Proje Yönetiminde Toplumsal Cinsiyet Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 1
18 Aral k 1979 da Birle mi Milletler Genel cinsiyet ayr mc l n yasaklayan ve kad n haklar n güvence alt na alan bir belgeyi kabul etmi tir Kad na Kar Her Türlü Ayr mc l n Ortadan Kald r lmas Sözle mesi Türkiye bu sözle meyi imzalayan 186 ülkeden biridir. 2
BMKP n n GDI (Toplumsal Cinsiyet Kalk nma Endeksi) arac toplumsal cinsiyet e itli i ve kad nlar n geli mi li iyle ilgili bir göstergedir. Bu gösterge ayn zamanda ülkeleri toplumsal cinsiyet e itli i ba lam nda s ralamak için standart bir referans olarak kullan labilir. 2008 de, bu endekse göre Türkiye dünya ülkeleri ve bölgeleri aras nda 79. s ray alm t r. 3
Toplumsal cinsiyet konusunda do ru tutumun ne olmas gerekti ini göstermek Toplumsal cinsiyet e itli inin önemini vurgulamak 4
Sosyal ya am n her alan nda, ister kamu faaliyetlerinde olsun ister aile ya ant s n n sürdü ü özel alanda olsun, kad nlar ve erkekler e it haklara ve yükümlülüklere sahiptir. Erkekler ve kad nlar sosyal ya amda, e itimde, f rsatlara eri imde, rekabette, yapt klar seçimlerde ve ki isel geli imde e ittir. 5
Toplumsal cinsiyetle ilgili izlenimler 6
Kad nlar daha mant kl ve rasyoneldir, kad nlar daha duygusald r. Kad nlar say larla çal rken erkeklere göre daha çok zorluk çeker. Kad nlar birbirleriyle sürekli tart r ve bir grup içinde çal amazlar Çocuk bak m ve yemek pi irme konusunda kad nlar daha ba ar l d r K z çocuklar daha utangaçt r Kad nlar bir erke in kendileri ad na karar vermesini tercih eder. Erkekler kad nlardan çok daha az duygusald r: insanlar n nas l hissetti ini görmezler / anlamazlar. Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 7
Erkekler mant kl olabilir Kad nlar çocuk bak m nda daha iyidir Erkekler bir çok durumda Kad nlardan daha önemlidir Kad nlar n say larla aras iyi de ildir 8
9
Kad nlar n yerine seçim yapmamak Kad nlar n yapt seçimlerle ilgili ahlaki yarg larda bulunmamak Kad na zorla ba ka bir bak aç s empoze etmemek 10
Toplumsal Cinsiyetin ana politikalara ve programlara yerle tirilmesi Toplumsal Cinsiyet Analizi 11
Tüm kalk nma politikalar n n, stratejilerinin ve müdahalelerinin haz rlanmas nda cinsiyetler aras ndaki e itlik dikkate al nmal d r. Kalk nma gündeminde e it düzeyde yer alma Hedeflerin belirlenmesi ve planlama a amas na e it düzeyde dahil olarak gerçekle mesi beklenen kalk nman n hem kad nlar n hem de erkeklerin önceliklerini kar lamas n sa lamak. Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 12
Ana programlara yerle tirme stratejileri projeleri daha etkin hale getirmeyi hedefler: Toplumsal cinsiyetin (ana politikalara, programlara vb.) yerle tirilmesine yönelik çal malar n yeniden biçimlendirilmesine a rl k verilmesi Farkl l klar azaltmada kad n bir hedef grup olarak de erlendirmek yerine toplumsal cinsiyet e itli inin bir hedef olarak görülmesi Projenin sadece toplumsal cinsiyet farkl l klar n hesaba katmakla kalmay p ayn zamanda bu e itsizliklerin azalt lmas na yönelik çal malar yapmas Erkeklere ve daha e it bir toplumun olu turulmas nda üstlenecekleri role daha fazla dikkat çekilmesi bu bir kad n sorunu de ildir. 13
