11. SINIF KONU ANLATIMI 2 ATP-2
Fotosentez ve kemosentez reaksiyonları hem endergonik hem ekzergonik reaksiyonlardır. ATP molekülü ile hücrenin endergonik ve ekzergonik reaksiyonları arasında enerji transferini sağlar. Solunumda üretilen ATP hücrenin tüm endergonik reaksiyonlarında kullanılır. Fotosentez ve kemosentezle üretilen ATP ise sadece kendi reaksiyonunda kullanılır. Endergonik reaksiyonlar için gerekli olan enerji ekzergonik reaksiyonlardan elde edilir. Ancak açığa çıkan enerji kullanılamaz. Kullanılabilir hale getirilmek için enerji ATP molekülünün içine yerleştirilir. ENDERGONİK REAKSİYON: Gerçekleşmesi sırasında ortamdan enerji alan reaksiyonlardır. ATP üretimi (fosforilasyon) Biyosentez reaksiyonları (yağ, karbonhidrat, protein sentezi..) aktif taşıma sinirsel iletim kas kasılması EKZERGONİK REAKSİYON: Gerçekleşmesi sırasında dışarıya enerji veren reaksiyonlardır. ATP nin hidrolizi (defosforilasyon) solunum reaksiyonları
Fosforilasyon Çeşitleri 1) Substrat Düzeyinde Fosforilasyon (SDF): Enzimler aracılığı ile substratın yapısında bulunan fosfatın kopartılarak ATP üretilmesidir. Tüm canlılarda görülür. 2) Oksidatif Fosforilasyon: Oksijenli solunum sırasında elektronların ETS de aktrımı sonucunda son elektronun oksijene aktarımı ile ATP üretimidir. Sadece oksijenli solunum yapabilen canlılarda görülür. 3)Fotofosforilasyon: Fotosentezin ışıklı evre reaksiyonlarında ETS de elektron aktarımı sırasında ATP üretimidir. Sadece fotosentez yapabilen canlılarda görülür. Bu yolla üretilen ATP sadece fotosentez sırasında kullanılır. Diğer hayatsal faaliyetlerde kullanılmaz. 4) Kemofosforilasyon (Kemosentetik Fosforilasyon): Kemosentez sırasında inorganik maddenin oksitlenmesi ile ATP üretimidir. Sadece kemosentez yapabilen canlılarda görülür. Bu yolla üretilen ATP sadece kemosentez sırasında kullanılır. Diğer hayatsal faaliyetlerde kullanılmaz.
Aşağıdaki şemada ATP nin üretim ve tüketim olayları gösterilmiştir. Bu bilgilere göre aşağıdaki yargılardan hangilerine varılabilir? A) Organizmada gerçekleşen bütün biyokimyasal tepkimelerde ATP harcanır. B) Solunum tepkimelerinde ATP harcanmaz. C) ATP nin fazlası karaciğerde depo edilir. D) Endergonik tepkimelerde tüketilen enerji ekzergonik tepkimelerde üretilir. E) ADP ve P birleşirken serbest kalan enerji solunum tepkimelerinde harcanır. ATP için; 1. Tüketimi hidrolizdir. 2. Sentezi endergonik bir reaksiyondur. 3. Yıkımı ekzergonik bir reaksiyondur. İfadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız 1 B) Yalnız 2 C) 1 ve 3 D) 2 ve 3 E) 1, 2 ve 3 Genç bireylerde metabolizma hızı yüksektir. Birey yaşlandıkça metabolizma hızı düşer. Buna göre, metabolizma hızı ile ilgili; 1. Genç bireylerde oksijen tüketimi fazladır. 2. Yaşlılarda solunum hızı yüksektir. 3. Metabolizma hızının düşmesi ısı oluşumunu artırır. Bilgilerden hangileri doğrudur? A) Yalnız 1 B) Yalnız 3 C) 1 ve 2 D) 2 ve 3 E) 1, 2 ve 3
ATP molekülünün yapısında üç fosfat grubu bulunur. ATP den bir fosfat ayrılırsa ADP, iki fosfat ayrılırsa AMP oluşur. Buna göre, ATP molekülünde bulunan üç fosfat ayrılırsa aşağıdakilerden hangisi oluşur? A) Adenin bazı B) Adenozin monofosfat C) Adenozin D) Adenozin difosfat E) Aminoasit Aşağıdakilerden hangisi ekzergonik bir reaksiyondur? A) Protein sentezi B) Aktif taşıma C) Oksijenli solunum D) Hücre bölünmesi E) Glikojen sentezi ADPye bir fosfat bağlanarak ATP sentezlenmesine fosforilasyon denir. Canlılarda fosforilasyon dört farklı şekilde gerçekleşir. Buna göre, ATP üretim şekilleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Kemosentez yapan canlılar inorganik maddeleri oksitleyerek ATP üretebilir. B) Tüm canlılarda ihtiyaçtan fazla üretilen ATP mitokondride depolanır. C) Oksijenli ve oksijensiz solunumda substrat düzeyinde fosforilasyon ile ATP üretilir. D) Fotosentez yapan canlılar ışık enerjisini kullanarak ATP üretirler. E) Substrat düzeyinde fosforilasyon tüm canlılar tarafından gerçekleştirilir.