1.ÇAĞDAŞ EĞİTİM SİSTEMİNDE ÖĞRENCİ KİŞİLİK HİZMETLERİ VE REHBERLİK
Geleneksel eğitim anlayışı bireyi tüm yönleri ile gelişimini sağlama konusunda sorunlar yaşanmasına neden olmuştur. Tüm bu anlayış ve beklentilerdeki değişmeler eğitimde öğretim ve yönetim gibi iki temel boyuta bir yenisinin eklenmesine yol açmıştır. O boyut öğrencilerin öğretim hizmetleriyle karşılanan gereksinimlerinin dışında kalan kişisel gelişim ihtiyaçlarını karşılamaya dönük hizmetler bütünü olan öğrenci kişilik hizmetleridir. Öğrenci kişilik hizmetleri; bireysel farklara ve gereksinimlere cevap veren çabalar, tutumlar, davranışlar, değerler, duygular ve kişisel amaçlarla ilgili olarak, bireye ağırlık veren etkinlikleri kapsar.
Rehberlik ve Psikolojik Danışma Öğretim Özel Eğitim ve Özel Yetiştirme ÇAĞDAŞ EĞİTİM Öğrenci Kişilik Hizmetleri Sağlık Hizmetleri Yönetim Sosyal Yardım Hizmetleri Sosyal ve Kültürel Etkinlikler
Psikolojik Danışma ve Rehberlik Nedir? Genelde rehberlik ve psikolojik danışma kavramları birlikte kullanılır. Oysa psikolojik danışma, rehberlik hizmetlerinin bir bölümünü oluşturur. Rehberlik Psikolojik Danışma
Rehberlik, bireyin problemlerini çözebilmesi, bağımsız hale gelebilmesi ve içinde yaşadığı toplumun sorumlu ve üretken bir üyesi olabilmesi için sağlanan bir yardım sürecidir.
Rehberlik bireyin gizil güçlerini anlaması ve bunların toplumsal fırsatlarla ilişkilendirmesi, toplumda uyum içinde yaşaması için bireye yapılan sistematik ve profesyonel bir yardımdır.
Rehberlik, bireyin kendini anlaması, yaşama uyumunu bozmadan kendini yönetebilmesi amacıyla sağlanan yardım sürecidir
Rehberlik, bireyin kendini ve çevresini tanımasına ve anlamasına yardım etme sürecidir.
1. Rehberlik süreci süreklidir ve bireyin yaşadığı her yerde vardır. 2. Rehberlik, bireye yardım etme işidir. Rehberlik yardımı, psikolojik bir yardımdır. Rehberliğin psikolojik bir yardım olma özelliği onu başka yardım hizmetlerinden belirgin bir biçimde ayırır. Buna göre rehberlik yardımı, bir yol gösterme, öğüt verme yardımı değildir 3. Rehberlik yardımı, bireye dönüktür ve bireyin gizil potansiyellerini ortaya çıkarmayı amaçlar. 4.Rehberlik bilimsel ve profesyonel bir yardımdır ve çalışmalarının dayandığı bilimsel ilkeler ve yöntemler vardır. 5.Rehberliğin özü, bireyin kendini gerçekleştirmesine yardım etmektir.
1. Bireyin kendini tanımasına ve anlamasına yardım etmek 2. Bireyin problemlerini çözmesine yardım etmek. 3. Bireyin gerek iç psikolojik uyumu gerekse çevre ile olan ilişkilerinde uyumlu bir insan olabilmesine yardım etmek, 4. Bireyin sahip olduğu görünür ya da gizil tüm potansiyellerini en üst düzeyde geliştirmek 5. Ve nihai olarak da bireyin kendini gerçekleştirmesine yardımcı olmaktır.
Ben neyim? Güçlü ve zayıf yönlerim neler Kendini gerçekleştirme Çevremdeki Olanaklar nedir? İlgilerim nedir? Ne yapabilirim?
1. Rehberliğin temelinde insan hak ve sorumlulukların ile yakından ilgili demokratik ve insancıl bir anlayış vardır. 2. Rehberlik dıştan zorlamaya değil, işbirliğine, rehberlik sürecine katılmaya yönelik olup, bireyin kendi kendisini yönetmesine destek sağlamayı içerir. 3. Rehberlik anlayışı, öğrenciyi merkeze alan bir eğitim sistemini öngörür.
