Geel Kimya 101 3. ve 4. Şubeler Dr. Oza Karaltı E-mail : okaralti@etu.edu.tr Ofis: 112-2 https://sites.google.com/site/etukim101
6. Gazlar Gazları fiziksel davraışlarıı 4 özellik belirler. Sıcaklık (K), Hacim (L), Miktar (mol), Basıç (atm, Pa (N/m 2 )). Birbirleride bağımsız değiller, herhagi 3 taeside 4. hesaplaabilir. Bu makroskopik özellikler arasıdaki ilişkiyi verebilecek bir hal deklemi (equatio of state) bulmaya çalışalım. Fig:Brow, LeMay, Burste
F( N) P( Pa), birim yüzeydeki 2 A( m ) kuvvet
Boyle Yasası 1662 P & V Bir gazı basıcı buluduğu kabı duvarıı birim alaıa uyguladığı kuvvettir. Sabit sıcaklıkta, sabit miktardaki gazı hacmi, basıcı ile ters oratılıdır. T ve N sabit ise P 1/V ya da P.V = a (sabit) P 1 V 1 = P 2 V 2
Charles Yasası 1787 T & V Sabit basıçtaki, belirli bir miktar gazı hacmi, sıcaklık ile doğru oratılıdır. P ve N sabit ise V T (K) ya da V= b.t V 1 /T 1 = V 2 /T 2 T=0 K = -273,15 0 C V=0 Fig:Brow, LeMay, Burste
Avogadro Yasası Sabit basıç ve sıcaklıkta; hacim mol sayısı ile doğru oratılıdır. P ve T sabit ise V ya da V= c. N ********************* 1mol gaz = 22.4 L Stadart (Normal) Basıç (STP) 273,15 K ve 1 atm ********************* www.chm.davidso.edu/routt/che115
STP - örek STP de 1,00 L O 2 gazıı kütlesi e kadardır? (O:15,999 g/mol)
Socrative App. Akıllı telefo ve tabletlere idirilebilir. Oda ismi : ETUCHEM101 Sorulara cevap verirke mutlaka isim-soy ad yazıyoruz.
2>1 (mol) ise V vs T grafiği hagisidir?
İdeal gaz deklemi Boyle : V 1/P, Charles : V T Avagadro : V İdeal gaz deklemi V T P RT V P PV RT
İdeal gaz deklemi PV RT R =? gaz sabiti
Geel gaz deklemi R PV T Bir gazı iki koşulda taımlaması halide : PiVi iti PsVs sts
Geel gaz deklemi Grölad adasıda 1.01 atm ve -20.0 C de toplaa 20,6 L saf hava, hacmi 1.05 L ola bir şişede Avrupa ya göderilmek içi depolaıyor. -A : ilk ada depoladığı şişedeki basıç? -B : Avrupa da 20.0 C lik laboratuvar ortamıdaki basıç?
İdeal Gaz Deklemi Uygulamaları Mol kütlesi (MA) tayii: PV.. R. T, m / MA PV. m. R. T MA Gaz yoğulukları (d) : m. R. T m R. T PV. P P MA V MA d d. R. T MA
Gaz Karışımları Dalto u kısmi basıçlar yasası : Bir gaz karışımıı uyguladığı toplam basıç, her bir gazı kısmi basıçlarıı toplamıa eşittir. Kısmi basıç : O gazı ayı kap ve sıcaklıkta tek başıa buluduğu zama uygulayacağı basıçtır. P t = P A + P B + P C Gazları mollerii A, B, C... olduğuu düşüelim. P t A RT V B RT V C RT V ( A B C ) RT V
P t A RT V B Gaz Karışımları RT V C RT V ( A B C ) RT V Toplam mol sayısı öemli gazı cisi değil.
Gaz Karışımları- Mol Kesri t A A t A C B A A t A A P x P P P x ) ( Ör: 4.3L lik bir kapta bulua 4,0 g H 2 ve 10,0 g He gaz karışımı 0 C de tutulmaktadır. Her bir gazı kısmı basıcı ve toplam basıç e kadardır?
Bir Gazı su üzeride toplaması Gazları ayrı olarak elde edilmeside kullaıla bir yötem. Kaptaki suda çözümeye ve tepkime vermeye gazlar içi kullaılır. Su buharıı basıcı su sıcaklığıa bağlıdır (tablolarda değeri öğreilebilir) P atm = P t P gas = P atm -P H2O www.chm.davidso.edu/routt/che115
Gazları Kietik-Molekül Kuramı 1.Gazlar gelişi güzel hareketede çok küçük taeciklerde (atom ya da molekül) meydaa gelir. 2.Bu molekülleri hacmi gazı toplam hacmi düşüüldüğüde çok küçüktür, dolayısıyla bu molekülleri hacimleri ihmal edilebilir. (Kütlesi olup hacmi olmaya) 3.Gaz molekülleri birbirleride bağımsız hareketederler, gaz molekülleri arasıda itici ya da çekici bir güç yoktur. 4.Gaz moleküllerii birbirleri ve içide buludukları kabı duvarları ile çarpışmalarıda toplam kietik eerji koruur (elastik çarpışma) 5.Gaz moleküllerii kietik eerjileri, gaz moleküllerii Kelvi ciside sıcaklıkları ile doğru oratılıdır.
Gaz Moleküllerii Hızları Bir gazı K sıcaklığı (T) o gazı moleküllerii ortalama öteleme kietik eerjisiyle doğru oratılıdır. R=8,314kg m 2 s -2 mol -1 K -1 R=8,314 J mol -1 K -1 E k 3 2 RT NA Ayı sıcaklıktaki iki farklı gazı Ek si ayı! Öteleme kietik eerjisi E k = ½ mu 2 Herhagi bir ada bütü moleküller ayı hızla hareket etmezler, basıç farklı hızlardaki bütü molekülleri ortalamasıa bağlı olduğu içi : u 2 = hız karaleri ortalaması. Urms u 2 3RT MA m/s Kg/mol
Kütle ve sıcaklığı hıza etkisi
Gazlar Ör: 30,0 C deki Helyum gazıı U rms? (He : 4,00 g/mol)
Gazlar
Graham yasası İki farklı gazı dışa yayılma hızları mol kütlelerii karekökü ile ters oratılıdır.
Gerçek Gazlar
va der Waals Deklemi wps.prehall.com