Aylık siyaset, ekonomi, toplum dergisi Bilmem, neden gündelik işlerle telaştasın? Kasım 2010, Sayı: 1 4 www.istiklaldergisi.com Hoşgörülemez Yalanlar Ahmet Güler Toplumsal Atalet - kavramsal bir bakış Mehmet Esad Aksal Pkk ile mücadele ve Kucaklayıcı Güç Mehmet E. Talu
hisarsoft Hisar bilgi teknolojileri ve iletişim hizmetleri hisarsoft.com
Merhaba 3 Toplumsal Atalet Toplumların yeni durumlara adapte olması ya da direnç göstermesi o toplumun ataletinin bir göstergesidir. Bir anlamda daha önceki kararlarını da yansıtacağından toplumsal hafızayı temsil eder. Türk toplumu köklü geçmişi ve tarih tecrübesiyle birçok konuda ciddi anlamda olumlu önyargılara sahiptir. Bu önyargılar hızlı karar vermeyi beraberinde getirmektedir. Birçok durumla daha önceden karşı karşıya kalma ve süreci binlerce yıldır yaşama tecrübesiyle bilgili ve görgülü bir bakış açısı kazanmak, bu önyargıların, kazanılan zaferlerin, çekilen çilelerin bir sonucudur. Hoşgörülemez Yalanlar Halkların kardeşliği, dinler arası diyalog, beraberlik, kardeşlik, hoşgörü Karşıdan bakıldığında çok güzel kavramlar, içlerinin dolu mu boş mu olduğunu bilmeyince, çok değerli, insanlığa insan olduğunu hatırlatacak kavramlar Diyenlere bakınca anlamlarını yitiren, fakat değerlerini bir türlü yitirmeyen söz veya söz öbekleri Çamurun içerisindeki altınlar, elmaslar gibi Mehmet Esad Aksal 4 Ahmet Güler 6 Pkk ile Mücadele ve Kucaklayıcı Güç 1789 yılında başlayan milliyetçilik akımı, birçok imparatorluğun parçalanmasına neden olduğu gibi Osmanlı Devleti nde de çatırdamalara neden olmuştur. Birçok millet Osmanlı dan ayrılarak kendi devletlerini kurmuşlardır. Bu akımdan etkilenen milletleri şu şekilde sıralayabiliriz: Sırplar, Yunanlar, Romenler, Araplar, Bulgarlar, önceden millet-i sadıka olarak bilinen Ermeniler vs. Kürtler, Osmanlı Devleti nde bir azınlık olarak görülmemiş, aksine devletin tabii bir unsuru olarak görülmüştür; ancak Cumhuriyet kurulduktan sonra tek devlet, tek millet, tek bayrak retoriği Kürtçülük akımını tetiklemiştir. 1978 yılında ortaya çıkan Pkk ile birlikte Kürtlerin içerisindeki marjinal bir kesim bağımsızlık talebinde bulunmuşlardır. 30 yılı aşkındır Pkk sorunu ile birlikte belki de cumhuriyetle aynı yaşta olan Kürt sorunu Türkiye nin iç ve dış güvenlik politikalarını önemli bir şekilde etkilemiştir. Bu yazımızda Pkk ve terörizm ile mücadelede yapılan stratejik hatalardan, Pkk sorununa çözüm önerilerinden bahsedeceğiz. Mehmet E. Talu 8 İstiklalDergisi / Kasım 2010 Yıl: 2, Sayı: 14 KurumsalE-Posta: iletisim@istiklaldergisi.com Dizgi-Tasarım: Hisar Ajans www.hisarsoft.com