4. Rehberlik uygulamalarında öğrenci ile ilgili herkesin anlayış ve işbirliği içinde çalışması gerekir. 5. Öğrencilere rehberlik hizmeti verirken onları her yönüyle tanımak gerekir. 6. Rehberlik hizmetlerinde gizlilik esastır.
7. Rehberlik Hizmetleri yararlanmak isteyen her bireye sunulmalıdır. 8. Rehberlik uygulamaları her okulun amaç ve ihtiyaçlarına göre değişir. 9. Rehberlik hizmetleri planlı, programlı, örgütlenmiş bir biçimde ve profesyonel bir düzeyde sunulmalıdır.
10. Rehberlik eğitimin ayrılmaz ve tamamlayıcı bir parçasıdır 11. Rehberlik hizmetleri, birey adına karar vermez.
1. Rehberlik yardımı, bireye tek yönlü olarak doğrudan doğruya yapılan bir yardım değildir. 2. Rehberlik hizmetlerinin temelinde bireye acıma duygusuyla yaklaşmak, onun sorunlarının onun adına çözmek gibi bir anlayış yoktur. 3. Rehberlik, bireyin sadece duygusal yanı ile ilgilenmez. 4. Rehberlikte kullanılan bütün yöntemler ve teknikler amaç değil araçtır.
5. Rehberlik hizmetleri, ders değildir. 6. Rehberlik bir disiplin görevi değildir, rehberlik yargılamaz ve ceza vermez. 7. Rehberlik ve psikolojik danışmanlık her türlü sorunu hemen çözebilecek sihirli bir güce sahip değildir. 8. Rehberlik yardımı sadece "sorunlu" öğrencilere verilen bir yardım değildir.
Rehberlik Yaklaşımları Kriz Yönelimli Rehberlik Yaklaşımı İyileştirici-Çare Bulucu Rehberlik Yaklaşımı Önleyici Rehberlik Yaklaşımı Gelişimsel Rehberlik Yaklaşımı
1. Kriz Yönelimli Rehberlik Yaklaşımı Bu yaklaşımda bireye yaşamının çeşitli dönemlerinde meydana gelen olağanüstü olaylar ve kriz durumlarında yardım edilmesi esastır. Örneğin; anne-babanın ayrılması, yada bunlardan birinin kaybı, okul değişikliği, cinsel istismar, şiddete maruz kalma, intihar girişimi vb kriz durumlarında kriz yönelimli anlayış bireye yardım amaçlı müdahale etmeyi esas alır.
2. İyileştirici-Çare Bulucu Rehberlik Yaklaşımı İyileştirici-çare bulucu yaklaşım bireyin eksik yanları ve hatalı davranışları üzerine odaklanır ve bunları tamamlayıcı bir rol üstlenir. Örneğin; okulda benlik saygısı düşük öğrencilere veya başarısız öğrencilere yönelik olarak bireysel ve/veya grup çalışmalarının yapılması gibi.
3. Önleyici Rehberlik Yaklaşımı Bu yaklaşımın kriz yönelimli ve çare bulucu yaklaşımlarının sınırlılıklarını gidermek amacıyla ortaya çıktığı söylenebilir. Bu yaklaşımda muhtemel sorunlar ortaya çıkmadan önce kestirilmekte ve rehberlik etkinlikleri ile bu sorunların ortaya çıkması önlenmeye çalışılmaktadır.
4. Gelişimsel Rehberlik Yaklaşımı: Bu yaklaşım, öğrencilerin içinde bulundukları yaş ve gelişim dönemlerinin bir gereği olarak yerine getirmeleri beklenen gelişimsel görevlerin olduğu gerçeğinden hareketle, rehberlik hizmetleri yoluyla çocuklara bu gelişimsel görevlerini yerine getirmeleri için sistemli ve programlı bir şekilde yardım etmeyi öngörür.
