yapmak ve faaliyetlerde bulunmak amacıyla Akılcı İlaç Kullanımı Ekipleri oluşturulmuştur. 12
1997 den 2010 a Türkiye de Diyabet Prevalansı Satman İ. ve ark. TURDEP Çalışma sonuçlari.
IDF Dünya da her 5 saniyede, bir kişi diabetes mellitus tanısı almaktadır! Her 10 saniyede ise biri kişi diabetes mellitus nedeni ile ölmektedir! Genel erişkin popülasyonunun %3-10 u tanı almamış tip 2 diabetes mellitus tur!
Diyabette Akılcı İlaç Kullanım İlkeleri o Doğru tanı o Tedavi hedeflerini belirle (hastalık yok hasta var) o Hedefe ulaştıracak kişisel tedavi-kişisel ilacı seç o Sonuçları izle o Olumsuz sonuçlarda basamakları gözden geçir 16
İnsülin Pompası Nedir? O Çağrı cihazı büyüklüğünde, pille çalışan bir cihazdır. O Bir infüzyon seti ve yumusak bir iğneyle subkutan olarak 24 saat sürekli insülin salınımı sağlar. O İnsülin salınımı her hasta için kişisel ve özel planlanmıştır. O Kullanıcıya özel ayarlanan bazal dozlar sayesinde, glisemik kontrol daha iyi sağlanabilir. 17
HbA1c ve SMBG herzaman resmin bütününü gösterir mi? HbA1c ve parmaktan ölçümler ile kaçırılmiş olabilecek glisemik değişkenliklerin tümünü ortaya çıkararak resmin bütününü görmemizi sağlar. İlaçlar ve aktiviteler glikoz değerlerini nasıl etkiliyor incelememizi sağlar Etkin tedavi dozları ayarlamak için olanak sağlar 1 Pitzer KR et al. Detection of hypoglycemia with the GlucoWatch biographer. Diabetes Care. 2001;24(5):881-885 18 2 Kaufman FR et al. Diabetes Care. 2001;24(12):2030-2034
Continuous Glucose Monitoring(CGM) Nedir? (Sürekli Glukoz Takip Sistemi-1) Gerçek zamanlı kan şekeri seviyelerinin ve eğilimlerinin 24 saat boyunca takip edilebilmesini sağlar. Günde 288 kez (5 dakikada bir) anlık kan şekerini gösterir. Daha bilinçli diyabet kontrolü ve tedavi kararları için ilave bilgi sağlar.
(Sürekli Glukoz Takip Sistemi-2) - Uyarı ve alarmlar - Reaktif müdahale yerine aktif müdahale sağlar - Ani Kan Şekeri Düşüşü(Hipoglisemi) Ani Kan Şekeri Yükselişi (Hiperglisemi) olaylarının minimize edilmesini sağlar - Diyabet teknolojilerini kullanarak daha uygun doz ve sürede tedaviler sağlanarak, akılcı ilaç kullanımına uygun hareket etmiş oluruz.
WHAT PROFESSIONAL SOCIETIES SAY ABOUT CGM CGM, tedaviyi değerlendirmek ve yeni başlayan hastalar da hipoglisemiye algılamak için gerekli araçdır. ADA Diyabetli erişkin hastalarda kısa vadeli geriye dönük analiz için tasarlanmış olan CGM sistemlerinin aralıklı kullanımla nokturnal hipoglisemi, şafak fenomeni ve postprandiyal hiperglisemileri tespit etmek için yararlı olabileceğini düşündürmektedir ENDOCRINE SOCIETY Tip 2 diyabetli hastalarda aralıklı CGM* kullanımı (genellikle 1-2 hafta) doz ayarlaması ihtiyacında yol gösterici ya da yeni ilaçlarda ilerleyen günlük glukoz / açlık glukozunda daha etkili olabilir AACE Retrospektif CGM diyabetli hastalarda klinik durumları geniş bir yelpazede keşfetmek için güçlü bir araçtır SFD, SFE, EVADIAC *Retrospective CGM (also referred to as RetroCGM) is another term for Professional CGM. 1. American Diabetes Association, Diabetes Care. 2015:38:S33--S40. 2. Klonoff DC, et al. J Clin Endo Metab. 2011;96:2968--2679. 3. Grunberger G, et al. Endocr Pract. 2015;21:522--533. 4. Joubert M. et 21 al. Diabetes Metab. 2015;41:498--508.
ANA NOKTALAR Glisemik hedefler & Kan şekeri düşürücü tedaviler kişiselleştirilmelidir Diyet, egzersiz & eğitim: Komorbid durumlara göre antidiyabet tedavi programı uygulanmalıdır Kan şekeri kontrolünü sürdürmek için, en sonunda, birçok hastada tek başına/diğer ajanlarla kombinasyon halinde insülin tedavisi gerekecektir. Tüm tedavi kararları hasta ile birlikte alınmalıdır (tercihlere, gereksinimler&değerlere odaklanılmalıdır) Kapsamlı KV risk azaltılması tedavide önemli bir hedef olmalıdır. Diabetes Care, Diabetologia. 19 April 2012 [
www.akilciilac.gov.tr T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Akılcı İlaç Kullanımı, İlaç Tedarik Yönetimi ve Tanıtım Daire Başkanlığı 23 23