Tıp Fakültesi Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Erişkin Bağışıklaması Hakkındaki Bilgi Düzeyleri ÖZET

Benzer belgeler
Dr Behice Kurtaran Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

Prof.Dr. C. Tayyar Şaşmaz Mersin Üniversitesi Tıp Fak Halk Sağlığı AD Halk Sağlığı Uzmanları Derneği (HASUDER)

Erişkin Bağışıklamada Neredeyiz? Dr. Kenan HIZEL

Erişkin İmmunizasyonu. Dr. Hilal Sipahi Mayıs 2006

SAĞLIK ÇALIŞANLARI MESLEKİ RİSKİ TALİMATI

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ ENFEKSİYON RİSKLERİ

Güncel bilgiler ışığında yaşlıda bağışıklama. Doç.Dr. Yalçın Önem

Dr. Aysun Yalçı AÜTF İbn-i Sina Hastanesi

Klinik Çalışanlarına Önerilen Sağlık Girişimleri

ERİŞKİNDE AŞIYLA KORUNULABİLEN HASTALIKLARIN EPİDEMİYOLOJİSİ

Rehberimiz Eşliğinde Ülkemizde Mevcut Durum

Dr. Zerrin YULUĞKURAL. Trakya Ü. Tıp Fak. İnfeksiyon Hast. Ve Klin. Mik. AD.

Sağlık Çalışanlarında Risk Oluşturan Bulaşıcı Hastalıklar. Prof. Dr. Levent Akın Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı

Hekimlerin Splenektomi Planlanan Hastalarda Aşılama Hakkındaki Bilgi ve Tutumlarının Değerlendirilmesi

Kronik Hastalığı Olanlarda ve İmmünsüpresif Hastalarda Bağışıklama. Dr. Hüsnü Pullukçu Ege ÜTF Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

SAĞLIK ÇALIŞANLARI AŞIDAN NEDEN KORKUYOR? Firdevs Aktaş Gazi Üniversitesi Tıp fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı

Sadece bilgilendirme amaçlıdır.

Dr. Duru Mıstanoğlu Özatağ DPÜ Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

Gebelere hangi aşıları önerelim? Kılavuzlar ne öneriyor? Dr. Selim BÜYÜKKURT

ERİŞKİNDE AŞIYLA ÖNLENEBİLEN HASTALIKLARIN SEROEPİDEMİYOLOJİSİ

Hasta ve/veya enfekte materyal ile potansiyel teması olan tüm personel

HIV/AIDS OLGULARINDA KIZAMIK, KIZAMIKÇIK, KABAKULAK VE SUÇİÇEĞİ SEROPREVALANSININ DEĞERLENDİRİLMESİ

Aşılama kontrendikasyonları. Prof. Dr. Ahmet Ergin Pamukkale Üniversitesi

Böbrek Nakli Yapılan Çocuklarda Bağışıklanma Durumunun ve Aşı Yanıtlarının Değerlendirilmesi

SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA BAĞIŞIKLAMA

HEMATOPOİETİK KÖK HÜCRE TRANSPLANT ALICILARINDA AŞILAMA. Dr. Behice Kurtaran Ç.Ü.T.F. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

Erİşkİn AşIlamasInda Yenİ AşIlar, Yenİ Önerİler, Yenİ EKMUD Rehberİ. Dr.Meltem Işıkgöz TAŞBAKAN

TÜRKİYE DE ERİŞKİN AŞILAMADA SORUNLAR

Bağışıklamada Güncel Durum

SAĞLIK ÇALIŞANLARININ MESLEKİ TEHLİKE ve RİSKLERİ. Öğr. Gör. Nurhan BİNGÖL

ACIBADEM BAKIRKÖY HASTANESİ ENFEKSİYON KONTROL HEMŞİRESİ Hülya AKYOL Hazırlanma Tarihi:

Sağlık çalışanları günlük çalışma ortamlarında

Aşılı Anaokulu Çocuklarında Suçiçeği Salgını

HIV POZİTİF HASTALARDA İMMÜNİZASYON. DR. Hüsnü PULLUKÇU Ege ÜTF Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

Meningokok aşılarının ulusal aşılamada yeri. Dr. Mehmet Ceyhan 2012

Türkiye de Geleceğe Dönük Planlar. Dr. Seraceddin ÇOM Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdür V.

