Go Şimdi Go oyununun kurallarını öğrenmeye başlıyoruz. Kurallar dediğimize bakmayın, aslında pek kuralı da yok. Pekçok kaynak Go'nun aslında bir tek temel kuraldan oluştuğunu söyler. Go oyunu 19 yatay, 19 dikey çizgili kare şeklinde bir tahta üzerinde ince kenarlı mercek şeklindeki siyah ve beyaz taşlarla oynanan iki kişilik bir oyundur. Go taşı ve tahtası Go oynamaya yeni başlayanlar, kolaylık olması açısından genellikle 19 yerine 9'a 9'luk bir tahta üzerinde oynarlar. Taş sayısı tahta üzerindeki kesişim noktaları kadardır (9x9=81 taş, bunların 41 tanesi siyah 40 tanesi beyazdır). Geleneksel 19x19 'luk tahtada 181 siyah, 180 beyaz olmak üzere 361 taş vardır. Fakat biraz sonra göreceğimiz gibi oyunda bütün taşlar kullanılmaz. - Oyunun başında tahta boştur. - Oyuna önce siyah başlar. - Oyuncular sırayla taşlarını tahtaya şekildeki gibi kesişim noktalarının üzerine gelecek şekilde boş noktalara yerleştirirler. ALIŞTIRMA
Tahtada 8 tane taş var. 4 tanesi doğru yerleştirilmiş, 4 tanesi de yanlış. Yanlış yerleştirilenleri bulun. Bu beyaz taş doğru. Taşları kenarlara ya da köşelere de yerleştirebiliriz. Kırmızıyla çevrelenmiş 4 taş doğru yerleştirilmemiş. Çizgilerin kesiştiği noktalara oynamalıyız. ALIŞTIRMA:
Go oyununda, rakibinizin taşlarını esir edebilirsiniz. Taş esir etmek için, kendi taşlarınızla rakip taşları tamamen çevrelemeniz gerekir. 1) Bu beyaz taş üç taraftan çevrelenmiş. 2) Siyah, şimdi beyaz taşı esir etti ve onu tahtanın dışına çıkardı. 3) Eğer siyah şimdi buraya oynarsa, beyaz taş tamamen çevrelenmiş olur İki oyuncu da mümkün olduğu kadar çok rakip taşı esir etmek ister, ama oyundaki birincil amaç bu değildir. Önemli olan esir ettiğiniz taşlarla çevirdiğiniz alanlar toplamının rakibinizden çok olmasıdır. ALIŞTIRMA Siyah nereye taş koymalı ki beyaz taşı esir etsin? YANIT: Eğer siyah buraya oynarsa, beyaz taş tamamen çevrilmiş olacak. Beyaz taş hemen tahtanın dışına çıkarılır. Tahtanın kenarındaki bir taşı esir etmek için 3 taş yeterli oluyor.
Köşedeki taşı esir etmek için de 2 taşa ihtiyacınız var: Go'nun Özellikleri, Gerektirdikleri Uzakdoğu dövüş sanatlarında olduğu gibi, Go size konsantre olmayı, dengeyi ve disiplini öğretebilir. Bu sanatlardaki gibi, Go'da da bir seviyelendirme sistemi vardır. Oyuncuların oynadıkları oyunlara göre seviyeleri belirlenir ve kendisinden güçlü bir oyuncuyla oynarken, zayıf oyuncuya belli bir sayıda taş avans verilir. Avans verilen taşlar tahtaya dizildikten sonra rakip oyuna başlar. Bu avanslara handikap denir. Böylece aradaki seviye farkı ne olursa olsun iki oyuncu da oyundan zevk alabilir. Oyunu hiç bilmeyen biri 35 kyu seviyesinde kabul edilir. Oyunun kurallarını bilen ve biraz oynamış biri 25 kyu seviyesindedir. Oyununu geliştirdikçe bu kyu seviyesi düşer ve en güçlü kyu olan 1 kyu'ya ulaşır. Daha sonra 'Shodan' denen amatör 1 dan'a ulaşılır. 7-dan en güçlü amatör seviyedir. Bundan sonra artık profesyonelliğe geçilir. Uzakdoğu oyunlarındaki siyah kuşağa karşılık gelen bu seviyenin en yükseği 9-dan'dır. Seviyeniz arttıkça, bir seviyeden diğerine geçmek daha uzun zaman alır. Birisiyle bir el Go oynamak, onunla bir yıl yaşamaya eşdeğerdir der Koreliler. Karşınızdakinin karakterinin saldırgan mı ihtiyatlı mı, yoksa umursamaz mı olduğunu onunla oyun oynayarak kolaylıkla anlayabilirsiniz. Go, bir açıdan bakıldığında rekabete dayanan bir oyun gibi görünse de, temelinde hayati dersler veren bir uyum gizlidir. Her şeye sahip olmayı isteyen açgözlülük, sizi Go tahtasında fazla ileriye götüremez.