Ekvator 4 Ekvator Mehmet Esad Aksal meaksal@istiklaldergisi.com Toplumsal Atalet - Kavramsal bir bakış Toplumların yeni durumlara adapte olması ya da direnç göstermesi o toplumun ataletinin bir göstergesidir. Bir anlamda daha önceki kararlarını da yansıtacağından toplumsal hafızayı temsil eder. Türk toplumu köklü geçmişi ve tarih tecrübesiyle birçok konuda ciddi anlamda olumlu önyargılara sahiptir. Bu önyargılar hızlı karar vermeyi beraberinde getirmektedir. Birçok durumla daha önceden karşı karşıya kalma ve süreci binlerce yıldır yaşama tecrübesiyle bilgili ve görgülü bir bakış açısı kazanmak, bu önyargıların bir sonucudur. Bu noktada Türk toplumunun kararı geniş bir tecrübenin harmanından geçmek durumundadır. Toplumsal kararlar toplumsal ataletle orantılı olarak doğruluklarını yansıtır. Henüz ticarete atılmış bir tüccarla yılların esnafı arasındaki farka mukabil yorum gücüne sahip olmak görülmeyeni görmek, arka planda bir dizi algı ve muhakeme sürecini fark ettirmeden yaşamak anlamına gelir. Tüm kararlarında ve seçimlerinde milletin yüksek ataleti, söz konusu tercihlerin gerçekliliğini artırmaktadır. Bu temellendirmeyle toplumla ve toplumun kabulleriyle bir şekilde ilgisi olan herkesin topluma rağmen bir şeyler yapması ya da yapmaya çalışmasının toplumun yenilemeyeceği aşikar ataletiyle boğuşması anlamına geldiği çıkarımında bulunabiliriz. Dolayısıyla tüm toplumları anlamaya yönelik geliştirilebilse de Türk toplumu özelinde duruyor da kabul edilse, toplum dinamikleri güncel toplumla sınırlı tutulsa da toplumun atalet etkisinin göz ardı edilmemesi şarttır. Güncel veriler aksini yansıtıyor dahi olsa, toplum dinamikleri bir takım erozyonlarla etkisizleşmişse bile, bir toplum o toplumun hamurunda var olan değerlerle çelişemez. Toplumsal atalet buna müsaade etmez. Bu analizlere paralel olarak toplumun ataletinde kendini hissettiren değerler o değerlerle çelişemez sonuçlara neden olurlar. Kavramsal olarak açıklamaya çalıştığımız toplumsal atalet güncel ve tarihi örneklerle güçlendirilebilir. Gördüğümüz ve göreceğimiz tüm sonuçlar şimdiye kadar umursanmayan ve hakir görülen bu ataletin sonuçlarıdır.
İstiklal Dergisi ne ücretisiz abone olun, her sayı e-posta adresinize gecikmesiz gönderilsin... Abone olmak için; www.istiklaldergisi.com/abone adresindeki formu doldurmanız yeterli olacaktır.
Strateji 6 Strateji Ahmet Güler aguler@istiklaldergisi.com Hoşgörülemez Yalanlar Halkların kardeşliği, dinler arası diyalog, beraberlik, kardeşlik, hoşgörü Karşıdan bakıldığında çok güzel kavramlar, içlerinin dolu mu boş mu olduğunu bilmeyince, çok değerli, insanlığa insan olduğunu hatırlatacak kavramlar Diyenlere bakınca anlamlarını yitiren, fakat değerlerini bir türlü yitirmeyen söz veya söz öbekleri Çamurun içerisindeki altınlar, elmaslar gibi Adalet kavramını, uygulayan, yasayan, yaşayan herkesin hakkını verdiği bir kavram olarak düşünürsek ki bu bir ütopyadan öteye yüzyıllar vardır ki geçememiştir, bu kavramın yaşanmadığı veya hayali yaşandığı yerde, yukarıdaki kelimelerin geçerliliğini, samimiyetini varın siz düşünün. Yukarıdaki anlamsız ama değerli sözcüklerin arkasına sığınılıp neler döndüğünü varın siz hesaplayın Gerçekten uygulanmıyor mu? Gerçekten anlamsız mı? Vardır muhakkak anlamına binaen gereğini yapan insanlar, vardır muhakkak her toplulukta bunlardan, ama sesleri o kadar