ÜNE: MANI ÜÜR VE YGARIĞI N: Devlet Yönetimi, Hukuk istemi le osyal ve Ekonomik Yaşam, Eğitim, Bilim ve anat ÖRNE RAR VE ÇÖZÜMER 1. Aşağıdakilerden hangisi smanlı Devleti nin devlet yönetimi ile ilgili olarak yanlış bir ifadedir? Çözüm: A) smanlı Devleti, merkeziyetçi ve mutlak otoriteye dayalı bir irade ile yönetiliyordu B) Devletin başında smanlı soyundan gelen bir padişah bulunurdu. C) smanlı padişahları devletin kuruluşundan itibaren bey, gazi, hüdavendigar, hünkar ve sultan gibi unvanlarla anılırlardı D) smanlı Bey den itibaren ailenin en büyüğünün padişah olması kuraldı. smanlı Devleti, merkeziyetçi ve mutlak otoriteye dayalı bir idare ile yönetiliyordu. Bu yönetimin başında smanlı soyundan gelen bir padişah bulunuyordu. smanlı padişahları devletin kuruluşundan itibaren bey, gazi, hüdavendigar, hünkar ve sultan gibi unvanlarla anıldılar. Padişahlar kendi adlarına hutbe okutur, para bastırırlardı. Padişahlık babadan oğula geçerdi. Bunun için, şehzadeler, küçüklüklerinden itibaren özel bir eğitim ile yetiştirilirdi. I. Ahmet dönemine kadar şehzadelerin hangisinin padişah olacağına ait bir kural yoktu. I.Ahmet döneminden itibaren ailenin en büyüğünün padişah olması kuralı getirilirdi. Dolayısıyla seçeneklerde verilen sman Bey den itibaren ailenin en büyüğünün padişah olması kuraldı. Şeklindeki ifade yanlıştır. 2. smanlı Devleti nde yönetim, askerlik, maliye, adalet gibi önemli konuların görüşülüp karara bağlandığı yere ne ad verilirdi? Çözüm: A) Divanıhümayun B) adrazam C) onca D) Beylerbeyi smanlı Devleti nde yönetim, askerlik, maliye, adalet gibi önemli konuların görüşülüp karara bağlandığı yere Divanıhümayun adı verilirdi. Bugünkü Bakanlar urulu na benzeyen Divanıhümayun da devletin önemli siyasal, sosyal, ekonomik, hukuksal sorunları görüşülürdü. Divan her milletten ve dinden vatandaşlara açıktı. Fatih dönemine kadar divana padişah başkanlık ederdi. Fatih ten itibaren Divan üyelerinin fikirlerini rahatça söyleyebilmesi için padişahlar Divan toplantılarına katılmamıştır. Bu uygulamadan sonra divana adrazam başkanlık yapmaya başlamıştır. Divanıhümayunda, veziriazam, vezirler, kazasker, defterdar ve nişancı bulunurdu. Ayrıca Şeyhülislam ve aptanıderya da divan görüşmelerine gerektiğinde katılırdı. 3. Aşağıda divan üyeleri ve görevleri verilmiştir. Bunlardan yanlış olanı hangisidir? A) Veziriazam; padişahtan sonra en yetkili devlet adamı, padişah vekili, B) azasker; devletin maliye işlerine bakar, C) Nişancı; padişahın yazışmalarına bakar, D) Şeyhülislam; devlet işlerinin slam dinine uygun olup olmadığı konusunda fetva verir, ÖĞREM 7 50 YA BGER
Çözüm: Divanıhümayun un üyeleri ve görevleri şöyledir: Veziriazam (adrazam); Padişahtan sonra en yetkili devlet adamıydı. anuna göre padişah vekili sayılırdı. Büyük devlet memurlarının atanması ve görevden alınması onun işiydi. Vezirler; adrazamdan sonra en yetkili kişiydi ve onun verdiği görevleri yapardı. Nişancı: Padişahın yazışmalarına bakardı. azasker: Adalet işlerine bakar, kadıların, müderrislerin atama ve görevden alınma işlerini yapardı. Defterdar; Devletin mali işlerine bakar, gelir ve giderleri hesaplayarak bütçeyi hazırladı. Şeyhülislâm: Devlet işlerinin slam dinine uygun olup olmadığı konusunda fetva verirdi. Dolayısıyla B seçeneğinde azaskerin görevi yanlış verilmiştir. 