Qing Hanedanı döneminde yaşamış ünlü Go oyuncusu Shi Dingan (1710-1770) "Go'da ağırbaşlılık ve zarafet entrikalardan üstündür" demiştir. Zhang Yunqi, Go oyununda gelişmek için gerekli olan özellikleri şöyle sıralıyor: "Bir askerin taktik gücü, bir matematikçinin kesinliği, bir sanatçının hayal gücü, bir filozofun dinginliği ve güçlü bir zeka". Bu özellikler arasında en önemlisinin dinginlik olduğunu vurguluyor. "Sadece eğitimli insanlar Go oynayabilir. Çin'de bu zor oyunun bilgi düzeyi sıradan insanın üzerinde tutulur. Bu oyunun incelikleri tembel insanların ulaşamayacağı bir noktadadır. Go'nun zaferi kaba ve materyalistik biri karşısında o kadar kesindir ki... Go estetiği ve güzelliğiyle onların üzerinden yükselir." diyor Giles. Go'da söylenmeyen söylenenden çok daha fazla yer kaplar: Çok az kural vardır, geri kalan her şey oyunculara bırakılmıştır.
GO KURALLARI Başlamadan önce, lütfen aşağıdaki 3 kuralı hatırlayın. İki oyuncu (siyah ve beyaz) sırayla, tahtanın üzerine bir defada bir taş koyarak oynar. Taşlar, yatay ve dikey çizgilerin kesişim noktalarına konmalıdır. Bir kez bir taş tahtaya konduğunda, onu hareket ettiremezsiniz, sadece bazı durumlarda taş ortadan kaldırılabilir. Bunlar çok kolay, değil mi? Artık Go kurallarının yarısını öğrendiniz!. Go oyunun amacı Go oyununun amacı zaptettiğiniz "bölge"nizi rakibinizden daha geniş kılmaktır. Başlangıçta taşlarınızı nereye koyacağınız konusunda şaşırabilirsiniz. Çünkü taşlarınızı tahtanın hemen her yerine koyabilirsiniz. Bölge zaptetmenin bir yolu rakibin taşlarını "esir etmektir". Çevrelenen taşlar tahtadan kaldırılır ve rakibe esirler olarak sunulur. Her esir 1 puan değerindedir. Taşlar nasıl esir edilir Bir hamle sonra beyaz taşın etrafı tamamen sarılmış olacak ve tahtadan kaldırılacak. Tek bir hamle ile alınabilecek taşlar için "Atari"de denir.
Beyaz taş şimdi tamamen sarılmıştır. Böylece... @... tahtadan kaldırılır. Eğer sıra beyazda olsaydı, başka bir taşın eklenmesi ile "kaçabilirdi". İllegal Hamleler Tahtanın istediğiniz yerine oynayabilirsiniz. Ama kuralların oynanamaz dediği bazı yerler de vardır.
Siyah A noktasına oynayamaz. (Beyaz oynayabilir) Çünkü, eğer siyah oraya oynarsa taşı zaten sarılmış olacaktır. Böyle bir intihar davranışı yasaktır. Ama siyah B noktasına oynayabilir. B noktasında bir siyah taş ile yanındaki iki beyaz taş sarılmış olur ve oyundan kaldırılır (Aşağıdaki şekle bakınız).