zayıf çıkıyor ki, o kadar zayıf çıkmasına müsaade ediliyor ki, onlar da bir yerde insan olduklarından ya pes etmek zorunda kalıp taraf değiştiri(li)yor, veya ölürken bile, kimsenin sahiplenmediği, kendi toplumundan dahi dışlanmış, yalnız bir kahramanın, ordusunu yitirmiş bir komutanın, evladını yitirmiş bir annenin, hayalleri törpülenmiş idealist bir öğrencinin, öğrencileri gözleri önünde harcanan öğretmenin, kısacası kaybetmişlik, tükenmişlik yaşayan herkesin edasıyla ölüp gidiyor. Bir mezar taşı, tabut, kefen ve cenazesini kaldıracak 3-5 kişi varsa, bu onun için bir lüks oluyor. Bu satırları yazarken, kimlerin şu anda bu durumdan gittiğini düşünüyorum, acıyorum, çünkü başka bir şey gelmiyor elimden, sizler de bu satırları okurken muhtemelen bu kişilikte, bu yapıda birileri, şu yapamadığı, yarım kalan ideallerinin gözünün önünde film şeridi olduğunu görerek, o film şeridine bakarken gözlerini kapamaya fırsat bulamadan ölüyor, yazık. Gözlerini kim kapatacak, meçhul Bir de isimsiz kahramanların sırtından geçinen, yükselen, vitrinlerin cansız mankenleri gibi duyarsızlar var ki Kaynağını ve tam metnini hatırlayamadığım; devrimin acısını kahramanlar çeker, sefasını yine asalaklar sürer. manasındaki bir söz, olaya bir ideolojinin kendi açısından baksa da sanırım genel geçer bir hipoteze özet olur. Bendeniz çok kültürlü bir ortamda yetişti, bir nevi İstanbul un minyatürü idi nu yer, Antakya! Hemen her inanç ve görüşten arkadaşa sahip oldu. İyi niyetli, kötü niyetli, karmaşık ruh haline sahip, vs duygularla karşılaştı. Sünni, Alevi, Hristiyan, Yahudi, ateist, satanist Kimisi Allah (c.c.) kulu geçinirdi, kimisi haşa ben Allah ım derdi
Strateji 7 Kimisinin yaratıcısı doğaydı, kimisinin soyu maymuna dayanıyordu, kimisi yoktan var edildi Böyle bir ortamda, örneğin bolluğunda, bu örnekleri incelemeyip çıkarımlarda bulunmamak mümkün mü? Çoğu insanların kitaplardan öğrenmeye çalıştığı, içlerine girmeye cesaret edemediği ortamlardı bunlar. Uzaktan okunduğunda, yazanların pek iyi niyetli olmadığı, iyi niyetle yazan başta belirtilen isimsiz kahramanların yitip gittiği gün gibi aşikar ki bu art niyetli kitapları ve yazarları okuyunca, anlamsız fakat değerli gibi durumlar ortaya çıkmasın da ne yapsın? Çok kültürlü, barış içerisinde yaşadığı düşünülen bir şehrin içten içe bilendiği, iktidar savaşı verdiği, sürekli bir dönüşüm içerisinde olduğu nerden bilinsin? 4 kişilik bir ailede bile sorunlar yaşanırken, yedi kocalı Hürmüz gibi bir şehirde düşünen insanların aslında pek olmadığı, o şehirden hiç ses çıkmadığından anlaşılmıyor mu? Barış içerisinde yaşayabilmek herkesin fikri bir olgunluğa ulaşmasından geçer ki, bu mevcut dünya standartlarının altında bir mantıktır, karıştırıcılar, inançların gerekleri, art niyet, vs. işin içine girince aslında sesin çıkmaması hiç kimsenin düşünmediği olarak yorumlanabilir Bu da hakaretin büyüğü olur. Dışarıya karşı hoşgörülüyüz, saygılıyız, kendi halimizdeyiz yalanlarını söyleyen o kadar