1.AMAÇ: Hastanemizde üretilen tüm atık çeşitlerinin ayrıştırılması, miktarının azaltılması, uygun olarak toplanması, taşınması ve gerekli temizlik ve dezenfeksiyon kurallarına uyulmasının sağlanması. 2. KAPSAM. Bütün birimleri ve çalışanları kapsar. 3. TANIMLAR: 3.1. Tıbbi atık: Birimlerinden kaynaklanan enfekte, kimyasal, farmasötik atıklar, kesici-delici ekipman ve sıkıştırılmış kaplar. 3.2. Enfekte atık:hastalık bulaşması olası veya bulaşmış her türlü insan salgısı, kan bulaşmış atıklar, bakteri ve virüs tutucu filtreler. 3.3. Evsel atık:enfekte olmamış mutfak atıkları, ambalaj malzemeleri, büro atıkları, bahçe atıkları, şişe ve benzeri maddelerden oluşmuş atıklar. 3.4. Kesici ve delici atıklar:iğneler, bistüri, flakon, enjektör şırıngası, frezler, kanal aletleri kanüller, ampul, infekte şişe kırıkları. 3.5. Tehlikeli atıklar: Laboratuvar atıkları ve onkoloji ilaç atıkları 4.İŞLEM: 4.1.Atık minimizasyonu 4.1.1. Evsel atıkların oluşumunun ve miktarının azaltılması amacı ile yapılacak çalışmalar: Bütün birimlere enfeksiyon kontrol komitesi tarafından evsel atıkların kaynağında azaltılması hakkında yıllık eğitim verilmektedir. 4.1.2. Ambalaj atıkların oluşumunun ve miktarının azaltılması amacı ile yapılacak çalışmalar: 4.1.2.1.Bütün birimlere enfeksiyon kontrol komitesi tarafından geri dönüşümlü atıkların kaynağında azaltılması hakkında yıllık eğitim verilmektedir. 4.1.2.2.Yazışmalarda kullanılan kağıtlar mümkün olduğunca çift taraflı kullanılmaktadır. 4.1.2.3.Malzeme alınırken eşdeğer malzemelerden ambalaj atığı en az olacak malzeme tercih edilmektedir. 4.1.2.4.Enfekte olmamış ambalaj atıkları mutlak surette geri dönüşüme kazandırılmaktadır. 4.1.3.Tıbbi atıkların oluşumunun ve miktarının azaltılması amacı ile yapılan çalışmalar: 4.1.3.1.Bütün birimlere enfeksiyon kontrol komitesi tarafından tıbbi atıkların kaynağında azaltılması hakkında yıllık eğitim verilmektedir 4.1.3.2..Tüm müdahale ve muayene alanlarında kesici delici tıbbi atık kutusu ve tıbbi atık çöp kutusu bulundurulmaktadır. 4.1.4.Tehlikeli atıkların oluşumunun ve miktarının azaltılması amacı ile yapılan çalışmalar: 4.1.4.1.Hastanemizde kullanılan Genotoksik,farmosotik ve kimyasal atıklar ile ağır metal içeren atıkların ve basınçlı kapların kullanımı kontrol altındadır. 4.1.4.2.Bu maddeleri içeren atıklar yıllık olarak depolanarak her yıl lisanslı tesislere bertaraf edilmek üzere gönderilmektedir. 4.2.Atıkların kaynağında ayrı toplanması ve biriktirilmesi 4.2.1.Evsel nitelikli atıkların kaynağında ayrı toplanması, bu amaçla kullanılacak toplama ekipmanları ve özellikleri:
4.2.1.1.Evsel nitelikli atıkların diğer atıklardan ayrı toplanması için siyah atık poşeti ve konteynırlar ayarlanmıştır. 4.2.1.2.Birimlerde çalışan tüm personele evsel atıklarla ilgili seminerler düzenlenerek evsel atıkların ayrı toplanıp depolanması sağlanmaktadır. 4.2.2.Ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanması, bu amaçla kullanılacak toplama ekipmanları ve özellikleri 4.2.2.1.Ambalaj atıklarının diğer atıklardan ayrı toplanması için mavi atık poşeti ve konteynırlar ayarlanmıştır 4.2.2.2..Birimlerde çalışan tüm personele evsel atıklarla ilgili seminerler düzenlenerek evsel atıkların ayrı toplanıp depolanması sağlanmaktadır. 4.2.2.3.Kağıt atıklar için kağıt atık kutuları ayarlanmıştır. 