YAŞLILARDA AŞILAMA. Dr. Filiz Demirdağ

İmmünsüpresif Bireylerde İmmünizasyon

Ulusal Aşı Takvimi. (Genel bakış ve Yenilikler) Ara Güler in objektifinden

Hastalıkların Oluşmasında Rol Oynayan Faktörler. Enfeksiyon Hastalıklarının Genel Belirtileri. Enfeksiyon Hastalıklarında Görülen Ateş Tipleri

ERĐŞKĐN AŞILAMASINDA ĐŞYERĐ HEKĐMLERĐNĐN ROLÜ

KLİMİK EBÇG 6-7 Aralık 2014, İstanbul

Kanser hastaları KİT transplantasyonu yapılan hastalar, HIV infeksiyonlu hastalar, Gebeler, Kronik hastalıklar (diyabetik hastalar, kr.

Kanser Hastaları ve Kemik İliği Transplantasyonu Yapılanlarda Aşılama

SAĞLIK YÜKSEK OKULU ÖĞRENCİLERİNİN HEPATİT A VİRÜSÜ HAKKINDAKİ BİLGİ TUTUM VE DAVRANIŞLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ

ERİŞKİNLERDE BAĞIŞIKLAMA. Dr.Meltem Taşbakan

HAYDİ BÜYÜKLER AŞIYA!

FLORA 2018;23(3): doi: /flora.66953

Şehnaz HATİPOĞLU Aile Hekimliği Uzmanı İzmir, 2016

Seyahat Tıbbı Yolcu sağlığı

Kan Yoluyla Bulaşan İnfeksiyonlardan Korunma ve Riskli Yaralanmaların İzlenmesi

ERİŞKİN AŞILAMA ÖNERİLERİ Türk İç Hastalıkları Uzmanlık Derneği Genç Dahiliyeciler Grubu Ankara, 2010.

ERİŞKİN BAĞIŞIKLAMASININ HEDEFİNDEKİ YENİ AŞILAR. Firdevs Aktaş

GEBELERDE AŞILAMA. Dr. Neşe DEMİRTÜRK Kocatepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD, Afyonkarahisar.

Genişletilmiş Bağışıklama Programı-GBP

ERİŞKİNDE BAĞIŞIKLAMA

Lise Öğrencilerinin Hepatit B Hastalığı Konusunda Bilgi Düzeyleri High SchoolStudents KnowledgeLevelsofAboutHepatitis B Infection

SEYAHAT VE AŞILAMA. Seyahat ve aşılama programını planlarken

Aşı Karşıtlarının İddiaları ve Gerçekler

Hemşirelerin Hasta Hakları Konusunda Bilgi Düzeylerinin Değerlendirilmesi

T.C. BÜLENT ECEVİT ÜNİVERSİTESİ Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi Hemşirelik Hizmetleri Müdürlüğü

AKILCI AŞI UYGULAMALARI. Prof Dr. Esin ŞENOL Uzm. Hemş. Fatma ÖZER

Influenza: Dünya da ve Türkiye de Durum Değerlendirmesi

Erişkin aşılaması, uygulamadaki sorunlar ve çözüm önerileri, aile hekimlerinin erişkin aşılamasındaki rolü

İmmünsüpresif Çocukta Aşılama

TÜRKİYE HALK SAĞLIĞI KURUMU VE BULAŞICI HASTALIK KONTROL PROGRAMLARI ÇALIŞMALARI

3. Basamak Bir Hastanede Görev Yapan Sağlık Çalışanlarının Hepatit C Hakkında Bilgi Düzeyi ve Hepatit C Enfeksiyonu Olan Hastalara Karşı Tutumlarının

HIV POZİTİF HASTALARDA BAĞIŞIKLAMA

Seyahat ve Aşılama. Dr. Meltem Arzu YETKİN SB Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi

S A H A A R A Ş T I R M A S I

ERİŞKİN BAĞIŞIKLAMA. Dr. Osman TOPAÇ Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Aşı ile Önlenebilir Hastalıklar Daire Başkanı. Ankara

Sonradan Kazandırılan Bağışıklık

Doç. Dr. Çiğdem Çağlayan

HASTANE ENFEKSİYONLARININ EPİDEMİYOLOJİSİ. Yrd. Doç. Dr. Müjde ERYILMAZ

Erişkin Aşıları: Kime? Ne Zaman? Nasıl? Prof. Dr. Necla TÜLEK Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI HEKİM ADAYI AİLE SAĞLIĞI BİRİMİ ÇALIŞMA DOSYASI

SAĞLIKLI ERİŞKİNE YAPILMASI GEREKEN AŞILAR

BİR YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE HASTANE ENFEKSİYONU MALİYETİ OLGU-KONTROL ÇALIŞMASI

ENFEKSİYON KONTROL KOMİTELERİNİN GÖREVLERİ VE SAĞLIK ÇALIŞANLARINDA ENFEKSİYON KONTROLÜ ve ÖNLENMESİ

Birinci Basamakta Aşı Uygulamaları Vaccination in Primary Care Practices

Bağışıklamanın Tarihçesi

Grip Aşılarında Güncel Durum

Seyahat ve Aşılama Dr. Kenan Hızel

ERİŞKİN AŞILAMASI KİMLERE,NEDEN,NASIL?

