KÜRESEL ISINMA VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ Prof. Dr. Doğanay TOLUNAY İ.Ü. Orman Fakültesi Toprak İlmi ve Ekoloji Anabilim Dalı dtolunay@istanbul.edu.tr
Sunumun akışı Küresel ısınma ve iklim değişikliği Sera etkisi ve sera gazları İklim değişikliğinin göstergeleri İklim değişikliğinin etkileri Türkiye ve küresel ısınma Alınabilecek önlemler
Dünyamız 4,7 milyar yaşında Günümüze kadar birçok değişiklik yaşadı
Dünyamız Tek kıtadan 5 kıtaya Buzul çağları ve buzullar arası dönem yaşadı İklimler değişti
Familya sayısı Dünyamız Birçok toplu yok oluş yaşandı Jeolojik zamanlar (milyon yıl)
Dünyadaki sıcaklıklar Ortalama sıcaklık (900 bin yıl öncesinden günümüze) Ortalama sıcaklık (130 yıl öncesinden günümüze) Bin yıl önce Sıcaklık değişimi (22 bin yıl öncesinden günümüze) Yıl Sıcaklık değişimi (Bin yıl öncesinden günümüze) Tarımın başlaması Son Buzul Çağı Son 10 bin yılın sıcaklık ortalaması=15 C Yıl önce Yıl
Doğal İklim Değişikliği İklimler dünyanın varoluşundan beri sürekli değişmektedir. Doğal iklim değişikliği olarak adlandırılan bu durumun nedenleri Volkanik faaliyetler Kıtaların yer değiştirmesi Güneş lekeleri Dünyanın yörüngesinin, eksenin açısının ve ekseninin yönünün değişmesi (milankoviç döngüleri) Meteor çarpmaları Okyanus akıntıları
Doğal İklim Değişikliği Volkanlar Volkan patlamalarıyla atmosfere ulaşan küller ve gazlar güneş ışığının dünyaya ulaşmasını engeller. 1991 yılının haziran ayında Filipinler de bulunan Pinatubo yanardağının patlamasıyla atmosfere karışan gaz ve küller iki yıl boyunca küresel sıcaklık ortalamasında belirgin bir düşüşe (0,3 C ye kadar) neden olmuştur. Pinatubo dağının etkisi 2 yıl kadar sürmüştür 1991 yılının haziran ayında patlayan Filipinler deki Pinatubo yanardağının etkileri
Doğal İklim Değişikliği Volkanlar İzlanda daki Eyjafjallajokull yanardağı 21 Mart ve 14 Nisan 2010 tarihlerinde patladı
Doğal İklim Değişikliği Kıtaların yer değiştirmesi karaların ve su kütlelerinin özelliklerini veya konumlarını, rüzgârları, okyanus akıntılarını gerekse atmosferdeki hava akımlarını da ciddi ölçüde değiştirerek iklim üzerinde etkisini göstermektedir
Doğal İklim Değişikliği Güneş lekeleri Güneşin fotosfer olarak bilinen dış yüzeyinde lekeler oluşur. Bunlar patlayarak dünyaya büyük bir enerji ve manyetik etki ulaşmasına neden olur. Güneş lekeleri 11 yıllık dönemlerde maksimumuma ulaşır 400 yıllık güneş lekesi gözlemleri
Doğal İklim Değişikliği Dünyanın yörüngesinin, eksenin açısının ve ekseninin yönünün değişmesi (Milankoviç döngüleri) Yörünge şeklinin değişmesi mevsimlerin uzaması ya da kısalmasına neden olmaktadır. 100 bin yıllık tekerrür Yörünge değişimi 100 bin yıl Eksen eğikliği 41 bin yıl 2011 Nature Education All rights reserved. Yalpalama 23 bin yıl
Doğal İklim Değişikliği Dünyanın Yörünge şeklinin değişmesi 100 bin yılda bir tekrarlanır Daireye yakın yörünge yaz ile kış arasında enerji alma farkı % 7 Elipse yakın yörünge yaz ile kış arasındaki enerji alma farkı % 20 ve mevsimlerin süresi uzar
Doğal İklim Değişikliği Milankoviç döngüleri-eksenin eğimi Her 41.000 yılda Dünya ekseni eğimi 24.5 ile 22.1 arasında değişir Eğim arttığında yazlar daha sıcak, kışlar ise daha soğuk olur. Günümüzde eğim 23.5 olup gittikçe küçülmektedir.