4. smanlı Devleti nde toprak yönetimiyle ilgili olarak; I. smanlı Devleti nde toprağın büyük bir bölümü devlete aittir. II. oprağın kullanma hakkı halka verilmiştir. III. Devlete ait topraklar; has, zeamet ve tımar olarak üç bölüme ayrılmıştır. Çözüm: yukarıda verilen yargılardan hangisi ya da hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I, II ve III smanlı Devleti nde toprakların büyük bir bölümü devletin malıydı. Ancak, bu toprağı kullanma hakkı halka verilmişti. Halk bu toprağı dilediği gibi ekip biçerdi. oprağı iyi ekip biçmeyen veya üç yıl üst üste boş bırakandan toprakları geri alınır, başkasına verilirdi. Böylece tarımda üretimin devamlılığı sağlanırdı. Devlete ait topraklar; has, zeamet ve tımar olarak üç bölüme ayrılırdı. Has; geliri en yüksek olan topraktı. Bu toprağın geliri veziriazam, vezir, nişancı, beylerbeyi gibi yüksek devlet görevlerine verilirdi. ımar da genellikle savaşta yararlılık gösteren askerlere, kale muhafızlarına ve bazen de işlerinde başarı gösteren diğer görevlilere verilirdi. Dolayısıyla soruda verilen yargılardan hepside doğrudur. 5. I. smanlı Devleti nde hukuk sisteminin kaynağı, gelenekler(töre) ve dini kurallardı. II. smanlı Devleti nde davalara kadılar bakardı. Çözüm: Yukarıdaki bilgilerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) I. ve II. Doğru B) I. ve II. Yanlış C) I. Doğru, II. Yanlış D) I. Yanlış, II. Doğru smanlı Devleti nde, dini ve mezhebi ne olursa olsun, herkes kanun önünde eşit sayılırdı. Hukuk sisteminin kaynağı, gelenekler (töre)ve dini kurallardı. Davalara kadılar bakardı. adılar medrese öğrenimi görmüş güvenilir kişilerdi. Mahkemeye gelen davaları hukuk kurallarına göre inceler ve karar verirlerdi. Verdikleri kararla ilgili itirazlar Divanıhümayuna kadar iletilebilirdi. Divanıhümayundaki davalara azasker bakardı. Müslüman olmayanların ceza davaları dışındaki davaları ise kendi kurallarına göre aralarında çözümlenirdi. 6. smanlı Devleti nde; icaretle ve tarımla uğraşan Müslüman ve Müslüman olmayan halka ne ad verilirdi? A) Askeriler B) Reaya C) Atabey D) ala YA BGER 51 ÖĞREM 7
Çözüm: smanlı Devleti nde halk, askerileri ve reaya olmak üzere ikiye ayrılırdı. Askeriler: Padişahın hizmetinde ve kamu yönetiminde olanlar bu grubu oluşturuyordu. icaret ve tarımla uğraşan Müslüman ve Müslüman olmayan halka da reaya deniliyordu. öylüler, zanaatkarlar ve tüccarlar bu gruptandı. Halkın büyük bir kısmı köylerde yaşardı. öylüler, tarımla uğraşırdı. Şehir halkını ise daha çok tüccar, zanaatkar gibi meslek sahipleri oluştururdu. 7. smanlı medreselerinde okutulan dersler iki gruptu. Birinci grupta slami bilimler, ikinci grupta ise fen ve sosyal bilimlerle ilgili dersler okutulurdu. Çözüm: Buna göre, aşağıdakilerden hangisi medreselerde okutulan slâmi bilimlerden biri değildir? A) ur an B) arih C) Fıkıh D) Hadis smanlı Devleti nin eğitim ve öğretim kurumlarının başında medreseler gelirdi. Medreseler, padişahlar, vezirler ve varlıklı kimseler tarafından yaptırılırdı. lk medrese hran Bey tarafından znik te yaptırılmıştır. stanbul un en büyük medreseleri Fatih ve anuni döneminde yaptırılmıştır. Medreselerde okutulan dersler iki gruptu. Birinci grupta slami bilimler (ur an, kelam, tefsir, fıkıh, hadis) ikinci grupta ise fen ve sosyal bilimlerle ilgili dersler (Matematik, astronomi, tıp, tarih, coğrafya) okutulurdu. Dolayısıyla B seçeneğinde verilen tarih dersi smanlı medreselerinde okutulan slami bilimlerden değil sosyal bilimlerdendir. 8. Aşağıdakilerden hangisi Mimar inan ın eserleri arasında yer almaz? Çözüm: A) üleymaniye Camii B) elimiye Camii C) ultan Ahmet Camii D) Şehzadebaşı Camii smanlı Devleti nin Yükselme Devri nde mimarlık ve diğer güzel sanatlarda büyük ilerlemeler olmuştur. smanlı klasik mimarisi, 16. yüzyılda yaşamış olan Mimar inan ile en olgun çağına ulaşmıştır. Elli yıl mimarbaşılık yapan Mimar inan, smanlı Ülkesinin her köşesinde üç yüzden fazla eser yapmıştır. Eserleri arasında en ünlüleri, stanbul da Şehzadebaşı Camii ve üleymeniye Camii ile Edirne de elimiye Camii dir. ultan Ahmet Camii ise Mimar inan tarafından değil Mimar Mehmet Ağa tarafından yapılmıştır. ÖĞREM 7 52 YA BGER