Seyahat Öncesi Aşılanma. Zeliha KOCAK TUFAN Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HALK SAĞLIĞI ANABİLİM DALI HEKİM ADAYI AİLE SAĞLIĞI BİRİMİ ÇALIŞMA DOSYASI

Genişletilmiş Bağışıklama Programı (GBP) İle İlgili Görüş HASUDER Bulaşıcı Hastalıklar Grubu

Özel Konakta Bağışıklama. Dr. Alpay AZAP Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD

BIR GRİP SEZONUNUN BAŞıNDA İLK OLGULARıN İRDELENMESİ

Zorunlu Bağışıklama mı, İsteğe Bağlı Bağışıklama mı? Ülkelerin Deneyimleri

Viral Hepatitler. Hepatit A Virus. Viral Hepatitler- Tarihsel Bakış. Hepatit Tipleri. Hepatit A Klinik Özellikler

SAĞLIK PERSONELİNİN BULAŞICI HASTALIKLARA YÖNELİK TARAMA PROTOKOLÜ

REVİZYON DURUMU. Revizyon Tarihi Açıklama Revizyon No

Aşı Programları Şubesi İstanbul Halk Sağlığı Müdürlüğü

BİLGİ NOTU. AŞI HAFTASI (20 25 Nisan 2015) TÜRKİYE ETKİNLİKLERİ

Bağışıklama Hizmetleri: Sorunlar ve Öneriler. Prof.Dr.Muzaffer Eskiocak Trakya Üni.Tıp Fak. Halk Sağlığı Anabilim Dalı

Özel Durumu Olan Konakta Aşılama- Solid Organ Transplantasyonu

ÇALIŞAN GÜVENLİĞİ PROGRAMI

Kızamık viral, çok bulaşıcı, döküntüler ile seyreden viral bir enfeksiyon hastalığıdır.

ÜLKEMİZDE AŞI UYGULAMALARI GENİŞLETİLMİŞ BAĞIŞIKLAMA PROGRAMI

Transkript:

flora KLİNİK ÇALIŞMA/ RESEARCH ARTICLE Tıp Fakültesi Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Erişkin Bağışıklaması Hakkındaki Bilgi Düzeyleri Fourth Year Medical Students Level of Knowledge on Adult Immunization Meltem IŞIKGÖZ TAŞBAKAN 1, Serhat UYSAL 1, Raika DURUSOY 2, Hüsnü PULLUKÇU 1, Oğuz Reşat SİPAHİ 1, Tansu YAMAZHAN 1, Sercan ULUSOY 1 1 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye 2 Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi, Halk Sağlığı Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye ÖZET Giriş: Sağlık çalışanları, mesleki biyolojik tehlikeler açısından en yüksek riskli iş kolunda çalışmaktadırlar ve özellikle kan ve kan ürünleriyle bulaşan infeksiyonlar başta olmak üzere çeşitli infeksiyonlara yakalanma hızları normal toplumdan daha fazladır. Bu infeksiyonların bir bölümü aşıyla önlenebilir hastalıklardır. Bu bağlamda sağlık çalışanlarının, aşıyla önlenebilen hastalıklara karşı aşılanmaları gereklidir. Bu anket çalışması, sağlık çalışanı adayı olan tıp fakültesi öğrencilerinin erişkin bağışıklaması konusunda bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi amacıyla planlanmıştır. Materyal ve Metod: Sosyodemografik özellikler, bilimsel bilgiye erişim kaynakları ve 20 infeksiyöz ajan ve bunlarda erişkin bağışıklamasına dair dokuzar bilgi sorusundan oluşan anket, 2012-2013 akademik yılında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi dördüncü sınıf öğrencilerine infeksiyon hastalıkları stajı sırasında gözlem altında yanıtlama yöntemiyle uygulanmıştır. Her soru ve her etken için alınabilecek en yüksek puan tespit edilmiş, verilen doğru yanıtlar maksimum puana göre yüzde olarak hesaplanmıştır. Bulgular: Çalışmaya toplam 238 (%58 i erkek, yaş ortalaması 22.3 ± 0.2) kişi katılmıştır (kapsayıcılık %82). Öğrenciler erişkin bağışıklaması hakkındaki kendi bilgi düzeylerini %2.8 çok kötü, %21.9 kötü, %60.9 orta, %13.5 iyi, %0.9 çok iyi olarak tanımlamışlardır. Öğrencilerin en yüksek bilgi düzeylerinin HPV, polio, Haemophilus influenzae tip b ve kuduz (%91.9, %85.5, %84.5 ve %84.5) aşılarında iken, en düşük bilgi düzeylerinin kızamık ve kabakulak, kızamıkçık, su çiçeği (%43.2, %41.6 ve %24.1) aşıları hakkında olduğu bulunmuştur. Sonuç: Dördüncü sınıf tıp öğrencilerinin erişkin bağışıklama konusunda bilgi seviyesinin genellikle iyi olduğu saptanmıştır. Ancak, sağlık çalışanları için aşılama programıyla ilgili bilgi düzeylerinin daha düşük olduğu görülmüştür. Bu nedenle öğrencilerin genel aşı bilgilerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Anahtar Kelimeler: Erişkin aşılama, Sağlık çalışanı, Bilgi düzeyi Geliş Tarihi/Received: 02/10/2013 - Kabul Ediliş Tarihi/Accepted: 03/04/2014 169