kişi gördü ki, aslında fırsatını bulsa karşısındakini bir kaşık suda boğacak. İşin acı tarafı neydi biliyor musunuz? Ezilen taraf yine dürüst, kendi halinde, gerçekten hoşgörüyü yaşayan, inanan taraftı. İyi niyetinin saflık olarak algılanıp, suistimal edildiği taraftı. Bu öyle bir taraftı ki, bünyesinde Sünni Müslüman da vardı, Nusayri de vardı, Hristiyan da vardı, ateist de Rakipleri de öyle bir taraftı ki, inandığı değerlerin ne olduğunu bile bilmeden, körü körüne saldıran, kimisi kendi topluluğundan, kimisi komşu topluluklardan, çıkarları uyuşmayan, menfaat sağlayamadığı için içine batan, at gözlükleriyle dünyaya bakan taraftı. Siyaseti bunlar yönetiyor, hemen her toplulukta... Hepsi görüntüsü olan, ruhu olmayan, meslekleri siyaset olan kimseler bunlar İyi niyet taraftarı kahramanlar o kadar azınlıkta, sesleri o kadar bastırılmış ki, basılı ve görsel basında sadece figüranlık yapabiliyorlar... Akil insanlar olarak düşünün, siyaseti de, siyaset yapanları da, siparişle yazılan kitaplarını da, kısaca vitrinde gördüğünüz her şeyi Peki nerde bu yanlış deyin kendi kendinize Son olarak bir şairin son derece hoşuma giden mısralarını düşüncelerinize ortak etmek, en mutlu zamanlarda yaşayabilmemiz dileğiyle Saygılarımla, Hoşça kalın... Dün sabaha karşı kendimle konuştum Ben hep kendime çıkan bir yokuştum Yokuşun başında bir düşman vardı Onu vurmaya gittim kendimle vuruştum.
Diplomat 8 Diplomat Mehmet E. Talu etalu@istiklaldergisi.com Pkk ile Mücadele ve Kucaklayıcı Güç 1789 yılında başlayan milliyetçilik akımı, birçok imparatorluğun parçalanmasına neden olduğu gibi Osmanlı Devleti nde de çatırdamalara neden olmuştur. Birçok millet Osmanlı dan ayrılarak kendi devletlerini kurmuşlardır. Bu akımdan etkilenen milletleri şu şekilde sıralayabiliriz: Sırplar, Yunanlar, Romenler, Araplar, Bulgarlar, önceden millet-i sadıka olarak bilinen Ermeniler vs. Kürtler, Osmanlı Devleti nde bir azınlık olarak görülmemiş, aksine devletin tabii bir unsuru olarak görülmüştür; ancak Cumhuriyet kurulduktan sonra tek devlet, tek millet, tek bayrak retoriği Kürtçülük akımını tetiklemiştir. 1978 yılında ortaya çıkan Pkk ile birlikte Kürtlerin içerisindeki marjinal bir kesim bağımsızlık talebinde bulunmuşlardır. 30 yılı aşkındır Pkk sorunu ile birlikte belki de cumhuriyetle aynı yaşta olan Kürt sorunu Türkiye nin iç ve dış güvenlik politikalarını önemli bir şekilde etkilemiştir. Bu yazımızda Pkk ve terörizm ile mücadelede yapılan stratejik hatalardan, Pkk sorununa çözüm önerilerinden bahsedeceğiz. Pkk ile Mücadelede Yapılan Stratejik Hatalar Türk ordusunu Pkk ile mücadelede başarısız saymak, yenik addetmek büyük bir yanılgıdır. Çünkü ordular terör örgütleri ile mücadele için kurulmamaktadır. Ordular savaş meydanlarında bir başka ordu ile mücadele ederek yenilebilirler. Türkiye Pkk ile mücadelede bir çok yanlışı olmasına rağmen terörle mücadelede tecrübe sahibi olmuştur. 