4.2.3.Tıbbi atıkların (kesici-delici atıklar dahil) kaynağında ayrı toplanması, bu amaçla kullanılacak toplama ekipmanları ve özellikleri 4.2.3.1.Tıbbi atıkların kaynağında ayrı toplanması için enfeksiyon kontrol komitesi tarafından tüm personele hizmetiçi eğitim düzenli olarak verilmektedir. 4.2.3.2.Tıbbi atıkların toplanmasında 100 mikron kalınlığında,üzerinde TIBBİ ATIK yazısı ve uluslar arası tıbbi atık amblemi bulunan özel kırmızı poşetler kullanılarak tıbbi atıkların yerinde ayrı toplanması sağlanmaktadır. 4.2.3.3.Ayrıca kesici delici tıbbi malzemelerin kaynağında ayrı toplanması içi standartlara uygun kesici delici atık kutuları kullanılmaktadır. 4.2.4.Tehlikeli atıkların kaynağında ayrı toplanması, bu amaçla kullanılacak toplama ekipmanları ve özellikleri 4.2.4.1.Hastanede kullanılan katı veya sıvı üzerinde uluslar arası tehlikeli atık amblemi bulunan tüm atıklar tehlikeli atık olarak değerlendirilmektedir 4.2.4.2..Bu amaçla katı atıklar için yeşil renkte özel üzerinde DİKKAT TEHLİKELİ ATIK yazan poşetler kullanılmakta olup, hastanemiz -2. Katında bulunan tehlikeli atık deposunda özel tehlikeli atık konteynırlarında depolanmaktadır 4.2.4.3.Sıvı tehlikeli atıklar ise orijinal ürün ambalajında biriktirilerek,hastanemiz -2. Katında bulunan tehlikeli atık deposunda özel tehlikeli atık konteynırlarında depolanmaktadır 4.3.Atıkların taşınması, taşımada kullanılacak ekipman ve araçlar 4.3.1. Evsel atıkların taşınması, taşıma amacıyla kullanılacak araçlar:.evsel atıklar her birimin kendi temizlik görevlisi tarafından evsel atık konteynırları ile taşınmakta ve geçici evsel atık deposuna konulmaktadır. 4.3.2.Ambalaj atıklarının taşınması, taşıma amacıyla kullanılacak araçlar:geri dönüşümlü atıklar her birimin kendi temizlik görevlisi tarafından evsel atık konteynırları ile taşınmakta ve geçici geri dönüşümlü atık deposuna konulmaktadır 4.3.3. Tıbbi atıkların taşınması, taşıma amacıyla kullanılacak araçlar:tıbbi atıklar,hastanemiz tıbbi atık görevlisi tarafından Tıbbi atık konteynırları ile taşınmakta ve geçici Tıbbi atık deposuna konulmaktadır 4.3.4.Tehlikeli atıkların taşınması, taşıma amacıyla kullanılacak araçlar:tehlikeli atıklar,hastanemiz tıbbi atık görevlisi tarafından Tıbbi atık konteynırları ile taşınmakta ve geçici Tehlikeli atık deposuna konulmaktadır
4.4.Atık toplama ve biriktirme ekipmanlarının bulunduğu yerler, toplama programı ve taşıma güzergahı 4.4.1.Evsel nitelikli atık biriktirme kaplarının bulunduğu yerler, toplanma saati ve atık taşıma araçlarının izleyeceği güzergah: 4.4.1.1.Evsel nitelikli atıklar her ünitenin kendi içerisinde özel belirlenmiş noktalardaki evsel atık konteynırlarında toplanmaktadır. 4.4.1.2.Toplanan atıklar sabah: 07:30 Öğle :14:30 akşam 20:30 saatlerinde her ünitenin kendi görevlisi tarafından taşınır. 4.4.1.3. Evsel atık arabası ile tıbbi atık asansörü kullanılarak geçici atık deposuna götürülmektedir. 4.4.2.Ambalaj atığı biriktirme kaplarının bulunduğu yerler, toplanma saati ve atık taşıma araçlarının izleyeceği güzergah 4.4.2.1.Ambalaj atıkları her ünitenin kendi içerisinde özel belirlenmiş noktalardaki ambalaj atığı konteynırlarında toplanmaktadır 4.4.2.2.Toplanan atıklar sabah: 07:30 Öğle :14:30 akşam 20:30 saatlerinde her ünitenin kendi görevlisi tarafından taşınır 4.4.2.3. Evsel atık arabası ile tıbbi atık asansörü kullanılarak geçici atık deposuna götürülmektedir. 