Işıkgöz Taşbakan M, Uysal S, Durusoy R, Pullukçu H, Fourth Year Medical Students Level of Knowledge on Adult Immunization SUMMARY Fourth Year Medical Students Level of Knowledge on Adult Immunization Meltem IŞIKGÖZ TAŞBAKAN 1, Serhat UYSAL 1, Raika DURUSOY 2, Hüsnü PULLUKÇU 1, Oğuz Reşat SİPAHİ 1, Tansu YAMAZHAN 1, Sercan ULUSOY 1 1 Department of Infectious Diseases and Clinical Microbiology, Faculty of Medicine, University of Ege, Izmir, Turkey 2 Department of Public Health, Faculty of Medicine, University of Ege, Izmir, Turkey Introduction: Health care workers have a higher risk of acquiring infections principally transmitted by blood and blood products than the normal population. Some of these infections are vaccine preventable diseases. Within this context, health care workers should be immunized against the vaccine-preventable diseases. This study was designed to evaluate the level of knowledge of medical students as future health professionals regarding adult immunization. Materials and Methods: In the 2012-2013 academic year, a questionnaire was conducted with the fourth year students of Ege University Medical School during their infectious diseases rotation. The questionnaire consisted questions on socio-demographics, resources of scientific information, and nine knowledge questions with a list of 20 infectious agents as choices. Correct answers (marking or unmarking each infectious agent) were based on international guidelines and each correct answer scored one point. The number of maximum possible scores for each question and each agent were calculated and each student s number of correct answers were converted to percentages over these maximum scores. Results: A total of 238 students (58% male, mean age 22.3 ± 0.2) participated in the study with (82%) coverage. The students described their level of knowledge on adult immunization as 2.8% very bad, 21.9% bad, 60.9% moderate, 13.5% good, and 0.9% very good. Students had the highest scores for HPV, polio, Haemophilus influenzae type b, and rabies (91.9%, 85.5%, 84.5%, and 84.5% respectively) while they had the lowest scores for rubella, mumps, rubeola, and varicella (43.2%, 41.6%, and 24.1% respectively). Conclusion: Fourth year medical students level of knowledge on adult immunization is considered good. However, their level of knowledge about the vaccination program and vaccines for health care professionals are lower and need to be improved. Key Words: Adult vaccination, Health care worker, Evaluate the knowledge GİRİŞ Bağışıklamanın tarihçesi çok eski yıllara dayanmasına rağmen, büyük toplulukların rutin olarak aşılanması ancak XX. yüzyıl içinde uygulamaya girmiştir. Özellikle toplu aşılamalar ile çiçek, polio, difteri, tetanoz gibi bazı hastalıkların kontrol altına alınmış olması aşılamaya verilen önemi artırmıştır. Ülkemizde ise aşılama uzun yıllar boyunca çocukluk yaş grubuna ait bir uygulama gibi düşünülmüş ve erişkin bağışıklamasına gereken önem ne yazık ki verilmemiştir [1]. Ancak tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de aşı ile hastaneye yatış oranlarının, yatış süresinin, morbidite ve mortalite oranlarının azalacağının anlaşılmasıyla son yıllarda erişkinlerde aşılama çalışmaları başlamıştır. Sağlıklı erişkinlerin aşılamaları dışında sağlık çalışanları ve veterinerlik gibi biyolojik etkenler açısından riskli meslek grupları, yaşlılar, bağışıklık yetmezliği olanlar ve gebelerin aşılanmalarına da ayrıca dikkat edilmelidir. Sağlık çalışanları günlük çalışma ortamında hastalardan ve ortamdan bulaşabilecek birçok infeksiyon etkeni açısından risk altındadır. Sağlık çalışanlarında en sık görülen iş kazası olan kesici-delici alet yaralanmaları, infeksiyöz hastalıkların bulaşma riskini artırmaktadır. Bu durum, koruyucu önlemlerin alınmasını ve uygulanmasını zorunlu kılmaktadır. Bu koruyucu önlemler içinde aşılama en kesin ve kolay yöntemlerden biridir. Bu çalışmanın yakın erimli amacı, sağlık çalışanı adayı olan tıp fakültesi öğrencilerinin, erişkin bağışıklaması konusunda bilgi düzeylerinin değerlendirilmesidir. Çalışmanın uzak erimli amaçları olarak tıp fakültesi öğrencilerinin kendi bağışıklama durumlarını değerlendirmeleri ve erişkin bağışıklama konusundaki bilgi düzeylerini artırmaları hedeflenmiştir. MATERYAL ve METOD 2012-2013 akademik yılında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi dördüncü sınıf öğrencilerine infeksiyon hastalıkları stajında bağışıklama dersi öncesinde sosyodemografik özelliklere dair dört, bilimsel bilgi kaynaklarına dair yedi soru ve 20 infeksiyon etkeninin her biri için dokuzar adet bilgi sorusundan oluşan an- 170