1999 yılında Abdullah Öcalan ın yakalanması ile beraber Pkk bitiş sürecine girmiş; ancak 1Mart 2003 tezkeresinin reddedilmesiyle Pkk eylemlerine yeniden başlamıştır. ABD Türkiye siz bir Ortadoğu nun düşünülemeyeceğinin farkında olduğu için Irak a beraber girmek için Türkiye nin ordularından faydalanmak istemiştir; fakat tezkerenin reddi ile beraber halkın gözünde ABD nin bölücü terör örgütüne dolaylı olarak destek verdiği kanaati oluşmuştur. Mart 2009 yılında Cumhurbaşkanı Abdullah GÜL ün Kürt sorununda fırsatın kaçırılmaması gerektiğini belirten beyanlarından sonra bir devlet politikası gereği Kürt açılımı diğer adıyla demokratik açılım süreci başlamıştır. Ağustos ayının başında Polis Akademisi nde yapılan Kürt çalıştayı bu sürecin başlamasına neden olmuştur. Beşir ATA- LAY ın koordinatör bakan olması hasebiyle ATALAY, partilere, sivil toplum kuruluşlarına görüş almak için ziyaretlerde bulunmuşlardır. Türkiye terörle mücadelede 30 yıllık bir tecrübesi olmasına rağmen birçok stratejik hata yapmıştır. Bunların en başında gelen konu profesyonelleşmeye geçilememesi olmuştur. Bölgede çatışan askeri personelin 3 aylık acemi eğitiminden sonra bölgeye gitmesi büyük bir handikap olarak karşımıza çıkmıştır. Bunun yerine uzman erbaş, astsubay ve subaylardan oluşan birliklerin* kurulması terörle mücadeledeki başarıları önemli ölçüde artıracaktır. Böylelikle silah tutmasını dahi bilmeyen erlerin şehit olması önlenerek halkımızın bir bütün içerisinde olması sağlanacak hem de terörle başarılı bir şekilde mücadele edilecektir. Pkk ile mücadelede yapılan diğer bir stratejik hata ise kanunlar içerisinde yer alan yanlış hükümlerdir. Örneğin; gerçekleştirdiği eylemin sonuçlarını dahi idrak edemeyecek çocukların polise taş atması sonucu bu çocukların terörle mücadele kanunu çerçevesinde yargılanması Pkk terör örgütünün insan kaynağını artırmaktadır. Ay-
Diplomat 9 rıca yine TMK da yer alan boşluklardan biri de terör örgütü sempatizanı olan küçük bir göstericinin bile terörist olarak sayılması. Pkk ile mücadelede yapılan üçüncü bir hata ise Pkk nın uluslar arası kanallarını tasfiye edilememesidir ; ancak günümüzde yapılan doğru hamlelerle uluslar arası kamuoyunda Pkk konusunda Türkiye nin eli güçlenmiştir. Pkk ya yapılan lojistik desteğin kesilmesi Pkk nın sonunu yaklaştıracaktır. Pkk Sorununa Çözüm Önerileri Türkiye, yazımızın başında da belirttiğimiz gibi terörle mücadele tecrübesine sahip bir ülkedir. Bünyesinde 6000 teröristi barındıran Hizbullah terör örgütünün 3 hafta gibi kısa bir sürede bitirilmesi bu savın en güçlü kanıtıdır. Türkiye de Hizbullah terör örgütüne gerçekleştirilen operasyonlarda uyguladığı yöntem, taktik ve metotları Pkk ya ve Pkk nın şehir yapılanması olan KCK ya karşı da uygulayabilir. Bu yöntem, taktik ve metotları şu şekilde belirtebiliriz; Ön istihbarat çalışması sabırlı bir şekilde yapılmış ve örgüte ait bütün bilgiler toplanmalıdır. Bu yöntemle beraber terörle mücadelede inisiyatif Türkiye nin eline geçmiştir. Operasyonlar uzman personel tarafından