Doğal İklim Değişikliği döngüleri- Milankoviç yalpalama 26.000 yıllık bir salınım gösterir. Ekinokslar değişir ve mevsimler üzerinde etkilidir
Doğal İklim Değişikliği Meteor çarpması Meteorların dünyaya çarpması sonucunda atmosfere çıkan su ve toz güneş ışınlarının dünyaya ulaşmasını engeller
Doğal İklim Değişikliği Okyanus akıntıları Okyanus akıntıları en az atmosfer kadar yüksek miktarda ısı taşımaktadır. Alçak ve yüksek enlemlerde genellikle doğu ve batı yönlü olan akıntılar bulundukları enlemin sıcaklığına uygun olarak sıcak ve soğuk su akıntıları biçimlenmiştir.
Doğal İklim Değişikliği El Nino (çocuk İsa) Pasifik okyanusunda normal yıllarda ekvatoral rüzgarlar sıcak suları batıya getirir. El Nino yıllarında ise doğulu rüzgarlar zayıflar, sıcak sular doğuya doğru hareket eder.
Doğal İklim Değişikliği La Nina (Kız Çocuğu) La Nina yıllarında sıcak sular batıya doğru hareket eder.
İklim Değişikliği İklimler doğal olarak değişiyorsa neden iklim değişikliğinin tehlikeli olduğunu düşünüyoruz?
İklim ve hava durumu Bir yerde anlık veya birkaç günlük atmosferik olayların (yağış, sıcaklık, rüzgâr, basınç, nem vb) tümüne hava denir. Hava durumu ise havanın kısa süreli halini ifade eder. Bir yerde uzun yıllar yaşanan ya da gözlenen tüm hava koşullarının ortalama özellikleri ile, bu olayların yaşanma sıklıklarının zamansal dağılımlarının, gözlenen ekstrem değerlerin, şiddetli olayların ve tüm değişkenlik tiplerinin sentezi ise iklim olarak tanımlanır
Küresel Isınma nedir? Küresel ısınma, sera gazlarının insan kaynaklı olarak atmosferdeki miktarlarının artmasına bağlı olarak dünyada yüzey sıcaklıklarının artmasıdır. İklim değişikliği atmosferdeki ısınmanın etkisi sonucunda iklimlerde gözlemlenen değişikliklerdir.
Küresel Isınmanın sebebi nedir? Küresel ısınma sera gazı olarak adlandırılan gazların atmosferdeki konsantrasyonlarının armasına bağlı olarak dünyanın ortalama sıcaklıklarının artmasıdır Sera gazları (IPCC ye göre): CO 2, CH 4, N 2 O, HFC, PFC, SF 6 Ayrıca H 2 O, O 3, Siyah Karbonun da sera etkisi vardır
Sera etkisi Sera gazları: karbondioksit (CO 2 ), metan (CH 4 ), diazotmonooksit (N 2 O), hidroflorokarbonlar (HFC), perflorokarbonlar (PFC), kükürtheksaflorid (SF 6 ) A Güneş enerjisi atmosferden geçer Karasal radyasyon tutulur Diagrams: Jennifer Allen Diagrams Jennifer Allen
IPCC (2006) da sera gazları Karbon dioksit (CO 2 ) Methan (CH 4 ) Nitröz oksit (N 2 O) Hidrofluorokarbonlar (HFCs) Perfluorokarbonlar (PFCs) Kükürt heksafluorid (SF 6 ) Azot trifluorid (NF 3 ) Trifluorometil Kükürt pentafluorid (SF 5 CF 3 ) Halojenli etherler (C 4 F 9 OC 2 H 5,CHF 2 OCF 2 OC 2 F 4 OCHF 2,CHF 2 OCF 2 OCHF 2 ) Ve Montreal Protokolünde yer almayan diğer halokarbonlar CF 3 I, CH 2 Br 2, CHCl 3, CH 3 Cl, CH 2 Cl 2
IPCC (2006) da sera gazları DİĞER GAZLAR Azotoksitler (NOx), amonyak (NH3), Metan dışı uçucu bileşikler (NMVOC), karbon monoksit (CO) ve Kükürtdioksit (SO 2 )
Sera etkisi Sera etkisi aslında bu iyi bir şeydir. Çünkü dünyanın ısınması canlıların yaşaması için uygun şartları oluşturur. Örneğin atmosferin sera etkisi olmasaydı dünyanın sıcaklığı 18 C olacaktı. Ama bugün için dünyanın ortalama sıcaklığı +15 C dir
Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC), Birleşmiş Milletler'in iki örgütü Dünya Meteoroloji Örgütü ve Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından 1988 yılında insan faaliyetlerinin neden olduğu iklim değişikliğinin risklerini değerlendirmek üzere kurulmuştur. 1990, 1995, 2001, 2007 ve 2013 yıllarında 5 adet değerlendirme raporu yayınlanmıştır.
