Bifurkasyon Lezyonlarına Güncel Yaklaşım

Benzer belgeler
Bifurkasyon Lezyon Tanımlaması. Ana damar > 2.5 mm Yan dal: 2 veya mm ise Girişime gerek olmayan yan dal < 2 mm

KTO'da antiplatelet seçimi nasıl olmalı? DAPT süresi daha mı uzun olmalı? Prof.Dr.Oğuz Yavuzgil Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Abd, İzmir

KORONER GİRİŞİMLER II

Kronik Total Oklüzyon (KTO) da İlaç Salınımlı Stentler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı

STENT OPTİMİZASYONU. Doç. Dr. Ayhan Olcay Doğan Hastanesi Kardiyoloji Bölümü

Doç.Dr.Namık Özmen GATA H.Paşa Eğt.Hast. Kardiyoloji Servisi. İstanbul

İLAÇ KAPLI STENT SEÇİMİ DR. BÜLENT BEHLÜL ALTUNKESER SELÇUK ÜNİVERSİTESİ SELÇUKLU TIP FAKÜLTESİ KARDİYOLOJİ AD KONYA

Tam revaskülarizasyonda CABG standart tedavidir

Dr. Kadriye Orta Kılıçkesmez İ.Ü.Kardiyoloji Enstitüsü S.B.Ü.Şişli Hamidiye Etfal Eğitim ve Araştırma Hastanesi

KORONER ANJİYOGRAFİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ:

23 Nisan 2015, Perşembe. 23 Nisan 2015, Perşembe 13:15-14:10 17:20-18:10 14:30-15:20 İLGİNÇ OLGULAR VE KOMPLİKASYONLAR

Karotis ve Serebrovasküler Girişimlerde Komplikasyonlar ve Önlenmesi. Doç Dr Mehmet Ergelen

ELEKTİF OLGULARDA ANTİTROMBOSİT,ANTİTROMBİN TEDAVİ STRATEJİSİ

Koroner Stent Sıyrılmasına Yaklaşım

Koroner Mikrosirkülasyonun Fonksiyonel Açıdan Değerlendirilmesinde Kullanılan İnvazif Yöntemler. Dr. Murat Sezer İstanbul Tıp Fakültesi

İntrakoroner Tanısal Yöntemler Gelecekten Ne Bekliyor? Prof Dr. Ertan Ural İnvazif Kardiyoloji Araştırma Uygulama Birimi

Stent içi restenoz tedavisinde kesici balon anjiyoplastisinin etkinliği

Doç.Dr.Barış Ökçün İstanbul Üniversitesi Kardiyoloji Enstitüsü

Her kronik tam tıkalı lezyon açılmalı mı? Prof. Dr. Murat ÇAYLI Özel Adana Medline Hastanesi

184 JCEI / Berilğen ve ark. Orta ciddiyette koroner arter lezyonlarının değerlendirilmesi 2013; 4 (2): RESEARCH ARTICLE

Doç.Dr. Oğuz Caymaz, Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı, İstanbul

KTO DA BİYOEMİLEBİLİR VASKÜLER İSKELE KULLANIMININ AVANTAJI VARMI?

Koroner Anjiyografi Darlık Derecesinin Değerlendirilmesi

A. KARDİYOLOJİK İŞLEMLER 1. KORONER ANJİYOGRAFİ

ST YÜKSELMESİZ AKUT KORONER SENDROMDA GİRİŞİMSEL TEDAVİ STRATEJİSİ

PERSİSTAN AF DE KRİYOABLASYON YAPILMALIDIR. Dr Timuçin Altın AÜTF Kardiyoloji ABD AF Zirvesi, Antalya

Doç. Dr. Neşe Çam. Siyami Ersek Göğüs Kalp ve Damar Cerrahisi Merkezi

TRANSRADİAL KORONER GİRİŞİM. Dr.Suat Altınmakas

Komplikasyonlu bir KTO vakası. Dr. Tamer Kırat Muğla Yücelen Hastanesi

Uygulama Tekniği Sık Yapılan Hatalar. Dr. Oğuz Caymaz Kardiyoloji Anabilim Dalı Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi

KTO Anjiyografisi Yaparken ve Değerlendirirken Nelere Dikkat Edelim?

Sol Ana Koroner Arter Lezyonu: Stent veya Operasyon?