Tıp Fakültesi Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Erişkin Bağışıklaması Hakkındaki Bilgi Düzeyleri Işıkgöz Taşbakan M, Uysal S, Durusoy R, Pullukçu H, ket, 30 dakika süresince gözlem altında yanıtlama yöntemiyle uygulanmıştır. Anket, infeksiyon hastalıkları ve halk sağlığı uzmanları tarafından hazırlanmış ve 15 kişilik öğrenci grubuna ön denemesi yapılarak son şekli verilmiştir. Erişkin aşılamasıyla ilgili bilgi soruları 20 etkenle ilgilidir: hepatit A, B, C, E, HPV, tetanoz, kızamık, kızamıkçık, kabakulak, suçiçeği, meningokok, pnömokok, kuduz, polio, influenza, difteri, boğmaca, verem, H. influenzae tip b aşısı ve herpes simpleks. Her soru ve etken için alınabilecek en yüksek puan tespit edilmiş, verilen doğru yanıtlar maksimum puana göre yüzde olarak hesaplanmıştır. Alınabilecek toplam maksimum skorun yüzdesi olarak toplam bilgi düzeyi de hesaplanmıştır. Araştırmada ortalamalar standart sapmalarıyla birlikte sunulmuştur. Bilgiye erişim kaynaklarının bilgi düzeyine etkisini incelemek için kaynağı hiç kullanmayanlar, az/orta/sık/çok sık kullananların toplamı ile t testi kullanılarak karşılaştırılmıştır. Gelir düzeyini kötü ve orta olarak niteleyenler birleştirilerek iyi niteleyenlerle yine t testiyle karşılaştırılmıştır. BULGULAR Çalışmaya toplam 238 [138 (%58) i erkek, yaş ortalaması 22.3 ± 0.2] öğrenci katılmıştır. Kapsayıcılık oranı %82 dir. Ankete katılan öğrencilerin %4.1 i ailesinin gelir düzeyini kötü, %76.8 i orta, %19.1 i iyi olarak tanımlamışlardır. Öğrencilerin mezun oldukları liselerin dağılımı; %39.3 ü fen lisesi, %44.0 ı anadolu lisesi, %6.8 i lise, %3.4 ü özel lise, %6.4 ü diğer olarak belirlenmiştir. Öğrencilerin %2.8 i erişkin bağışıklama bilgi düzeylerini çok kötü, %21.9 u kötü, %60.9 u orta, %13.5 i iyi, %0.9 u çok iyi olarak tanımlamışlardır. Öğrencilerin gelir düzeylerinin bilgi puanlarına etkisini değerlendirmek amacıyla gelir düzeyi kötü ve orta olanlar iyi düzey ile karşılaştırıldığında, gelir düzeyinin toplam bilgi veya hastalık bazında bilgi puanlarını etkilemediği belirlenmiştir (t testi p< 0.05). Bilimsel bilgiye ulaşmak için kullandıkları araçları ve bunları hangi sıklıkta kullandıkları Şekil 1 de gösterilmiştir. Bilgi kaynaklarını hiç kullanmayanlar, diğerleriyle karşılaştırıldığında, bilgisayardan yararlananla- HİÇ AZ ORTA SIK ÇOK SIK Özel ders, dershane vb. 23.4 20.8 12.6 7.8 Öğrenci notları (özet, defter notu, çıkmış soru vb.) 22.9 26.3 25.8 16.5 Öğretim üyeleri ders sunuları (hoca slaytları vb.) 3.8 10.7 26.5 56.8 Ana bilimsel kitaplar, yayınlar (Textbook, rehber) 18.4 35.5 30.3 12 Yazılı görsel basın, medya 27.5 60.6 26.2 7.9 İnternetteki her tür slayt, not, bilimsel açıklama 16.7 33.9 32.2 13.7 ULAKBİM, PUBMED gibi bilimsel internet ortamları 33.8 24.7 15.2 1.7 Şekil 1. Bilimsel bilgiye ulaşmak için kullanılan araçlar ve kullanma sıklığı (%). 171