1. smanlı Devlet yönetiminde padişahtan sonra en büyük yetki aşağıdakilerden hangisine aitti? A) Şehzadeye B) azaskere C) adrazama D) Şeyhülislâma 7. smanlı toprak sisteminde, aşağıdakilerden hangisi Dirlik arazinin bölümlerinden biri değildir? A) Has B) Vakıf C) Zeamet D) imar 2. Aşağıdakilerden hangisi smanlılarda, devlet işlerinin görüşüldüğü Divanıhümayun teşkilatının üyesi değildir? A) azasker B) Nişancı C) Beylerbeyi D) Şeyhülislam 3. smanlılarda, Divan da alınan kararların slam dinine uygun olup olmadığı konusunda fetvayı aşağıdakilerden hangisi verirdi? A) Veziriazam B) Şeyhülislam C) Nişancı D) azasker 4. smanlı Devleti nde mali işlere bakan divan üyesi A) ubaşı B) Nişancı C) Defterdar D) Beylerbeyi 8. smanlı Devleti nde, gelirleri bazı devlet memurlarına görevlerine karşılık olarak verilen araziye ne ad verilirdi? A) Öşri arazi B) Haraci arazi C) Vakıf arazi D) Dirlik arazi 9. Gelirleri medrese, hastane, cami, kervansaray ve köprü gibi kurumların ihtiyaçları için ayrılan topraklar A) Has arazi B) Dirlik arazi C) Vakıf arazi D) Haraci arazi 10. smanlı Devleti nde Divan ın aldığı kararların slam dinine uygun olup olmadığı konusunda Şeyhülislamın verdiği belgeye ne ad verilirdi? A) Berat B) Fetva C) Nişan D) uğra 5. smanlı Devleti nde, yönetim bakımından kapsamı en küçük birim A) öyler B) azalar C) ancaklar D) Eyaletler 11. smanlı Devleti nde Yönetimin hanedanın en yaşlı üyesinin hakkı olduğu şeklindeki uygulama hangi padişahtan sonra yürürlüğe girmiştir? A) Fatih ultan Mehmet B) Yavuz ultan elim C) Yıldırım Bayezit D) I. Ahmet 6. smanlı Devleti nde yönetim açısından kapsamı en geniş birim aşağıdakilerden hangisidir A) öyler B) azalar C) ancaklar D) Eyaletler 12. smanlı hükümdarları Yükselme Devri nde aşağıdaki unvanlardan hangisini kullanmamışlardır? A) Padişah B) Bey C) Hünkâr D) ultan ÖĞREM 7 53 YA BGER
13. anunları iyi bilir, gerektiği zaman divanda açıklamalarda bulunurdu. Fermanlara ve yabancı devlet hükümdarlarına gönderilecek mektuplara padişahın tuğrasını (imzası) çekerdi. Yukarıda sözü edilen divan üyesi A) Defterdar B) azasker C) Veziriazam D) Nişancı 14. Aşağıdaki Divan üyelerinden hangisi adalet işlerine bakardı? A) azasker B) Nişancı C) Defterdar D) Veziriazam 20. smanlı Devleti ilk defa hangi yüzyılda dış borç almıştır? A) 15. yüzyılda B) 16. yüzyılda C) 18. yüzyılda D) 19. yüzyılda 21. Aşağıdaki özelliklerden hangisi yeniçeri ocağı için doğru değildir? A) Askerlikten başka bir işle uğraşmazlardı B) Üç ayda bir maaş (ulüfe) alırlardı C) avaşlarda, önde giderek ordunun her türlü güvenliğini sağlarlardı D)cağın komutanına yeniçeri ağası denirdi 15. smanlı Devleti nin para birimi A) Dinar B) Akçe C) Altın D) Gümüş 16. smanlı Devleti nde Divan teşkilatı hangi hükümdar tarafından kurulmuştur? A) Fatih ultan Mehmet B) sman Gazi C) rhan Gazi D) anuni ultan üleyman 17. Aşağıdakilerden hangisi tımar sisteminin amaçlarından biri değildir? A) Devletin gelirini artırma B) opraktan daha fazla ürün elde etme C) ürekli hazır bir ordu bulundurma D) Özel mülkiyeti çoğaltma 18. smanlı Devleti nde mali işlerle ilgilenen Divan üyesi A) Defterdar B) Nişancı C) azasker D) Veziriazam 19. smanlı Devleti nde deniz