4.4.3. Tıbbi atık biriktirme kaplarının bulunduğu yerler, toplanma saati ve atık taşıma araçlarının izleyeceği güzergah 4.4.3.1.Tıbbi atıklar bütün ünitelerde belirlenen özel noktalarda toplanmaktadır, Ayrıca müdahale odalarında kesici delici atık kutusu bulunmaktadır 4.4.3.2.Bu toplanan tıbbi atıkların taşınması özel tıbbi atık görevlisi tarafından sağlanmaktadır 4.4.3.3.Taşıma sabah: 07:30 Öğle :14:30 akşam 20:30 saatlerinde gerçekleşmektedir. 4.4.4. Tehlikeli atık biriktirme kaplarının bulunduğu yerler, toplanma saati ve atık taşıma araçlarının izleyeceği güzergah 4.4.4.1.Tehlikeli atık oluşan birimlerde bulunan özel tehlikeli atık kutuları hergün sabah: 07:30 Öğle:14:30 akşam 20:30 saatlerinde özel tıbbi atık görevlisi tarafından alınarak güveni bir şekilde tehlikeli atık deposuna transfer edilmektedir. 4.5.Geçici depolama sistemleri 4.5.1. Evsel atık geçici atık deposunun yeri ve özellikleri: Hastanenin -2. Katında bulunan geçici evsel atık deposu vardır.deponun duvarları ve zemini yıkamaya uygun kolay ve etkin dezenfeksiyon sağlanabilecek şekilde düzenlenmiştir. Depo günlük olarak boşaltılmasına rağmen herhangi bir aksilik söz konusu olduğunda en az 48 saatlik atığı depolayabilecek şekildedir. Kapısında evsel atık deposu yazısı bulunmaktadır. Depo sürekli olarak kilitli tutulup yalnız ilgili personeller anahtar ile girebilmektedir. 4.5.2.Tıbbi atık geçici atık deposunun yeri ve özellikleri: Hastanenin -2. Katında bulunan geçici tıbbi atık deposu vardır.deponun dışa açılan ızgara sistemi yönetmelik gereğince bulunmamaktadır.zemini günlük olarak talaş ile kaplanmaktadır. Her gün yenilenen talaş bertaraf edilirken tıbbi atık poşetlerine konularak tıbbi atık kabul edilmektedir.depo duvarları ve zemini silinerek dezenfeksiyon sağlamaya uygun düzenlenmiştir.depo kapısı turuncu renkte olup uluslar arası biyotehlike amblemi ve dikkat tıbbi atık deposu yazısı bulunmaktadır.depo günlük olarak boşaltılmasına rağmen herhangi bir aksilik söz konusu olduğunda en az 48 saatlik atığı depolayabilecek şekildedir.kapısında evsel atık deposu yazısı bulunmaktadır. Depo sürekli olarak kilitli tutulup yalnız ilgili personeller anahtar ile girebilmektedir. 4.5.3.Tehlikeli atık geçici atık deposunun yeri ve özellikleri:
Hastanenin -2. Katında bulunan geçici tehlikeli atık deposu vardır.deponun duvarları ve zemini yıkamaya uygun kolay ve etkin dezenfeksiyon sağlanabilecek şekilde düzenlenmiştir.depo 1 yıllık tehlikeli atığı güvenli saklayacak özelliktedir. Kapısında tehlikeli atık deposu yazısı bulunmaktadır.kapıda uluslar arası tehlikeli atık amblemi vardır. Depo sürekli olarak kilitli tutulup yalnız ilgili personeller anahtar ile girebilmektedir. 4.5.4.Geri dönüşümlü atık deposunun yeri ve özellikleri:hastane arka bahçesinde bulunmaktadır. 4.5.5.Atık piller atık pil kutularında depolanmaktadır. 4.5.6.Florasan atıklar tehlikeli atık deposunda depolanmaktadır. 4.5.7 Biten yazıcı kartuşları ambarda muhafaza edilmekte,3 kez kullanıldıktan sonra ilgili firmaya teslim edilmektedir. 4.5.8.Hastanemiz yemek hizmetini dışarıdan temin etmektedir.yağ atığımız bulunmamaktadır. 4.5.9. Hastanemizde kullanılan makine bakım yağları bakım yapan firma tarafından teslim alınmaktadır. 4.6.Toplama ekipmanlarının,geçici depoların temizliği ve dezenfeksiyonu 4.6.1.Tıbbi atık taşıma araçları ile geçici atık depolarının veya konteynerlerinin temizliği ve dezenfeksiyonu amacıyla yapılacak işlemler 4.6.1.1.Hastanemizde kullanılan tıbbi atık taşıma arabası günlük olarak 1/10 çamaşır suyu ile dezenfekte edilmektedir. Dezenfeksiyon işlemini tıbbi atık görevlisi yapmakta olup personelin tıbbi atık eğitimi sertifikası ve hastane içi hizmetiçi eğitimleri vardır. 