ALTERNAT V V RPA OLUNAN ENERJ NB RI N STIFAD, ENERJ ÜZR NDA YY N MÖVQEY Konfrans 14 sentyabr 2010-cu il Bak ri, Caspian Plaza Oteli Alternativ enerjiy keçid: dünyada v Az rbaycanda ged n prosesl r Sabit Ba rov, qtisadi v Siyasi Ara rmalar M rk zi
ÖNGÖRÜL R 14.09.2010 2
2007-2035 ill rd dünya enerji istehlak 49% artacaq (14% T ölk rind 84% qeyri T) Kvadrilion BTU M nb : World Energy Outlook, 2010. US EIA 14.09.2010 3
Dünya üzr maye yanaca n istehsal 2007 ci ild ki 86.1 milyon bareld n 2035-ci ild 110.6 milyon barel r artmas gözl nilir 14.09.2010 4
2007-2035 ill rd dünyada maye yanaca n istehlak Milyon barel/gün 14.09.2010 M nb : World Energy Outlook, 2010. US EIA 5
2007-2035 ill rd dünya üzr bii qaz n istehlak Trilyon kubik fut 14.09.2010 6
1990-2035 ill rd dünya üzr ÜDM Trilyon AB dollar 14.09.2010 7
Alternativ? - neft ; - t bii qaza; - kömür ; - radioaktiv madd ; - sair tük n enerji m nb rin 14.09.2010 8
Alternativ enerji m nb rin keçidi n labüd edir? Enerji t hlük sizliyi vi enerji m nb rinin tük n olmas ; vi enerji m nb rinin qiym t s çray lar Dünya iqlim d yi ri 14.09.2010 9
2010-cu il yanvar n 1-n dünya ölk ri üzr neft ehtiyatlar (milyard barel) 14.09.2010 10
2010-cu il yanvar n 1-n dünya ölk ri üzr qaz ehtiyatlar 14.09.2010 11
1990 2035 ill rd yanacaq tipli enerji m nb rind n istifad Kvadrilion BTU M nb : World Energy Outlook, 2010. US EIA 14.09.2010 12
2007-2035 ill rd dünyada elektrik enerjisinin istehsal nda yanacaqdan istifad Trillion kilovatsaat M nb : World Energy Outlook, 2010. US EIA 14.09.2010 13
2007-2035 ill rd dünya üzr elektrik enerjisinin istehsal nda b rpa olunan m nb rd n istifad (kül k v vi su xaric) Milyard kilovatsaat M nb : World Energy Outlook, 2010. US EIA 14.09.2010 14
2007-2035 ill rd dünya üzr enerji istehlak il laq li carbon dioxide qaz n emissiyas Milyard metrik ton M nb : World Energy Outlook, 2010. US EIA 14.09.2010 15
Alternativ enerji m nb ri Gün ; Kül k; Okean ax nlar ; Yerkür si istiliyi; Bioyanacaq; 14.09.2010 16
Alternativ energetika Kül k energetikas (avtonom v il paralel n kül k generatorlar ); Gün energetikas (su q zd lar, gün enerjisi kollektorlar, fotoelektrik elementl r); Qeyri nvi su energetikas (okean ax nlar, lal r); Kiçik su elektrostansiyalar energetikas ; Yer kür si istiliyi energetikas (isti qrunt sular ); Bio energetika (biodizel, metan); Kosmik energetika; 14.09.2010 17
AR Alternativ Enerji M nb rind n istifad olunmas üzr Dövl t Proqram 21.10.2004-cü ild sdiq edilib; Proqram n sas v zif ri: - elektrik enerjisinin istehsal nda alternativ (b rpa lunan) enerji m nb rinin p tensial mü yy nl dirm k; - b rpa lunan enerji m nb rini istismara c lb etm kl ölk nin enerji resurslar ndan istifad nin s liliyini yüks ltm k; - yeni enerji istehsal sah rinin yarad lmas hesab na lav yerl rinin aç lmas min etm k; vi enerji m nb rinin mövcud ümumi gücü n al nmaqla alternativ enerji m nb rinin hesab na enerji gücünün art lmas bununla da ölk nin enerji hlük sizliyinin yüks ldilm sin nail lmaq 14.09.2010 18
Potensial kül k enerjisi llik t xmin n 800 MVt. Bu 2.4 milyard kvts enerji dem kdir. sas co rafi zonalar: 1) Ab eron, 2) X r nizi sahili zola akvatoriyan n imal-q rb hiss si, 3) G nc -Da n; 4) rur-culfa, 5) Qobustan. Buralarda kül yin orta illik sür ti saniy 3-5 m aras ndad r. 14.09.2010 19
Potensial gün enerjisi Az rbaycanda gün li saatlar n miqdar il rzind 2400-3200 saatd r (AB rk zi Asiya ölk rind - 2500-3000 saat, Rusiyada 500-2000 saat). 1 kv.m yer sah sin dü n gün enerjisinin miqdar Az rbaycanda 1500 2000 kvts interval ndad r (AB -d 1500-2000, Rusiyada 800-1600, Fransada 1200-1400, Çind 1800-2000). 14.09.2010 20
Kiçik su elektrostansiyalar Az rbaycandak çaylar n tam hidroenerji potensial 40 mlrd.kvts s viyy sind qiym tl ndirilir. Texniki c td n lveri li potensial t xmin n 16 mlrd.kvts yax nd r. Bu gün elektrik enerjisi istehsal n t xm n 18% su elektrostansiyalar n pay na dü ür (2.4 mlrd.kvts). Kiçik su elektrostansiyalar n potensial 3.2 mlrd.kvts s viyy sind qiym tl ndirilir. 14.09.2010 21
Biokütl enerjisi Biomadd rin a dak nb ri mövcuddur: - Yanma qabiliyy ti olan s naye tullant lar ; - Me rrüfat ac emal tullant lar ; - K nd t ss rrüfat hsullar üzvi birl tullant lar ; - M t v komunal sah rinin tullant lar ; - Neft v neft m hsullar il çirkl nmi sah rd n al nan tullant lar. 14.09.2010 22
Geotermal enerji AR razisi termal sularla z ngindir. Bunlar Böyük v Kiçik Qafqaz da lar, Ab eron yar madas, Tal da -yamac zonas, Kür çök kliyi v ryan -Quba razisind yerl ir. 14.09.2010 23
Dövl t Proqram nda n rd tutulan dbirl r - Qanunvericilik bazas n inki af ; - Beyn lxalq t crüb nin öyr nilm si v tbiqi; - Stimulla rma t dbirl ri; - Müt ssisl rin haz rlanmas ; - Elmi-metodik m rk zin yarad lmas ; - Elmi i rin apar lmas ; - Mövcud kiçik su elektrostansiyalar n öz ll dirilm si; - Sair. 14.09.2010 24
Enerji S liliyi Beyn lxalq Enerji Agentliyinin tövsiyy ri 7 istiqam t üzr 25 sah ni hat edir. stiqam tl r: - Sah raras istiqam t; - Binalar; - M t cihazlar ; - Avton qliiyat; - Enerji s rililiyin istiqam tl nmi texnolojil r; - S naye; - Öz l sektor 14.09.2010 25
QQ GÖR KKÜR ED M 14.09.2010 26