Cinsiyet: Kad nlar ve erkekler aras ndaki fizyolojik, biyolojik ve hormonal farkl l klar ifade etmektedir. Toplumsal Cinsiyet: Kad n ve erkek olmakla ili kilendirilen ve toplumsal olarak in a edilmi özellikler ve f rsatlar ile erkekler ve kad nlar aras ndaki sosyo-kültürel farkl l klar. Toplumsal cinsiyet e itli i: Kad nlarla erkeklerin ayn olmas gerekti ini de il, kad n veya erkek do mu olmalar na bak lmaks z n e it haklardan, sorumluluklardan ve f rsatlardan faydalanabilmeleri anlam na gelmektedir. Kad nlar n güçlendirilmesi: Akad nlara kendi ya amlar üzerinde daha fazla yetki ve kontrol imkan veren faaliyetler. Davran ve tutumlarda istenilen de i ikli i sa lamak için bu tür faaliyetlere kad nlar da erkekler de dahil edilmelidir. 14
Kad nlar ücretli i ile çocuk bak m ve ev i lerini erkeklere göre çok daha yayg n bir ekilde birlikte götürmektedir. gücü piyasas hala cisniyetlere göre ayr maktad r Ücret farkl l klar devam etmektedir, kad nlar n yo un oldu u mesleklere, erkeklerin yo un oldu u mesleklerden daha az de er verilmektedir.. Birçok meslekte erkekler kad nlardan daha yüksek ücret almaktad r. 15
E itlik Planlar n n ispatlanm olan baz etkileri: Bir i yeri toplumsal cinsiyet aç s ndan daha e it bir ortama sahip oldu unda bunun verimlilik üzerinde olumlu etkisi oldu u ve dolay s yla irket için de daha karl oldu u kan tlanm t r. Çal anlar, kendilerine kar e it ve adil davran ld n hissettiklerinde hastal k izinlerinde azalma görülmü tür. Toplumsal cinsiyet dengesini koruyabilen ve kad nlara ve erkeklere e it ebeveyn izni veren irketler di er irketlerden daha verimlidir. Çal anlara toplumsal cinsiyet aç s ndan e it ve adil davran lan irketlerde yarat c l k ve dinamizme daha çok yer vard r. 16
Kad nlar ve erkekler aras ndaki farkl l klar n ve e itsizliklerin belirlenmesi. Toplumsal cinsiyet analizinin amac : Toplumsal cinsiyet ili kilerinin projede de inilen problemlerin çözülmesinde büyük olas l kla etkili oldu u gerçe inin kabul edilmesi, Bu etkinin ne olabilece inin ve bunun alternatiflerinin belirlenmesi. 17
1. Toplumsal cinsiyet ili kileri anlay 2. Cinsiyetlere göre i bölümünün analizi 3. Öncelikler: K s tlay c ve te vik edici kuvvetler 4. Tavsiyeler 18
Projenizin (do rudan/dolayl ) payda lar kimler? Kad nlar, Erkekler, ya da her ikisi? Kümler faydalanacak, kimler kaybedecek? Hangi Kad nlar? Hangi Erkekler? Projeye dahil olan karar al c lar kimler? Kaç Kad n? Erkek? Projenin çözmeyi hedefledi i sorunlar konusunda kad nlar n ve erkeklerin görü leri al nd m? Çözüm geli tirme a amas na nas l dahil edildiler? Proje kad nlar ve erkekler aras ndaki mevcut görev, sorumluluk ve kaynak da l m na meydan okuyor mu? Ne ekilde? Proje erkeklerin ve kad nlar n hangi ihtiyaçlar na de iniyor? Bu ihtiyaçlarla ilgili beklenen sonuç nedir? Türkiye- EuropeAid/126747/D/SV/TR_Alina Maric, Hifab 19
Toplumsal cinsiyet e itli i bir toplumdaki kad nlar n ve erkeklerin ya am n tüm alanlar nda ayn f rsatlardan faydaland klar ve ayn hak ve yükümlülüklere sahip olduklar anlam na gelmektedir. Kad nlar ve erkekler aras nda e itlik, ancak her iki cins de yetki ve etki da l m nda e it bir konumdaysa; istihdam edilmek ya da i kurmak yoluyla finansal ba ms zl k f rsatlar ndan e it düzeyde yaralanabiliyorlarsa; e itim ve ki isel isteklerini gerçekle tirmek bak m ndan e it f rsatlara sahiplerse sa lanabilir. 20