4.6.1.2.Yapılan dezenfeksiyon işlemi temizlik takip formuna kaydedilip ilgili Yönetim sorumlusu tarafından kontrol edilerek imza altına alınmaktadır. 4.6.1.3.Tıbbi atık deposu duvarları 1/10 çamaşır suyu ile günlük olarak tıbbi atık görevlisi tarafından silinmektedir. 4.6.1.4.Zemin günlük olarak talaşları tıbbi atık torbasına alınıp 1/10 çamaşır suyu ile paspaslanmaktadır..ardından yeni talaş ile kaplanmaktadır 4.6.1.5.Deponun kapısı 1/10 çamaşır suyu ile günlük olarak silimektedir. 4.6.1.6.Yapılan bu temizlik hastanemiz temizlik takip formuna kaydedilmektedir.ilgili yönetim sorumlusu yapılan temizliği günlük olarak kontrol edip temizlik takip formunu imzalamaktadır. 4.6.2. Dezenfeksiyon amacı ile kullanılacak dezenfektanlar: 4.1/10 çamaşır suyu:1 ölçek çamaşır suyu 9 ölçek su şeklinde hazırlanmakta olup 5000 ppm klorin içermektedir. 4.7.Kaza anında alınacak önlemler ve yapılacak işlemler 4.7.1.Tıbbi atıkların toplanması, ünite içi taşınması ve geçici depolanması sırasında oluşabilecek yaralanmalarda alınacak önlemler ve yapılacak işlemler: 4.7.1.1. Tıbbi atıkların taşınması ve transferi için görevlendirilen personel büyükşehir belediyesinin düzenlemiş olduğu tıbbi atık eğitimini almış olup,sertifikası mevcuttur.ayrıca enfeksiyon kontrol hemşiresi tarafından düzenli olarak eğitim ve denetime tabidir. 4.7.1.2. Tıbbi atık yönetmeliğine uygun olarak tıbbi atık eldiveni,çizmesi,gözlüğü,maskesi,bonesi,tulumu temin edilmiş olup çalışması sırasında bunları kullanmaktadır.hastanede oluşan her tür kesici delici atık özel kutularda saklandığı ve bertaraf edildiği için bunlarla ilgili bir yaralanma olasılığı minimize edilmiştir. 4.7.1.3. Personelin Tetanoz, Hepatit A ve Hepatit B ye karşı bağışıklaması yapılmış olup sağlık kayıtları tutulmaktadır.
4.7.1.4. Tüm bu önlemler rağmen oluşabilecek yaralanmalarda personel enfeksiyon kontrol hekimi ve hemşiresine başvurup tüm tetkikleri yapılarak enfeksiyon riski açısından takip edilmektedir. 4.7.2.Tıbbi atıkların toplanması, ünite içi taşınması ve geçici depolanması sırasında oluşabilecek dökülme ve yayılmalarda alınacak önlemler ve yapılacak işlemler 4.7.2.1.Tıbbi atık poşetleri tıbbi atık yönetmeliğine uygun 100 mikron kalınlığında sızdırmaz poşetler olup ¾ oranında doldurulduktan sonra patlama ve dökülme taşma riskine karşı bertaraf edilmektedir. 4.7.2.2.Bununla ilgili eğitim düzenli olarak tüm personele verilmektedir. 4.7.2.3.Buna rağmen oluşabilecek dökülme ya da patlama durumunda atığın döküldüğü yere hemen uyarı levhası konularak;yırtılan poşet sağlam bir tıbbi atık poşetine alınmakta,dökülen yer 1/10 çamaşır suyu ile paspaslanarak dezenfekte edilmekte ve acilen tıbbi atık deposuna uygun transferi sağlanmaktadır. 4.7.2.4. Konu ile ilgili eğitim tüm personele her yıl en az bir kez enfeksiyon kontrol hemşiresi tarafından verilmektedir. 4.7.3.Tıbbi atıkların toplanması, ünite içi taşınması ve geçici depolanması sırasında oluşabilecek yaralanmalar, dökülme-yayılma ve diğer kazaların bildirilmesi, kayıt altına alınması ve raporlanması 4.7.3.1. Oluşabilecek patlama durumunda tespit eden kişi olayla ilgili düzeltici önleyici faaliyet başlatır. 4.7.3.2.Oluşabilecek yaralanmada ise kişi derhal enfeksiyon kontrol hemşiresine başvurarak gerekli tıbbi yardım ve danışmanlık hizmetini alır. 4.7.3.3.Personel yaralanma formu doldurularak enfeksiyon açısından takip edilir. 