Türk Kardiyoloji Derneği Sağlık Bilimleri Üniversitesi Kardiyoloji Kış Günleri Toplantısı

Doppler Ultrasonografi ESKİŞEHİR OSMANGAZİ ÜNİVERSİTESİ

Dr Talip Asil Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Anabilim Dalı

G ĞÜ Ğ S Ü A Ğ A R Ğ IS I I KORONER E A N A JĐ J Y Đ O Y NUN U

Klinik Araştırma. MN Kardiyoloji 21/2014

Stabil koroner arter hastalığında doğrular ve yanlışlar:

Maligniteye baðli iliak arter stenozunda endovasküler stent tedavisi: olgu sunumu

Uterus Myomu Tarafından Basıya Uğrayan Sol iliac Venin Neden Olduğu Derin Ven Trombozunda Venöz Stent Uygulaması

KALICI ÜRETRAL KATATER UYGULAMA (takılması-çıkarılması) PROTOKOLÜ REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

Akut koroner sendromda pratik antiagregan kullanımı. Dr. Ahmet Temizhan Türkiye Yüksek İhtisas SUAM Kardiyoloji Kliniği

AKUT KORONER SENDROMDA ANTİPLATELET SEÇİMİ; NE, NE ZAMAN? DOÇ. DR. AYHAN SARITAŞ DÜZCE ÜNİVERSİTESİ ACİL TIP AD

Gruentzig ve ark., ilk olarak renal arter darlığına başarılı anjioplasti

Kronik Total Oklüzyon Tanım ve Patofizyoloji. Prof.Dr.Deniz Kumbasar Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı

Relationship between residual syntax score and in hospital outcomes in patients undergoing primary percutaneous intervention

Yeni Nesil İlaç Salınımlı Stentler ve Çıplak Metal Stentlerin Etkinlik ve Güvenirliğinin Meta-Analizler ve Kılavuzlar Işığında Değerlendirilmesi

Kronik Total Oklüzyon Teknikler. Doç Dr Cevat KIRMA Kartal Koşuyolu Kalp Eğitim ve Araştırma Hastanesi İstanbul

Balon ve Yardımcı Materyaller. Fakültesi, İstanbul Mehmet Akif Ersoy Kalp Damar Araştırma Merkezi, İstanbul

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

Akut Koroner Sendromlar ve Güncel Yaklaşım. Yrd.Doç.Dr. Hasan Büyükaslan Harran üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp A.D.

Orta Düzeyde Koroner Arter Lezyonlarını Kantitatif Değerlendirmede Güncel Tanı Metotları

Santral Venöz Kateter. Hem. Güliz Karataş Hacettepe Ped KİT Ünitesi

Eskimeyen Yeniler: Nabız Hızı ve Nabız Basıncı

KALP KRİZİNDE İLK MÜDAHALE VE STENTLİ HASTANIN YAŞAMI. Uzm.Dr. Selahattin TÜREN Kardiyoloji Bölümü

KAPAK HASTALIKLARINDA TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?

..~ PARTIALYCOVEREDÖZEFAGUS STENT 60 MM. l-stent Self Expandable olup proximalderı açılmahdır. 2-Stent materyali Nitinol olmalıdır.

Çok damar koroner arter hastalığında ilaç salınımlı stentler: Cerrahinin önemli kalelerinden biri fethedildi mi?

ERCP KATETER Guide wire ile uyumlu olmalıdır. 2-Distal uç incelen yapıda tapared. 3-Katater uzunluğu en az 210 cm olmalıdır.

Transkateter ASD Kapatılması Komplikasyonlara Yaklaşım. Prof. Dr. Alpay Çeliker Acıbadem Maslak Hastanesi

Koroner rüptür ve istemeden geri çekilen stent

Kadınlarda Koroner Bypass Operasyonunun Özellikleri ve Sonuçları

Burak Turan. Derince Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kardiyoloji Kliniği, Kocaeli. İletişim (Correspondence): Uzm. Dr. Burak Turan

KORONER ARTER? NE ZAMAN? Hacettepe Üniversitesi Tıp T Fakültesi Radyoloji A.D.

Tür k Kar diyoloji Der neği Sağlık Bilimleri Üniver sitesi Kar diyoloji Kış Günleri Toplantısı

Is Surgical Approchment To A Retained and Fractured Guide Wire Inside Coronary Artery Neccessary Following coronary Angiography?

JCEI / 2015; 6 (2):

TEŞHİSTEN TEDAVİYE > ALT EKSTREMİTE ATARDAMARI HASTALIĞI

HASTANESİ KARDİYOLOJİ KLİNİĞİ PERKUTAN KORONER GİRİŞİMLER (KORONER BALON VE STENT TEDAVİSİ) İÇİN HASTANIN BİLGİLENDİRİLMİŞ ONAM (RIZA) BELGESİ

HAZIRLAYAN HEMŞİRE: ESENGÜL ŞİŞMAN TÜRK BÖBREK VAKFI TEKİRDAĞ DİYALİZ MERKEZİ

Koroner Arter Hastalığı Tanısında İntravasküler Ultrasonun Yeri

Dr. Bülent Behlül Altunkeser Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji AD Konya

İlaç Salınımlı Koroner Stentler

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ

AF KONUSUNDA BİZİM İÇİN ZOR KONULAR AF ABLASYONU ÖNCESI GÖRÜNTÜLEME VE FIBROZIS TESPIT TEKNIKLERI TÜRKIYE DE DURUM NE?