Eğitim-Öğretim ve Rehberlik Arasındaki Farklar
Öğretim 1. Öğretim hizmetleri öğrencilerin bilişsel yeteneklerinin Rehberlik 1. Rehberlik, öğrencilerin daha çok duyuşsal yeteneklerinin geliştirilmesine yardımcı olur
Öğretim Rehberlik 2. Öğretim, gruplara yönelik bir hizmettir 2. Rehberlik, doğrudan doğruya bireye yönelik bir hizmettir. Bazı alanlarda rehberlik uygulamalarında grup süreçlerinden yararlanılsa da rehberliğin özünde bireye bireysel olarak yardım esastır.
Öğretim 3. Öğretim, bireye kendi dışında olup biten olaylar hakkında bilgi verir. Rehberlik 3. Rehberlik, bireye kendini tanıma, kendine ve topluma yararlı ve uyumlu olmada gerekli davranış ve değerler geliştirmesine yardım eder.
Öğretim 4.Öğretim kişinin dış dünyasına yönelir. Rehberlik 4.Rehberlik bireyin iç dünyasına yönelir.
Öğretim Rehberlik 5.Öğretimde gönüllülük söz konusu değildir. 5. Rehberlik, hizmeti bireyin gönüllü olarak katılımını gerektirir.
Öğretim 6. Öğretim konusu programlarla belirlenmiştir. Rehberlik 6. Rehberliğin konusu bireyin özel gereksinimlerine yöneliktir.
Öğretim 7. Öğretimde not verme, değerlendirme vardır. Rehberlik 7. Oysa rehberlikte bu anlamda bir not verme ve değerlendirme yoktur.
Öğretim 8. Eğitimde bir disiplin olgusu vardır. Belirlenen kurallara uyulmadığında öğrenciye ceza verilir. Rehberlik 8. Oysa rehberlikte böyle bir disiplin anlayışı, ceza verme yoktur.
Okul Yöneticileri Öğretmenler Veliler
1. Meslek çeşidinin artması,seçimin zorlaşması ve beraberinde ders çeşidinin artması.
2. Bireysel farklılıkların eğitimde dikkate alınmasının zorunluluğu.
3. Çağdaş eğitim anlayışının benimsenmesi
4. Demokratik toplumlarda bireylere tanınan seçme özgürlüğü ve karar verme becerisine verilen önemin artması.
5. Psikometrideki gelişmeler
6. Okul yapısındaki değişme ve gelişmeler
7. Boş zamanlarını değerlendirme gereksinimi.
7. Okullarda uyumsuzluk sorunları
8. Öğrenci başarısızlıkları
Amerika daki Gelişmeler ABD'deki geleneksel kültürün aktarılmasını amaçlayan eğitim programları, 20.yy başlarında hızla gelişen endüstrinin beklentilerine karşılık veremez duruma düşmüştür. Önce meslek rehberliği, sonra eğitsel rehberlik, daha sonra da kişisel rehberlik ve psikolojik danışma gerçekleşmiştir. 1908 yılında Boston' da Frank Parsons ilk mesleki büroyu kurmuştur. 1909-1915 yılları arasında rehberlik uygulamalarının yaygınlaştığı görülmektedir.
Türkiye deki Gelişmeler Ülkemizde rehberliğin gelişim süreci şöyle özetlenebilir: İlk defa 1953-54 ders yılında Gazi Eğitim Enstitüsü Pedagojik ve Özel Eğitim Bölümlerinde rehberlik bağımsız bir ders olarak programda yer almıştır. 1959 da İstanbul ve İzmir'de daha sonra diğer illerimizde Rehberlik ve Araştırma Merkezleri açılmıştır. 1970 yılında Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Dairesi orta dereceli okullarımızda rehberlik servislerinin kurulusu ve görevi ile ilgili esasları hazırlayıp 24 okulda uygulamaya geçmiştir. 1981 yılında yüksek öğretimde yapılan yeni düzenlemeler sonucunda P.D.R. alan eğitiminde Psikolojik Hizmetler Ana bilim Dalları içinde yerini almış, P.D.R. lisans programları başlatılmıştır.
Psikoloji Sosyoloji Sosyal Psikoloji Ekonomi Antropoloji Eğitim Bilimi