MEHMET AŞKER Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü 10 NİSAN 2015 1
İÇERİK YENİLENEBİLİR ENERJİ YEK ENERJİ MEVZUATI YERLİ AKSAM LİSANSSIZ ÜRETİM SON DURUM 2
Dünya nüfusunun, kentleşmenin ve sosyal hayattaki refah düzeyinin artması, sanayileşmenin hızlı bir gelişme göstermesi ve yeni teknolojilerin kullanıma sunduğu makine-araç çeşitlenmesi gibi faktörler enerji sektörünü günümüzün en önemli sektörlerinden biri haline getirmiştir. 3
Günümüzün geleneksel enerji üretim ve tüketim teknolojilerinin insan, çevre ve doğal kaynaklar üzerinde yerel, bölgesel ve küresel seviyede olumsuz etkilere neden olduğu bilinmektedir. Bu nedenle, enerjinin çevreye zarar verilmeden üretilmesi ve tüketilmesi amacı ön plana çıkmıştır. Ülkeler özellikle sıfır salımı olan YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARINI güvenilir, ekonomik, kaliteli ve serbest piyasa mekanizması ile şartlarını zorlamadan ekonomiye kazandırılmasına, enerji üretim teknolojilerini bu yönde geliştirmeye, üretimi ile tüketimini teşvik edici çeşitli politikaların oluşturulmasına ve strateji belgelerinin hazırlanmasına hız vermişlerdir. 4
Türkiye nin sahip olduğu yenilenebilir enerji potansiyellerinin yerlilik ve yenilik unsurları ile bütünleştirilmiş teknolojiler ve akılcı yöntemler kullanılarak harekete geçirilmesi ve böylece bu potansiyelin bir fırsata dönüştürülmesi büyük önem arz etmektedir. 5
TÜRKİYENİN YENİLENEBİLİR ENERJİ POLİTİKALARI Elektrik enerjisi üretmek için yenilenebilir kaynakların kullanımını attırılması Güvenli, ekonomik ve maliyeti etkin bir şekilde yenilenebilir enerji üretimini teşvik etmek, Enerji kaynaklarının çeşitliliğini artırmak Sera gazı emisyonlarının azaltılması Atık ürünleri kullanmak ve çevreyi korumak İlgili mekanik ve / veya elektro-mekanik imalat sektörünün geliştirilmesi. 6
DÜNYADA YENİLENEBİLİR ENERJİ KULLANIMI DÜNYA GENELİNDE ELEKTRİK ÜRETİMİNİN %80 Nİ FOSİL KAYNAKLI. NÜKLEERİN PAYI %3, YENİLENEBİLİRİN PAYI İSE YAKLAŞIK %16 DİR. YENİLENEBİLİR KAYNAKLI ELEKTRİK ÜRETİMDE HİDROLİĞİN PAYI %75,7, RÜZGARIN PAYI %12,4, BİYOKÜTLENİN PAYI %7,8, GÜNEŞİN PAYI %2,7 VE JEOTERMAL KAYNAKLARIN PAYI İSE %1,4 CİVARINDADIR. 7
YENİLENEBİLİR KURULU KAPASİTE ŞUBAT 2015 ( Toplam: 11.598,69 MW ) KÜÇÜK HİDROLİK 7145,07 MW YENİLENEBİLİR + ATIK 296,32 MW RÜZGAR 3698,4 MW JEOTERMAL 404,9 MW GÜNEŞ 53,9 MW Kaynak:TEİAŞ 8
YENİLENEBİLİR ENERJİ HEDEFLERİ 2023 TOPLAM KURULU GÜÇ: 125 GW ELEKTRİK ÜRETİMİNİN %30 U YEK. 9
YENİLENEBİLİR ENERJİ MEVZUATI KANUNLAR 5346 SAYILI «YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİ AMAÇLI KULLANIMINA İLİŞKİN KANUN» 6446 SAYILI «ELEKTRİK PİYASASI KANUNU» 10
