SAĞLIKLI YAŞAM MERKEZİ VE ANNELİK OKULU Uzm. Dr. Lütfi AKGÜN Afyonkarahisar Halk Sağlığı Müdürlüğü ARALIK 2013 AFYONKARAHİSAR
Sağlıklı Yaşam Merkezimiz 2008 Yılından Günümüze Kadar Yapılan Çalışmaların Bir Eseri Olup, 18.000 Kişiye Uygulanan Bilimsel Egzersiz ve Beslenme Programları Sağlıklı Yaşam Merkezimizde Uygulanmaktadır.
Sağlıklı Yaşam Merkezimizin Kuruluş Amacı: Halk Sağlığı Müdürlüğümüze bağlı ve ücretsiz hizmet veren merkezimiz, başta kilo sorunu olanlar olmak üzere, ben sağlıklı kalmak için ne yapmalıyım? diyen herkese uygun egzersiz ve beslenme programları oluşturmak ve bunların devamını sağlamak amacıyla psiko-sosyal destekte bulunmak, ayrıca kilolu çocukların fiziksel ve ruhsal gelişimlerini takip ederek, ailelerini bilgilendirmektir.
İnsanlara Sağlıklı Bir Hayat İçin Yeterli ve Dengeli Beslenme, Hareketli Bir Hayat İçin Bir Alternatif Sunmak, Yanlışları Düzeltmek, Doğruları Öğretmek
10-14 EYLÜL 2013 TARİHİNDE ANKARA HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ NDE YAPILAN 39. FİZYOLOJİ KONGRESİNDE ÇALIŞMALARIMIZ SÖZLÜ VE POSTER BİLDİRİ OLARAK 2 ÇALIŞMA HALİNDE SUNULMUŞTUR.
10-14 EYLÜL 2013 TARİHİNDE ANKARA HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ NDE YAPILAN 39. FİZYOLOJİ KONGRESİNDE SAĞLIKLI VE KİŞİYE ÖZEL EGZERSİZ REÇETESİ KONULU SÖZLÜ BİLDİRİ OLARAK SUNULMUŞTUR.
10-14 EYLÜL 2013 TARİHİNDE ANKARA HACETTEPE ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİNDE YAPILAN 39. FİZYOLOJİ KONGRESİNDE SAĞLIKLI YAŞAM MERKEZİ KONULU POSTER ÇALIŞMASI OLARAK SUNULMUŞTUR.
SAĞLIKLI YAŞAM MERKEZİ VE ANNELİK OKULU İÇİN GEREKLİ BİRİMLER NELERDİR? 1. Egzersiz Polikliniği: Fiziksel aktivitenin düzenlendiği birim 2. Kan Alma ve Acil Müdahale Birimi: Tetkik ve Müdahalelerin yapılır. 3. Diyet Polikliniği: Beslenmenin düzenlendiği birim 4. Psikolog: Bu iki faaliyetin devamlı hale getirilmesi için destek verme, Sigara Bıraktırma ve Aile Danışmanlık Hizmeti veren birim 5. Çocuk Gelişimi Polikliniği: Özellikle çocukların fiziksel ve ruhsal gelişimlerini takip ederek onlara sorunların çözümlerinde yol göstermek amacıyla destek veren birim 6. Annelik Okulu: Doğum öncesi ve sonrası annelik eğitimi ve gebelik egzersizlerinin uygulanması
1. EGZERSİZ POLİKLİNİĞİ Görüşmelerin yapıldığı, ölçümlerin alındığı, kişi profilinin çıkarıldığı ofis 1. Aletli Egzersiz Salonu: Kişilerin evlerinde bulunan spor aletlerinin nasıl kullanılacağının öğretilmesi Kişiye uygun aletli egzersiz programının oluşturulması Yanlış egzersiz uygulamaların düzeltildiği salon 2. Aletsiz Egzersiz Salonu: 3. Step Egzersiz Salonu:
2. KAN ALMA VE ACİL MÜDAHALE BİRİMİ: 1. Kişilerin ilk geldiğinde fiziksel profili dışında biyokimyasal ve hormonal profilinin çıkartılması amacıyla kan alma yeri 2. Acil durumlarda müdahale için gerekli donanımın hazır bulundurulduğu birim
3. DİYET POLİKLİNİĞİ 1. Burada kişinin beslenme alışkanlık analizinin yapılması 2. Kişinin beslenmesinin nasıl olması gerektiği 3. Beslenmede miktarların ve porsiyonların öğretilmesi (replikalar ile) 4. Beslenmenin zamanı (öğünlerin planlanması)
4. PSİKOSOSYAL DANIŞMA BİRİMİ (PSİKOLOG) 1. Bu iki faaliyetin devamlı hale gelmesi için kişinin alışkanlıklarının analizi 2. Yazılı veya sözlü kişinin programlara uyumunun sağlanması amacıyla akit yapılması 3. Kontrollere gelmesi konusunda ikna edilmesi, sorunlara daha çözümsel yaklaşım, tüm sürecin kayıt altına alması konusunda kişinin ikna edilmesi ve katılımının sağlanması.