kuvvetlerinin komutanına ne ad verilirdi? A) event B) Reis C) aptanıderya D) Yeniçeri Ağası 22. smanlı Devleti nde toprağını üç yıl üst üste boş bırakanlardan üretim faaliyetlerini aksattıkları için vergi alınırdı. Bu vergi A) Öşür B) Cizye C) Haraç D) Çiftbozan akçesi 23. rhan Bey zamanında kurulan Divan teşikilatı aşağıdaki padişahlardan hangisi zamanında kaldırılmıştır? A) II. sman B) III. elim C) II. Mahmut D) II.Abdülhamit 24. smanlıl Devleti nde; devlet memuru, idareci, komutan ve sanatkar yetiştirmek amacıyla kurulan saray okulu A) Enderun B) Birun C) ıbyan mektebi D) Medrese 25. Yeniçeri ocağının kaldırılmasından sonra yerine kurulan modern ordu aşağıdakilerden hangisidir? A) Nizam-ı Cedit B) Eşkinci cağı C) Asakir-i Mansure-i Muhammediye D) ekban-ı Cedit ÖĞREM 7 54 YA BGER
1. Aşağıdakilerden hangisi devlet işlerinin görüşüldüğü Divan ın bir karar organı olmaktan çok bir danışma organı olduğunu kanıtlar? A) Divan toplantılarının belirli günlerde yapılması B) ararlarda son sözün padişaha ait olması C) Divana Fatih devrinden sonra veziriazamın başkanlık yapması D) Divanda büyük davalara bakılması 5. smanlılarda, toprağını iyi ekip biçmeyen veya üç yıl üst üste boş bırakanlardan toprakları geri alınır, başkasına verilirdi. Böyle bir uygulamanın en önemli amacı A) Üreticilere yardımcı olmak B) Üretimin sürekliliğini sağlamak C) oprak sahiplerinden vergi almak D) opraklar üzerindeki azınlık haklarını korumak 2. Din ve mezhep ayrımı gözetilmeksizin smanlı egemenliğindeki herkesin divana başvurarak derdini anlatma hakkı vardı. Bu durum smanlıların daha çok hangi özelliğinin göstergesi olabilir? A) Divanın adalet dağıtma görevinin olduğunun B) Divanda büyük davalara bakıldığının C) smanlı toplumunun farklı din ve ırklardan meydana gelmediğinin D) smanlıların hoşgörülü bir yönetim uyguladıklarının 3. smanlı Devleti nde örfi hukuk aşağıdakilerden hangisine dayanmaktaydı? A) Dini kurallara B) Geleneklere C) anzimat Fermanı na D) Islahat Fermanı na 6. smanlı Devleti nde Enderun Mektebi nin kurulmasındaki temel amaç A) Şehzadeleri yetiştirmek B) Din adamları yetiştirmek C) Devlet adamı yetiştirmek D) eknik eleman yetiştirmek 7. smanlı Devleti nde; - lk medresenin kurulması - lk Vakıf kurumunun kurulması - Divan teşkilatının kurulması Yukarıdaki gelişmeler, aşağıdaki hükümdarlardan hangisinin döneminde gerçekleştirilmiştir? A) sman Bey B) rhan Bey C) I. Murat D) I. Mehmet 4. smanlılarda aşağıdaki devirlerden hangisinde batılılaşma hareketleri yoktur? A) Yükselme Devri B) ale Devri C) anzimat Devri D) Meşrutiyet Devri 8. Yeniçeri cağı aşağıdaki hükümdarlardan hangisinin döneminde kurulmuştur? A) rhan Bey B) Yıldırım Bayezit C) I. Murat D) Çelebi Mehmet YA BGER 55 ÖĞREM 7
9. smanlı Devleti nde halk arasında dayanışmayı sağlamak amacıyla kurulan kurumlara kaynak sağlayan toprağa ne ad verilirdi? A) Zeamet B) Vakıf arazi C) Yurtluk arazi D) ımar 13. smanlılarda ilk para hangi hükümdar döneminde bastırılmıştır? A) sman Bey B) rhan Bey C) I. Murat D) Çelebi Mehmet 10. smanlılar, şehzadeleri yönetime hazırlamak amacıyla şehzade sancağı olarak belirlenen idari birimlere vali olarak atarlardı. Aşağıdakilerden hangisi şehzade sancaklarından biri değildir? A) Amasya B) stanbul C) Manisa D) rabzon 14. ımar sisteminin smanlı Devleti ne sağladığı yararlar arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Devletin vergi toplama yükünün azalması B) Üretimin artışı ve devletin ekonomik yönden güçlenmesinin sağlanması C) ımarlı sipahilerin ortadan kaldırılmasının sağlanması D) Ülkede