ÜNİTE:1 Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri ÜNİTE:2 Anayasaların Yapılması ve 1982 Anayasası ÜNİTE:3 Anayasaların Değiştirilmesi ve 1982 Anayasası ÜNİTE:4 1982 Anayasası na Göre Devletin Temel Nitelikleri ÜNİTE:5 1 Yasama ve Yürütme İşlemleri ÜNİTE:6 Yasama Organı ÜNİTE:7 Yürütme Organı ÜNİTE:8 Yargı Organı ve Anayasa Yargısı 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 1
Dersin Adı : Türk Anayasa Hukuku Dersin Kodu : HUK107U Dersin Dönemi :Güz Dersin Kredisi :4 2 Dersin Soru Sayısı : 20 Ara Sınav Sorumlu Üniteler : 1-4 Dönem Sonu Sınavı Sorumlu Üniteleri: 1-8 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 2
ÜNİTE:1 Bazı yıkılışlar daha parlak kalkışların teşvikçisidir. William Shakespeare Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri ÖRNEK SORU: Aşağıdakilerden hangisi Sened-i ittifak a ilişkin bir özellik değildir? A - Senet, tarafların sözleşmeye bağlı kalması için çeşitli hukuki yaptırımlar öngörmüştür B - Sened-i ittifak, 1808 yılında Padişah II. Mahmut ile ayanlar arasında imzalanmıştır C - Sened-i ittifak, merkez adına hareket eden üst düzey görevlilerin girişimiyle kaleme alınmıştır D - Padişah bu sözleşmeyle ayanların varlığını tanımış ve onlara güvence vermiştir E - Sened-i ittifak ile ayan; padişaha sadakat sözü vermiştir Doğru Cevap: A 3 Osmanlı D önemi anayasal gelişmelerini açıklayabilmek. Osmanlı İmparatorluğu nda padişahın iktidarının sınırlanmasına yönelik çabalar 19. yüzyılda başlamıştır. Bu çabalar, Batı da burjuva sınıfının girişimiyle ortaya çıkmış ve yürütülmüştür. Anayasacılık: Anayasacılık, devlet iktidarını hukukla ve yazılı bir anayasayla sınırlamak yoluyla birey özgürlüklerini güvence altına alma amacı güden modern bir düşüncedir. Anayasa: Devletin temel yapısını yönetim biçimini, organlarını ve bu organların yetki ve görevlerini, organla arasındaki ilişkileri düzenleyen; kişi hak ve özgürlüklerini belirleyen, güvence altına alan kurucu metindir. Osmanlı imparatorluğunun padişahın iktidarını sınırlama anlamında ilk anayasal belgeleri: 1808 Sened-i ittifak, Tanzimat ve lslahat Fermanları 1876 Kanun-i Esasi'dir. 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 3
Sened-i İttifak(1808): 1808 yılında Sadrazam Alemdar Mustafa Paşa'nın girişimiyle Padişah Il. Mahmut ile ayanlar arasında imzalanmış, yedi madde ve bir etken oluşan bir belgedir. Tanzimat Fermanı(Gülhane Hatt-ı Hümayunu) (1839): Mustafa Reşit Paşa tarafından kaleme alınan Gülhane Hatt-ı Hümayunu, 3 Kasım 1839'da, sarayın bahçesinde, yabancı devlet temsilcileriyle halkın önünde okunarak ilan olunmuştur, Gülhane Hatt-ı Hümayunu aynı zamanda Tanzimat Fermanı olarak da bilinir. Bu ferman, padişahın tek taraflı iradesiyle yapılmış ve onun ağzından kaleme alınmıştır. Osmanlı împaratorluğu nun padişahın iktidarını sınırlama anlamında ilk anayasal belgeleri, 1808 Sened-i İttifak, Islahat ve Tanzimat Fermanları ve 1876 Kanun-u Esasi dir. 1921 Anayasası nın öngördüğü hükümet sistemini genel hatlarıyla anlatabilmek. 1921 Anayasası parlamenter sistem yerine güçler birliği ilkesine dayanan meclis hükümeti sistemini benimsemiştir. Konvansiyonel sistem adı da verilen meclis hükümeti sisteminde yasama ve yürütme, hatta bazen yargı yetkileri parlamentoda toplanmaktadır. Tanzimat Fermanı'nın getirdiği en önemli yeniliklerden birisi: Ferman'da yer alan haklardan bütün Osmanlı uyruklarının din ayrımı olmaksızın yararlanmasıdır. Tanzimat Fermanı: Hak ve özgürlükler ile kamu gücünün kullanılmasına ilişkin düzenlemeler içerdiğinden Osmanlı Devleti'nin gerçek anlamda ilk anayasal nitelikte belgesi olarak nitelendirilir. lslahat Fermanı(1856): Tanzimat Fermanı'nda tanınan her din ve mezhepten herkese can, mal, ırz dokunulmazlıkları ile Müslüman olmayan cemaatlerin öteden beri sahip olduğu ruhani ayrıcalıkları ve bağışıklıkları güvenceye almıştır. lslahat Fermanı'nın esasları Hariciye Nazırı Ali Paşa ile İngiltere, Fransa ve Avusturya elçileri arasında kararlaştırılmış; Ferman, Sultan Abdülmecid tarafından ilan edilmiştir. Kanun-ı Esasi(1876): Osmanlı Devleti'nin ilk anayasası olan Kanun-i Esasi, hukuki açıdan padişahın tek yanlı işleminden doğmuş, kendi isteğiyle kendi iktidarını sınırladığı bir ferman anayasa örneğidir. Kanuni Esasinin getirdiği en önemli yenilik: Temsili nitelik taşıyan bir yasama organı, yani parlamento kurmuş olmasıdır. Meclis-i Umumi: Kanuni Esaside yasama organının adıdır. Meclis-i Umumi, Heyet-i Ayan ve Heyet-i Mebusan olmak üzere iki kanattan oluşmaktadır. Heyet-i Ayan: Üyelerinin tümü padişah tarafından ömür boyu seçilmekte ve atanmaktadır. Heyet-i Mebusan: Üyeleri her 50 bin erkek nüfusa 1 temsilci olmak üzere 4 yıl için halk tarafından seçilmektedir ve Heyet-i Mebusan, seçimle işbaşına gelmiş ilk Osmanlı Meclisi'dir. Meclis-i Vükela: Bugünkü Bakanlar Kurulunun karşılığı olarak kullanılabilecek Meclis-i Vükelayı oluşturan sadrazam, şeyhülislam ve vekiller (Bakanlar) padişah tarafından atanır ve görevden alınır, Meclis-i Vükela'nın aldığı kararlar ancak padişahın onayı ile uygulanabilir. 4 0888 228 22 22 WWW.22KASİMYAYİNLARİ.COM 4