YÖNETMELİK / TEBLİĞLER ELEKTRİK PİYASASI LİSANS YÖNETMELİĞİ ELEKTRİK PİYASASINDA LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK RÜZGÂR VE GÜNEŞ ENERJİSİNE DAYALI ÜRETİM TESİSİ KURMAK ÜZERE YAPILAN ÖNLİSANS BAŞVURULARINA İLİŞKİN YARIŞMA YÖNETMELİĞİ RÜZGAR ENERJİSİNE DAYALI LİSANS BAŞVURULARININ TEKNİK DEĞERLENDİRMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK GÜNEŞ ENERJİSİNE DAYALI LİSANS BAŞVURULARININ TEKNİK DEĞERLENDİRMESİ HAKKINDA YÖNETMELİK RÜZGÂR VE GÜNEŞ ENERJİSİNE DAYALI LİSANS BAŞVURULARINA İLİŞKİN ÖLÇÜM STANDARDI TEBLİĞİ RÜZGAR VE GÜNEŞ ENERJİSİNE DAYALI LİSANS BAŞVURULARI İÇİN YAPILACAK RÜZGAR VE GÜNEŞ ÖLÇÜMLERİ UYGULAMALARINA DAİR TEBLİĞ 11
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARININ BELGELENDİRİLMESİ VE DESTEKLENMESİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETİMİNE YÖNELİK YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAK ALANLARININ BELİRLENMESİ, DERECELENDİRİLMESİ, KORUNMASI VE KULLANILMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLARA DAİR YÖNETMELİK YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARINDAN ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETEN TESİSLERDE KULLANILAN AKSAMIN YURT İÇİNDE İMALATI HAKKINDA YÖNETMELİK ELEKTRİK TESİSLERİ PROJE YÖNETMELİĞİ 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu 3196 sayılı İmar Kanunu Haberleşme, Seyrüsefer, Gözetim Sistemleri Mania Kriterleri Hakkında Yönetmelik 12
YENİLENEBİLİR ENERJİ KAYNAKLARINDAN ELEKTRİK ENERJİSİ ÜRETEN TESİSLERDE KULLANILAN AKSAMIN YURT İÇİNDE İMALATI HAKKINDA YÖNETMELİK Resmi Gazete Tarihi: 19.06.2011 Resmi Gazete Sayısı: 27969 13
YURT İÇİ İMALATIN BELGELENDİRİLMESİ Yeminli mali müşavir tarafından aksam ve aksam imalatında kullanılan her bir bütünleştirici parça için ayrı ayrı hazırlanan ve Sanayi Odası veya Ticaret ve Sanayi Odası tarafından onaylanan EK-2 Yerli İmalat Durum Belgesi, Uluslararası Akreditasyon Forumu (IAF) ile karşılıklı tanıma anlaşması imzalamış ulusal akreditasyon kurumları tarafından akredite edilmiş kuruluşlarca düzenlenen ve aksamın uluslararası veya Türk Standartlarına veya kriterlerine uygunluğunu belirten Tip Sertifikası ve/veya Ürün Sertifikası veya Birim Doğrulama Sertifikası, 14
15 YURT İÇİ İMALATIN BELGELENDİRİLMESİ Tip sertifikası beyan edildiği durumlarda sertifika sahibi tüzel kişi tarafından yerli imalatçı bilgilerini ve yerli üretilen aksamın tip sertifikasına uygun üretildiğini gösteren belge. Bu Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-2 Yerli İmalat Durum Belgesi, verildiği tarihten itibaren beş yıl süreyle geçerlidir. Bütünleştirici parçalarının yerli aksam oranları bazında en az %55 i yurt içi katma değerle üretilmelidir.