gerçekleştirilmiş, askeri ve sivil kayıpların önüne geçilmiştir. Ele geçirilen bilgiler bir merkezde toplanmış, bu bilgiler hızlı bir şekilde analiz edilmiş ve yeni operasyonların önü açılmıştır. Bu operasyonların neticesinde Hizbullah terör örgütü 3 hafta gibi kısa bir sürede çökertilmiştir. Pkk nın bitirilmesi için sivil kaybın olmadığı Kuzey Irak a sınırötesi operasyon gerçekleştirilmelidir; ancak bu operasyonlar öncesinde yapılması gerekenleri şu kalemler altında inceleyebiliriz; Öncelikle ülkenin güvenliği söz konusu olduğunda toplumun her ke- siminin duyarlılığı ve katılımı gereklidir. Dolayısıyla toplumun tüm katmanlarına operasyonun yapılması gerektiği izlenimi verilmelidir. Sınır ötesi operasyonların uluslar arası arenada haklılığı ön plana çıkarılmalıdır. BM, AB ve NATO gibi ulus-üstü kuruluşlardan operasyonları destekleyici beyanlar alınmalıdır. Operasyonun mali boyutunun Türk ekonomisine etkisi minimize etmek için IMF ve Dünya Bankası gibi uluslar arası bankacılık sektörünün önde gelenlerinden gerekli destek alınmalıdır. Sınır ötesi operasyonun yapıldığı yer olan Kuzey Irak taki etnik gruplardan olan Kürtler ve Türkmenler Türkiye nin yanına çekilmelidir. Operasyon doğru istihbarat, hava hakimiyeti ve özel kabiliyete haiz sınırlı sayıdaki timlerin teröristleri sarması şeklinde olmalıdır. 2009 yılının Ağustos ayında başlayan demokratik açılım süreci kapsamında somut adımların atılması
Diplomat 10 Kürt sorununun önündeki engelleri kaldıracaktır. Bu somut adımlar 2009 yılının başında TRT 6 nın Kürtçe olarak yayına başlaması örneğinde olduğu gibi olmalıdır. Pkk nın elindeki argümanlarının sayısı bu yöntemle azaltılabilir. Kürtlerin yoğun olarak yaşadıkları bölgelerdeki okullarda seçmeli Kürtçe dersi konulabilir; fakat eğitimin Kürtçe yapılması kısa ve orta vadede Türkiye nin iç dinamiklerinin kaldıramayacağı bir adım olacaktır. Üniversitelerde ise Kürt dili ve edebiyatı, Kürdoloji gibi lisans bölümlerinin açılması da somut bir adım olarak görülebilir. Zaten bu adımların başarılı olacağının kestirilebilmesinin nedeni ise Pkk nın Trt6 nın faaliyetlerine başlamasıyla paniğe geçmesidir. Eğer Pkk Kürt halkının savunucusu ise neden Kürtçe televizyona neden karşı çıktı? Pkk nın bu durum içerisinde olmasının en önemli nedeni dünya kamuoyuna sunacağı argümanların azalması olsa gerek. Pkk terörü ile mücadele yapılan stratejik hataların yanında atılması gereken adımlardan da bahsedelim. Terörle mücadeleyi yürütecek Emniyet Genel Müdürlüğü ne direkt olarak bağlı profesyonel terör polisi birimi oluşturulmalıdır. Bu polislerin özellikleri şu şekilde olmalıdır: özel yasal yetkileri olan, bu yetkileri nasıl olarak kullanacağını tam olarak bilen, yetkileri oranında hesap vereceğini bilen, yanlış uygulamalarının teröristlere en büyük propaganda desteğini vereceğinin farkında olan, kol kırılır yen içinde kalır anlayışının bilgi çağında yeri olmadığını bilendir. Terör polisinin özelliklerine paralel olarak devletin terör