Şaşırtan Viral Enfeksiyonlar Viral Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları Tanı Yöntemleri Uzm.Dr Fatma Yılmaz Karadağ İstanbul Medeniyet Üniversitesi GEAH
OLGU-Anamnez 65 yaş, erkek, bekar, İspanya da yaşıyor Şikayet: nefes darlığı, halsizlik Hikaye: Hastanın 2 gün önce aniden başlayan halsizlik, burun akıntısı ve yaygın kas ağrısı mevcut. Aile hekimi antibiyotik başlamış. Dün uçakta nefes darlığı başlamış ve gittikçe artmış. Hasta, Türkiye gezmek için gelmiş. ( Ateş, öksürük, başağrısı, balgam çıkarma ve ishal öyküsü yok.)
OLGU-Fizik Muayene Özgeçmiş: Diabetes mellitus, hipertansiyon, kronik iskemik kalp hastalık Fizik Muayene *Ateş: 36.7 o C, SS: 25/dk, Nabız: 122 /dk TA:180/90 mmhg * Genel durum orta, bilinç açık, takipneik * Orofarenks hafif hiperemik * Akciğer sesleri; eksprium uzun, nadir ronküs, ral yok
OLGU-Laboratuvar Acil 12.03.2015 1.Gün 13.03.2015 2.Gün 14.03.2015 3.Gün 15.03.2015 WBC (mm 3 ) 29000 % nötrofil 95.1 Hb (gr/dl) 14.3 Hct ( %) 44 PLT ( mm 3 ) CRP (mg/dl) 198000 19.2
Glukoz (mg/dl) AST (IU/ml) OLGU-Laboratuvar Acil 12.03.2015 446 65 ALT 24 BUN 62 Kreatinin 1.74 Na/K/Cl (meq/l) Albümin (gr/dl) Kreatin Kinaz (IU/ml) 133/4.8/ 103 3.9 387 LDH 707
OLGU-Laboratuvar Acil 12.03.2015 ph 7,38 pco 2 38 po 2 47 O 2 sat 85 BE - 2,2
OLGU-Radyoloji
OLGU- Tanı Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Göğüs Hastalıkları
OLGU- Ayırıcı Tanı Toplum Kaynaklı Pnömoni 1. S.pneumoniae 2. S.aureus 3. Influenza 4. MERS-CoV 5. Legionella 6. Chlamydia pneumoniae
Mikrobiyolojik Tanı İçin Hangii Testler Yapılmalı? 1. Kan kültürü 2. İdrarda legionella antikoru 3. Nazofarenks sürüntü kültür
OLGU- Tedavi Klinik İzlem Ampirik olarak * oseltamivir 2x75 mg * levofloksasin 1x 500 mgr Yoğun bakım ünitesine yatırıldı. YBÜ yatışının 3. saatinde entübe ediliyor (ph: 7,17; pco 2 :64,9; po 2: 59,6; BE: (-) 4)
OLGU-Laboratuvar WBC (mm 3 ) Acil 12.03.2015 1.Gün 13.03.2015 2.Gün 14.03.2015 3.Gün 15.03.2015 29000 22800 17800 14000 % nötrofil 95.1 87.1 85.2 85.0 Hb (gr/dl) 14.3 15,1 14,2 15,7 Hct ( %) 44 44 41 46 PLT ( mm 3 ) CRP (mg/dl) 263000 198000 179000 180000 19,2 22,5 11,7 9,3
Glukoz (mg/dl) AST (IU/ml) OLGU-Laboratuvar Acil 12.03.2015 1.Gün 13.03.2015 2. Gün 14.03.2015 446 222 221 305 65 59 61 509 ALT 24 25 33 292 BUN 62 83 111 128 Kreatinin 1.74 1,22 1,35 2,36 Na/K/Cl (meq/l) Albümin (gr/dl) Kreatin Kinaz (IU/ml) 3.Gün 15.03.2015 133/4.8/ 103 139/5/ 142/5,7 143/4 3.9 3,3 3 2,8 387 321 --- 900 LDH 707 774 --- 579
OLGU-Radyoloji Acil 2. gün 3 gün
OLGU- Tedavi Klinik İzlem YBÜ de takiplerinde ateş olmadı Yatışının 2. günü => Kardiak arrest Akut koroner sendrom Yatışının 3. günü => Exitus
OLGU- Tedavi Klinik İzlem Kan Kültür: Bakteri üremedi Trakeal Aspirat Kültür: Bakteri üremedi. Nazofareneal sürüntü kültür:influenza A pdm H1N1
Viral Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları Tanı Yöntemleri
Solunum Yolu Virüs Tanımak Neden Önemlidir? Gereksiz antibiyotik kullanımı engellemek Antiviral tedavi hemen başlamak İnfeksiyon yayılımını önlemek Epidemiyolojik verilerin analizi
Üst Solunum Yolu Virüsleri Respiratuar sinsityal virüs (RSV) Metapneumovirüs İnfluenza virus Parainfluenza virüs Rhinovirus Coronavirus Adenovirus Bocavirus
Metapneumovirü s
Tanı Yöntemleri 1. Hızlı antijen tanı testler 2. Hücre kültürü 3. Direkt flöresan antikor (DFA) 4. Polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) *Multipleks *Reverse transkriptaz
Hangi Bölgeden Örnek Alınmalı 1. Nazal /nazofarengeal sürüntü 2. Boğaz sürüntüsü 3. Nazofarengeal aspirat ( yatan hasta) 4. Burun yada boğaz çalkantı suyu Nazal Sürüntüsü Boğaz sürüntüsü