ndramed Medical Devices

İlaç kaplı stent implantasyonunda intravasküler ultrason kullanımının akut tıkanma ve restenoz oranına etkisi

AF ve kalp yetmezliğinde ablasyon mu, konvansiyonel tedavi mi? Prof. Dr. Fethi KILIÇASLAN Medipol Üniversitesi

EK-1 GİRİŞİMSEL KARDİYOLOJİ SERTİFİKALI EĞİTİM PROGRAMI ÖNERİLERİ

Kronik Total Oklüzyon Girişim Teknikleri. Prof. Dr. Ömer Göktekin Bezmialem Vakıf Üniversitesi Tıp Fakültesi

Doğumsal kalp hastalığı ve PAH. Dr. Gülten TAÇOY Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı

Aort Koarktasyonunun Stent Implantasyonu ile Tedavisini Takiben Gelişen Alt Ekstremite Arteryel Trombotik Oklüzyonu Thrombotic Occlusion Of Lower

İNSANİ AMAÇLI İLACA ERKEN ERİŞİM PROGRAMI KILAVUZU - Sağlık Bakanlığı Çarşamba, 26 Ekim :49 - Son Güncelleme Çarşamba, 26 Ekim :49

SUT KO DU. T.Ü. M alzem e Kodu

İlaç salınımlı stentler diyabetik hastalarda koroner arter hastalığının tedavisini değiştirdi mi?

İatrojenik Bilateral İliak Arter Komplikasyonunda Başarılı Hibrit Tedavi

Prof. Dr. Mustafa DEMİRTAŞ Çukurova ÜniversitesiTF Kardiyoloji ABD

Karotis Girişimlerinde Embolik Koruma Cihazları

Karotis artere stent yerleştirme: Tek merkez deneyimi ve klinik sonuçları

ÇOK DAMAR HASTALARINDA PERKÜTAN GİRİŞİM YAPALIM MI?

Kılavuz Tellerin Seçimi. Doç.Dr.Şennur Ünal Dayı Siyami Ersek Kalp Damar Cerrahisi Kardiyoloji Kliniği.

Demografik Özelliklerin Koroner Arter Hastalığına Etkisinin Analizi

NAZOTRACHEAL ENTÜBASYON ALTERNATİF HAVA YOLU YÖNTEMLERİ NAZOTRACHEAL ENTÜBASYON NAZOTRACHEAL ENTÜBASYON. Dr.DİLEK DURMAZ 21/09/2010 AÜTF ACİL TIP ABD

Perkütan Koroner Giriflim Sonras Kalp D fl Cerrahi

ÇIPLAK METAL STENT PLATFORMU

CERRAHİ Üreteropelvik Bileşke Darlığı (UPD) Abdurrahman Önen FEBPS, FAAP-U, FEAPU

Böbrek kistleri olan hastaya yaklaşım

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

Kronik Total Oklüzyona Güncel Yaklaşım

Transkript:

Derleme MN Kardiyoloji 22/2015 Bifurkasyon Lezyonlarına Güncel Yaklaşım Yrd.Doç.Dr. Hüsnü DEĞİRMENCİ*, Yrd.Doç.Dr. Eftal Murat BAKIRCI*, Yrd.Doç.Dr. Hikmet HAMUR*, Prof.Dr. Ergün TOPAL* Öz Koroner bifurkasyon lezyonları tüm gelişmelere rağmen düşük işlem başarısı, yüksek restenoz ve işlem sırasında ve sonrasında istenmeyen kardiyak olay oranı nedeniyle girişimsel kardiyologlar için önemli sorun olmaya devam etmektedir. Bifurkasyon lezyonlarının perkütan koroner girişim yoluyla tedavisinde en önemli nokta, her lezyon için ayrı ve en uygun stratejinin belirlenmesi gerektiğidir. Anahtar Kelimeler: Bifurkasyon lezyonları, Teknikler, Kardiyak olaylar Current Approach to Bifurcation Lesions Abstract Bifurcation lesions stil represent technical challenge fort the interventional cardiologist. Although proposed different techniques, percutaneous coronary intervention for bifurcation lesions is still associated with lower procedural success rate, higher major and adverse cardiac events and poor long term out come compared with non-bifurcation lesions. The most important point in the treatment of bifurcation lesions is determination of the most appropriate strategy for each lesion. Keywords: Bifurcation lesions, Techniques, Cardiac events * Erzincan Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Ana Bilim Dalı, Erzincan Yazışma Adresi: Hüsnü Değirmenci, Erzincan Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Ana Bilim Dalı, Erzincan. e-posta:husnudr1982@gmail.com Geliş Tarihi: 27.09.2014, Kabul Tarihi: 13.11.2014 Bifurkasyon Lezyonunun Tanımı Bifurkasyon lezyonu; kaybetmek istemediğiniz bir yan dala hemen komşu olan ve/veya o yan dalın ostiumunu da içeren lezyonlara denir. 1 Darlık %50 nin üstünde ve yan dal çapı 2 mm nin üstünde olmalıdır. Perkütan koroner girişim uygulanan lezyonların %8-15 kadarını oluştururlar. 2 Bifurkasyon lezyonlarında önemli bir sorun vardır. Hangi damarı ana damar olarak değerlendireceğiz? Bu sorunun cevabını şöyle verebiliriz; Hangi damar daha geniş ve/veya daha uzun ise o damar, ana damarın devamı olarak kabul edilmelidir. Bifurkasyon sınıflaması Y şeklinde bifurkasyon Yan dal ve ana damar açısı <70 derecedir. Yan dala tel ile geçiş daha kolay ancak işlem sırasında plak itilmesi daha sık Kissing Balon daha rahat yapılır. 3 T şeklinde bifurkasyon Yan dal ve ana damar açısı >70 derecedir. Yan dala tel ile geçiş daha zor ancak işlem sırasında plak itilmesi daha nadirdir. Simultane kissing stent zordur. T stentleme tercih edilir. 3 Bifurkasyon Sınıflandırmaları En yaygın olarak kullanılan Medina sınıflaması olup, Avrupa Bifurkasyon Kulübü tarafından önerilen basit ve kullanışlı bir sınıflamadır (Şekil 1). Lezyon derecesi %50 nin üzerinde ise 1, altında ise 0 puan verilir. Yan dal öncesi lezyon, yan dal sonrası lezyon ve yan daldaki lezyon sıralamasına dikkat edilerek puanlar sıralanır. 4 Örneğin yan dal öncesi %50 ve üzeri darlık varsa 1 puan alır, yan dal sonrası %50 ve altı darlık varsa 0 puan alır, yan dalda %50 ve üzeri darlık varsa 1 puan alır. Neticede bifurkasyon lezyonu Medina sınıflamasına göre 1,0,1 olarak değerlendirilir. Ancak Lefevre/ICPS, San - born, Safian, Movahed ve Duke sınıflamaları da bulun- 209

maktadır. Ancak bu sınıflamalar pratik uygulamada sık kullanılmamaktadır. sonrası akım bozulmadıysa ve iskemi bulgusu yoksa işlem sonlandırılır. Büyük bir yan dalda sonuç suboptimalse uygun stentleme tekniği ile yan dala stent yerleştirilir (Şekil 2). Şekil 1: Medina sınıflaması (proksimal, distal, yan dal) gösteriliyor. Bifurkasyon lezyonlarında dikkat edilmesi gereken başlıca hususlar; Başarılı müdahele için uygun bifurkasyon tekniği kullanılmalıdır. Uygun teknik için bifurkasyon bölgesi iyi değerlendirilmelidir. Ölçüm iyi yapılmalıdır, gerekirse IVUS ve FFR kullanılmalıdır. Eğer iki stent kullanma ihtimali fazla ise bunun kararı başta verilmelidir. Bifurkasyon Stentleme Teknikleri Provizyonel Stentleme Provizyonel yan dal stentleme birçok bifurkasyon lezyonlarının tedavisinde en sık kullanılan, hızlı, emniyetli ve kolay uygulanabilir bir yöntemdir. Özellikle ihmal edilebilecek küçük yan dalı olan bifurkasyon lezyonlarında tercih edilebilecek en iyi tekniktir. Genellikle 6 Fr guiding katater kullanılır. Her iki damara kılavuz tel yerleştirildikten sonra, gerekirse ana damara predilatasyon uygulanır. Genel yaklaşım yan dalda ciddi kalsifikasyon veya uzun (>5 mm) önemli darlık yoksa yan dala predilatasyon uygulanmasıdır. Yan dala tel bırakılarak ana damara stent uygulanır. Eğer ana damar ve yan dalda anjiyografik görüntü tatmin edici boyutta ise stent strutları arkasında kalan yan daldaki tel yavaşça çekilir ve işlem bitirilir. 5 Eğer yan dalda >%75 rezidü lezyon varsa, >2,5 mm yan dalda <TIMI-3 akım varsa ve FFR <0,75 ise yan daldaki tel çekilerek stent strutları arasından tekrar yan dala tel ilerletilir. Daha sonra yan dal ve ana dalda kissing balon şişirilir. Küçük yan dalda işlem Şekil 2: Provizyonel stentleme tekniği gösteriliyor. Avantajları: Teknik olarak kolaydır. Maliyet etkindir. Daha sonra yan dal ulaşımına imkan verir. Dezavantajı: Yan dal ostiumuna yeterli destek vermez. Provizyonel stentlemeyle ilgili olarak NORDIC çalış -masının 5 yıllık sonuçları nasıl? Koroner çatal (bifurkasyon) lezyonlarda, ana dalı stent leyip yan dalı gerektiğinde stentleme stratejisi (provizyonel stentleme) ile hem ana dal hem de yan dalın rutin stentlenmesi stratejisini karşılaştıran randomize çalışmalar, provizyonel stentlemenin her iki dalın rutin stentlenmesine benzer veya daha iyi olduğunu, işlem zamanı, floroskopi zamanı ve kontrast kullanımının daha az olduğunu göstermiştir ve provizyonel stentleme önerilen strateji olmuştur. Bu çalışmalar genel olarak kısa takipli çalışmalardı. Bu çalışmalardan biri de NOR- DIC çalışmasıdır. Bu yayında NORDIC çalışmasının uzun dönem (5 yıl) sonuçları verilmiştir. Çalışmada provizyonel stent grubunda ana dal stent - lendikten sonra yan daldaki akım TIMI <3 ise yan dala 210