güvenliğin sağlanması 11. Padişah tarafından belirli bir hizmet karşılığı olarak kişilere verilen ve mülkiyeti, babadan oğula geçen topraklara ne ad verilir? A) Mülk arazi B) Vakıf arazi C) Has arazi D) Zeamet arazi 15. Aşağıdaki topraklardan hangisi sahipleri tarafından satılabilir, vakfedilebilir veya miras bırakılabilirdi? A) Has arazi B) Zeamet arazi C) ımar arazi D) Öşri arazi 12. smanlılar kuruluş yıllarından itibaren askeri teşkilata büyük bir önem vermişlerdir. lk askeri teşkilat hangi hükümdar tarafından kurulmuştur? A) sman Bey B) rhan Bey C) I. Murat D) Çelebi Mehmet 16. smanlı Devleti nde hangi padişahtan itibaren Divan başkanlığı görevi sadrazam tarafından yürütülmeye başlanmıştır? A) II. Murat B) II. Mehmet C) I. elim D) I. Ahmet ÖĞREM 7 56 YA BGER
17. smanlı Devleti nde padişahlar, geniş yetkilere sahipti. Fakat onlar yetkilerini kanun ve törelere uygun olarak kullanırlardı. Buna göre aşağıdakilerden hangisi padişahların görevleri arasında yer almaz? A) rduları yönetmek B) Divanıhümayuna başkanlık etmek C) Yüksek dereceli memurları atamak D) Divan da alınan kararların slam dinine uygun olup olmadığına karar vermek 21. smanlıların şehzadeleri, çeşitli sancaklarda vali veya sancak beyi olarak görevlendirilmelerindeki temel amaç A) Şehzadeyi halka tanıtmak B) Şehzadeler arasındaki mücadeleyi azaltmak C) Şehzadelerin isyanlarını engellemek D) Şehzadelerin devlet yönetiminde tecrübe kazanmalarını sağlamak 18. II. Mahmut Dönemin de Divanıhümayun kaldırıldı. Nerazetler (bakanlıklar) kuruldu. adrazamlık makamının adı, başvekalet olarak değiştirildi. Buna göre, günümüzde başvekalet görevine karşılık gelen makam A) Başbakanlık B) Adalet Bakanlığı C) ç şleri Bakanlığı D) Maliye Bakanlığı 19. smanlı Devleti nde; I. azalarda adalet işlerine kadılar bakardı. II. azalarda güvenlik işlerinden subaşılar sorumluydu. Yukarıdaki bilgilerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) I. doğru, II yanlış B) I. yanlış, II. doğru C) I. ve II. doğru D) I. ve II. yanlış 22. smanlı Devleti nde, devletin gelir ve giderlerinden sorumlu divan üyesi A) Nişancı B) azasker C) Defterdar D) Şeyhülislam 23. Aşağıdakilerden hangisinin smanlı toprak yönetimiyle ilgisi yoktur? A) Has B) Zeamet C) ımar D) Ûlufe 24. Aşağıdakilerden hangisi, apıkulu teşkilatının bölümlerinden biri değildir? A) ilahtar B) Akıncılar C) ipah D) ağ garipler 20. smanlılarda, Müslüman halktan ürettiği ürünün onda biri oranında alınan vergi A) Cizye B) Öşür C) Haraç D) Avazır 25. Aşağıdakilerden hangisi smanlıların uruluş Dönemi ne ait mimari örnekleri arasında yer almaz? A) Bursa daki rhan Bey Camii B) Edirne deki elimiye Camii C) Yıldırım Bayezit in yaptırdığı lu Camii D) Çelebi Mehmet e ait Yeşil ürbe YA BGER 57 ÖĞREM 7
1. smanlıların, çocuklara okuma yazma öğretmek amacıyla her mahallede açtıkları okullarla ne ad verilirdi? A) ıbyan mektebi B) Enderun C) Medrese D) dadi 6. smanlı Devleti nde ımar istemi nin uygulanmasının amaçları arasında aşağıdakilerden hangisi yer almaz? A) Halkın yönetime katılmasını sağlamak B) Ülke yönetiminde kolaylık sağlamak C) arımsal alanda üretimi artırmak D) Devlete yük olmadan çok sayıda asker yetiştirmek 2. Aşağıdakilerden hangisi apıkulu ocaklarından değildir? A) Yeniçeriler B) opçular C) ağımcılar D) Azaplar 3. smanlı Devleti nde birçok karar Şeyhülislam dan alınan fetva doğrultusunda yürütülürdü. Bu uygulama, smanlı Devleti nde yönetimle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisini doğrular? A) Devlet slâmi kurallara göre yönetilmiştir. B) Din ve devlet işleri birbirinden ayrılmıştır. C) Din adamları devlet işlerinden uzaklaştırılmıştır. D) Din adamlarına saygı gösterilmemiştir. 