Sera gazları
Sera gazlarının ve sıcaklıkların zamansal değişimi Vostok buzulundan alınan örneklere göre 400 000 yıl önce atmosferdeki CO 2 konsantrasyonu ve sıcaklıklar CO 2 konsantrasyonu Sıcaklık değişimi 1950 den önceki yıllar 1950 den önceki yıllar
Sera gazlarının ve sıcaklıkların zamansal değişimi
Arctic: Polar bears live, hunt, and raise cubs on sea ice -Loss of summer ice means more energy needed for hunting, camouflage less effective
CO 2 ve Sıcaklık Seyri CO 2 sanayi devriminden önce 280 ppm 2016 yılında 404 ppm CO 2 450-550 ppm seviyelerinde tutulması gerekmekte (2 ºC artışı için) Yıllık CO 2 artışı 2 ppm kadar Küresel Sıcaklık Değişimi C o 1.0 0.8 0.6 0.4 0.2 0-0.2-0.4 Son 1000 yıldaki CO 2 ve Sıcaklıklar Sıcaklık -0.6 1000 1200 1400 1600 1800 2000 Yıl Keeling eğrisi- Buz hokeyi sopası CO 2 380 360 340 320 300 280 CO 2 Konsantrasyonu (ppm) Jennifer Allen graphic
Son 56 yıldaki CO 2 konsantrasyonları
Sera gazlarının zamansal değişimi
Sera gazlarının zamansal değişimi THE NOAA ANNUAL GREENHOUSE GAS INDEX (AGGI)
CO 2 ile türlerin yok oluşu arasındaki ilişki Milyon yıl önce
Radyatif zorlama 1750 yılına göre(w/m2)
Toplam yıllık sera gazı salımları (Milyar ton CO 2 eşdeğeri)
Sera gazlarının sektörel dağılımı (2010) Elektrik ve ısı üretimi % 25 Tarım, ormancılık ve diğer arazi kullanımı %24 Yapılar %6,4 Transport % 14 Endüstri % 21 Diğer enerji %9,6
Sera gazlarının kaynakları Sera Gazı Su Buharı Atmosferde kalış süresi (yıl) birkaç gün Kaynak Küresel ısınma potansiyeli CO2 değişken Fosil yakıtlar, çimento üretimi,arazi kullanımı 1 değişikliği ve ormansızlaşma CH4 12 Fosil yakıtlar, Pirinç üretimi, hayvancılık, çöplükler, 23 bataklıklar N2O 114 Suni gübreler, endüstriyel yakma prosesleri 296 HFC 23 (CHF3) 260 Elektronik aletler, soğutucular 12000 HFC 134 a (CF3CH2F) 13,8 Soğutucular 1300 HFC 152 a (CF3CHF2) 1,4 Endüstriyel prosesler 120 CF4 >50000 Alüminyum üretimi 5700 C2F6 10000 Alüminyum üretimi 11900 Kükürtheksaflorid SF6 3200 Dielektrik sıvısı 22200 100 yıllık zaman dilimi içinde atmosferde yarattığı göreceli etki Küresel Isınma Potansiyeli (GWP)
Türkiye nin sera gazı salımları
Türkiye nin sera gazı salımları 2011 yılı itibarıyla 1990 yılına göre sera gazı salımları artış oranları UNFCCC, 2013
Türkiye nin sera gazı salımları http://www.f5haber.com,20 Mayıs 2012 Pazar
Karbon ayakizi kişilerin ya da şirketlerin küresel ısınmadaki payının ölçüsüdür. Karbon ayakizi nedir?