Işıkgöz Taşbakan M, Uysal S, Durusoy R, Pullukçu H, Fourth Year Medical Students Level of Knowledge on Adult Immunization Hangi aşıların uygulanması kanser gelişme riskini azaltır? Hangisinin hiperimmünglobulini bulunmaktadır? Ciddi immün yetmezliği olan kişilerde asla kullanılmaz. Diyabet, kronik hastalık durumlarında özellikle önerilmelidir. 65 yaş üzeri yaptırması gereken aşılar nelerdir? Sağlık çalışanlarının yaptırması gereken aşılar nelerdir? Hangileri hamilelerde kesinlikle kullanılmaz? Ortalama sapma %93 %85 %72 %67 %70 %67 %76 Standart sapma %7 %9 %8 %7 %8 %8 %6 Erişkin yaş aşı şeması içinde olan aşılar hangileridir? %50 %11 Verilen hastalıklar veya etkenlere ait aşı var mıdır? %82 %14 Şekil 2. Bağışıklama sorularını doğru cevaplama oranlarının ortalama ve standart sapmaları. rın kuduz aşı başarısı, basından yararlananların kızamık aşı başarısı istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha fazla saptanırken, diğer etkenler ya da toplam puan açısından bir fark saptanmamıştır. Öğrencilerin bağışıklama bilgilerini içeren soruların değerlendirilmesi Şekil 2 de verilmiştir. Konular bazında çalışmamızda dördüncü sınıf öğrencilerinin bilgi sorularına verdikleri ortalama doğru yanıt oranı %73.5 ± 8.6 olarak bulunmuştur. Aşılar konusunda bilgi düzeyleri her bir aşı için ayrı ayrı değerlendirildiğinde; en yüksek bilgi düzeyleri Human Papilloma Virus (HPV) (%91.9), polio (%85.5) ve H. influenzae tip b ve kuduz (%84.5) aşılarında; en düşük bilgi düzeyleri ise kızamık ve kabakulak (%43.2), kızamıkçık (%41.6) ve suçiçeği (%24.1) aşıları hakkında olduğu bulunmuştur (Şekil 3). HCV, HEV, HSV aşılarının olmadığını bilenlerin oranı sırasıyla %92.9, %97.5 ve %82.8 dir. TARTIŞMA Çiçek ve kuduz aşısı ile başlayan bağışıklama, günümüzde çok daha etkin ve güvenilir aşıların geliştirilmesiyle son şeklini almıştır. Aşılama sayesinde hastalığın gelişmesinin önlenmesi yanında diğer kişilere bulaşma olasılığı da azalmaktadır. Kişinin kendisinin risk faktörü oluşturan hastalık taşıması, meslek itibariyle korunma gerekliliği, seyahat veya coğrafi geziler yapacak olması, ilerleyen yaşlarda tetanoz gibi bazı hastalıklarda antikor seviyelerinin azalması, ileri yaşlarda grip gibi hastalıkların komplikasyonlarının artması gibi sebepler, erişkinlerde aşılama gereksinimleri doğuran başlıca sebeplerdir [2]. Sağlık çalışanlarının aşıyla önlenebilir hastalıklara karşı duyarlı olmaları hem kendileri hem de hizmet verdikleri hastalar açısından önemli bir risk oluşturmaktadır. Sağlık çalışanlarında hepatit B infeksiyon riski genel popülasyona göre daha fazladır [3]. Hepatit B aşısının yanı sıra kızamık, kızamıkçık, kabakulak, suçiçeği ve influenza aşıları da duyarlı tüm sağlık personeline mutlaka uygulanması gereken aşılardır. Bu konuda dünyada birçok kuruluş sağlık çalışanlarının aşılanması için rehberler yayınlamıştır [4,5]. Çalışmamızda dördüncü sınıf öğrencilerinin bilgi sorularına verdikleri doğru yanıt oranı %73.5 ± 8.6 bulunmuş ve bilgi düzeyleri iyi olarak değerlendirilmiştir. Fakat erişkin yaş aşıları, sağlık çalışanlarına yapılması gereken aşılar ve kronik hastalıklarda yapılması gereken 172