balon dilatasyon, balon dilatasyon sonrası TIMI akım 0 ise yan dal stentlenmesi uygulandı. Yan dalın rutin stent lendiği gruba, operatörün tercihine göre bifurkasyon stentleme yöntemlerinden biri (crush, culotte vs.) uygulandı. NORDIC çalışmasına ana dal 2,5 mm, yan dal 2,0 mm olan çatal lezyonlar alındı. İlaç kaplı stent kullanıldı. işlem sonlandırılır. Bu stentleme tekniğinde yan dal stenti ana damar içerisine taşar ve yeni bir karina oluşturulmuş olur. NORDIC çalışmasına 413 hasta alındı. Bu hastalardan 404 ünün (her gruptan 202 hasta) 5 yıllık takip verileri vardı. Beş yıllık takipte, kombine güvenlik ve etkinlik sonlanımı (kardiyak ölüm, prosedür ilişkili olmayan MI ve hedef damar revaskülarizasyonu) provizyonel stent grubunda %15,8, rutin stentleme grubunda %21,8 oranında (p=0,15), tüm ölümler %5,9 a karşı %10,4 (p= 0,16), prosedür ile ilgili olmayan MI 4,0 e karşı %7,9 (p=0,09), hedef damar revaskülarizasyonu %13,4 e karşı %18,3 (p=0,14), stent trombozu %3 e karşı %1,5 (p=0,31) meydana geldi. Posthoc analiz yapılarak, primer sonlanıma kardiyak ölüm yerine tüm ölümler konduğunda, provizyonel stent grubunda olay sıklığı %18,3, rutin stentlemede %28,2 (p=0,03) bulundu. Çalışma bulguları uzun dönemde de rutin stentlemenin provizyonel stentlemeye üstün olmadığını, hatta bazı yönlerden provizyonel stentlemenin daha iyi olmaya eğilimli olduğunu göstermektedir. 6 Planlı iki stent teknikleri T stentleme: Her iki dala kılavuz tel ilerletilir. Daha sonra lüzum halinde ana dala ve yan dala predilatasyon yapılabilir. Ardından ana dala stent yerleştirilir. Daha sonra yan daldaki tel çekilerek stent strutları arasından tekrar yan dala geçilir ve strutlar balon ile dilate edilir. Balon dilatasyon sonrası yan dala stent yerleştirilir. Yan daldaki stent balonu şişmişken ana dalda da balon şişirilir ve her iki balon aynı anda indirilerek işlem sonlandırılır 7 (Şekil 3). Provizyonel stentlemeye uygundur. Ancak yan dal ile ana damar arasında gap kalması dezavantajıdır. TAP (T ve minimal protrüzyon) tekniği: Her iki dala kılavuz tel ilerletilir ve sonrasında gerekirse ana dala ve yan dala predilatasyon yapılır. Ardından ana dala stent yerleştirilir. Daha sonra ana daldaki tel yerinde bırakılarak yeni bir tel ile yan dala geçilir ve strutlar balon ile dilate edilir. Balon ile dilatasyon sonrası ana dal lümenine hafif taşacak şekilde yan dala stent yerleştirilir. Bu şekilde yan dal ostiumu tam olarak kavranmış ve gap kalmamış olur. Yan daldaki stent balonu şişmiş iken ana daldaki balon şişirilir. Ve aynı anda iki balon indirilerek Şekil 3: T stentleme tekniği gösterilmektedir. Modifiye T stentleme tekniği Medina 1.1.1. olan lezyonlar için uygundur. Bu yöntem en iyi yan dalın yaklaşık 90 o açıyla ayrıldığı durumlarda gerçekleştirilir. Öncelikle her iki dala kılavuz tel yerleştirilip gerekirse predilatasyon yapılır. Pre di la tas - yon sonrası yan dalda stent tam ostiuma yerleştirilip şişirilir. Açı tam 90 o derece ise yan dal stenti ana damara sıfırlanır ancak açı 90 o dereceden ne kadar küçükse yan dal stenti ana dala o kadar taşırılır. Yan daldaki kılavuz tel ve balon çekilerek ana damara stent yerleştirilir. Daha sonra stent strutları arasından yan dala geçilerek balon şişirilir ve stent strutları dilate edilir. Sonrasında yan dalda ve ana dalda aynı anda final kissing balon dilatasyonu yapılarak işleme son verilir 8,9 (Şekil 4). Avantajı: Stentler tam açılmadan yerleri ayarlanabildiği için güvenli bir yöntemdir. 211