Türkiye nin sera gazı salımları 2009 yılı itibarıyla fosil yakıttan kaynaklanan kişi başı CO2 http://www.oecd.org/sti/ind/carbondioxideemissionsembodiedinintern ationaltrade.htm
Ülkelerin sera gazı salımları
İklim değişiminin göstergeleri 1961-1990 dönemi ortalamalarından farklara göre hesaplanan küresel yıllık ortalama yüzey sıcaklığı anomalilerinin 1860-2007 dönemindeki değişimleri. 1880-2012 yılları arasında sıcaklıklar 0,85 C arttı (1961-1990 ortalamasına göre) 2010 yılı en sıcak yıl, Gece minimum sıcaklıkları 50 yılda 0.2 C o arttı www.ipcc.ch 2007
İklim değişiminin göstergeleri 1901-2012 yılları arasındaki sıcaklık değişimleri
İklim değişiminin göstergeleri Kuzey yarımkürede orta ve yüksek enlemlerde şiddetli yağışların tekerrürü %2-4 arttı. Kuzey yarımkürede yağış % 0,5-1 arttı.
İklim değişiminin göstergeleri Su döngüsü Yağış Yüzeysel akış
İklim değişiminin göstergeleri Fırtınalar arttı. Atlantik okyanusunda 10 yıllık dönemlere göre oluşan tropikal fırtına/kasırga sayısı Adlandırılmış fırtına Kasırga Büyük kasırga
1979 yılında yaz aylarında arktik buzulların kapladığı alan
2008 yılında yaz aylarında arktik buzulların kapladığı alan
2012 yılında yaz aylarında arktik buzulların kapladığı alan
Arktik buzullar azaldı ve inceldi! Kalınlık = 3,5 m (1980) > 2,0 m (2010) Yıllık Buzul kaybı 1971-2009 yılları arasında 226 milyar ton/yıl, 1993-2009 yılları arasında ise 275 milyar ton/yıl 100 milyar ton buzul kaybı 0,28 mm deniz seviyesi yükselmesine neden oluyor.
Karasal buzullarda da küçülmeler gözleniyor 2002 Gangapurna Buzulu, Nepal 1957 Courtesy Doug Burbank, UCSB ~ 2-3m küçülme/yıl
İklim değişiminin göstergeleri Nehir ve göllerin donma süresi 2 hafta kısaldı Dağ buzullarında gerileme başladı 1930 lu yıllarda kuzey yarımkürede karla kaplı alan 40 milyon km 2 iken, 35 milyon km 2 ye geriledi. Riggs Buzulu 24 Şubat 1954 İstanbul Boğazı
İklim değişiminin göstergeleri Klimanjero nun Kibo zirvesindeki buzullar eriyor
İklim değişiminin göstergeleri Küresel deniz seviyesi değişimi Deniz seviyesi 1900-2010 yılları arasında 19 cm yükseldi. Kuzey yarımküre bahar mevsimi karla kaplı alan 1930 lu yıllarda kuzey yarımkürede karla kaplı alan 40 milyon km 2 iken, 35 milyon km 2 ye geriledi www.ipcc.ch 2013
Isınan suların genleşmesi Su Su Deniz seviyeleri sadece buzulların erimesi sonucunda değil, ısınan suların genleşmesi ile de yükselir ısıtma
İklim değişiminin göstergeleri Deniz sularının ısınması ile mercanların ağarması Küresel olarak okyanusların ısı içeriğinin değişimi Guam
İklim değişiminin göstergeleri Okyanusların ph değeri 0,1 düştü ve 8,15 ten 8,06 ya indi. Okyanuslar fosil yakıt kaynaklı CO2 i adsorbe eder CO2 deniz suyunda çözünür ve karbonik asit oluşur (H + + HCO3) H+ karbonat iyonları ile (CO 3-2 ) ile bikarbonat oluşturur
İklim değişiminin göstergeleri Kuzey yarım kürede vejetasyon süreleri 1-4 gün arttı. Bitkiler daha önce çiçek açmaya başladılar Leylaklarda yapraklanma ve çiçeklenme zamanı, Vermont
İklim değişiminin göstergeleri Albert Hazen Write 1900-1912 yıllarında araştırmış Gibbs ve Breisch 1990-1999yıllarında araştırmış Tür Ortalama ilk vıraklama tarihi Ortalama değişimi (Gün) (Gibbs and Breisch, 2001 in Conservation Biology)
İklim değişiminin göstergeleri 25 yıllık periyotta 65 türde 74,258 adet gözleme göre 20 türün 8.8 gün önce kuluçkaya yattığı bulunmuş (Crick et al., 1997; McCleery and Perrins 1998, in Nature)
İklim değişiminin göstergeleri Alaska da çalılık alanların genişlemesi https://microbewiki.kenyon.edu/index.php/alaskan_tundra
Gelecekte neler olabilir? IPCC AR5 raporuna göre Radyatif zorlamaya (W/ m2) göre sıcaklık senaryoları
Gelecekte neler olabilir?