5. ÇOCUK GELİŞİM UZMANI POLİKLİNİĞİ 1. Çocuk gelişimci, 0-18 yaş arasındaki normal gelişim gösteren, özel gereksinimi olan, korunmaya muhtaç (kurumda yaşayan, çalışan, mülteci ve suça itilmiş çocuklar) ve hastanede yatan çocukların dil, motor, öz bakım, sosyal ve duygusal gelişim alanlarını destekleyici programlar geliştirmek 2. Bu çocukların gelişim takibi ve değerlendirmesini yapmak 3. Çalışma konuları hakkında aileye danışmanlık yapmak.
6.ANNELİK OKULU 1. Doğum öncesi ve sonrası karşılaşılacak sağlık sorunları ve bunların çözümleri 2. Annelik ve Babalık Eğitimi 3. Bebek Bakımı 4. Gebelik Egzersizlerinin Uygulanması 5. Sezaryen Girişiminin Önlenmesi
SAĞLIKLI YAŞAM MERKEZİ AKTİF PERSONEL DURUMU Egzersiz Polikliniği : 2 AKTİF ÇALIŞAN HEKİM (6 doktor) Beslenme Polikliniği : 2 diyetisyen Psikolog : 2 psikolog Çocuk Gelişim Polk. : 1 çocuk gelişim uzmanı Eğitmen Hemşire : 5 hemşire ve 1 ebe Hizmetli : 1 hizmetli TOPLAM PERSONEL SAYISI: 18
SAĞLIKLI YAŞAM MERKEZİ FİZİKSEL DURUMU 1. Egzersiz polikliniği 2. Diyet polikliniği 3. Psikolog 4. Çocuk gelişim uzmanı 5. Kan alma ve müdahale odası 6. Aletli Salon 7. Aletsiz salon 8. 2 adet (bay ve bayan) personel dinlenme odası 9. Eğitim ve toplantı salonu (50 kişilik) 10. Annelik okulu eğitim salonu (20 kişilik) 11. Bekleme salonu 12. Mutfak
SAĞLIKLI YAŞAM MERKEZİ ASGARİ ÖLÇÜM VE EĞİTİM TEKNİK DONANIMI 1. Özürlü terazisi 2. Boy ölçerli terazi 3. Mezura 4. Skinfold 5. Harpenden antropometrik set 6. Milimetrik cetvel 7. Yağ analizör cihazı 8. Oturma yüksekliğinde 8 adet sedye 9. 140 ekran 3 adet TV (Bekleme salonu, annelik okulu, aletsiz egzersiz salonu) 10. 32 parça besin repliği
SAĞLIKLI YAŞAM MERKEZİ ALETLİ SALON DONANIMI 120 m 2 salon 2 adet yürüme bandı 2 adet bisiklet 2 adet eliptik bisiklet 1 adet ağırlık istasyonu (4 lü) 10 adet step tahtası 10 adet plates topu
15 m 2 oda SAĞLIKLI YAŞAM MERKEZİ ASGARİ TIBBİ DONANIMI Kan alma koltuğu Sedye EKG cihazı Santrifüj cihazı O 2 tüpü Defibrilatör Acil çantası ve ilaçlar (ambu, airway vb.)
SAĞLIKLI YAŞAM MERKEZİ ANNELİK OKULU EĞİTİM SALONU 1. 75 m 2 salon 2. Halı kaplı zemin 3. 20 adet (oturma amaçlı) armut koltuk 4. Eğitim materyalleri
KULLANILAN DOKÜMAN VE BELGELER Egzersiz reçeteleri Beslenme reçetesi Motivasyon reçetesi (Psikolojik destek) Uygulanan testler
Uygulanan Yöntemlerin Telif Hakları Müdürlüğümüze Ait Olup, Ticari Amaç Dışında Kullanımı Serbesttir.