Tesis Tipi C- Fotovoltaik güneş enerjisine dayalı üretim tesisi D- Yoğunlaştırılmış güneş enerjisine dayalı üretim tesisi II Sayılı Cetvel (29/12/2010 tarihli ve 6094 sayılı Kanunun hükmüdür.) Yerli Katkı İlavesi Yurt İçinde Gerçekleşen İmalat (ABD Doları cent/kwh) 1- PV panel entegrasyonu ve güneş yapısal mekaniği 0,8 imalatı 2- PV modülleri 1,3 3- PV modülünü oluşturan hücreler 3,5 4- İnvertör 0,6 5- PV modülü üzerine güneş ışınını odaklayan 0,5 malzeme 1- Radyasyon toplama tüpü 2,4 2- Yansıtıcı yüzey levhası 0,6 3- Güneş takip sistemi 0,6 4- Isı enerjisi depolama sisteminin mekanik aksamı 5- Kulede güneş ışınını toplayarak buhar üretim sisteminin mekanik aksamı 6- Stirling motoru 1,3 2,4 1,3 7- Panel entegrasyonu ve güneş paneli yapısal mekaniği 0,6 16
D- Yoğunlaştırılmış güneş enerjisine dayalı üretim tesisi 1- Radyasyon toplama tüpü 2- Yansıtıcı yüzey levhası 3- Güneş takip sistemi 4- Isı enerjisi depolama sisteminin mekanik aksamı 5- Kulede güneş ışınını toplayarak buhar üretim sisteminin mekanik aksamı 6- Stirling motoru 7- Panel entegrasyonu ve güneş paneli yapısal mekaniği 2,4 0,6 0,6 1,3 2,4 1,3 0,6 17
Yurt İçinde İmal Edilen Aksam Yerli Aksam PV panellerinin yerleştirildiği sabit veya güneşi takip eden platform, bu platformun Bütünleştirici zemin ile bağlantısını Parçalar sağlayan taşıyıcı yapı ve Oranı bu yapıya ait her türlü bağlantı elemanlarının imalatı % 1-PV panel entegrasyonu ve güneş yapısal mekaniği imalatı 1. Taşıyıcı yapı (Mekanik bağlantı elemanları, destek temeli, takipli veya takipsiz destek yapısı, kablo kanalları). 2. Elektriksel bağlantılar (Kablo, kablo bağlantı kutuları, sistem koruma devreleri). Çevresel etkilere karşı dayanıklı bir yüzeye monte edilen ince film, organik veya kristal yapılı PV hücresi veya CPV hücresini içeren yapı. 2.1. Kristal esaslı PV modüller 55 45 2-PV modülleri 2.1.1. Cam 20 2.1.2. Çerçeve 15 2.1.3. Hücre Koruyucu Sarma/Kaplama Malzemesi (Enkapsulant) 20 2.1.4. Alt koruyucu Tabaka (Back Sheet) 20 2.1.5. Kablo bağlantı Kutusu ( junction box) 20 2.1.6. Akım Taşıyıcı İletken Şerit 5 2.2. Odaklayıcılı PV modüller 2.2.1. Hücreleri bir arada tutan yapı 35 2.2.2. Çerçeve 15 2.2.3. Soğutucu ünite 50 18
3-PV modülünü oluşturan hücreler Üzerine gelen veya yansıtıcı yüzey levhaları tarafından odaklanan güneş ışınlarını doğrudan elektrik enerjisine dönüştüren en temel fotovoltaik ünite 3.1. Kristal esaslı PV hücreler 3.1.1. Saflaştırılmış silisyum 25 3.1.2. Kütük (ingot) 15 3.1.3. Dilimlenmiş külçeler (wafer) 30 3.1.4. Hücre 30 3.2. İnce film esaslı PV hücreler 3.2.1. İnce film malzemesi 15 3.2.2. İnce film malzemeyi taşıyan altlık (cam, vb.) 20 3.2.3. İnce film hücre 65 3.3. Odaklayıcılı PV hücreler (Çok katmanlı PV eleman) 100 4. İnvertör Bir enerji kaynağından üretilen doğru akımın, bağlantı noktasının gerilim ile frekans değerleriyle uyumlu olacak şekilde alternatif akıma dönüştürülmesini sağlayan güç elektroniği ünitesi. 100 5- PV modülü üzerine güneş ışınını odaklayan malzeme Güneş ışınlarını, PV modülü üzerinde bulunan bir veya birden fazla sayıdaki PV hücresi üzerine yoğunlaştıran yansıtıcı veya odaklayıcı özellikli optik malzeme. 100 19