Senaryolar IPCC AR4 E GÖRE DÜNYA SICAKLIK VE DENİZ SEVİYESİ DEĞİŞİMLERİ 2100 yılı insan kaynaklı sera gazları ve aerosollerden kaynaklanan ışınımsal zorlamaya karşılık gelen CO 2 eşdeğeri (ppm) Sıcaklık Değişimi ( C, 1980-1999 a göre 2090-2099) Deniz seviyesi artışı (m, 1980-1999 a göre 2090-2099 ) B1 600 1.8 1.1 2.9 0.18 0.38 A1T 700 2.4 1.4 3.8 0.20 0.45 B2 800 2.4 1.4 3.8 0.20 0.43 A1B 850 2.8 1.7 4.4 0.21 0.48 A2 1250 3.4 2.0 5.4 0.23 0.51 A1FI 1550 4.0 2.4 6.4 0.26 0.59 IPCC_AR4_WGI raporuna göre düzenlenmiştir
Gelecekte neler olabilir? Sıcaklık ve yağış senaryoları
Gelecekte neler olabilir? Kuzey yarımkürede eylül ayındaki buzulların kapladığı alan
Gelecekte neler olabilir? Kuzey yarımkürede 2081-2100 döneminde eylül ayındaki buzulların kapladığı alan RCP 2.6 RCP 8.5
Gelecekte neler olabilir? Okyanuslarda 2081-2100 döneminde yüzey ph değerleri
Gelecekte neler olabilir? Deniz seviyelerindeki artış
AR4 e göre geleceğe yönelik tahminler (Senaryolar) DÜNYA SICAKLIK DEĞİŞİMLERİ En iyimser senaryoya göre (B1) :1.8 C artış En kötümser senaryoya göre (A1FI) : 4,0 C artış IPCC_AR4_WGI
Sıcaklıklar TÜRKİYE İKLİMİNDE GÖZLENEN DEĞİŞİMLER
TÜRKİYE İKLİMİNDE GÖZLENEN DEĞİŞİMLER Yağışlar
Azalış (a) Kış TÜRKİYE İKLİMİNDE GÖZLENEN DEĞİŞİMLER (YAĞIŞ 1951-2005) (b) İlkbahar (c) Yaz (d) Sonbahar Artış
TÜRKİYE DE 2001-2025 YILLARINDA (1961-1990 GÖRE) MEVSİMLİK SICAKLIK DEĞİŞİMİ, C (REGCM3 BÖLGESEL İKLİM MODELİ SİMÜLASYON SONUÇLARI) Kış ve Sonbahar mevsimlerinde hafif ısınma, İlkbahar mevsiminde orta ve batı bölgelerimizde soğuma, Yaz mevsiminde kuzeybatı bölgelerinde ise soğuma.
TÜRKİYE DE 2001-2025 YILLARINDA (1961-1990 GÖRE) MEVSİMLİK YAĞIŞ DEĞİŞİMİ, (MM/GÜN) (REGCM3 BÖLGESEL İKLİM MODELİ B1 SİMÜLASYON SONUÇLARI) Kış Mevsimi Yağış Değişimi (2001-2025)-(1961-1990), (mm/gün) İlkbahar Mevsimi Yağış Değişimi (2001-2025)-(1961-1990), (mm/gün) İlkbahar Mevsimi Yağış Değişimi (2001-2025)-(1961-1990), (mm/gün) Sonbahar Mevsimi Yağış Değişimi (2001-2025)-(1961-1990), (mm/gün) Kış mevsiminde Doğu Karadeniz Bölgesi kıyılarında artış, İlkbahar mevsiminde Doğu Karadeniz Bölgesi kıyılarında, Marmara Bölgesi ve Ege Bölgesi nin kuzeyinde artış, Diğer mevsimlerde Türkiye genelinde azalış.
TÜRKİYE DE 2071-2100 YILLARINDA (1961-1990 GÖRE) MEVSİMLİK SICAKLIK DEĞİŞİMİ C (PRECIS BÖLGESEL İKLİM MODELİ SİMÜLASYON SONUÇLARI) Kış mevsiminde doğu kesimlerde batıya göre daha fazla ısınma (4-6 C), Yaz mevsiminde batı bölgelerimizde daha yüksek ısınma (6-7 C), Türkiye genelinde kıyı bölgeleri dışında ortalama sıcaklıklarda (5-6 C) lik artış.