4. smanlılarda gelirleri ile devletin asker ihtiyacının karşılandığı toprak A) Mülk arazi B) Vakıf arazi C) Dirlik arazi D) Yurtluk arazi 5. I. Yabancı devletlerle yazışmaları yürütmek II. adıları tayin etmek III. Belgelere padişahın tuğrasını çekmek Yukarıdakilerden hangisi ya da hangileri Divan üyelerinden Nişancının görevlerindendir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) I, II ve III 7. smanlı Devleti nin, Enderun Mektebi ni açma amacı A) Şehzadeleri yetiştirmek. B) Din adamı yetiştirmek. C) Devlete asker yetiştirmek. D) Devlete üst düzey yönetici yetiştirmek. 8. smanlı Devleti nde Yükselme Dönemi nde vezirlerin sayısı artırılarak yediye çıkarılmıştır. Bu artışın nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Askeri örgütlerin güçlenmesi B) Padişahın yetkilerinin kısıtlanması C) Ülke, topraklarının genişlemesi üzerine devlet işlerinin artması D) Merkezi otoritenin artması 9. Aşağıdakilerden hangisi, smanlı hazinesinin gelir kaynakları arasında yer almaz? A) avaşlardan elde edilen ganimetlerin beşte biri B) Gümrük ve tuzla gelirleri C) Vakıf arazilerinin gelirleri D) Bağlı beylik ve yabancı devletlerden alınan vergiler ÖĞREM 7 58 YA BGER
10. smanlı Devleti nde Divan da alınan kararlarda son sözün padişahta olması aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Egemenlik hakkının padişahta olmasıyla B) Ülkede demokratik çalışmaların olmasıyla C) Divan ın yetkilerinin sınırsız olmasıyla D) Ülke topraklarının genişlemesiyle 14. - Padişahtan sonra en yetkili devlet adamıydı. - anuna göre padişah vekili sayılırdı. - Padişahın mührünü taşırdı. Yukarıda görev ve yetkileri verilen Divan üyesi A) Veziriazam B) Nişancı C) azasker D) Defterdar 11. Aşağıdakilerden hangisi Divan ın üyeleri arasında yer almaz? A) Defterdar B) azasker C) Nişancı D) adı 15. smanlı Devleti nde kadıların ve müderrislerin atama ve görevden alınması işlerine kim bakardı? A) Defterdar B) azasker C) Nişancı D) Şeyhülislam 12. smanlı Devleti nde, hizmet karşılığı olarak devlet memurlarına ve askerlere verilen toprak aşağıdakilerden hangisidir? A) Öşri B) Vakıf C) Mülk D) Dirlik 16. smanlı Devleti, Anadolu ve Rumeli olmak üzere iki eyalete ayrılmıştı. Bu eyaletler merkeze bağlı eyaletlerdi. Merkeze bağlı eyaletlerin başında bulunup buraları idare eden yöneticilere ne ad verilirdi? A) ancak Beyi B) ubaşı C) Beylerbeyi D) adı 13. smanlı Devleti nde önemli devlet işlerinin görüşüldüğü, siyasi, askeri, idari kararların alındığı aynı zamanda yüksek mahkeme özelliği de yaşayan teşkilat A) onca teşkilatı B) Divanıhümayun C) Reisülküttap D) Mukataa 17. Aşağıdaki yeniliklerden hangisiyle smanlı halkı ilk defa yönetimde söz sahibi olmuştur? A) I. Meşrutiyet in lânıyla B) anzimat Fermanı yla C) ened-i ttifak la D) Fransız htilâli yle YA BGER 59 ÖĞREM 7
18. II. Mahmut döneminde yapılan yeniliklerden biri de Divanıhümayun un kaldırılmasıdır. II. Mahmut döneminde yapılan bu yenilik hareketi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) ağlık alanında yapılan bir yeniliktir. B) Eğitim alanında yapılan bir yeniliktir. C) ültürel alanda yapılan bir yeniliktir. D) Yönetim alanında yapılan bir yeniliktir. 