TÜRKİYE DEKİ TEKSTİL VE HAZIR GİYİM ATIK MİKTARLARI VE GERİ KAZANIM İMKANLARI Prof.Dr. Bursa Teknik Üniversitesi Doğa Bilimleri Mimarlık ve Mühendislik Fakültesi-Bursa
1980-2025 Yılları Dünya Lif Üretimi Kaynak: Tecnon OrbiChem
TÜRKİYE; Avrupa nın en büyük tekstil üreticisi Avrupa nın üçüncü büyük tekstil ihracatçısı Dünyanın altıncı en büyük hazır giyim ihracatçısı Avrupa nın ikinci büyük hazır giyim tedarikçisi
TEKSTİL ATIK KAYNAKLARI 1. Üretim Atıkları 2. Evsel Atıklar 3. Kullanılmış Tekstil Atıkları
Bu çalışma Tübitak tarafından desteklenen Türkiye deki Tekstil ve Hazır Giyim Atıklarının ve Geri Kazanım İmkanlarının Genel Profilinin Çıkarılması başlıklı projenin sonuçlarını içermektedir.
Yöntem Ticaret ve Sanayi Odaları, Organize Sanayi Bölgeleri, TUİK ve Kosgeb den Resmi Üretim/Kapasite Verilerinin Tesbiti Anketler Seçilen İşletmelerde Günlük, Aylık, Yıllık Atık Miktar ve Türlerinin Tesbiti Sanayi odalarının fire oranlarının değerlendirilmesi Atık İşleyen İşletmelerin Kapasite, Üretim ve Ürün Türlerinin Tesbiti Düzenli Depolama Alanı Bulunan Belediyelerden Tekstil Atik Miktarlarinin Elde Edilmesi
Sayı TOBB Sanayi Veri Tabanına Kayıtlı Tekstil İşletm eleri 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 3812 1227 1212 957 65 51 46 29 Konfeksiyon Dokuma Örme İplik Kumaş boyama Baskı İplik Boyama Nonwoven
Firmaların Telefleri Değerlendirme Yöntemleri-Anket Üretim hattında değerlendiriyorum 17% Diğer 5% Çöplük alanlarına boşaltıyorum 16% Satıyorum 62%
EVSEL ATIKLAR, Türkiye de kişi başına düşen tekstil atığı, kişi başı atığın % 1,14 ünü oluşturmaktadır (Tınmaz E, Demir İ, 2006). Bu yaklaşımla, evlerden çöplüklere atılan tekstil atğı miktarı da yaklaşık olarak 500.000 ton dur.
KULLANILMIŞ TEKSTİL ATIKLARI
TEKSTİL ATIKLARININ GERİ KAZANIM YÖNTEMLERİ A) Mekaniksel yöntemler B) Termo-mekaniksel yöntemler C) Kimyasal yöntemler D) Enerji elde etme E) Diğer yöntemler
Sayı 50 45 40 35 30 47 Telef Üreticileri-Anket 25 20 15 10 5 0 4 2 2 1 1 Uşak Gaziantep İstanbul Bursa Kayseri İzmir
Kullanılan telef hammaddeleri Kumaş/kırpıntı 23% diğer 7% İplik/elyaf 37% Kumaş/iplik-elyaf 33%
ATIKLAR HANGİ YÖNTEMLERLE GERİ KAZANILIYOR? Nonwoven-keçe 19% Granül 7% Açıyorum iplik üretiyorum 44% Açıyorum,tülbent yapıyorum 30%
Türkiye de TOBB kapasite verilerine göre yılda 500 bin ton civarında üretim atığı meydana gelmektedir. Evlerden çıkan atık miktarı da yaklaşık aynıdır. Toplam atık: 1 milyon ton Kullanılmış tekstil atıkları dahil değildir, geri kazanım döngüsüne girmemektedir. Satıldığı söylenen 100 bin ton ise sistemin içinde bulunmamaktadır.
HAMMADDE % 33 İLE TEKSTİL ÜRETİMİNİN EN ÖNEMLİ MALİYET KALEMİDİR. Yılda 250.000 tonun üzerinde üretim atığı çöplüklere dökülmektedir. Yalnızca pamuk ve polyester gözönüne alındığında, her yıl 150 milyon TL çöplüklere atılmaktadır.
AYRICA Çöplüklere atılan pamuklu ürünlerin geri kazanılması ile yılda 2,4-10,9 milyar m3 suyun harcanması önlenecektir. Türkiye de kullanılan pestisitlerin % 29 u pamuk üretiminde kullanılmaktadır. Azotlu gübreler
Öneriler İkinci el tekstil atıkları mutlaka toplanarak geri kazanım ağına dahil edilmelidir. Tekstil işletmelerindeki üretim atıkları ayrı olarak toplanmalı ve aracı olmadan doğrudan geri kazanım işletmelerine ulaştırılmalıdır. Böylece, atıklar temiz ve hammaddesi bilinen hammaddeler olarak atık işletmelerine girecektir.- Organize sanayi bölgeleri, tekstil atıklarının toplanmasından sorumlu olabilir. Görüldüğü gibi tekstil geri kazanım işletmeleri atık ithali yoluna gitmekte, ancak neredeyse 500.000 ton civarında tekstil atığı geri kazanım sistemine girmemektedir.görüldüğü gibi atığı üreten işletmelerle, kullananlar arasında ciddi bir iletişimsizlik vardır. Bu durum organize sanayi bölgeleri yönetimlerinin iletişimi ile çözülebilir.
Sürdürülebilir Bir Dünya İçin Sürdürülebilir Üretim ve Sıfır (Tamamı Geri Kazanılabilir) Atık. Teşekkürler slaltun54@gmail.com