4.8.Sorumlu personel 4.8.1 Evsel nitelikli atıklar ile ambalaj atıklarının toplanması ve taşınmasından sorumlu personel ve görev tanımları: 4.8.1.1.Her ünitenin kendi temizlik personeli evsel atıkların toplanma taşıma ve bertarafından sorumludur. Bunun takibini ilgili birim sorumlu hemşiresi ve sağlık hizmetleri müdürü ile idari mali hizmetler müdürü yapar. 4.8.2. Tıbbi atıkların toplanması ve taşınmasından sorumlu personel, görev tanımları ve çalışma sırasında kullanılacak özel kıyafetler 4.8.2.1.Tıbbi atıkların hastane içi toplanma ve transferinden tıbbi atık personeil sorumludur.bu personelin tek görevi hastanenin tüm tıbbi atıklarının güvenli toplanma,depolanma ve transferidir. 4.8.2.2.Aynı zamanda tıbbi atık konteynırları ve tıbbi atık deposunun temizlik ve dezenfeksiyonunu sağlamak görevi kapsamındadır. 4.8.2.3.Tıbbi atık yönetmeliğinde tanımlı olan özel turuncu renk kıyafeti, eldivenleri, maskesi, bonesi çizmeleri mevcuttur.bunların kullanımı ve dezenfeksiyonu ile ilgili eğitim hem büyük şehir belediyesi tarafından sertifikalı olarak kendisine verilmiş olup yılda en az 1 kez enfeksiyon hemşiresi tarafından eğitim tekrarı yapılmaktadır. 4.8.2.4. Personelin tıbbi atık eğitimi ve personel yaralanması takibinden tıbbi atık komisyonu dahilinde enfeksiyon hemşiresi sorumludur. 4.8.2.5.Tıbbi atıkların yerinde ayrıştırılması, toplanması ve güvenli transferinden,atık konteynırları ve atık depolarının dezenfeksiyonundan ve denetiminden ise Atık Komitesi başkanı BaşhekimYardımcısı, üyeleri olan, İdari Mali İşler Müdürü ve Yardımcısı,Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürü, Servis Sorumlu Hemşireleri ve Ambar memuru sorumludur. 4.8.3. Geçici atık deposunun/geçici atık depolama konteynerlerinin işletilmesinden sorumlu personel ve görev tanımları
4.8.3.1.Başhekim yardımcısı başkanlığında oluşan tıbbi atık komisyonu, geri dönüşümlü atık komisyonu tehlikeli atık komisyonu, evsel atık komisyonu üyeleri sorumludur.listeler ektedir. 4.9.Kayıt tutma ve raporlama 4.9.1 Oluşan tıbbi atık miktarının belirlenmesi ve kayıt altına alınması:günlük olarak anlaşmalı lisanslı atık taşıyıcısına teslim edilen tıbbi atıklar atık deposunda tartılarak atık teslim formuna kayıt edilmektedir. Bu işlemin formu doldurma sorumlusu Ambar Memurudur. Formun bir nüshası satın alma biriminde saklanmaktadır.formun denetimi ve ilgili yerlere tesliminden müdür yardımcısı sorumludur. 4.10.Hastanede atıkların toplanması ile ilgili ATK TL.01.Atık Yönetimi ve Çöp Toplama Talimatı uygulanmakta olup ATK.PL.01 atıkların sınıflandırılması ve yönetimi planına göre atıkların ayrıştırılması yapılmaktadır. 4.11. Birimlere göre atık dağılımı: Hastane birimlerinde oluşan atıklar için ATK.PL.02 Atiklarin birimlere göre dağılımı ve takibi planı oluşturulmuştur.bu planda hangi atığın hangi birimden çıktığı,kontrol sorumluları,ayrıştırma sorumluları,birimlerden toplama sorumluları,genel kontrol sorumluları,kontrol takip periyodları ve kayıt formları belirtilmiştir. 5.SORUMLULAR:Bu talimattaki işlemlerin yürütülmesinden tüm personel ve tıbbi atık komisyonu, geri dönüşümlü atık komisyonu, tehlikeli atık komisyonu, evsel atık komisyonu üyeleri sorumludur. 6. EKLER 6.1. ATK.PL.02 Atiklarin birimlere göre dağılımı ve takibi planı 6.2.ATK.PL.01 Atıkların sınıflandırılması ve yönetimi planı HAZIRLAYAN: ATIK KOMİTESİ BAŞKANI KONTROL EDEN : KALİTE YÖNETİM DİREKTÖRÜ ONAYLAYAN: BAŞTABİP