konusunda hatası olduğunu dahi iddia etmek teröristlere prim verir ve devlet güçlerini zafiyete uğratır. Kucaklayıcı Güç Aguste Comte nin sosyolojiyi sosyal olayları bilmek, tahmin etmek ve kontrol etmek şeklinde açıkladığı gibi terörle mücadelenin en önemli boyutunu olayları bilmek, tahmin etmek ve kontrol etmek oluşturmaktadır. Türkiye de, terörle mücadelede uluslar arası desteğini, meşruiyetini ve inandırıcılığını artırmıştır. Terörle mücadele insan hakları ihlalleri yapan, bu mücadeleyi teröristlerle düello olarak algılayan devletler uluslar arası kamuoyunda birtakım eleştiriler almaktadır. Bu eleştiriler neticesinde devletler terörle uluslar arası işbirliğinde büyük yaralar almaktadırlar. Kucaklayıcı- Yumuşak güç de terörle mücadelede kalpleri ve beyinleri kazanma noktasında önemli avantajlar sağlayan bir stratejidir. Kucaklayıcı Yumuşak gücün kullanılması ile birlikte terörle mücadelenin en önemli boyutu olan halk içinde alan kazanma ya zemin hazırlanacaktır. Hakkari de gerçekleştirilen saldırılar sonucunda 40.000 Hakkarili sokağa dökülmüş ve Pkk terörünü lanetlemişlerdir. İspanya da da ETA yı protesto eden milyonlara ulaşan mitingler düzenlenmiştir. Bu protestolar da terör örgütlerinin dirençlerine güvenlik güçlerinin verdiği zarardan daha fazla zarar vermiştir. Sonuç olarak; Türkiye bölgesel güç olma yolunda Pkk yı tasfiye etmek durumundadır; çünkü Pkk sadece Türkiye de değil Türkiye nin komşu olduğu birçok ülkede faaliyet göstermektedir. Pkk ya karşı mücadelede devletin güvenlikten sorumlu zirvesi toplanmalı ve bir harekat planı saptanmalıdır. Bu zirveden çıkacak kararların açıklanmasına özen gösterilmeli, bu açıklamalarda seçilen cümleler uzmanlar tarafından ele alınmalıdır. Kamuoyu ile sürekli olarak dirsek temasında bulunulmalı ve kamuoyunun fikirlerine değer verilmelidir. Olaylarla ilgili bir kriz merkezi oluşturulmalıdır. Demokratik açılım süreci başarıyla yürütülmeli, halkın tüm katmanlarının katıldığı bir süreç olması için çaba sarfedilmelidir. Bu sürecin başarıya ulaşması için kucaklayıcı güç harekete geçirilmeli ve sorunun bitirilmesi için somut adımlar atılmalıdır. İhsan BAL ın yazıları analiz edilerek hazırlanmıştır.
Çapraz İlişkiler Rasim Özdenören İz Yayınları Bu kitap bir araştırmanın, incelemenin sonuçlarını ortaya koyma iddiasını taşımıyor. Buradaki yazılar, dış politika konusunda bazı gözlemlerimizi ve fikirlerimizi yansıtan bir deneme niteliğindedir. Kişisel değerlendirmelerimize göre, dış politika olaylarının temel çizgisini ve yönünü belirtmeye çalıştık. Belirtilen görüşler doğrultusunda dış politika olaylarına bakmayı deneyen okuyucunun, dünyamızda, çevremizde olup bitenler hakkında kendi yorumunu getirebileceğini umuyoruz. Kitap dış politika konusunda bir bakış açısı kazandırabilirse amacını yerine getirmiş sayılmalıdır.
... Çekilirmiş gibi davran merkezde İki yandan sağ yürüsün, sol gitsin! Olsa da son saatin son dakkası, Senden aman dileyeni sal, gitsin!... Arif Nihat Asya