Sağlıklı Yaşam Merkezimizde Uygulanan Bilimsel Egzersiz ve Beslenme Programları 7556 Kişiye Uygulanmış, Başarılı Sonuçlar Alınmıştır.
Birimler Arası Koordinasyon Nasıl Olmalı? 1. Yeni Başvuru: Sağlıklı Yaşam Merkezimize ilk defa gelen kişilerde ayrıntılı analiz işlemleri ve tüm birimlerle görüşmeler sağlanır. Tüm veriler kayıt edilir. Kişinin durumuna göre kontrol amaçlı randevu verilir. 2. Eski Başvuru (Kontrole Gelenler): 1 gün (gün aşırı)-7 gün-15 gün veya 30 günlük sürelerle uygulanan tüm programların etkinliği ve kişinin uyumu objektif verilerle değerlendirilerek başarı ve başarısızlık nedenleri analiz edilir. Kişilerin durumuna göre modifikasyonlar yapılır. Yeni kontrol için uyum ve başarı durumuna göre sıklığı tekrar planlanarak tekrar randevu verilir. Kontrollere gelmeyen kişiler 3 aylık süre sonrasında tekrar görüşmek üzere telefon ile aranarak Sağlıklı Yaşam Merkezimize davet edilirler.
1. Danışmadaki Sekreterimiz Tarafından Karşılanan Kişiye; İlk geliş anında bilgilerinin alınmasından önce bilgilendirme yapılır ve faaliyetler anlatılır. Bilgileri kaydedilir. Adı Soyadı alınır, Giriş kaydı (TSİM e) yapılır. T.C. Kimlik No İletişim Adres ve Tlf. Bilgileri vs.
2. Egzersiz Polikliniğinde Kişi; Kan alma odasına alınarak başlangıç anındaki biyokimyasal ve hormonal profili çıkartılır. O an için genel bir sağlık kontrolü amacıyla EKG / TİT / Hb / Biyokimya / Hormon vs. analizleri yapılır. Sonuçlar 2 gün sonra verilir. Kişinin durumuna en uygun egzersiz faaliyeti belirlenir. Hastalığına, Sosyal durumuna, Alışkanlık ve İsteklerine, Kullandığı ilaçların dozunu azaltacak veya kaldıracak, zevkli, etkili, kolay, sakatlanma riski olmayan bir faaliyet belirlenir, yaptırılır ve kişi üzerindeki etkisi gözlenir. Kalp hızı tespit edilip, riski değerlendirilir. Kalori sarfiyatı belirlenerek reçetelendirme işlemi yapılır. Burada egzersizin günlük enerji sarfiyatı belirlenmelidir. Bu sarfiyata göre beslenme reçetesi düzenlenir. Burada tüm yapılan işlem vücuttan çıkan enerjinin planlanmasıdır.
Yaklaşık Süre (Egzersiz Polikliniğinde Geçen) Ölçümlerin alınması 5 dk. Kan alma işlemi 5 dk. EKG 5 dk. Egzersizin 1 Seansı 15 dk. Reçetelendirme 5 dk. TOPLAM : 35 dakika
3. Beslenme Polikliniğinde Kişinin Egzersiz Reçetelendirmesi düzenlenerek, kişinin sarfiyatına uygun gerçek enerjinin hesaplanması prensibine göre bir beslenme kalıbı oluşturmak sağlıklı beslenmenin eğitiminin verilmesi sağlanır. Burada göz önünde bulundurulacak olan: Kişinin yapacağı egzersiz Mevcut hastalığı (DM,HT. Vs) Beslenme alışkanlığı Sosyal yaşantısı Ruhsal durumu göz önünde bulundurularak bir enerji girişi planlanır. Total sarfiyatın %20 altında olmalıdır. Burada tüm yapılan işlem vücuda giren enerjinin planlanmasıdır.
Örnek: 60 kg bir Erkek veya Kadının günlük enerji ihtiyacı HARCANAN Egzersiz Enerji Karşılığı 300 kkal Kişinin BMR Kadınlar 1200 kkal / Erkeklerde 1400 kkal Günlük fiziksel aktivite (Günlük işler) 300 Kkal TOPLAM: 1800 Kkal-2100 kkal
BESİNLE ALINACAK OLAN Örnek: 60 kg bir Erkek veya Kadının günlük öğünlerde besin alımı Sabah Öğle Akşam Toplam: 600 Kal. 800 Kal. 400 Kal. 1800 Kal.