22. smanlı ordusunun vazgeçilmez bir parçası olan ve savaşlarda en önde giderek, ordunun her türlü güvenliğini sağlayan atlı askerler aşağıdakilerden hangisidir? A) eventler B) ağ garipler C) Akıncılar D) ımarlı ipahiler 19. smanlı Devleti ne bağlı imtiyazlı eyaletlerle ilgili olarak; I. ç işlerinde serbest, dış işlerinde smanlılara bağlıydılar. II. smanlı Devleti ne her yıl vergi verirlerdi. III. avaş zamanlarında ordularıyla smanlı Devleti ne yardım ederlerdi. Yukarda verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III D) I, II ve III 23. Eyalet askerleri, dirlik sahiplerinin beslemek zorunda oldukları atlı askerlerdir. Aşağıdakilerden hangisi eyalet askerleri arasında yer almaz? A) ımarlı sipahiler B) Azaplar C) Akıncılar D) Yeniçeriler 20. smanlı medreselerinde ders veren hocalar, aşağıdaki unvanlardan hangisiyle anılırlardı? A) Öğretmen B) Belletemen C) Müderris D) adı 24. Aşağıdakilerden hangisi smanlı ordusunun kapı kulu askerlerinden biri değildir? A) Yeniçeriler B) opçular C) ımarlı ipahiler D) ipahlar 21. - Atlı birlik olup yeniçerilerin arasından seçilirlerdi. - Yetiştirilmelerine çok önem verilirdi - avaşta padişahı, sancağı, hazineyi ve orduya ait kıymetli eşyaları korurlardı. Yukarıda özellikleri verilen askeri birlik A) apı kulu piyadeleri B) apı kulu süvarileri C) Akıncılar D) Azaplar 25. arım ve ticaretle uğraşan Müslüman ve Müslüman olmayan halka smanlı Devleti nde reaya denilirdi. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi reayadan değildir? A) Memurlar B) öylüler C) üccarlar D) Zanatkârlar ÖĞREM 7 60 YA BGER
1. Fatih ultan Mehmet in stanbul un fethi için yaptığı hazırlıklardan biri de Anadolu Hisarı nın karşısına Rumeli Hisarı nı yaptırmasıdır. Fatih in Rumeli Hisarı nı yaptırmasındaki temel amaç aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Rumeli de çıkabilecek isyanları bastırmak B) Bizans a aradeniz den gelebilecek yardımları önlemek C) Bizans saldırılarına karşı Rumeli topraklarını korumak D) Anadolu dan Rumenliye asker geçmesini kolaylaştırmak 4. 1535 te Fransa ile bir dostluk antlaşması yapıldı. Bu antlaşma ile Fransa ya bazı kapitülasyonlar (ayrıcalıklar) verildi. apitülasyonlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Bu antlaşma süresiz olarak geçerli olacak B) Her iki ülkeye ait denizlerde smanlı ve Fransız tüccarları serbestçe ticaret yapabilecek. C) Fransızlar, smanlı sınırları içindeki yurttaşlarının hukuk sorunlarıyla da ilgilenecek D) Fransa ya gümrük konusunda kolaylık sağlanacak 2. stanbul un ürkler tarafından kuşatılması üzerine Bizans mparatoru onstantin karşı tedbirler aldı. Aşağıdakilerden hangisi bu tedbirlerden biri olamaz? A) ur ve kalelerin tamir edilmesi B) Rumeli Hisarı nın yaptırılması C) Haliç in ağzının kalın bir zincirle kapatılması D) Avrupalı devletlerden yardım istemesi. 5. anuni, Fransa ya ayrıcalıklar vermekle; I. Fransa yı yanına çekmek II. Hristiyan birliğini parçalamak III. Akdeniz de ticareti canlandırmak gibi amaçlardan hangisini ya da hangilerini gerçekleştirmeye çalışmıştır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) I, II ve III 6. 15. ve 16. yüzyıllarda Avrupa ülkelerinde görülen edebiyat, sanat ve bilimdeki değişme ve gelişme hareketlerine genel olarak ne ad verilir? A) Humanizm B) Rönesans C) Reform D) Burjuva 3. Aşağıdaki yerlerden hangisi Fatih döneminde smanlı Devleti ne katılan yerlerden değildir? A) Belgrad B) Bosna Hersek C) Arnavutluk D) Mora Yarımadası 7. Aşağıdaki savaşlardan hangisinin sonucunda Macaristan smanlı ülkesine katılmıştır? A) Mohaç Meydan avaşı B) II. osova avaşı C) Varna avaşı D) Niğbolu avaşı YA BGER 61 ÖĞREM 7