Şekil 4: Modifiye T stentleme tekniği gösteriliyor. Dezavantajı: Yan dal ostiumununda gap kalır. Açı küçüldükçe ana damar içerisine stent taşırılır. Crush Tekniği: Her iki dala kılavuz tel ilerletilir ve gerekirse predilatasyon yapılır. Önce yan dala stent yerleştirilir ancak stent açılmaz. Daha sonra ana damara bifurkasyonu kapsayacak şekilde stent konulur ancak stent açılmaz. Yan dal stenti 3-4 mm ana damara doğru çekilir. Bu şekilde yan dalda stent balonu şişirilir. Eğer yan dalda işlem sonrası diseksiyon yoksa yan dal kılavuz teli ve balonu geri çekilir. Daha sonra ana daldaki stent balonu şişirilir. Sonrasında stent strutları arasından yan dala tekrar kılavuz tel ile geçilir. Önce küçük bir balonla yan dal ostiumundaki stent strutları dilate edilir. Sonra yan dal ostiumunda yüksek basınçlara kadar balon şişirilir. Takibinde final kissing balon dilatasyonu yapılır 10 (Şekil 5). Avantajları: Yan dal ostiumunu iyi kavrayan tekniktir. Medina 1.1.1 lezyonlarda uygundur. Her iki dala tekrar tel ilerletmeye gerek olmaması bu tekniğin avantajlarındandır. Şekil 5: Crush tekniği gösteriliyor. Dezavantaj: Ana dal proksimalde aşırı metal yükü oluşur. 7 Fr guiding kateter gereklidir. Final kissing balon dilatasyon oranı düşüktür. Ana damar proksimalde 3 kat stent strutı oluşması 212

stent trombozuna yol açabilir. Ayrıca final kissing balon sonrası stent çatısında gap oluşabilir. Crush tekniğinin tipleri nelerdir ve nasıl yapılır? İç (internal) crush tekniği: Ana dal stenti önce yerleştirilir, yan dal stenti provizyonel teknikle yerleştirilir ve ana lümene sarkan kısmı ana daldaki balon ile ana lümende ezilir. Daha çok provizyonel stentlemede ana dala stent sonrası yan dala stent yerleştirme ihtiyacı olan durumlarda tercih edilir. 11 Ters (invers) crush tekniği: Yan dalın ana daldan daha geniş olduğu lezyonlarda seçilir. Yan dal stenti ana damar stentinden daha proksimale çekilir. Ana damar stenti yan dal stenti tarafından ezilir. 12 Mini crush tekniği: Klasik crush tekniğinden tek farkı yan dal stentinin ana damara sadece 1-2 mm taşırılmasıdır. Böylelikle final kissing balon dilatasyonu oranı daha yüksektir. Galassi ve ark. 13 tarafından tanımlanmıştır. Çalışmalarda mini crush tekniğinde restenoz oranları provizyonel T stentlemeye göre daha düşük bulunmuştur. Double kissing crush tekniği: Bu teknikte yan dala stent ana damara balon yerleştirilir. Yan dal stenti ana damara 3-4 mm taşırılır. Daha sonra yan dal stenti şişirilir. Ana damar balonu ile yan dal stentinin ana dal içerisinde kalan kısmı ezilir. Daha sonra yan dal teli çekilir ve yan dal stent strutları arasından tekrar yan dala geçilerek kissing dilatasyon yapılır. Sonra yan dal kılavuz teli ve balonu çekilip ana damara stent konulur. Tekrar yan dala stent strutları arasından kılavuz tel ilerletilir. İkinci kez final kissing balon dilatasyonu yapılır. Bu teknikte final kissing balon dilatasyon oranı yüksektir. 14,15 Culotte tekniği Lezyonlar tel ile geçildikten sonra predilatasyon yapılır. Daha düz olan daldan tel çekilip, açılı olan damar stentlenir. Stentlenen daldan tel çekilip stent strutları arasından diğer dala kılavuz tel ile geçilir. Düşük profilli ve küçük çaplı (1,5 mm) balonla stent strutları dilate edilir. Yeni bir stent bifurkasyon proksimalinden düz olan dala uzatılır ve stent açılır. İlk stent yerleştirilen dala tekrar kılavuz tel ilerletilir ve balonla stent strutları dilate edilir. Daha sonra final kissing balon dilatasyonu ile işlem sonlandırılır 16,17 (Şekil 6). Ana dal ve yan dal çapları aynı ise tercih edilir. Geniş ve açık hücreli stentler kullanılır. Şekil 6: Culotte tekniği gösteriliyor. Avantajları Ana dal yan dal açısı önemli değildir. 213