Beslenme Eğitimi Verilir. Tüketilecek besin türü ve çeşitliliği Besin Miktarı (Porsiyonlar) Besin Temizliği (Organik ve Katkısız) Beslenme Zamanı (Öğün Zamanı) Beslenme Sayısı (Öğün Sayısı) Kişilere anlatılır, öğretilir, sağlıklı olan önerilir. Sağlık durumuna göre bunlar belirlenirken kişinin durumu iyi değerlendirilmelidir.
4. Egzersizi Planlanmış Kontrole Gelen Kişilerde (Psikolog): Beslenmesi planlanmış kişilerin bu faaliyet ve önerileri bir yaşam tarzı haline getirmesi için psikolojik destek verilir. Önerilerin genel çerçevesi: - Bir akit imzalanır (Baskı uygulanmadan). - Bu programların etkinliğine dair örnekler gösterilir. - Sağlık problemlerinin sonuçları gözler önüne serilir. - Grup terapi önerilir. - Kontrole gelmeleri sağlanır. (aranarak davet edilir) - Sağlıksız davranışları belirlenerek bıraktırmak için terapi yapılır. (Sigara bıraktırma vb.)
Özellikle çocukların fiziksel ve ruhsal durumları Çocuk Gelişim Uzmanı tarafından değerlendirilerek, kayıt altına alınır. Her gelişte değişim, gelişim kaydedilir ve gerekli bilgilendirme, yönlendirme yapılır.
Kişiden tüm bu süreçler sonrası Aydınlatılmış Onam Formu alınarak bir sonraki görüşmeye bir tarih belirlenerek kişi gönderilir.
Kontrole Gelen Kişi İçin: Kişinin kaydı ve Giriş işlemi danışma tarafından yapılır. Egzersiz polikliniğine alınan kişinin kontrol ölçümleri alınır. Başlangıç değerler ile karşılaştırılır, süreç değerlendirilir, kişinin egzersiz uyumu belirlenir. (%50-60-80-100) (10 dk). Egzersizin 1.Seansı yaptırılarak hatalar belirlenir, yanlışlıklar düzeltilir.(10 dk). Bir sonraki görüşme için randevu verilerek kişinin beslenme durumunu görüşmek üzere Diyet Polikliniğine sevk edilir.
Diyet Polikliniğine gelen kişi beslenme durumu, sonuçlar değerlendirilir. Diyete uyum belirlenir. Hastalar ve uyumu bozan durumlar belirlenir, gerekirse beslenme günlüğü tutulur ve hatalı yönleri olan durumlar gözden geçirilir. Diyet Polikliniği sonrası kişi psikologa gönderilerek uyum sürecindeki başarısızlık nedenleri (kişiye ait bireysel, sosyal nedenleri sorgulanır). Tüm egzersiz uyumu (%50 gibi), beslenmeye uyum (%30 gibi) vs. sorgulanır ve bunu daha başarılı kılmak için yeni strateji ve yollar kişi için sorgulanır. Aile desteği burada şarttır.
Özelliklede çocukların Fiziksel ve Ruhsal süreçleri her kontrol sonrası kaydedilir. Değişim, gelişim takip edilerek olumlu veya olumsuz gidiş sorgulanır. Yeni strateji ve yollar o kişi için araştırılarak uygulanması için gerekli girişimler yapılır. Özellikle Aile ve çevre desteği şarttır. Ödüllendirme önemlidir. Randevu verilen kişinin daha sonraki görüşme tarihinde gelebileceği uygun zaman aralığı planlanmalıdır.
Takip eden sürelerin başarısızlığı kişinin hastane ortamında tutularak / müşahede altında programlar uygulanması sağlanmalıdır. Afyonkarahisar Halk Sağlığı Müdürlüğümüz bu amaçla yüksek kilolu bireylere umut olacak, onlara güvenli ve etkili alternatifler sunacak bir Obezite Hastanesi kurulmasını planlamakta olup, 2014 sonuna kadar bu çalışmanın hayata geçirilmesi hedeflenmektedir.
Hedef 2013 AFYONKARAHİSAR SAĞLIKLI YAŞAM MERKEZİ VE ANNELİK OKULU idi.
Hedef 2014 AFYONKARAHİSAR OBEZİTE HASTANESİ
Sizleri Seviyoruz. Sizleri Önemsiyoruz. Her Şey Sağlıklı Bir Hayat İçin. Uzm.Dr.Lütfi AKGÜN Afyonkarahisar Halk Sağlığı Müdürü ( Beslenme ve Egzersiz Fizyoloji Uzmanı ) Aralık-2013 AFYONKARAHİSAR
TEŞEKKÜRLER