Tıp Fakültesi Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Erişkin Bağışıklaması Hakkındaki Bilgi Düzeyleri Işıkgöz Taşbakan M, Uysal S, Durusoy R, Pullukçu H, Tüberküloz Difteri Boğmaca Kızamıkçık Pnömokok Kabakulak Varisella zoster virüsü Kuduz İnfluenza Haemophilus influenzae tip b Polio Kızamık Tetanoz Meningokok Human papilloma virüs Hepatit B virüsü Hepatit A virüsü 0 20 40 60 80 100 Şekil 3. Öğrencilerin etken bazında aldıkları puanlar. Kutunun başlangıcı, %25. öğrencinin aldığı puanı, kutu içindeki çizgi ortanca puanı, kutunun sonu %75. öğrencinin aldığı puanı, o uç değerleri, * aşırı değerleri göstermektedir. aşılara verdikleri cevap oranlarının orta-düşük seviyelerde olduğu görülmüştür. Öğrencilerin bilimsel bilgiye ulaşma kaynakları değerlendirildiğinde dörtte birinin hiç akademik arama motoru kullanmadığı ve hemen hemen tüm öğrencilerin internetteki bilimsel bilgilere başvurduğu görülmüştür. Temel kitaplar ve rehberlere sık başvurulduğu ancak en yüksek oranda, özet notlar, öğretim üyelerinin sunumları ve çıkmış sorulardan yararlanıldığı saptanmıştır. Değişen tıbbi literatür göz önüne alınırsa; bu alışkanlığın da ileride bilgi eksikliğine yol açacağı göz önünde bulundurulmalıdır. Sağlık personelinin aşılar hakkında bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirildiği bir meta-analizde sağlık çalışanlarının bilgi düzeyleri arttıkça aşılanma oranlarının arttığı görülmüştür [6]. Öğrencilerin aşılar konusunda bilgi düzeyleri her bir aşı için ayrı ayrı değerlendirildiğinde, en yüksek bilgi düzeylerinin HPV, polio ve HAV aşılarında, en düşük bilgi düzeylerinin ise kızamık, kızamıkçık ve verem aşısı hakkında olduğu bulunmuştur. HPV aşısı hakkındaki bilgi düzeyi yüksekliğinin, güncel bir konu olmasına, aşının rölatif olarak yeni olmasına ve kliniğimizde ve kadın hastalıkları kliniklerinde daha önce bu konuda yapılan çalışmalara bağlı olduğunu düşünmekteyiz [7]. Ayrıca, kanser gelişme riskini azaltan aşılara verilen doğru cevap oranlarının yüksekliği de bu konu hakkında yeterli bilgiye sahip olduklarını desteklemektedir. Hastanemizdeki sağlık çalışanlarının viral hepatitlerle ilgili bilgi, tutum ve davranışlarını değerlendirdiğimiz başka bir çalışmamızda altıncı sınıf öğrencilerinin %66 sı bilgi durumlarını yeterli olarak değerlendirmişlerdir [8]. Bu çalışmamızda da hepatit A ve B ile ilgili sorulara sırasıyla %84.1 ve %72.2 doğru cevap verilmiştir. Bu yüksek oranların sebebi, fakültemizde eğitime başlayan birinci sınıf öğrencilerine hepatit aşılarının rutin olarak yapılması şeklinde açıklanabilir. 173