1- Radyasyon toplama tüpü İçerisinden ısı transferi akışkanı geçen ve ısıl iletkenlik ile emicilik değerleri yüksek olan bir boru ve bu boruyu çevreleyen yüksek radyasyon geçirgenliğine sahip vakumlanmış cam tüp. 1. Cam tüp 35 2. Vakum contası 15 3. Seçici yüzeyli boru 50 2- Yansıtıcı yüzey levhası Güneş ışınlarını, yüksek yansıtıcı özelliğine sahip ve farklı geometrik şekillerde imal edilmiş bir optik yüzey tarafından merkezi bir alıcı veya doğrusal bir hat üzerine yansıtan levha 100 3- Güneş takip sistemi 4- Isı enerjisi depolama sisteminin mekanik aksamı 5- Kulede güneş ışınını toplayarak buhar üretim sisteminin mekanik aksamı Yansıtıcı yüzey levhalarının bir veya birden fazla eksende güneşi takip etmesini sağlayan elektro-mekanik aksam 1. Güneş takibini sağlayan hidrolik pompaları veya 50 elektrik motorları 2. Yazılım ve yazılıma bağlı donanım 35 3. Elektriksel donanım 15 Yoğunlaştırılmış güneş enerjisine dayalı elektrik üretim tesisinden elde edilen ihtiyaç fazlası ısı enerjisinin depolanması 1. Isı depolama tankları 55 2. Sirkülasyon pompaları, tank bağlantı boruları, 45 vanalar ve ısı değiştirici üniteleri Güneş radyasyonunun yansıtıcı yüzey levhaları tarafından bir kule üzerindeki merkezi bir toplayıcıya odaklanması 1. Merkezi radyasyon alıcısı (reciever) 55 2. Buhar ısı eşanjörleri, sirkülasyon pompaları, ısı 45 transfer akışkanı iletim boruları 20
Güneş radyasyonunun yansıtıcı yüzey levhaları tarafından bir kule üzerindeki merkezi bir toplayıcıya odaklanması 1. Toplayıcı 35 6- Stirling motoru 2. Motor 40 3. Alternatör 15 4. Soğutma ünitesi 10 Panel entegrasyonu: Güneşi takip eden bir platform üzerine monte edilmiş yansıtıcı yüzey levhaları ile radyasyon toplama tüplerinin birbirlerine elektriksel ve mekanik olarak bağlanması Güneş paneli yapısal mekaniği: 7- Panel entegrasyonu ve güneş paneli yapısal mekaniği Güneş radyasyonunun doğrusal bir hat üzerine yansıtılması prensibine göre elektrik üreten tesislerde yansıtıcı yüzey levhaları ile radyasyon toplama tüplerinin, merkezi odaklayıcılı sistemlerde (kule ve çanak gibi) ise yansıtıcı yüzey levhalarının monte edildiği bir platform, bu platformun zemin ile bağlantısını sağlayan taşıyıcı yapı ve bu yapıya ait her türlü bağlantı elemanları 1. Yansıtıcı levhaları taşıyan platform 55 2. Taşıyıcı platformun yansıtıcı yüzey ile zemin arasındaki her türlü bağlantısını sağlayan elemanlar 45 21
LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİ Lisans alma ve şirket kurma yükümlülüğünden muaf üretim tesisleri; a) İmdat grupları ve iletim ya da dağıtım sistemiyle bağlantı tesis etmeyen üretim tesisi, b) Kurulu gücü azami bir megavatlık yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi, c) Belediyelerin katı atık tesisleri ile arıtma tesisi çamurlarının bertarafında kullanılmak üzere kurulan elektrik üretim tesisi, ç) Mikro kojenerasyon tesisleri ile Bakanlıkça belirlenecek verimlilik değerini sağlayan kojenerasyon tesislerinden Kurulca belirlenecek olan kategoride olanları, d) Ürettiği enerjinin tamamını iletim veya dağıtım sistemine vermeden kullanan, üretimi ve tüketimi aynı ölçüm noktasında olan, yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı üretim tesisi. 22
LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİ MODELİ DAĞITIM ŞİRKETİNE BAŞVURU OLUMLU BAŞVURULARIN TELKNİK DEĞERLENDİRMESİ BAĞLANTI ANLAŞMASI ÇAĞRI MEKTUBU İZİNLER İMAR PLANI İŞLEMLERİ PROJE ONAYI İNŞAAT TESİS KABUL İŞLEMLERİ İŞLETME 23
LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİ YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA YAPILACAK BAŞVURULARDA TALEP EDİLEN BELGELER Başvuru Formu Tapu belgesi, kira sözleşmesi veya yerin kamuya ait olması halinde ilgili kamu kurumu tarafından yerin talep edildiğinin ve bir başka kişiye tahsis edilmediğini gösterir yazı Tek Hat Şeması Kojenerasyon tesisleri için verimlilik değerini gösterir belge Başvuru bedelinin ödendiğine ilişkin dekont veya makbuz Tüketim tesisi ya da tesisleri mevcut ise elektrik abone numarası, yoksa inşaat ruhsatı veya yerine geçen belgeler ÇED gerekli değildir belgesi Teknik değerlendirme bilgi formu Santral sahasının koordinatlı ve onaylı aplikasyon krokisi Santral sahasının tarımsal vasfının uygun olduğuna dair yazı (Güneş başvuruları için) 24
GÜNEŞ RÜZGAR BAŞVURULAR İÇİN YEGM TARAFINDAN AŞAĞIDAKİ TÜM KRİTERLERİ SAĞLAYANLAR İÇİN «TEKNİK DEĞERLENDİRME RAPORU» DÜZENLENEREK DAĞITIM ŞİRKETİ VEYA OSB LERE GÖNDERİLİR. 1. Başka proje sahaları ile kesişmeyenler 2. Santral sahaları aplikasyon krokisinde belirtilen alanlar içerisinde olanlar 3. Güneş başvuruları için teknoloji türüne göre 20 dönüm araziye 1 MW tesis kuracak olanlar 4. Rüzgar başvuruları için türbin rotor kanatlarının taradığı alanın kullanım hakkının elde edildiği belgelendirilen arazi üzerinde dönenler ve komşu türbinlerin rüzgarını etkilemeyenler 25
LİSANSLI ELEKTRİK ÜRETİMİ MODELİ RÜZGAR / GÜNEŞ ÖLÇÜMLERİ LİSANS BAŞVURUSU TEKNİK DEĞERLENDİRME YARIŞMA ÖN LİSANS VERİLMESİ İZİNLER İMAR PLANI İŞLEMLERİ LİSANSLAMA PROJE ONAYI İNŞAAT TESİS KABUL İŞLEMLERİ İŞLETME 26
TEİAŞ YARIŞMASINI KAZANAN PROJELER 26 ADET LİSANS BAŞVURUSU 249,9 MW 27
LİSANSSIZ BAŞVURULAR 28
DAĞITIM ŞİRKETLERİNE GÖRE BAŞVURULARIN DAĞILIMI Dağıtım Şirketleri Proje sayısı Kurulu Güç (kwe) MERAM 2284,00 1.918.356,06 AKDENİZ EDAŞ 809,00 695.676,88 AYDEM EDAŞ 703,00 452.964,62 TOROSLAR EDAŞ 673,00 596.898,04 OSMANGAZİ EDAŞ 330,00 289.994,00 KAYSERİ VE CİVARI ELEKTRİK T.A.Ş. 281,00 161.614,00 ULUDAĞ EDAŞ 240,00 433.217,43 GEDİZ EDAŞ 197,00 126.272,00 BAŞKENT EDAŞ 162,00 136.251,47 AKEDAŞ 152,00 105.842,30 YEŞİLIRMAK EDAŞ(ÇALIK) 145,00 97.339,22 BOĞAZİÇİ EDAŞ 128,00 92.691,70 FIRAT EDAŞ 99,00 92.178,00 OSB 93,00 73.633,48 ÇAMLIBEL EDAŞ 83,00 71.421,00 TRAKYA EDAŞ 67,00 32.080,00 ARAS EDAŞ 56,00 47.301,00 VAN GÖLÜ EDAŞ 53,00 57.100,00 DİCLE EDAŞ 49,00 35.721,00 ANADOLU YAKASI EDAŞ(AYEDAŞ) 46,00 31.272,78 SAKARYA EDAŞ 43,00 20.455,20 ÇORUH EDAŞ 1,00 5,00 TOPLAM 6694,00 5.568.285,17 29
TEŞEKKÜR EDERİM! e-posta: masker@yegm.gov.tr Web Sayfası: www.yegm.gov.tr Tel: 0312 295 51 24 30