Örnek Alma Zamanı ve Taşınması Semptomların başladığı ilk 24 saatte alınmalı Semptomlar başladıktan 4-5 gün sonra alınmamalı Örnek 48 saat içinde işlem görecek ise buzdolabında saklanabilir. > 48 saat işlem görecek ise (-) 80 o C
Japonya 2010 Aralık-Nisan 2011 döneminde başvuran 82 hasta Nazofarengeal sürüntü ( 2 adet) Hastaların % 72 semptomlar başladıktan 24 saat içinde başvurmuş. Hızlı antijen tanı test ( RapidTesta Flu II)-RT-PCR (Verigene Test) *Yanlış negatif grup : 11.4±10.9 saat *Doğru pozitif grup: 22.0±17.3 saat p=0.009
Anamnez Bize Yol Gösterir mi? Poliklinik hastaları 382 boğaz sürüntüsü / hücre kültür yöntemi 175 örnekte influenza virüs,3 örnekte adenovirus Influenza A H1N1: 97 Influenza A H3N2 : 39 Influenza B : 39 Osaka K et al.2013
Anamnez Bize Yol Gösterir mi? En duyarlı olgu tanımı sırası ile 1- Amerika % 85 2- Yeni Zerlanda % 67 Ateş > 37.8 0 C + öksürük yada boğaz ağrısı Ani başlangıçlı ateş, titreme, başağrısı ve myalji gibi semptomlardan en az ikisinin olması 3-İtalya % 66 Ani başlangıçlı, ateş > 38 0 C ve sistemik ( başağrısı, kırgınlık-yorgunluk, titreme) ve solunum sistemi ( öksürük, nazal konjesyon, boğaz ağrısı) semptomlarından en az bir tanesi eşlik edecek Osaka et al. 2013
Olgu tanımında tek başına ateş varlığı yeterli olmadığı, ateş ve öksürük birlikte olması infuenza tanısı kuvvetlendirmektedir.
Virüs Kültür Altın standart bir yöntemdir Hücre kültürü veya embriyolu tavuk yumurtasına inoküle edilir. Üreme sitopatik etki, hemadsorbsiyon, IFA ile gösterilir. 48-72 saatte sonuçlanır Altın standart olmasına rağmen sadece konfirmasyon amacı ile kullanılır
İmmunfloresan Yöntem Direkt ve indirekt yöntemle Virüs kültürüne göre spesifitesi ve sensitivitesi düşük Deneyimli laboratuvar elemanı Solunum yolu örneğinin kalitesi önemli 30-60 dk sonuç verir (solunum epiteli içermeli)
Direkt Floresan Antikor Testi Adenovirüs İnfluenza A İnfluenza B Human metapneumovirüs Parainfluenza virüs (Tip1,2 ve 3) Respiratuar sinsityal virüs
Nükleik Asit Testler RT-PCR; sensitivite ve spesifitesi en yüksektir 4-6 saat içinde sonuç vermektedir. Tiplendirme yapabilir
Hangi üst solunum yolu virüslerini sadece PCR yöntemi ile tespit edebiliriz? Coronavirüs Parainfluenza virüs tip 4 Rhinovirüs Bocavirüs
Viral Solunum Paneli ( RV- 15) Human Adenovirus DNA PCR Human Coronavirus 229E/NL63 RNA PCR Human Coronavirus OC43 RNA PCR Human Parainfluenza Virus 1 RNA PCR Human Parainfluenza Virus 2 RNA PCR Human Parainfluenza Virus 3 RNA PCR Human Parainfluenza Virus 4 RNA PCR Human Rhinovirus A/B/C RNA PCR Human İnfluenza A Virus RNA PCR Human İnfluenza B Virus RNA PCR Human Respiratory Syncytial Virus A RNA PCR Human Respiratory Syncytial Virus B RNA PCR Human Bocavirus 1/2/3/4 DNA PCR Human Enterovirus RNA PCR Human Metapneumovirus RNA PCR
Multipleks PCR Yöntemi İle Saptanan Virüsler
*2781 boğaz sürüntü ve nazofarengeal aspirat incelenmiş. *Hücre kültür, IFA ve real time PCR yöntemi kıyaslanmış *Hücre kültür ve IFA => 33 (%1.19) İnfluenza A, 42 ( % 1.51) RSV *RT-PCR => 189 (% 37.43) (influenza A: 64, RSV: 125) *RT-PCR: sensitivitesi : % 100 *RT-PCR : spesifitesi influenza A = % 88, RSV= % 77
Hızlı Antijen Tanı Testi 1. İnfluenza A 2. İnfluenza B 3. Respiratuar sinsityal virüs (RSV)
Hızlı Antijen Testi İnfluenza A ve B viral nükleoprotein antijen tespit etmek Sonuç 15 dk ve daha kısa sürede verilir Test sonucu pozitif yada negatif Testin duyarlılığı çocuklarda daha yüksektir Kültür ve PCR yöntemlerine göre duyarlılık oldukça düşüktür.