TÜRKİYE DE 2071-2100 YILLARINDA (1961-1990 GÖRE) MEVSİMLİK YAĞIŞ DEĞİŞİMİ % (İKLİM MODELİ SİMÜLASYON SONUÇLARI) Sonbahar mevsimi dışında genelde yağışlarda azalış, Kış mevsiminde; Doğu Anadolu nun kuzey kesimleri ile Doğu Karadeniz de bir miktar artış, Ege ve Akdeniz bölgeleri ile Toros Dağları boyunca %40 lara ulaşan azalış.
TÜRKİYE DE 2071-2100 YILLARINDA (1961-1990GÖRE) KAR KALINLIĞI DEĞİŞİMİ Kar kalınlığındaki farklar Kar kalınlığında Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz de 10-30 cm arasında azalış (Ulusal İklim Bildiirmi, 2007)
2100 YILINA KADAR YAĞIŞ VE SICAKLIK DEĞİŞİMİ Yaz sıcaklık değişimi Kış yağış değişimi ECHAM5 B1, 1961-1990 ortalamasına göre Yaz mevsiminde sıcaklık değişimi kuzey bölgelerimizde 1-2 C artış, güney bölgelerimizde 3-4 C artış beklenmektedir. Kış mevsiminde yağış değişimi kuzey bölgelerimizde %10-20 artış, güney bölgelerimizde %10-20 azalış beklenmektedir.
2071-2100 için yağış tahminleri Arş.Gör.Dr. Barış ÖNOL, 2007. İTÜ Meteoroloji Müh. Bölümü
5. Ulusal Bildirime göre sıcaklık senaryoları
5. Ulusal Bildirime göre yağış senaryoları
5. Ulusal Bildirime göre ekstrem iklim olayları senaryoları
5. Ulusal Bildirime göre 1980-2010 arası afetler
1 Derece Artış (Lynas, 2008) ABD nin iç kesimlerinde çölleşme ve tarımsal kayıplar Klimanjaro dağındaki buzulları tamamının erimesi Gulf Stream akıntısının durması Avustralya daki yağmur ormanlarının tahribi sonucunda nadir hayvan türlerinin yok olması Mercan resiflerinin ağarması Ada ülkelerinin sular altında kalması
2 Derece Artış (Lynas, 2008) Okyanus asitliğinin artması Sıcak hava dalgalarının sıklaşması Gulf Stream akıntısının durması Grönland daki buzulların erimesi ve deniz seviyelerinde yükselme Yaşama alanları bozulan kutup ayıları vb hayvanların neslinin tükenmesi İçme suyu sıkıntıları Canlı türlerinin 3 te birinin yok olma tehlikesi
3 Derece Artış (Lynas, 2008) Kalahari gibi çöllerin genişlemesi İklim göçleri ve mülteci sorunu Amazonların kuraklaşması, yangın ve tahriplerle Amazon ekosisteminin yok olması, amazon ormanlarındaki karbonun atmosfere karışması Tarımın kuzeye kayması, diğer bölgelerde ürün kaybı Daha şiddetli fırtınalar Himalayalardaki buzulların erimesiyle İndus nehrinin kuruması
4 Derece Artış (Lynas, 2008) Nil deltasında suların yükselmesi, iklim göçleri Güney Avrupa da çölleşme süreci, Alplerdeki buzulların erimesi, içme suyu sıkıntısı Sibiryadaki donmuş toprakların erimesi ve topraklardaki karbonun atmosfere karışması Antarktika daki buzulların erimesinde artış ve deniz seviyelerinde yükselme
5 Derece Artış (Lynas, 2008) 55 milyon yıllık en sıcak dönem Çöllerin yaygınlaşması ve medeniyetlerin çökmesi Okyanuslardan metan hidrat salımının başlaması ve tsunamiler Dünyanın büyük kısmının barınılamaz olması
6 Derece Artış (Lynas, 2008) Permiyen çağındaki gibi Kitlesel yok oluş teorisi Metan hidrat salımı nedeniyle büyük yangınlar Denizler oksijensiz hale dönmesi hidrojen sülfür (H 2 S) salımı İnsanlık???????
İklim değişiminin etkileri Sağlık Orman Türler ve doğal alanlar Su kaynakları Tarım Kıyı alanları