Işıkgöz Taşbakan M, Uysal S, Durusoy R, Pullukçu H, Fourth Year Medical Students Level of Knowledge on Adult Immunization İstanbul Tıp Fakültesinde yapılan bir çalışmada dördüncü ve altıncı yıl öğrencilerinin erişkin tip tetanoz difteri (Td) aşısıyla ilgili bilgi düzeyleri ölçülmüş, 41 puan üzerinden dördüncü sınıfların aldıkları puan ortalaması 26.4 ± 5.8, altıncı sınıfların ise 28.7 ± 6.5 bulunmuş ve her iki sınıf da orta düzey bilgili olarak değerlendirilmiştir [9]. Çalışmamızda da, bu iki aşı konusundaki bilgi düzeyi orta düzey bulunmuştur. Öğrencilerin kızamık, kızamıkçık aşılarıyla ilgili sorulara verdikleri cevap oranlarının düşük olması bu hastalıkların çocukluk yaş grubu hastalığı olarak görülmesinden kaynaklanabilir. Ancak ülkemizde son yıllarda erişkinlerde kızamık olgularının artması bu konuya daha fazla önem verilmesini gerektirmektedir. Basını takip eden öğrencilerin ülkedeki güncel kızamık salgını nedeniyle bilgi düzeyleri daha yüksek çıkmış olabilir. Çalışmamızda dördüncü sınıf tıp fakültesi öğrencilerinin erişkin bağışıklama konusunda bilgi seviyesinin genellikle iyi olduğu saptanmıştır. Tıp fakültesi öğrencilerinin geleceğin sağlık çalışanları olarak koruyucu hekimlikle olan bağları devam edecek, bulaşıcı hastalıklar ve aşılar hakkında anahtar rol oynamaya devam edeceklerdir [6]. Ülkemizde yapılan bir çalışmada erişkin aşıları hakkında doktor ve sağlık personelinden bilgi aldığını belirten erişkin sayısı sadece %27 olarak bildirilmiştir [10]. Bu nedenlerden ötürü hekimlerimizin bağışıklama bilgi düzeylerinin yüksek olması ve hastaların her başvurusunu bağışıklama için fırsat bilmeleri gerekmektedir. Ancak öğrencilerin meslek hayatları boyunca bilgi seviyelerini artırabilmeleri gerekmektedir. Bu nedenle tıp fakültesi öğrencilerinin bilgiye ulaşma konusunda daha araştırmacı olmaları gereklidir. KAYNAKLAR 1. http://asidanisma.com/eriskinlerde_bagisiklama_01p.asp (erişim tarihi: 01.10.2013) 2. Öztürk R. Erişkinde bağışıklama. Klinik Gelişim 2012;25:49-59. 3. Kader Ç, Balcı M, Erdoğan Y, Göçmen AY, Üzümveren BM, Ünsal G ve ark. Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi sağlık çalışanlarında hepatit B, hepatit C, HIV seroprevalansı ve hepatit B aşılanma durumları. FLORA 2012;17:126-31. 4. Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) Recommended Immunization Schedules for Persons Aged 0 Through 18 Years and Adults Aged 19 Years and Older-United States, 2013. http://www.cdc.gov/mmwr/pdf/other/su6201.pdf 5. Sağlık Bakanlığı Genişletilmiş Bağışıklama Programı Genelgesi. 13.3.2009/7941 6. Herzog R, Álvarez-Pasquin MJ, Díaz C, Del Barrio JL, Estrada JM, Gil Á. Are health care workers' intentions to vaccinate related to their knowledge, beliefs and attitudes? A systematic review. BMC PublicHealth 2013;13:154. doi: 10.1186/1471-2458-13-154. 7. Durusoy R, Yamazhan M, Taşbakan MI, Ergin I, Aysin M, Pullukçu H, et al. HPV vaccine awareness and willingness of first-year students entering university in Western Turkey. Asian Pac J Cancer Prev 2010;11:1695-701. 8. Taşbakan MI, Yamazhan T, Arsu G, Pullukçu H, Köseli D, Arda B ve ark. Ege Üniversitesi Tıp Fakültesinde çalışan hekim, hemşire, teknisyen ve intörnlerin viral hepatitler konusunda bilgi, tutum ve davranışları. Viral Hepatit Dergisi 2006;11:158-63. 9. Önal E, Özel S, Erbil S, Ayvaz Ö. Tıp fakültesi 4. ve 6. yıl öğrencilerinin erişkin tip tetanoz ve difteri aşısı bilgi düzeyleri. Nobel Med 2008;4:27-4. 10. Aşık Z, Çakmak T, Bilgili P. Erişkinlerin erişkin dönemi aşıları hakkında bilgi, tutum ve davranışları. Turk Aile Hek Derg 2013;17:113-8. Yazışma Adresi/Address for Correspondence Doç. Dr. Meltem IŞIKGÖZ TAŞBAKAN Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Bornova, İzmir-Türkiye E-posta: tasbakan@yahoo.com 174