Hızlı Antijen Test Sonucunu Etkileyen Faktörler 1. Kitin duyarlılık ve özgüllüğü 2. Örnek tipi ve alınma zamanı 3. Testin uygulandığı zaman periyodunda toplumdaki influenza prevalansı 4. Hastanın klinik özellikleri
* 26 farklı test, 159 çalışma * Duyarlılık: %62 (%95 CI; %57.9 %66.6), özgüllük %98.2 (%95 CI; %97.5 %98.7) * Çocuklarda > erişkinlere * İnfluenza A > influenza B * ifluenza A da B ye göre daha iyi ulunmuģtur (10)
Hızlı Antijen Testi Yorumlanması Hızlı Antijen Test İnfluenza Mevsimi Mevsimi Değil Pozitif Yalancı pozitif Negatif Yalancı negatif
Diagnostic Accuracy of Rapid Antigen Detection Tests for Respiratory Syncytial Virus Infection: Systematic Review and Meta-analysis. RSV hızlı antijen tanı testi ile ilgili yapılan 71 çalışma incelenmiş. Çocuklarda duyarlılık daha yüksek olduğu tespit edilmiş. Sensitivite : % 80 Spesifite: % 97 Chartrand et al. J Clin Microbiol 2015; 53(12):3738-49
Serolojik Testler Serolojik testleri akut infeksiyon tanısında yeri yoktur. Araştırmalarda kullanılabilinir. Konvelans döneminde antikor titresinde 4 kat artış tespit etmek ( 10-14 gün sonra)
Yöntemlerin Karşılaştırılması Virüs Tipleri Tespit Oranı Hızlı Antijen Testi 3 % 20 DFA 8 % 20 Hücre Kültürü 7 % 35 NAAT (PCR) 15 % 63 Ginocchio et al. J Clin Mic 2011; 44-48
Mart- Nisan 2008, 100 hasta 1 ay 14 yaş Ateş > 38 0 C, öksürük ve/veya boğaz ağrısı Burun sürüntü kültür Hızlı antijen tanı testinde pozitif çıkan vakalar hücre kültüründe üreme tespit edilmemiş. Hızlı tanı testinin çok fazla etkin olmadığı gösterilmiş
Hızlı tanı testi (Clearview Exact Influenza A&B, Inverness Medical) Hücre Kültür, MDCK ( Madin-Darby köpek böbrek hücreleri) İmmuno kaptür ELİSA ( NIC Laboratory, LyonYON; Fransa )
Toplam 150 örnek * burun sürüntü: 85 * farenks sürüntü :65 100 örnek hücre kültür/ic-elisa), rrt-pcr ve hızlı antijen tanı testi 50 örnek ise ek olarak in-house PCR
Hücre Kültür: Madin-Darby Canine Kidney (MDCK) IC-ELİSA; Ulusal Influenza Merkezi, Lyon, Fransa rrt-pcr: TaqMan One step PCR kiti Hızlı test; Influenza A+B Rapid Test, Roche Aslan ve ark. Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Derg 2012, 42(3): 93-
Hızlı testin güvenilirliği anlamsız ve düşük bulunmuş.
Aynı anda çeşitli virüslerin amplifikasyonu ile çok sayıda virüsün daha düşük maliyetle ve hızlı bir şekilde tespitine olanak sağlamaktadır.
2010-2011 1 ay- 8 yaş ( ort: 6.5 ay) 160 nazofarenks sürüntü 55 örnekte virüs tespiti 5 olgu=> 2 farklı virüs 1 olgu => 3 farklı virüs En sık rhinovirüs 2. sık: Influenza A *H3N2: 9 hasta *H1N1: 2 hasta Ecemiş ve ark.izmir Dr Behçet Uz Çocuk Hast Dergisi 2012; 2(1):1-5
Sonuç Erken dönem antiviral tedavi başlamak, gereksiz antibiyotik kullanımını ve infeksiyon yayılımını önlemek için tanı testleri gerekli Hücre kültürü altın standart ama pratik değil En duyarlı tanı yöntemi PCR Hızlı antijen tanı testi hızlı ancak duyarlılığı oldukça düşük