8. IV. Haçlı eferi sonucunda rabzon da kurulan Rum devletine kim tarafından son verilmiştir? A) I. Mehmet B) II. Murat C) II. Mehmet D) I. elim 12. Aşağıdakilerden hangisi Fatih ultan Mehmet in padişahlığı zamanında olan olaylardan biridir? A) Halifeliğin smanlılara geçmesi B) zun Hasan ın tlukbeli nde yenilmesi C) Memlük Devleti nin ortadan kaldırılması D) Dulkadiroğulları Beyliğinin ortadan kaldırılması 9. Fatih döneminden beri smanlılarla Memlüklülerin arası iyi değildi. Daha sonraki dönemlerde de uzun süren savaşlar yapıldı. smanlı Memlük savaşları hangi padişah döneminde başlamıştır. A) II. Murat B) II. Mehmet C) II. Bayezit D) I. elim 10. Avrupalıların çeşitli sebeplerle 15. yüzyılın sonunda bilinmeyen ülkeleri bulmak için yaptıkları gezilere ne ad verilir? A) Rönesans B) Coğrafi eşifler C) Reform D) avimler Göçü 13. Coğrafi eşifler sonunda ortaya çıkan sömürgecilikten en fazla yararlanan devletler Fransa ve ngiltere olmuştur. Gerçekte Coğrafi eşiflere öncülük eden ülkeler hangileridir? A) Almanya talya B) Venedik Ceneviz C) Hollanda Fransa D) Portekiz spanya 14. I. Reform hareketleri II. Rönesans hareketleri III. Matbaanın geliştirilmesi IV. Derebeyliklerin yıkılması Yukarıdaki olaylardan hangileri Avrupa da gelişmeyi engelleyici faktörleri ortadan kaldırmıştır? A) I, II B) II, III C) I, II, III D) I, II, IV 15. Aşağıdaki gelişmelerden hangisinin smanlı Devleti ni olumsuz yönde etkilediği söylenemez? A) Fransız htilali B) Reform hareketleri C) apitülasyonlar D) Coğrafî eşifler 11. Baharat Yolu hangi hükümdar tarafından smanlı Devleti nin kontrolüne alınmıştır? A) Fatih ultan Mehmet B) II. Bayezit C) Yavuz ultan elim D) anuni ultan üleyman 16. Avrupa da skolastik düşüncenin yıkılıp, serbest düşünce ortamının doğması aşağıdaki olaylardan hangisinin sonucudur? A) Coğrafî eşifler in B) Rönesans hareketlerinin C) avimler Göçü nün D) Fransız htilâli nin ÖĞREM 7 62 YA BGER
17. Aşağıdaki gelişmelerden hangisi Yeni Çağ da Avrupa dışında da diğerlerinden daha fazla etkili olmuştur? A) Batı Roma mparatorluğu nun yıkılması B) Reform hareketleri C) Rönesans hareketleri D) Coğrafi eşifler 22. Aşağıdakilerden hangisi onya Bölümü nün fiziki özelliklerinden biri değildir? A) uz Gölü, Eber ve Akşehir gölleri önemli gölleridir. B) aradağ ve aracadağ Volkanları bulunmaktadır. C) Platolar geniş yer kaplar. D) Büyük açık bir havzadır. 18. - smanlı Devleti Avrupa devleti sayılacak, Avrupa devletler hukukundan yararlanacak. - aradeniz de hiçbir devletin donanması bulunmayacak Yukarıdaki kararlar aşağıdaki antlaşmalardan hangisine aittir? A) Berlin Antlaşması na B) ondra Antlaşması na C) Paris Antlaşması na D) stanbul Antlaşması na 19. ırbistan ve Yunanistan ın smanlı Devleti nden ayrılarak bağımsız olmalarında aşağıdaki devletlerden hangisi diğerlerinden daha etkili olmuştur? A) ngiltere B) Almanya C) Rusya D) Avusturya 20. sman Devleti nden ayrılarak bağımsız olan ilk Müslüman ülke aşağıdakilerden hangisidir A) Eflak B) ırım C) Boğdan D) Arnavutluk 23. Aşağıdakilerden hangisi Antalya Bölümü nde yer alan dağlardan biri değildir? A) Bey Dağları B) Aladağ C) ultan Dağları D) Geyik Dağları 24. Aşağıdakilerden hangisi ç Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinin az nüfuslanmasının nedenidir? A) Enlem B) uraklık C) Güneşin geliş açısı D) Dağlık alanları geniş alan kapsaması 21. Aşağıdakilerden hangisi aradeniz Bölgesi nin turistik değerlerinden biri değildir? A) ümelâ Manastırı B) Yedigöller Milli Parkı C) artalkaya D) Mevlana Müzesi 25. Aşağıda dört merkez ve bu merkezlerde kurulmuş olan sanayi kolları eşleştirilmiştir. Hangi eşleşme yanlıştır? A) Elazığ Şeker B) Malatya Pamuklu dokuma C) Erzincan Ferrokrom D) Bitlis igara YA BGER 63 ÖĞREM 7