Öngörülebilir stent açısı olması Bifurkasyonda stent strutlarının homojen dağılması Dezavantajları Ana dal proksimalinde metalik yük oluşması İki defa kissing dilatasyon gerekmesi İşlem süresinin uzun olması Yan dal ve ana dal açıklığının kaybolma riski Açık ve geniş hücreli stent seçilmemesi halinde mendil halkası (napkin ring) riski vardır. altın standart kalmaya devam etmektedir. Provizyonel teknikte yan dalda >5 mm ciddi lezyon ve kalsifikasyon yoksa predilatasyon önerilmemektedir. 21 V stentleme ve simultane kissing balon tekniği: Her iki teknikte de stentler aynı anda yerleştirilmektedir. Açının 70 o derecenin altında olduğu ve bifurkasyon proksimalinin geniş olduğu hastalarda uygundur. Medi - na 0.1.1 lezyonlarda V stentleme tekniği, Medina 1.1.1 lezyonlarda simultane kissing tekniği tercih edilir. Her iki dala tel yerleştirilir eş zamanlı veya sırasıyla predilatasyon uygulanır. V stentleme stentler 1-2 mm, simultane kissing stentlemede ise 3-4 mm ana damara çekilir. Her iki stente de bir kısmı proksimalde olacak şekilde pozisyon verilir. Stentlerin kaymaması için ayrı ayrı şişirme işlemi yapılır. Aynı basınçta ve damara uygun çapta final kissing balon dilatasyonu yapılarak işlem sonlandırılır. Yeni bir karina (neokarina) oluşturulur 18,19 (Şekil 7-8). Avantajları Basit, hızlı ve emniyetlidir. Yan dal tıkanma riski içermez. Hemodinamik kararsızlık riski düşüktür. Acil durumlarda uygulanabilir. Her iki dala tekrar ulaşılabilir. Stent strutları arasından geçmeye gerek yoktur. Lezyonun kavranması iyidir. 20 Dezavantajlar 7 Fr guiding kateter gereklidir. Neokarinaya bağlı bilimsel olarak doğrulanmasa da tromboz riski olabilir. Proksimalde diseksiyon riski taşır. Kissing balon nasıl yapılır? Tek aşamalı (tek ve eş zamanlı) kissing postdilatasyon şeklinde, İki aşamalı kissing postdilatasyon şeklinde; - Yan dalın yüksek basınçlı dilatasyonu - Eş zamanlı kissing post dilatasyon Bifurkasyon lezyonlarında püf noktalar nelerdir? Provizyonel T stentleme bifurkasyon lezyonlarında Şekil 7: V stentleme tekniği gösteriliyor. 214

Stent balon şişirme süresinin minimal 30 sn olması önerilir. Açık ve geniş hücreli stentler kullanılmalıdır. Ana dal stentleme sonrası yan dalda >%75 lezyon kalan hastalarda yan dala balon şişirilmesi önerilir. Karinadan itibaren osteal hastalığı >5 mm olan büyük yan dallı bifurkasyon lezyonlarda planlı 2 stent teknikleri kullanılmalıdır. Crush teknikleri içerisinde mini crush veya double kissing crush tekniği sıklıkla kullanılmaktadır. Crush tekniğinde yan dal telinin tekrar yan dala geçilmesi gereken durumlarda proksimalden geçilmesi daha iyi sonuçlara neden olmaktadır. Ulaşılabilirliğin zor olduğu yan dallar başlangıçta stent lenerek güvence altına alınmalıdır. Çift stentleme tekniklerinde karina rekonstrüksiyonu için kissing balon dilatasyonu yapılmalıdır. Kissing balon sonrası olası stent bozulmasını önlemek için non-kompliyan balon kullanılarak proksimal balon inflasyonu yapılmalıdır. Çift stentleme gerektiğinde uygun lezyonlarda culotte tekniği crush tekniğine göre avantajlar sunmaktadır. Kissing balon dilatasyonunda ana dalda non-kompliyan, yan dalda kompliyan balonlar kullanılmalıdır. Kaynaklar Şekil 8: Simultane kissing stentleme tekniği gösteriliyor. Provizyonel teknikte yan dal telinin ana damar stentinin distalinden geçirilmesi önerilir. 1. Louvard Y, Lefevre T, Morice MC. Percutaneous coronary intervention for bifurcation coronary disease. Heart 2004;90(6):713-22. 2. Baber U, Kini AS, Sharma SK. Stenting of complex lesions: an overview. Nat Rev Cardiol 2010;7(9):485-96. 3. Brilakis ES, Lasala JM, Cox DA, Bowman TS, Starzyk RM, Dawkins KD. Two-year outcomes after utilization of the TAXUS paclitaxel-eluting stent in bifurcations and multivessel stenting in the ARRIVE registries. J Interv Cardiol 2011; 24(4):342-50. 4. Medina A, Suárez de Lezo J, Pan M. A new classification of coronary bifurcation lesions. Rev Esp Cardiol 2006;59(2): 183. 5. Pan M, Suárez de Lezo J, Medina A, Romero M, Segura J, Ramírez A, et al. A stepwise strategy for the stent treatment of bifurcated coronary lesions. Catheter Cardiovasc Interv 2002;55(1):50-7. 6. Maeng M, Holm NR, Erglis A, et al. Nordic-Baltic Percutaneous Coronary Intervention Study Group. Long- Term Results After Simple Versus Complex Stenting of Coronary Artery Bifurcation Lesions: Nordic Bifurcation Study 5-Year Follow-Up Results. J Am Coll Cardiol. 2013; 2;62(1):30-34. 215

7. Burzotta F, Gwon HC, Hahn JY, et al. Modified T-stenting with intentional protrusion of the side-branch stent within the main vessel stent to ensure ostial coverage and facilitate final kissing balloon: the T-stenting and small protrusion technique (TAP-stenting). Report of bench testing and first clinical Italian-Korean two-centre experience. Cat - heter Cardiovasc Interv 2007; 70(1):75-82. 8. Kobayashi Y, Colombo A, Akiyama T, Reimers B, Martini G, di Mario C. Modified "T" stenting: a technique for kissing stents in bifurcational coronary lesion. Cathet Cardiovasc Diagn 1998;43(3):323-6. 9. Louvard Y, Thomas M, Dzavik V, Hildick-Smith D, Galassi AR, Pan M, et al. Classification of coronary artery bifurcation lesions and treatments: time for a consensus! Catheter Cardiovasc Interv 2008;71(2):175-83. 10. Colombo A, Stankovic G, Orlic D, et al. Modified T-stenting technique with crushing for bifurcation lesions: immediate results and 30-day outcome. Catheter Cardiovasc Interv 2003;60(2):145-51. 11. Ge L, Airoldi F, Iakovou I, et al. Clinical and angiographic outcome after implantation of drugeluting stents in bifurcation lesions with the crush stent technique: importance of final kissing balloon post-dilation. J Am Coll Cardiol 2005;46(4):613-20. 12. Galassi AR, Colombo A, Buchbinder M, et al. Long-term outcomes of bifurcation lesions after implantation of drugeluting stents with the "mini-crush technique". Catheter Cardiovasc Interv 2007;69(7):976-83. 13. Galassi AR, Tomsello SD, Capodanno D, Barrano G, Ussia GP, Tamburino C. Mini-crush versus T-provisional techniques in bifurcation lesions: clinical and angiographic long-term outcome after implantation of drug-eluting stents. JACC Cardiovasc Interv 2009;2(3):185-94. 14. Chen SL, Zhang JJ, Ye F, et al. Study comparing the double kissing (DK) crush with classical crush for the treatment of coronary bifurcation lesions: the DKCRUSH-1 Bifurcation Study with drug-eluting stents. Eur J Clin Invest 2008;38 (6):361-71. 15. Jim MH, Ho HH, Miu R, Chow WH. Modified crush technique with double kissing balloon inflation (sleeve technique): a novel technique for coronary bifurcation lesions. Catheter Cardiovasc Interv 2006;67(3):403-9. 16. Melikian N, Di Mario C. Treatment of bifurcation coronary lesions: a review of current techniques and outcome. J Interv Cardiol 2003; 16(6):507-13. 17. Chevalier B, Glatt B, Royer T, Guyon P. Placement of coronary stents in bifurcation lesions by the culotte technique. Am J Cardiol 1998;82(8):943-9. 18. Schampaert E, Fort S, Adelman AG, Schwartz L. The V- stent: a novel technique for coronary bifurcation stenting. Cathet Cardiovasc Diagn 1996;39(3):320-6. 19. Sharma SK. Simultaneous kissing drug-eluting stent technique for percutaneous treatment of bifurcation lesions in large-size vessels. Catheter Cardiovasc Interv 2005;65(1): 10-6. 20. Grube E, Buellesfeld L, Neumann FJ, Verheye S, Abizaid A, McClean D, et al. Six-month clinical and angiographic results of a dedicated drug-eluting stent for the treatment of coronary bifurcation narrowings. Am J Cardiol 2007;99 (12):1691-7. 21. Yıldıray Şahin D, Elbasan Z, Çaylı M. Bifurkasyon Lezyon la rı - na Yaklaşım. T Klin J Cardiol-Special Topics 2012;5(6). 216